Catalog

Hayatın sesini duymak... Kurduğu masalsı, destansı dile ustaca yerleştirdiği tarihsel gerçekliklerin izini sürerken kendimizi sık sık günümüzde bulmamızın; insandan insana bir çağrı, yeniden yükseltilmiş bir çığlık, daha geç olmadan “bir şey yapmalı” seslenişi olduğunu kavrayıp doğruluyoruz yerimizden. Çünkü “bitmedi daha sürüyor o kavga / ve sürecek / yeryüzü aşkın yüzü oluncaya dek!” dir” demeden, inatlaşmadan, yazanın çevresinde örüyor Gürsel Korat. ce, düşmanın işbirlikçisi Kara Şaman- Y. BEKİR YURDAKUL lar olurlar. görüşünü/düşüncesini dayatmadan... Bir yanda, “Emrinde çalıştığı Moğol- Üstelik aklımızda yeni soruların uçuş- Moğollar, onların içeriden destekçi- ların ve Kara Şamanların isteği doğ- ürsel Korat, birkaç yıl ön- masını sağlayarak, doğanın ve hayatın rultusunda” Anadolu’nun kıtlığa düş- si Kara Şamanlar, Moğollardan kaçıp ce yayımlanan Kunday - Anadolu’ya sığınan “açlar ordusu”… yanı başında durmayı anımsatarak... mesi, çölleşmesi için her şeyi yapan, Gölgeler Çağı (YKY Do- Ayaşan’ı tutkuyla seven Kunday’ın Her şey sanki göz açıp kapayıncaya bilimden hoşlanmayan, düşünceden ğan Kardeş Kitaplığı, ağzından dinlediğimiz öykü, Or- olup bitmiştir. nefret eden, her şeyi kendi çıkarı için G 2017) romanının deva- ta Anadolu’dan Isfahan’a uzanan bir “Dağlar birbirine yaslanmıştı, dorukların yapan Nazar, öte yanda “Kıtlık her yeri mı niteliğindeki Ayaşan - Kem Gözler coğrafyada, “gölgelerin gücü”ne yas- üşümüş gibi bir hali vardı. Hızır, Nazar’ın Çağı’nda okurunu Anadolu’nun bin- kurutsa bile mahvolmuş ormanları, tar- lanan düşsel yolculuklarla sürüyor. yaptıklarından ötürü endişeliydi; geçtiği lerce yıllık kadim geleneğiyle yeniden laları ve bitkileri yeşertecek gizli güç ve Sahnede sıklıkla fantastik öğeler boy yerlerdeki yangın izlerine bakarak içleni- buluştururken “Tarih tekerrürden iba- sayısız tohum bizde...” diyen, kendisi- gösterse de anlatı, doğa-insan ilişkile- yordu. Anadolu’yu hiç böyle görmemiş- rettir” yaklaşımının karşısına “Geçmi- ni doğanın bir parçası sayan, hayatın rinin, yönetimsel ve yaşamsal sorunla- ti: Bağlar altüst olmuş, şehirlerde yan- şi beğenmiyor musunuz, değiştirin öy- sesini duymayı yeğleyen Hızır. rın, hayatı algılama ve anlama gerçe- gınlar çıkmış, göller kurumuş, ormanlar leyse!” çığlığını koyuyor. ğinin uzağına düşmüyor. harap edilmiş haldeydi.” Korat, bağımsız bir yapıt olarak da AK ŞAMANLAR - okuduğumuz Ayaşan’da yine 13. yüz- KARA ŞAMANLAR HIZIR’LA NAZAR AYAŞAN’IN DEDİĞİ yıla çağırıyor bizi. Selçuklunun tarih Anadolu’da Şaman inancının ege- Binlerce, milyonlarca ağacın para-al- Severek okuduğum bir kitaptan söz sahnesinden çekilmek üzere olduğu, men olduğu bir çağdır. Ağaçların, öz- tın uğruna, daha fazla kâr için kesildi- ederken çoğun, şimdi olduğu gibi, Anadolu’nun kaynadığı bir döneme, gür akan suyun, börtü böceğin, cüm- ği, ırmakların, göllerin kuruduğu, en de- olay örgüsünden, kurgudan, kahra- 1238’in