Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
(16 ARALIK 1775 / 18 TEMMUZ 1817)
Jane Austen ve zamansız romanları
1775’te İngiltere’nin geleneklerine tutkuyla bağlı romancısı ya da Londra kırsalını betimleyen pastoral kurgular
Steventon köyünde doğan ve 18 Temmuz 1817’de henüz anlatıcısı olmuyor ve başkalarının satın almak isteyeceği kitabı
42 yaşındayken yaşama veda eden Jane Austen değil, kendisinin okumak istediği kitabı yazmaktan vazgeçmiyor.
(17 Aralık 1775 / 18 Temmuz 1817), bıraktığı altı romanında
Güçlü, ayakları üzerinde duran kadınları merkeze aldığı,
yarattığı karakterler kadar güçlü bir kadın yazar olarak döneminde
günümüzden bambaşka bir dönem ve kültürde kurguladığı
erkeklerin “gururu ve önyargıları” yüzünden ezilen İngiliz
zamansız yapıtlarında, statü ve zenginlik gibi beklentilerin ön
kadınların sesi olmaya devam ediyor.
planda olduğu bir dünyada ilk izlenimlerin aldatıcılığını ve gururla
Sekiz çocuklu bir ailede, küçük taşra evinde, bir kadının para körleşmiş ilişkilerin sıkıntılarını gösteriyor iki yüzyıldan bu yana.
kazanmak için yazmasını kabul etmeyen bir toplumda hem
Austen’in yapıtlarının dilimize yetkin çevirmenler tarafından,
yeğenlerinin “Jane teyzesi” oluyor hem de ısrarla yazıyor o.
yazarın yoğun romantik diline sadık, doğal ve titiz aktarımlarının,
İlk yayımlama girişimleri reddediliyor ancak pes etmiyor Austen. okuyucunun devrin kültürel kodlarına ve özgün dildeki anlam
Salt entrikalı evlilikleri, kaçamak aşkları işleyen yüzeysel bir aşk katlarına doğrudan ulaşmasını sağladığını da mutlaka belirtmeliyiz.
‘MANSFIELD PARK’
Z. DOĞAN KORELİ
Yazarın alt metninde zen-
gin bir sosyopolitik yorum kat-
GELENEKSEL KALIPLARI
manı ortaya çıkan, sınıflar ara-
YIKAN KADINLARIYLA
sı çatışma, cinsiyet rolleri, eko-
AUSTEN!
nomik eşitsizlik ve İngiliz sö-
Gerçekçi bir mercekten er-
mürgeciliği konularına yer ver-
kek egemen bir dünyaya kar-
diği yapıtlarından bir diğeri de
şı kadın bakış açısını sunan ro-
Mansfield Park (Çeviren: Nihal
manlarında, kadınların erkek-
Yeğinobalı / Can Yayınları).
lerle eşit haklara sahip bireyler
Romanını yine ilgi çekici bir
olması gerektiği görüşünü sa-
aşk senaryosu ile süsleyip ge-
vunan Jane Austen’in yazdığı
nel çerçevede edebiyatın toplu-
toplumsal ve politik değişim-
mu yansıtma ve eleştirme gü-
lerin yaşandığı Regency döne-
cünü sergiliyor Austen.
minde, bir kadının sosyal konu-
Kitap, serveti, işçi sınıfının
muyla ilgili sınırlar çok katıydı.
emeğinden gelen kesimi eleş-
Kadın, sadece babasının evi-
tirip doğrudan sosyal ve eko-
ne ya da eşinin mülküne gü-
nomik açıdan güvencesiz alt
venmek durumundaydı. Eğer
kesime sesleniyor. Gurur ve
şanslıysa soylu ve zengin biriy-
Önyargı’nın ana kahramanı
le evlenebilirdi.
Elizabeth’i çağrıştıran ve top-
Buna karşın Austen, özgür ve
lumsal düzende kimlik arayışı-
akılcı davranan, devrinin bas-
na giren Fanny Price etrafında
kılarına direnip geleneksel ka-
geçiyor anlatı.
lıpları yıkan ve kendi ayakları
O da çağının tüm genç kızla-
üzerinde duran kadın kimlikle- Resimler: CASSANDRA AUSTEN
rı gibi sosyal statüsünü kadınla-
ri konuşturuyor ilk kez. Bu ka-
di Koç / Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları) merkezinde rın meslek sahibi olamadığı devrin şartları gereği mecbu-
dınlar dayatılan katı toplumsal kısıtlamaları reddediyor;
temkinli bir aşk yer alıyor. ren soylu biriyle evlenerek belirlemek istiyor.
güçlü, zeki, cesur özelliklerin simgesi olarak yükseliyor.
