Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
(7 KASIM 1879-21 AĞUSTOS 1940)
Devrimin silinen figürü: Troçki!
Bugün Rus, Ekim ya da Bolşevik sadece onu öldürten Stalin’in
Devrimi dediğimiz tarihsel değil, kendisinin de ortaya çıkış
olayın içinde Dostoyevski’nin tarihini yazmıştır: “Plehanov’un
Ecinniler’de hayal ettiği başını çektiği Rus sosyal
devrimcilerden çok daha çetrefil, demokrasisinin ilk kuşağı,
sansasyonel hikâye ve karakterler eleştiri ve propaganda faaliyetine
vardır. Bunların en etkililerinden 1880’lerin başında başladı.
biri tarihten silinmiş olandır. Öncüler birkaç kişiydi, sonra
Ekim Devrimi’nin sayısız onlarca oldular.
propaganda çiziminde Lenin, Plehanov’dan 14 yaş küçük
Stalin, Marx ve Engels yer Lenin’in öncülük ettiği
alır, bunlara daha sonra Çin ikinci kuşak, siyasi arenaya
Devrimi’nin kahramanı Mao doksanların başında girdi. Sosyal
bile katılırken, bu figürler asla demokratların sayısı yüzleri
devrimin başlıca kahramanı bulmaya başladı. Lenin’den daha
Troçki’yle yan yana gelmemiştir. genç insanlardan oluşan üçüncü
Oysa Troçki onları bir araya kuşak, devrimci mücadeleye 19.
getiren kişiydi. Lenin gibi Troçki de propaganda ve kuramsal yüzyılın sonunda ve 20. yüzyılın başında katıldı. Sayıları binleri
çalışmalarıyla öne çıkmıştır. Belki de en ilginç çalışması olan, bulan bu kuşakta Stalin, Rıkov, Zinovyev, Kamenyev, bu
öldürüldüğü için yarım kalan Stalin biyografisinde, kitabın yazarı (Troçki) ve diğerleri vardı.”
çok sayıda dergide, siyasi, tarihsel ve edebi yorumlar Troçki bu çalışmada zevklerinin seçkinliğiyle değilse de
SABRİ GÜRSES
içeren makaleleriyle ün kazandı. eleştirilerinin bilgililiğiyle öne çıkar. Stalin yerine o iktidara
Günümüzde Balkan Savaşları adıyla derlenen Kiev Düşüncesi geçmiş olsa farklı bir kültürün ortaya çıkacağını kesin olarak
roçki Ukrayna’nın Yanovka (Bereslavka) köyünde,
adlı dergiye yazdığı savaş yazıları gözlem ve analiz gücünün öne sürmek zor ama yazıları bunu bir olasılık olarak düşündürür.
Stalin’se Gürcistan’ın Gori köyünde aynı yıl doğ-
dışında, tarafsızlığıyla dikkat çekicidir. Burada savaşan her
muşlardı, 1879’da. Troçki Odessa’da üniversitede
T
DEVRİM VE MİLLİLİK!
tarafın acımasızlıklarını tarafsızca dile getirmesi tepki çekmiştir.
yüksek matematik okumaya hazırlanırken, Stalin Gori’de
Çalışma onun (Parvus’tan ödünç aldığı öne sürülen) milli
1917’de Rusya’ya döndükten sonra, Bolşeviklerin iktidarı ele
ilahiyat okulunda okudu ama yirmili yaşlarına varmadan
devletlerin vaktinin geçtiği, sürekli devrim yoluyla enternasyonal
geçirdiği dönemde ve dış güçlere karşı iktidarlarını savunduğu
ikisi de işçi örgütleme faaliyetlerine girdiler.
bir dünya yaratılmasının tarihsel zorunluluk olduğu fikrinin
iç savaş döneminde, dış işleri temsilciliğinden Kızıl Ordu
“Mart 1898’de, dokuz bölge komitesinin temsilcisi taşra
sanat alanına uygulaması gibidir. Ona göre devrimin milli
komutanlığına uzanan görevler alan Troçki, ağırlıkla siyasi
şehri Minsk’te toplandı ve Rus Sosyal Demokrat İşçi Partisi’ni
yönü eşitlikçi ve uluslararası bir işçi kültürünü yaratmak üzere
eleştiri ve analiz yazıları ortaya koydu.
kurdu. … Lenin’in yaşıtları tarafından hazırlanan Minsk
adım atmasıdır. Rus kültür tarihini bu çerçevede değerlendiren
Kongresi, partiyi sadece ilan etmiş, ama daha kurmamıştı
satırları üslubuyla da ilginçtir:
‘EDEBİYAT VE DEVRİM’
onu. (…) İskra (Kıvılcım) 1900’den sonra merkezi bir örgüt
“Ne demektir milli? En baştan başlayalım. Puşkin
Bu yüzden 1923’te ortaya çıkardığı Edebiyat ve Devrim adlı
kurmaya başladı. Bu dönemin tartışmasız lideri, Plehanov’un
ikonalara inanmıyordu … milli değildi.
