Catalog

11 a ssğu 2024 3 Eskişehir’in en eski yerleşim yerlerinden Odunpazarı, müzeleri ve sosyal belediyecilik hizmetleriyle öne çıkıyor eskimeyen şehrin müzeleri SERTAÇ EŞ rtık bir gelenektir. Bursa, Bilecik, Afyon, Konya ve Ankara gibi bölgelerden günübirlik geziler yapılır Eskişehir’e. Hafta sonları Aoteller doludur, yer bulmakta zorlanırsınız. Her yıl kentin nüfusundan fazla insan Eskişehir’i ziyaret eder. Eskişehir’in “en eski kenti” Odunpazarı’nın Belediye Başkanı Kazım Kurt, yazarımız Mustafa Sertaç Mustafa Balbay ile bize, ilçeyi ve yaptığı Balbay Eş çalışmaları tanıttı. Odunpazarı, sokaklarıyla, karakteristik bina ve yapılarıyla zaten bir açık hava müzesi. Sokakta taburelere oturarak kurulmuş. Lületaşı Müzesi, Osman Yaşar yaklaşımla yapıldığı belli oluyor. Paranın geleneksel helva, simit ve cevizli ekmeğin Tanaçan Fotoğraf Müzesi, Tayfun Talipoğlu doğan avcıoğlu tadına bakmak, çay içmek, yerli halkla sohbet Daktilo Müzesi, Odunpazarı Şehrin Ateşi Türk düşünce tarihi açısından önemi bilinen etmek ayrı bir keyif… Seramik Galerisi, Cam Sanatlar Merkezi geçmediği kişilerden Doğan Avcıoğlu. “Türkiye’nin Odunpazarı’ndaki bir günlük çalışmamızdan sayılabilecek diğer müzeler. Düzeni”, “Türklerin Tarihi” gibi seri kitapları… damıttıklarımızı Cumhuriyet Pazar okurlarına Bir parantez de Cam Atölyesi’ne açmak Fotoğrafları, anıları, el yazmaları her şeyiyle da aktarmak istedik. gerekiyor. Türkiye’de sayılı olan atölyelerden sizi Odunpazarı’nda karşılıyor. Bir araştırmacı birisi Odunpazarı’nda. 1200 derecede sıvı market Tarih, müze ve düşünce yaşamı Avcıoğlu’nu araştırmak istese yazarın orijinal el haldeki camın sanat eserine dönüşünü her Kentin tarihi yapıları Odunpazarı’nda yazmalarına Odunpazarı’nda ulaşabilecek. Odunpazarı Belediyesi, bölgenin en kapsamlı gıda gün meraklıları izliyor. Sanatçılar bazen özel yoğunlaşıyor. Atatürk’ün kente geldiğinde bankasını kurmuş. Her şey özenli. Tamamen devletin Bir insanın, Türk düşünce ve edebiyat yaşamından makaslarla dayanıklı zeminlerde yuvarlayarak konakladığı Yeşil Efendi Konağı, Atatürk ile verileriyle belirlenmiş, ilçede yaşayan yoksulların insanların el yazmalarıyla aynı kentte yaşaması bazen de boru ile üfleyerek cama şekil veriyor. aile nüfusuna ulaşılıyor. Ailelere nüfus sayısına göre Bir Gün Müzesi’ne dönüştürülmüş. Müze, ayrıcalık olsa gerek. Aynı zamanda bu kütüphaneleri aTaol Behramoğlu Ki TaPlığı kredi veriliyor. Sosyal yardıma muhtaç insanlar her ay Kurtuluş Savaşı döneminin objeleriyle oluşturacak duyarlılıkta kent yöneticilerine sahip kredilerini harcayarak temel ihtiyaçlarını karşılıyor. donatılmış. Gezi sonunda yapay zekâ ile Türkçe’nin yaşayan en büyük şairlerinden, olmak da öyle. İhtiyaç sahiplerine karşı çok sıkı önlemler alınmış. Atatürk’le birlikte fotoğraf çektirmeniz de yazarımız Ataol Behramoğlu Odunpazarı’nda Çalışanların dışında kimse marketten alışveriş mumcu’nun Par Kı olanaklı. Kent ayrıca lületaşı ile ünlü. Bir yerleşik olmuş. Kendisi bu kentte yapanların bilgilerini bilmiyor. Alışveriş poşetlerinde Kazım Kurt’un bir başka duyarlılığı diğer müze de Lületaşı Müzesi. Osmanlı’dan yaşamıyor ama tüm kitapları, el