Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
17 MART 2024
4
Bir canavar
her şey
nasıl
öldürülür?
değişecek
Geleneksel anlatı kültürümüzün iki
karakteri Tepegöz ve Gulyabani’nin
bize bilinçaltımızla ilgili ne anlatmaya
çalıştığını inceleyelim.
ünde 500 koyun ve iki adam
yiyen Tepegöz, doymak nedir
bilmeyen bir canavardır. Ona
ne ok ne bıçak ne de balta
Gişlemektedir. Oğuz halkı
canından bezmiş, ölüm korkusu ili baştan
aşağı sarmıştır. Elde ümitsizlikten başka
hiçbir şey yokken Basat çıktığı seferden
dönmüş ve Tepegöz’ün Oğuz halkına yaptığı
eziyetleri öğrenmiştir.
“Yurduma, insanıma bunca
Çok ses getiren
zarar veren bir düşman varken insanı biçimlendirecek altı teknoloji
ben rahat uyuyamam!” diyen
“Dizginlenemeyen” kitabının
u Yaşam biçimini değiştirecek altı tanıyacak, biyo-bilgi işlem yoluyla
Basat uzun uzun düşünüp
yazarı Daniel Doll-Steinberg
farklı teknolojiden söz ediyorsunuz. tıbbi araştırmaları ilerletecek ve
sormuştur: “Bir canavar nasıl
Yapay zekâ, blockchain ve kuantum hesaplamayla karmaşık
ile yapay zekânın gelişimiyle
öldürülür?”
tokenizasyon, kuantum hesaplama, sorunları benzeri görülmemiş
Bu sıradan bir soru değildir.
insanlığın geleceğini konuştuk.
5G ile 6G, metaveri ile sürükleyici hızlarda çözecekler. daha
Soruya verilecek doğru yanıt
teknoloji ve biyo-bilgi işlem... kişiselleştirilmiş ve verimli sağlık
bir kahramanın doğmasına
aYşe acar
loomberg tarafından geçen yılın en
Potansiyel olarak bu gelişmeler hizmetlerine, finansal sistemlere ve
neden olabilir. Dünyada
iyi kitabı seçilen “Unsupervised”
ekonomik bolluğa yol açacak, eğlence seçeneklerine yol açarak
sayısız kahraman olduğu gibi
(Dizginlenemeyen) kitabının
iletişimde devrim yaratacak, yaşamlarımızı, işimizi ve dünyayla
sayısız da canavar vardır: hortlaklar, cinler,
yazarı Daniel Doll-Steinberg
küresel bağlantıyı geliştirecek etkileşim şeklimizi önemli ölçüde
devler, ejderhalar…
Bgeçen günlerde İstanbul’daydı.
ve sürükleyici sanal deneyimler etkileyecek. ayrıca endüstrilerin
Gulyabani, Türk kültüründe Tepegöz
United Payment’ın sponsorluğuyla
ortaya çıkaracak. Güvenli ve üzerine inşa edildiği temel
kadar tanınan bir başka canavardır. Karanlık
Türkiye’de de okuyucularla buluşan kitabın
merkezi olmayan işlemlere olanak katmanlarımızı bozabilecekler.
ya da çöl gibi ıssız yerlerde insanların
yazarı Doll-Steinberg
karşısına aniden çıkan bu canavar bir tür
teknoloji alanında farklı
hortlaktır. Gulyabani önce Arap kültüründe
sunulmasına izin verirsek geleceğin distopik hesaplama ve biyoteknolojideki ilerlemeler
kurumlarla dijital haklar,
kendini göstermiş ardından Farsları, Türkleri
olabileceğine ilişkin bir uyarı yapmayı birleşecek ve benzeri görülmemiş yeniliklere,
raporlama ve danışmanlık
etkilemesinin yanı sıra Batı mitolojisine
amaçlıyorum. “Black Mirror”daki verimliliklere ve işlevlere yol açacak. Bu
alanlarında çalıştı.
