Catalog

MAZLUM ÇETİNKAYA’DAN ‘Kanun Hükmünde Yalnızlıklar’ Kanun Hükmünde Yalnızlıklar (Kırmızı Kedi Yayınevi), kanun hükmünde kararname (KHK) ile 2016 Ekim’inde işten çıkarılan on binler arasında yer alan öğretmen ve yazar Mazlum Çetinkaya’nın edebiyatımızın çınarlarından Vedat Günyol adına düzenlenen, 6. Vedat Günyol Deneme Ödülü’nü (2021) kazanan ve kitaplaşan dosyası. Çetinkaya’nın kitabında yer alan denemeleri, hiçbir hak iddia edemeden işlerine son verilen KHK’lilerin yaşadıklarına kendi içinden şiirsel dille seslendiği yetkin bir yapıt. şair yanıyla ön planda gördüğümüz Mazlum Çetinkaya’nın rıyla hiçbir hak iddia edemeden kapı önündedir. Nasıl geçi- HATİCE EROĞLU AKDOĞAN şiirlerindeki kurgu biçimi ve dilinin, denemelerine de yan- neceklerini, ne iş yapacaklarını şaşırmış haldedirler. sıdığı fark ediliyor: Seyyar pilavcılık yapan KHK’li akademisyen de görürüz, azlum Çetinkaya’nın edebiyatımızın çınarların- “Güneş’i hepimizden almışlar sanki Sivas’ta bir göğü so- dan Vedat Günyol adına düzenlenen, 6. Vedat birleşip lokanta veya kafeterya işleten öğretmenler, sağlık- yuyoruz yukarıdan aşağı utanmaz, ahlaksız bu dünyaya… M Günyol Deneme Ödülü’nü (2021) kazanan dos- çılar da... Hele ki kanser olup öldükten sonra görevine iade Bu yalnızlık, kanun hükmünde. Bu yalnızlık, devlet hükmün- yası Kanun Hükmünde Yalnızlıklar kitaplaşarak Kırmızı edilen KHK’li memurlar da biliriz. de! Bu yalnızlık kentle kış arasında kalmış bir yolun kapan- Kedi Yayınevi tarafından yayımlandı. KHK’liyi sadece açlık, işsizlik değil ilgisizlik, sevgisizlik, ması hükmünde!” (s. 10) Kitapta yer alan denemeler, bir gece yarısı kanun hükmünde bencillik de bunaltır: “Ellerim kan revan… Keşke yüzüme dü- Bir öğretmen olarak Mazlum Çetinkaya da 2016 Ekim ayın- kararname (KHK) ile kanunsuzluk ortamına sürüklenenlerin şen şu toprağa ağlayan biri olsaydın. Keşke içimdeki bu boş- da kanun hükmünde kararname ile işten çıkarılan on binler nasıl yaşayamazlık cenderesine sıkıştırıldığının, anlaşılmak luğu gören bir ağaç ya da sessiz bir kaya olabilseydin, çığlı- arasındadır: “Kapı vardır kimse girmez, bir Allah’ın kulu çal- isterlerken neden dinlenmediklerinin, başka kapıları çalma- ğımı duyan şu suyun akışındaki sessizlik olabilseydin.” (s. 73) maz, dünyayı çalarlar, dünyanın emeğini, insanın neyi var- larının önünün nasıl kesildiğinin, gitmek isterken niçin en- KHK’lilere ithaf ettiği Kanun Hükmünde Yalnızlıklar, sa çalarlar, kapın çalınmaz. Ölümüne bir yalnızlık.” (s. 12) gellendiklerinin egemen olduğu bunaltıcı iklimini serimliyor. Mazlum Çetinkaya’nın etkili şiirsel diliyle KHK’lilerin bü- Okuyucuya metni anlamak ya da anlamlandırmak için Evet, hızı bugün bile kesilmemiş baskılar ölümünedir. KHK’liler ile empati kurma olanağı sağlıyor. Kitapta daha çok Kamu çalışanları, KHK ile işinden olup aileleri ve çocukla- tün hallerine kendi içinden seslendiği yetkin bir yapıt. n YILDIRIM KOÇ’TAN ‘ATATÜRK VE SOSYALİZM’ ‘Türkiye’ye Özgü Bir Sosyalizm Modeli’ ansu Çiller, 1994’te 5 Nisan kararlarının ila- lumsal mülkiyetin olduğu bir Türkiye doğrultu- mülkiyete geçirilmesi de sürecin en önemli un- nından sonra, “Son sosyalist devleti yıktık” sunda son derece önemlidir. surudur. T diyordu. Abdullah Gül de 4 Ocak 2010 gü- Atatürk’ün adım adım geliştirdiği, barışçıl bir Yıldırım Koç’un Mehmet Bedri Gültekin’in nü “Devletin içindeki Sovyetler Birliği çöküyor” süreçle ve Sovyetler Birliği ile yakın bir işbir- önsözüyle sunulan kitabı Atatürk ve Sosyalizm- dedi. Bu açıklamalarda kastedilen