dahi bir kurumu belirten amblem, yazı bulunmuyor. ise ismi laik Türkiye mücadelesiyle kalma büyük külliyenin tamamı müze haline yazmaları, şiir eskizleri, armağan Burada para geçmiyor, yoksulsanız belediye size kredi özdeşleşmiş, Aydınlanma şehidimiz getirilmiş. Ahşap Eserler Müzesi bu külliye edilen objeleri adına Odunpazarı veriyor, bunu harcıyorsunuz. Gıda, giyim ve kırtasiye Uğur Mumcu’nun anısına… Yazarımız içinde yer alıyor. Tüm dünyadan gelen ahşap Belediyesi’nin oluşturduğu malzemelerinin yüzde 40’ı bağışçılardan geliyor. yontucuları her yıl bir hafta boyunca Eskişehir kitaplıkta bulunuyor. Mumcu’ya yönelik suikasttan arta Yardımlardan 1250 aile yararlanıyor. için ahşaptan heykel yontuyor. Eserler büyük bir Yalnızca edebiyat, şiir severleri kalan aracı, adına oluşturulan parkta alanda sergileniyor. bir cam kafes içinde sergileniyor. değil, edebiyat araştırmacılarını Anıtlar, müzeler, yaşanan toplumsal Kent, Kırım’dan gelen Tatarların da en önemli da Odunpazarı’na çekecek Kazım yerleşim merkezlerinden. Mustafa Abdülcemil uygulamanın, ortalama belediye olaylar ve mücadelelerin birer simgesi Kurt Kırımoğlu Tatar Müzesi de Odunpazarı’nda başkanlığı düşünce yapısının ötesinde olarak duruyor. Son dönemde birçok Belediyesi kurmuş. yetkili Türkiye’nin Zorlu yaşlılık Kurum, yoğun bakım nüfusunun yaşlandığını koşullarındaki yaşlılara açıklıyor. Ülkede kimsenin hazır olmadığı bile bakabilecek bir durumda. Ancak konulardan biri yaşlı yaşam merkezleri. kapasitesi sınırlı, Eskişehir dışından bile Özellikle bakıma muhtaç yaşlıların yaşamı, talepler anında yoğunlaşmış. Kurt, bu merkezi hem aileler hem büyüklerimiz açısından önemli belediye kasasından tamamen bağışla yapmış. sorun. Ülkede hemen hiçbir belediyenin sahip Diğer ilgili kurumlara bu yapının özellikleriyle olmadığı Yaşlı Yaşam Merkezi’ni Odunpazarı örnek olması gerekiyor. Bundan 100 yıl önce Türk sporcular yine olimpiyatlarda yarışmak üzere Paris’teydi. Bu yolculukta ve öncesinde neler yaşandı gelin bir bakalım Cumhuriyetin ilk olimpiyatı limpiyatta bugün son gün. Türkiye sporcu ile katılır. 18 farklı spor dalında 54 kadın, 47 Futbolda şanssız erkek katılımcıdan oluşan 101 sporcu bir eşleşme yaşar. ŞADuMAn HAlıcı ile temsil edildi. Acaba 100 yıl önce Dünyanın en iyi sadumankaragozhalici@gmail.com Oyine Paris’te yapılan oyunlara Türkiye takımlarından biri nasıl katılmıştı? olan Çekoslovakya 1896’da ilk olimpiyat oyunları Atina’da ile eşleşir. 25 Mayıs’ta 5-2 yenilir, elenir. Güreş düzenlenir. Osmanlı Devleti ise ilk kez 1908’de bir müsabakaları 7 Temmuz’da başlar. Harp Okulu kişi ile temsil edilir. Ancak bu temsil Selim Sırrı öğrencisi Tayyar (Yalaz) Bey’in İspanyol rakibi (Tarcan) öncülüğünde Osmanlı Milli Olimpiyat karşısında aldığı galibiyet Türk sporcuların ilk zaferi Cemiyeti’nin kurulmasını sağlar. 1912’de yapılacak olur. Ne var ki Finli güreşçi karşısında sakatlanıp yarıştan çekilir. Atletizmde Rauf, Şekip, Hüseyin olimpiyatlara davet alır cemiyet. Ne var ki Osmanlı yönetimi sporcular için ödenek ayırmaz. ve Said beyler ilk turda elenirken Unvan, Ekrem, Yalnızca iki sporcu kendi olanaklarıyla temsil Mazhar, Lütfi, Neşet ve Süleyman beyler acemilik eden yönetimin isimlerini geç bildirmesi nedeniyle eder ülkeyi. 