“Ghoul” olarak geçmiştir. *
gibi anlatılar öncelikle, bilinmeyene gelişme, günlük rollerimize kadar büyük
Yeni teknolojiler
“İnsanı şaşkınlıkla yakalayıp helak eden
ve denetlenemeyene, özellikle de değişikliklere yol açabilir. Belirli sektörler
için 2040’ın dönüm
şey” anlamına gelen Arapça “gul” kelimesi
potansiyel olarak insan zekâsını ve dönüşebilir veya geçerliliğini yitirebilir
noktası olacağını
ile Farsça “çöl adamı” anlamına gelen
özerkliğini aşabilecek teknolojilere ve teknoloji, bilinç ile kimlik anlayışımızı
söyleyen Doll-
“beyabani” kelimesinin birleştirilmesinden
ilişkin derin korkulardan besleniyor. yeniden tanımlayarak insan olma deneyiminde
deniz
Steinberg ile yapay
oluşan gulyabani/gül-i beyabani, karanlık,
Ayrıca bu temsiller, hızla ilerleyen yeni bir çağ başlatabilir.
ülkütekin zekâyı konuştuk.
tekin, bilinmez yerlerde kendini gösterir.
teknolojilerin etik ve istenmeyen
u Hollywood grevlerinin ortaya koyduğu gibi
Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın “Gulyabani” u Yapay zekâ
sonuçları hakkındaki toplumsal
yapay zekâ nedeniyle artık yaratıcı endüstriler
tabanlı teknolojilerin popüler
romanı (1912) ve Ertem Eğilmez’in “Süt
kaygıları yansıtıyor. Yani
ve beyaz yakalı işçiler de işlerini kaybetmekten
kültürdeki temsili “Black
Kardeşler” filmi gulyabaninin bu özelliğini
bu anlatılar olası olumsuz
korkuyorlar. Endişelenmekte haklılar mı?
Mirror” gibi dizginlenemeyen
öne çıkaran yapıtlardır.
sonuçları önlemek için
Şu anda en güvenli meslek balerinlik
teknolojilerin insanlığın
Tepegöz ya da Gulyabani fark etmez,
sorumlu inovasyon ve
olabilir! Hem mavi yakalı hem de beyaz
kitlesel olarak yok oluşuna
Basat’ın sorusunu tekrar soralım: Bir canavar
yönetim gereksiniminin altını
yakalı çalışanlar, otomasyon ve yapay zekânın
yol açacağı veya zarar
nasıl öldürülür? Doğru yanıt verebilmek için
çiziyorlar.
işlerindeki etkisi konusunda endişelenmekte
vereceği fikrini aşılayan
canavarın ilk nerede ve nasıl ortaya çıktığına
çok haklıdır. Hollywood’daki grevler, yapay
içeriklerle oluyor. Neden
benzeri görülmedi
bakmak gerekir. Tepegöz nerede ve nasıl
bu temsiller var? zekânın içerik yaratmadaki rolüne ilişkin
ortaya çıkmıştı? Oğuzların Sarı Çoban’ını
u 2040’ta neler değişecek?
Kitabı, tam da bu endişelerin bir göstergesi. Hiçbir sektör
hatırlayalım. Kuzuları otlatırken pınarın
2040’a yaklaştıkça, bu
yüzden yazdım. Bu teknolojik ilerlemeye karşı tamamen güvenli
kenarında bir peri görüyor, güzelliğinden
teknolojilerin manzarası daha
teknolojilerin fırsatı ve liman değil. Bu teknolojiler, endüstriyel bir
çok etkileniyor ve kendisine hâkim olamayıp
da hızlı gelişerek toplumsal
potansiyeli konusunda devrimden çok bilişsel bir devrimi temsil
perinin yalvarmalarına rağmen onunla zorla
yapıları, ekonomileri ve kişisel
olumlu olsam da kitabım, ettiğinden beyaz yakalı çalışanların mavi
birlikte oluyordu. Aradan zaman geçiyor ve
yaşamları şekillendirecek.
bu teknolojilerin bizim yakalı işçilere göre daha fazla ve daha hızlı
tepesinde tek bir göz olan bu ucube çocuk
Yapay zekâ, blockchain, kuantum
denetimimiz olmadan etkilenmesi olası.
dünyaya geliyordu. Tepegöz, Sarı Çoban’ın
oğluydu yani o da bir Oğuzdu.