Austen burada Fanny üzerinden önemli bir tartışmaya
Taşralı bir kız olan Elizabeth Bennet ile aristokrat top-
Başlangıçta isimsiz olarak yayımladığı yapıtlarındaki
rak sahibi Bay Darcy arasındaki çalkantılı ilişkiye odak- da kapı aralıyor: Kimlik kazanımında soyaçekim mi yok-
balolar, reveranslar, çekişmeli ergen flörtleri çağdaş oku-
lanıyor öncelikle. sa kişinin içinde yetiştiği çevre mi belirleyici?
yucuya uzak gözükse de insan doğasına ilişkin tespitleri
ve sosyal iletileri bugün de yürürlükte denilse yeri. Elizabeth ve Darcy’nin, kimi arkadaşlarının ve ai-
YAŞAMIN SIRADAN BİR KESİTİNDE
le üyelerinin onları birbirinden uzaklaştırmaya çalışma-
GERÇEKTEN VAR OLAN SORUNLARI
SEKİZ ÇOCUKLU BİR AİLEDE, KÜÇÜK
sına karşın giderek artan uyumu ve zamanında birbirleri-
İNANDIRICI VE İÇTEN KESİTLERLE SUNUYOR
TAŞRA EVİNDE YAZAR BİR TEYZE!
ni yanlış tanıdıklarının farkına varmalarını doğallıkla aşa-
Okuması kolay bir kitap değil Mansfield Park fakat Ni-
Klasikleşmiş romanları dışında Austen’in yaşamı hak-
ma aşama işliyor.
hal Yeğinobalı’nın yetkin çevirisi dönemin ruhunu yalın
kında ise onun nasıl bir insan olduğuna ilişkin net bir re-
Yapıtında statü ve zenginlik gibi beklentilerin ön plan-
şekilde yansıtarak okumayı kolaylaştırıyor.
sim çizebilecek kadar bilgi yok çünkü aile tarihini anlattı-
da olduğu bir dünyada ilk izlenimlerin aldatıcılığını ve
Austen kurgularında dikkat çeken şeylerden bir diğeri
ğı mektuplarından çok azı bugüne ulaşmış.
gözleri gurur kaprisleriyle kör edilmiş ilişkilerin sıkıntı-
de yaşamın, doğal akışı içinde sunulması ve hiçbir şekil-
Ancak ulaşanlardan anlaşıldığı üzere sekiz çocuklu bir
larını gösteriyor yanı sıra bugün de egonun aşk gibi pek
de olağandışılıklara saplanılıp kalınmaması.
ailede, küçük taşra evinde, bir kadının para kazanmak
çok duyguyu yok ettiğini ehilce vurguluyor Austen iki
için yazmasını kabul etmeyen bir toplumda hem yeğenle- Dönemin popüler tarihsel roman yazarlarından Wal-
yüzyıldan bu yana.
ter Scott, bu yönüyle Austen’in “yaşamın sıradan bir ke-
rinin “Jane teyzesi” oluyor hem de ısrarla yazıyor o.
Metnin toplumsal normlara ve beklentilere meydan
İlk yayımlama girişimleri reddediliyor ancak pes etmi- sitinde gerçekten var olan sorunları yansıtan, okuyucuya
okuyan güçlü ve bağımsız kadın karakteri yanında kalı-
yor Austen. Sadece entrikalı evlilikleri, kaçamak aşkları inandırıcı ve içten bir kesit sunan” sanatını övüyor.
cı popülaritesini sağlayan diğer temaları da ekonomik öz-
işleyen yüzeysel bir aşk romancısı ya da Londra kırsalını
gürlük, aile içi ilişkiler, sosyal basamaklar gibi modern
‘NORTHANGER MANASTIRI’
betimleyen pastoral kurgular anlatıcısı olmuyor.
kaygılar. Sanatçının zamanından tek fark, bugün kraliyet
El yazması 1803’te tamamlanan ancak basımı
Ve yaşamı boyunca başkalarının satın almak isteyece-
unvanlarının kapitalist toplumda çok az şey ifade etmesi. Austen’in ölümünden sonra yapılan Northanger Manastı-
ği kitabı değil, kendisinin okumak istediği kitabı yazmak-
Yapıtın mizah ve ironiyle örülü dilini doğallığıyla ak- rı (Çeviren: Özlem Alkan K. / Can Yayınları) bu anlayışın
tan vazgeçmiyor.
taran Hamdi Koç’un çevirisi ise aynı zamanda 18. yüzyıl
tipik bir örneği sayılabilir.
‘GURUR VE ÖNYARGI’ başlarındaki İngiltere’nin görgü ve geleneklerine açılan Romandaki olaylar ironik göndermelerle gerçek-düş
İlk kez 1813’te üç cilt olarak imzasız yayımladığı en pencereden insan doğasının, ilişkilerinin evrensel yönleri- çatışması yaratıp gotik romantizminin ana hatlarından ay-
sevilen romanı Gurur ve Önyargı’nın (Çevrien: Ham- ne ait içgörülerin yetkince yansımasına olanak tanıyor. rılıyor. Başlangıçta Anne Radcliffe’in dehşet ve korku
>>
18 Temmuz 2024
4