ve tahrip edi- liği içinde, Türkiye’ye özgü bir sosyalizm kur- Türkiye’ye Özgü Bir Sosyalizm Modeli (Asya len, Atatürk döneminde gerçekleştirilen antiem- ma çabasıdır. Şafak Yayınları) şu bölümlerden oluşuyor: peryalist ve milliyetçi devletçiliğin (üretim araç- Devlet, sermayedar sınıfın elinde değildir; “Atatürk’ün Düşünce Sisteminde ‘Devlet Sos- ları üzerinde toplumsal mülkiyetin) kalıntılarıydı. devlete hâkim olan, ülkenin ve emeğin çıkar- yalizmi’ ve Sosyalizm. Hâkimiyeti Milliye Ga- Sınıf mücadelesi temelinde geniş toplumsal larını ön planda tutan emekçi kökenli vatanse- zetesinin Başyazılarında Komünistlik. Atatürk desteklerin olmadığı koşullarda Atatürk’ün eko- ver unsurlardır. Sermayedar sınıfın uluslarara- ve Bolşeviklik. Milliyetçilik ve Sosyalizm Çe- nomi, toplumsal yapı ve politikada gerçekleştir- sı sermaye ile yakın ilişki içinde olduğu koşul- lişir mi? Atatürk Döneminde Devletçilik. Ata- dikleri birer mucizedir. Atatürk’ün bu alanlarda larda, ülkenin temel çıkarları da Türkiye’ye öz- türk ve İşçi Sınıfı. Atatürk’ün Toprak Ağalarıy- attığı ve attırdığı adımlar, insanın insanı sömür- gü bir sosyalizmi gerektirmektedir. Temel üre- la ve Büyük Toprak Sahibi Dini Vakıflarla Mü- mediği, eşitlikçi, üretim araçları üzerinde top- tim araçlarının devlet aracılığıyla toplumsal cadelesi.” n MELİH YILDIZ’DAN ‘AKLIN UÇURUMUNDA’ ‘Psikoloji Dünyasından İzler’ Melih Yıldız içsel sıkıntılarla yüklü, dram dolu portreleri aktardığı Aklın Uçurumunda-Psikoloji Dünyasından İzler (Parma Kitap) adlı kitabında unutulmaya yüz tutmuş şiir, edebiyat ve sanat dünyasından isimleri tekrar gün ışığına çıkarıyor. gibi şair olan ve erken yaşta ölen kardeşi Ah- sonucunda intihara İSMAİL BİÇER med Safa’nın ölümünü unutamayan, bu ölü- kalkışacak ve iler- mün kendisinde yarattığı izleri ömrünün so- leyen günlerde La klın Uçurumunda (Parma Kitap) ya- nuna kadar taşıyan, Abdülhamit’e karşı mu- Paix’in psikiyat- zar, uzman psikolog Melih Yıldız’ın halif duruşundan dolayı sürgün yiyen İsma- ri servisinde yaşa- A ikinci kitabı. Psikoloji Dünyasından il Safa da bu isimlerden biri. mı son bulacaktır. İzler alt başlığını taşıyan Aklın Uçurumunda Melih Yıldız kitabında, 1857’de Sultan Ab- İlerleyen zaman- şiir, edebiyat, sanat dünyamızda izler bırakmış dülmecit tarafından kurulmasına izin veri- larda Şukûfe Nihal Cenap Şahabettin, Ahmet Haşim, Sabahattin len La paix Hastanesi’nin psikiyatri servi- ve Sabahattin Ali’nin annesi Hüsniye Hanım da bu servi- Ali, Yahya Kemal, Neyzen Tevfik, Fikret Mu- sine de değiniyor. Bu servisin hastaları ara- sin hastaları arasında yer alacaktır. alla, Şukûfe Nihal, Peyami Safa, Süreyya Bı- sında, şair Cenap Şahabettin’in kardeşi Os- Fransız La Paix Hastanesi gibi, Bakırköy Ruh ve Sinir yıkoğlu, Ara Güler ve daha birçok ismin yaşa- möykülerinin ve psikolojilerini ele alıyor. man Fahri de vardır. Hastalıkları Hastanesi de Neyzen Tevfik gibi birçok ün- Dersler verdiği şair Şukûfe Nihal’e âşık olan, İçsel sıkıntılarla yüklü, dram dolu portrelerin lü ismin tedavi gördüğü bir yerdir. yıllar sonra Şukûfe Nihal’in yakın arkadaşı aktarıldığı kitabın bir diğer özelliği; unutulmaya Aklın Uçurumunda, edebiyatımızda ve sanatımızda iz yüz tutmuş şiir, edebiyat ve sanat dünyasından Mithat Sadullah’la evlendiğini ilginç bir bu- bırakmış isimlerin yaşam hikâyelerinin bilinmeyenleri- isimlerin de tekrar gün ışığına çıkarılıyor olması. Kendisi luşma sırasında öğrenen Osman Fahri, yaşadığı travmalar nin aktarıldığı sıra dışı bir çalışma. n 12 1 Eylül 2022