Garip bir noktaya geldik. Canavar
öldürmek için yola çıkmıştık ama ortada daha
Reha Erdem’den Türkiye’nin ilk ekolojik sürdürülebilir yapımlarından biri...
önemli bir sorun var. Sarı Çoban’ın periye
yaptığı haksızlığı görmezden mi geleceğiz?
Mümkün değil. Gerekirse kahraman
olmamalıyız. Tepegöz’ün var olmasına neden
Gençlere ‘Neandria’dan bakmak
olan şey bir haksızlık. Dede Korkut’un bize
vermek istediği mesaj çok açık: İnsan, insan
ellen dilinde, “genç adamın avcılardan altın ararken gelen “tuhaf” imamın,
gibi davranmadığı için kendi fiilinin sonucu
yurdu” anlamına gelen yöreyi tahrip eden Suna’yı susturduğu anda
olarak bir canavar yaratmıştır.
Neandria antik kentinin definecilere değin pek bile karşımıza çıkıyor.
yakınında bir köy... Suna çok temayı barındırdığını Elbette bu taşlar büyük
tePegöz’den gulyabani’ye
Hve Mako, bir evin duvarının düşündüğüm filmin anlamlar barındırmaktan
Acaba Gulyabani hikâyesiyle bize ne
dibinde gelecekle ilgili düşlerine ve sorununun aslında uzak, antik kentin mirasıyla
anlatılıyor? Dede Korkut yanımızda olsaydı
kaygılarına ilişkin konuştuktan sonra gençlerin dertleriyle “lanetlenmiş” bir köy
ona sorardık. İş başa düştü, anlamaya çalışalım.
köydeki insanlara soruyorlar: Mutlu musun? halkının göstergesi...
çevrelendiğini fark
Gulyabani nerede, nasıl ortaya çıkıyordu?
Köy ahalisinin her Definecilerin, taş ocaklarıyla
ettim. Yönetmen Reha
Karanlık, kimsenin olmadığı, bilinmez yerlerde
birinin yanıtı farklı ancak zengin olmaya çalışan
Erdem, anlatısını
birdenbire... İnsanları şaşırtıp mat ediyordu.
aY’a seYaHat
soru aslında annesinin insanların yaşadığı tarihin,
kırsal bir zemine
Tepegöz’den farklı olarak o bir hayalet
zoruyla atletizm doğanın ve insan sağlığının
oturtuyormuş gibi
canavardı. Gulyabani, insanın belirsizlikle olan
yapsa da yarışmaktan hiçe sayıldığı bir coğrafyada
gösterse de köyde
ilişkisine gönderme yapıyor gibi.
hoşlanmayan Suna’nın, insanların gözlerini bürümüş
yaşayan gençler
Çölle ilişkilendirilmesi bu açıdan anlamlı.
sarhoş babasını idare hırsın da simgesi bir bakıma...
aracılığıyla topluma, toplum aracılığıyla
Çölde insan rahatlıkla yolunu kaybedebilir
etmek zorunda kalan Gerçekten de Suna’nın çevresindeki
da küresel meselelere uzanan bir öykü
ve bir serapla karşılaşıp şaşkınlık yaşayabilir.
Mako’nun veya köyde insanların hemen hepsi ya ihtirasla boğulmuş
Gulyabani’nin, anlaşılması zor ve bilinemez geliştiriyor ve gençlerin ailelerine,
hiçbir şey olmadığını ya delirmiş ya kendisini alkole vermiş
gibi gelen durumlarda zihnimizin içinde kendilerine dayatılanlara, dünyanın
düşünen ve sosyal
ya avlamayla, defineyle aklını yitirmiş
bulunduğu durumu anlatıyor olması pek sürüklendiği yere isyanı da bu zeminin
başak bıçak
medyadaki kanalı
veya yalanlarla bir dünya inşa ediyorlar.