1916’da savaş nedeniyle yapılmaz özgürlüğüne kavuşur. İtilaf devletleri temsilcileri Yetmez, o yıl bütçeye sporu teşvik ve spor olimpiyatlar. 1920’de Anvers’teki oyunlara ise yarışmalara katılamaz. kenti terk etmeden Türkiye’nin İngiltere ile yaptığı örgütlerine verilmek üzere 50 bin liralık ödenek de Olimpiyatlardaki ilk haltercilerimiz ise Gülleci Milletler Cemiyeti’ne üye olmayan ülkelerin futbol maçını kazanması yürekleri ferahlatır. ayırır. Tartışma da başlar. “Ülke fakir, bu kadar para Cemal ve Neyzen Şevki olur. Gülleci Cemal çağrılmaması kararlaştırılır. Türk kamuoyunun derdi Türkiye Milli Olimpiyat Cemiyeti de yeni dönemde neden veriliyor? olimpiyatlara katılmak gerekli mi? de olimpiyatlar değil Milli Mücadele bütün hızıyla (Erçman) tüy sıklette sakatlığına karşın 345 kilo ile güçlü bir kadroyla sahneye çıkar. Selim Sırrı Bey Zaten başarı elde edemeyiz” diyen sesler yükselir. 12. olur. Eskrim’de Türkiye’yi Fuat (Balkan) temsil sürmektedir. Selim Sırrı Bey de ülkesinin sporda başkanlığındaki cemiyetin ikinci başkanı Habib Harcama kalemine eklenen smokin üzerinden hız eder ancak dereceye giremez. Bisikletçilerimiz ise varlığını sürdürme çabasındadır. Coubertin’le (Bayındıroğlu), genel sekreteri Ali Sami (Yen) kazanan yıpratma kampanyası sporun ve sporcuların yarışlara katılamaz. Çünkü özel yarışma bisikleti iletişimini korumuştur. Meyvesini de toplar. Haziran olur. Burhaneddin (Felek) Bey de üye olarak yer önüne geçer. İşte bu ortamda sporcu seçimleri 20- sağlanamaz. 1921’de yapılan Uluslararası Olimpiyat Komitesi alır. Fahri başkanlığı Başbakan İsmet Paşa’nın 21 Mart 1924 günlerinde Eskişehir’de yapılır. Türkiye’nin 100 yıllık olimpiyat tarihinde bugün toplantısında 1924’te Paris’te yapılacak oyunlara üstlenmesi ise spor camiasında sevinçle karşılanır. Seçmelerin ardından 42 sporcu İstanbul’da Kadıköy gurur verici başarılara imza atıyor gençlerimiz. Türkiye’nin de katılımını oyçokluğu ile kararlaştırır. Cemiyet 2 Kasım’daki toplantısında olimpiyata İttihat Spor Kulübü binasında 6 Nisan-8 Mayıs 100 yıl önceki meşaleyi taşıyorlar. Ne var ki Selim Sırrı Bey de komitenin Türkiye temsilciliğine katılım için hükümetten destek isteme kararı alır. 1924’ta kampa alınır. Bu arada öğrenci ya da devlet biz değişmiyoruz. O gün smokin sporun önüne seçilir. Sporda yeni örgütlenme hız kazanır. Önce İstenen 17 bin lirası acil 27 bin liradır. Karar memuru olan sporcuların kurumlarından izin alma geçerken bugün de kıyafet tasarımı öne çıkıyor. Cihan Müsabakalarına Hazırlanma Cemiyeti alınır ama hem Selim Sırrı Bey hem Ali Sami Bey süreci de başlatılır. Garip ama izin alamayanlar da Resimli Gazete’nin daha 1923 yılında yaptığı kurulur. Etkinlik gösteremeyince üç ay sonra bu kararın olumlu karşılık bulacağına inanmaz. olur. Örneğin halterde büyük yetenek olan bahriye “Başarı için kulüpçülük hastalığını bırakmak Selim Sırrı Bey yerine Türkiye Milli Olimpiyat Oysa Gazi de hükümet de olimpiyatları genç subayı Üsküdarlı Şevket’e izin çıkmaz. Tıpkı gerekir uyarısını” dikkate almamışız ki bugün Cemiyeti’ni kurar. Hem de Büyük Taarruz’un Cumhuriyetin dünyaya tanıtımı için fırsat olarak güreşçi Vehbi Bey gibi. de siyaseti spordan ayıramıyoruz. Bu yazıyı başlamasından iki gün sonra, 28 Ağustos’ta. Bu görür. Cemiyete olumlu yanıt iletilir. 