güzüne... le varlıkların kıymeti büyüktür Şaman- ğerlimiz suyun sel olup yıktığı günümü- manlardan ustaca yerleştirilmiş merak ların dünyasında. Ak Şamanlar’dır on- zü anlattığını söylesem Gürsel Korat’ın, öğesinden söz etmeyi bir yana bıraktı- ‘BİR ŞEY YAPMALI’ ÇIĞLIĞI lar. İçlerinden bazıları günlük çıkar uğ- kim inanmaz ki bana! Baksanıza: ğımı biliyorum. Kurduğu masalsı, destansı dile us- runa bu değerlerin uzağına düşün- “Moğollar orman- Çünkü anlatının beni/okuru çağırdığı taca yerleştirdiği tarihsel gerçeklikle- larımızı yok edecek- yer, yarattığı duygu, verdiği haz daha rin izini sürerken kendimizi sık sık gü- ler, biliyorsun. İsti- kıymetli gelir bana. Bu bağlamda şöy- nümüzde bulmamızın; insandan in- le koymak isterim noktayı: yorlar ki senet ve pa- sana bir çağrı, yeniden yükseltilmiş ra işleri çoğalsın, ti- Dün kralların, padişahların hışmına bir çığlık, daha geç olmadan “bir şey caret yayılsın, su- uğramıştır doğayla iç içe yaşamayı, do- yapmalı” seslenişi olduğunu kavrayıp ğaya saygılı olmayı dileyenler. Bugün lar bol bol harcansın, doğruluyoruz yerimizden. nehirler kurusun, şe- de öyle. Dün kolayca karalanmıştır do- Yanı sıra anlatı boyunca çağları aşıp hirler büyüsün, altın ğa savunucuları, “ticareti yok etmeye gelen değerlerle el eleyken dünyanın, çoğalsın... Niye?” çalışmak, halkın zenginleşmesini iste- dolayısıyla insanlığın geleceği üzeri- Hızır böyle sesle- memek...” yalanlarıyla. Bugün de öyle. ne kaygılar da düşmüyor yakamızdan. niyor Nazar’a, onu, Gürsel Korat’ın yaşamımızda düşü- Elbette en büyük öykümüz aşk, “Ger- umutsuzca olsa bile ne (felsefeye), düşünmeye, soru sor- çekten sevdiği zaman sevilmeyi aramı- bir kez daha düşün- maya daha çok yer açma çağrısı di- yor insan” derinliğinde fısıldıyor bize. meye çağırırken... ye de okuyabileceğimiz “Ayaşan”ı, bu Anadolu’nun, insan- mücadelenin, bu direncin “yeryüzü aş- TARİHİ EDEBİYATTAN OKUMAK lığın binlerce yıllık biri- kın yüzü oluncaya dek” (Adnan Yücel) Beni zamanda ustaca dolaştıran bir süreceğini söyledi bana. yapıtı/yapıtları okurken tarihin de as- kimine yaslanan, onu kendi yaşama kültü- Neredeyse her sayfasını doğanın/ha- lında öncelikle edebiyattan / edebi- yata kulak vererek öğrenilmesi ge- rüyle yeniden harman- yatın sesine kulak vererek okudum. Ay- ladığı varsıllığı içinde su Koçak’ın resimleriyle çoğalan bu se- rektiği gerçeğini yeniden anımsa- rım. Çünkü olup biteni, yalnız ve an- yer alan, aslında yakın- si, bu alçakgönüllü seslenişi yakından cak “kazanan”ın çıkarına yaslayan ku- dan tanıdığımız bu iki duymanızı, duyumsamanızı isterim. n figürü de sahneye çı- ru bilginin çok ötesini sunar bize ya- zınsal metinler. karırken bugün olage- Ayaşan - Kem Gözler Çağı / Üstelik sözlü tarih sıcaklığında... lenler üzerine soruları- Gürsel Korat / YKY Doğan Kardeş Çizim: aysu ko Ç Üstelik taraf tutmadan, ille de “böyle- mızı da o çatışmanın Kitaplığı / 157 s. / 12 + / 2021. 2 Eylül 2021 12 ak