mümkün. Canavar olması ise bu zihin harcını karıyor.
vesilesiyle influencer
Gençler ise yetişkinlerin “yaşanılamaz hale
durumunun bizi aldatmasından kaynaklı.
basakbicak
umutsuzluk ve çaresizlik
olmaya çalışan Filiz’in
getirdiği” dünya ile ilgili kaygılı, umutsuz
Çöldeki serap gibi optik bir yanılsamaya
@gmail.com
Açılış planında, uzun bir süre koşarken
geleceğe yönelik ve mutsuz. Haberlerde gördükleri ve
neden oluyor.
izlediğimiz Suna (Deniz İlhan) ve onun
endişelerinin özünü üzerinde yaşadıkları gezegen sel felaketleri,
hikâyesi, “Neandria”nın kalbinde yer alıyor.
oluşturuyor. Ve “Neandria”nın pek çok yangınlarla kavrulurken yetişkinler
* Seçkin Sarpkaya, Mehmet Berk Yaltırık, Ömer Annesinin zoruyla yarışlara hazırlanan
katmandan oluşan yapısının da çekirdeğini umursamaz bir halde ancak gençler kendi
Faruk Yazıcı, Türk Kültüründe Gulyabani, Ötüken
ancak bunun için ne isteği ne de yarışlara
inşa ediyor. yöntemleriyle tepki gösteriyorlar. Bu
Neşriyat.
hazırlanacak maddi olanağı olan Suna’nın
Neandria’da bu sahneyi gördüğümde elbette Reha Erdem’in geleceğe ve gençlere
umutsuzluğu ve çaresizliğinin tetikleyicisi
ilk anda aklıma İtalya’daki gençlere, yönelik ümidinden ileri geliyor ancak
ise dere kıyısında ölü bulunan bir kız
geleceklerine yönelik ne düşündüklerini “Neandria”yı çekerken filmini Türkiye’nin
oluyor. İlginç olan yüzyıllar öncesinden
soran belgesel “Futura” (2021) geldi. ilk ekolojik sürdürülebilir yapımlarından
İmtiyaz Sahibi:
17 MART 2024 SAYI: 1771 n Yayın Koordinatörü
kalan taşlarla çevrili, Suna’nın deyimiyle
Pandemi öncesinde ve sırasında ülkenin biri haline getirmesi, söz konusu meseleler
CUMHURİYET VAKFI adına
dENİz üLKüTEKİN
farklı yerlerinde yaşayan gençlerin cevapları, “halkı kötülüklerden korumak için hakkındaki hassasiyetinin sırf söylemden
ALEV COŞKUN
n Sayfa Tasarım
Genel Yayın Yönetmeni
EMİNE BİLGET geleceklerine dair ümitsizliklerinden örülmüş” büyük duvarların kalıntılarından ibaret kalmaması bakımından değerli.
MİNE EsEN
n Reklam Genel Müdürü
hareketle bir İtalya panoraması çıkarıyordu. kalan taşların, hikâyede farklı anlarda Başka bir deyişle, Erdem gençlere Neandria
Sorumlu Müdür
pazar.dergi@cumhuriyet.com.tr
EsRA BOzOK
AsLAN YILdIz
Nitekim Neandria’yı izledikçe ilk anda görünürlük kazanması. İlkin ölü bulunan ile yalnızca kuru sloganlar bırakmıyor,
Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın
Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve
ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk.
Suna’nın çevresinde şekillenen ve iklim kızı ceplerine doldurulan bu taşlar, daha yaşanabilir bir dünya emanet etmek için bir
Teknik Hiz. Tic. A.Ş. Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad.
No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20
No:11A/41 Bahçelievler İstanbul dağıtım: Turkuvaz krizinden taş ocaklarına, gözü dönmüş sonra bulunan başka bir ölüde ve hatta köye adım atıyor.
hat) Faks: (0212) 251 98 68 e-posta: reklam@
Dağıtım Pazarlama A.Ş. Yaygın süreli yayın
cumhuriyet.com.tr Uets: 25999-15079-37611
2040’ta
Puanım: 6/10