16 Ocak kaleme alırken düşündüğüm tek bir soru var. Paris yolculuğu cemiyetin işbirliği yapacağı ilk Türk spor örgütü ise 1924’te Bakanlar Kurulu kararıyla Türkiye İdman 1924’te 40 erkek sporcu ile olimpiyat oyunlarına Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı olur. Ali Sami Paris’e yola çıkan ilk kafile futbol milli takımı Cemiyetleri İttifakı kamu yararına çalışan dernek katılmışız. Çok şükür bugün 54 kadın sporcumuzu (Yen) başkanlığındaki bu ittifak da 31 Temmuz olarak kabul edilir ve 17 bin liranın verilmesi olur. Futbolculara Antrenör Billy Hunter, Futbol ekleyebilmişiz ama 100 yıl sonra katılan erkek 1922’de kurulmuştur. Federasyonu başkanı Yusuf Ziya (Öniş) de eşlik kararlaştırılır. Selim Sırrı Bey desteklerinden dolayı sporcu sayımız 47. Neden? 20 Şubat 1923’te Uluslararası Olimpiyat Komitesi başbakana yazdığı teşekkür mektubunda bir gerçeği eder. 18 Mayıs’ta Paris’te Colomb Olimpiyat Başkanı Kont Clary oyunlar için resmi davetini Köyü’ne yerleşirler. İkinci kafile Ali Sami Bey’in vurgulama zorunluluğu hisseder. Selim Sırrı Bey’e yapar. Selim Sırrı Bey de Türkiye gözetiminde 23 sporcu, çalıştırıcı ve idareciden Türkiye olimpiyatlara katılacaktır. Ancak ne İdman Cemiyeti İttifakı’nı bilgilendirir. İttifak, bu yıl ne de dört yıl sonra Lahey’de yapılacak oluşur. 27 Haziran’da üçüncü mevki tren biletiyle olimpiyatlara katılabileceğini bildirir. Böylece Paris’e yola koyulur. Yataklı vagon alınamadığı Kaynakça: oyunlarda ABD, İngiltere gibi ülkeler karşısında Selim Sırrı, “1924 Olimpiyatları ve Lozan Mukarreratı”, Spor olimpiyatlar da Türk kamuoyunun gündemine girer. birincilik beklemek olanaksızdır. Bununla birlikte için sporcular nöbetleşerek uyur geceleri… Alemi, 8 Mart 1923, s.5. Ülke gündemi yoğundur aslında. Lozan görüşmeleri Üçüncü kafile bisikletçiler olur. Pasaportlarının hiç olmazsa Romanya, Bulgaristan, Yunanistan gibi Kurthan Fişek, Türkiye Spor Tarihi, Gerçek yayınevi, İstanbul, kesilmiştir. Yanmış yıkılmış ülke fakirdir. Sermaye ülkelerle denk olunduğu gösterilebilecektir. “Yunan düzenlenmesi geciktiği için ancak 11 Temmuz’da 1985. Olimpiyat Oyunlarının 100. Yılında Türkiye, Türkiye Milli yoktur. Girişimci yoktur. İşte bu ortamda Selim Sırrı palikaryaları” bayraklarının ardında yürürken Türk hareket edebilirler İstanbul’dan. Olimpiyat Komitesi Yayını, İstanbul, 1997. ve Ali Sami beylerin temel sorusu olimpiyatların bayrağı ve gençlerimiz olmamalı mıdır? Oyunlar 4 Mayıs-27 Temmuz 1924 arasında Nuray Özdemir, “Türkiye’nin Katıldığı İlk Uluslararası nasıl finanse edileceği olur. Hükümetin beklentisi de fazlası değildir. 10 yaklaşık üç ay sürer. Türkiye 44 ülkeden 135’i kadın Organizasyon: 1924 Paris Olimpiyatları”, AÜTİTE Atatürk Yolu 3 bin 89 sporcunun katıldığı olimpiyatlara 40 erkek Lozan Barış Antlaşması onaylanınca İstanbul Şubat’ta cemiyete söz verdiği ödemeyi yapar. Dergisi, S 51, 2013, 717-744. KÖPRÜBAŞı to