çalışması şaşırtıcıdır. “Devrim Öncesi Sanat, Devrimin Edebi
başını çektiği ‘ihtiyarları’ haklı olarak geri iten Lenin’di. (…)
Belinski de milli değildi. … Boris Pilnyak on yedinci
Yol Arkadaşları, Aleksandr Blok, Fütürizm, Biçimci Şiir Okulu
Sonunda Temmuz 1903’te İskra’nın hazırladığı parti kongresi
yüzyılı milli sayıyor. Büyük Petro milli olana karşıdır.
ve Marksizm, Proleter Kültür ve Proleterya, Sanata Karşı
Brüksel’de toplandı; çarlık diplomasisi ve ona boyun eğen
Yani milli olan şey sadece evrimin ölü ağırlığını temsil
Komünist Siyaset, Devrimci ve Sosyalist Sanat” başlıklarını
Belçika polisinin baskısıyla, çalışmalarını Londra’ya taşımak
eden şeydir, eylem ruhu uçup gitmiştir ve geçmiş asırların
içeren, simgecilerden fütüristlere, yeni sosyalist edebiyatçılara
zorunda kaldı.”
milli organizmasının hazmedip dışa attığı şeydir o. Öyleyse
uzanan bu kapsamlı bir inceleme, yeni hükümetin dönemin
Troçki’yle Stalin’in kaderleri de tam bu noktada ayrıldı.
sadece tarihin dışkıları millidir.
sanatını değerlendirmek ve yönlendirmek konusundaki en
Stalin tutuklanmamak için Batum ve Tiflis bölgesine
Ama biz tam tersini düşünüyoruz. Barbar Petro, ona
ciddi adımıdır. Lunaçarski çalışmayı beğeniyle karşılamıştır.
giderken 1898’de tutuklanan Troçki Moskova hapsinden
karşı çıkan bütün o sakallı ve aşırı süslü geçmişten
sonra dört yıl Sibirya sürgününe mahkûm edildi, 1902’de
SÜREKLİ DEVRİM FİKRİ!
daha milliydi. Dekabristler de I. Nikolay’ın serfliğinden,
de Londra’ya kaçtı.
Troçki burada Belıy’ı, Mayakovski’yi, Blok’u derinlemesine
bürokratik ikonalarından ve devlet böceklerinden daha
1905 Devrimi sırasındaki kısa bir dönüş dışında, 1917
okumuş olduğunu, biçimcilerin çalışmalarının devrimci yönlerini
milliydi. Milli dışkının ideologları, mistikleri, şairleri ne
Devrimi’ne kadar yurtdışında bir entelektüel sürgün olarak,
kavramış olduğunu ortaya koyar. Lenin’in sanata ilgisi 19.
derse desin Bolşevizm de monarşist ve diğer göçmenlerden,
Rusya yorumcusu ve devrim kuramcısı (ya da profesyonel
yüzyıl sanatından öteye uzanmıyordu, Stalin’inkiyse iktidar
(Kızıl komutan) Budyonni de (Beyaz komutan) Vrangel’den
devrimci) olarak yaşadı. Bu dönemde katkıda bulunduğu
hamiliğinden ibaret kaldı.
daha millidir. … milli olan şey halkı daha yüksek bir
ekonomik ve kültürel
seviyeye çıkaran şeydir.”
SÜRGÜN YILLARI...
Troçki’nin örnek verdiği
yazar Boris Pilnyak, Troçki bu
satırları yazdığı sırada Gorki
kadar ünlü bir yazardı ama onu
1920’lerin sonunda Beyazlara
destek vermekle suçladılar,
1930’lardaysa yurtdışıyla
işbirliği yapmak ve yönetim
karşıtı olmakla suçlayıp
tutuklanarak öldürüldü.
>>
4 18 Ağustos 2022