Catalog

Ataol Behramoğlu, otuz yılt kapsayan ürünlerini bir araya getirdi 'Geride kalmıs REFİK DURBAŞ Bir Gün Mutlaka, Toplu Şiirler 1 / Ataol Behramoğlu / Adam Yayınlan, İst, Ha/dran 1991/ 168 s. /21.000 TL. CKKKodNo:002.()()6 "Su başında durmuşuz." Su başında değil, çevresini çiçekler sarmış bir ağaç kütüğü üzerinde otıırııyorıı/ Ataol Behramoğlu ile. Ne benim elimde kalem, ne onun önünde kâğıt. Yalnız anılar, anılar... Gözlerimin bebeğinde 30 yıl öncenin resimleri duruyor. Bçn İzmir'de gecikmiş bir lise öğrencisi, o sirtinda çantası, belinde baltası vurmuş Bursa'dan yollara, düşmüş İzmir'e. Ve şiirler, şiirler... "Bir Ermeni General" yeni mi çıkmış? "Evrim" dergisinde bir bildiri, "Doğuş Bildirisi..." Eser Gürson, Haluk Aker, Rahıni Akseki, Semih Tczcan... Daha kimler yok bu resmin içinde ve şimdi neredeler... Bu resmin üzerinde bir resim daha: Behramog lu'nıın "Toplu Şiirleri..." Demek 3ü yıl öncenin çi çeği bıırnunda şaiıleri artık toplu şiirler yayıınlanıa çağına eriştiler. Çevremizde çiçeklerin değil, şiirin kokusu... Nasıl bir duygu, bir şairin toplu şiirlerini görmesi? Bunun totografisini de Behramoğlu çeksin: "Otuz yıllık bir süreyi kapsayan şiirleri topluca görmenin bir büyüsü var. Dizeler boyunca kendi kişisel yaşamınızı da izliyorsunuz. 60'h yıllar, 70li yıllar devrimciromantik donemimizdi. Bu dönemleri seviyorum. 6O'lı yıllara yüreğimde derin bir özlem var. 70 li yıllarda da yaşanan acılara rağmen Durbaş ve Behramoğlu (solda). Yılların Ikl dostu. (Fotoğraf: Ibrahlm Cünelı K İ T A P T A N B İ R B Ö L Ü M Amcam şair ben şair Ciıdıp şarap .ılınalı heş kıımşlıık ıl.ı fülüt lçıp ıçıp sonra da bıı gü/el ağlamalı Topal Ulviyc var ya, lıani gecekımdulu (jerıelevin ustuiN.* şıp diye damlamalı Aktarın karısından umııtlar kcsık artık Bcyaz bir lat söylcnsc mcnıcler otu/ ıki IJIeıine mozarttan uzansam usulcacık Kollaı ı bilekleru'eıı diıseğc bilcvikli Bu dunyada ya adanı olnıalı ya da zcngin Amcamsa sabah sabah burnu ı;ay bardağında I la babam şiir yazar şu cennet vatanına I'.ını gülesim geletek, pırr seki/ on giivertin güzeldiler. 60 lı vıllar benim virmili vaşlarımdı, 70'li yıllar otuzlu yaşlarım Onları özlüyomm... Yaşanmış aşkları, kederleri, serüven duygusunıı ve devrimci coşkuyıı ." Toplu şiirlerin ilk cildi "Bir Gün Mutlaka'da butiin bunlar var. İkinci cilt "Yaşadıklarımdaıı Öğrendiğim Bir îjey Var" 80li yılların ijiirlerini kapsayacak. Kırklı vaşların şiirleri... Hapishnne, sürgiin, yurduna daha derinliğıne ve daha bilınçlı bir bağlanış.. Bugün yaşı elliye merdiven dayamış hangi "genç" yaşamadı ki bunları? üturduğuınu/. ağaç, kutiiğuniın (,evresini mantarlar sarmış. Sıcak bunaltıyor. Havatla belli belirsiz bir sis. Sis içinde Behramoğlu'nun sesi... "Toplu şiirler, yakında elli yaşına basacak olan bir şairin otLi/ yılı kapsayan üriinleıi... Biı bakıına aılık geıitle kalmış döneınlet'iıı şiirleri... Cîeriıle kalmış guneşler, geride kalmış aşkhır, geride kalmış huzunler... Ama hiçbir şev geride kalmış değil. Hayat bütünsel bir yoğıınluktıır Her ayrıntı bir başka ayrıntıyla ilgilidir Şiir bunların hepsidir ." Söz dönüş dolaşip şlirde konaklıvor. Peki hayat, hayatımızr' "Şiirlerimle hayatım urasıııdaki ilişkivi sevivorum. Havat sozcüğunü vinelemekten bıkmadım, bıkmaya da niyetim yok." J "Şimdi'ye ne demeli Bu çıçek açnıış gün, kolıı kanadı kesilmiş ağaç "Şimdilerde beni belki daha tarklı ayrıntılar ilgilendiriyor. Her şeyin her şeyle ilişkili olınası... Önemsiz hiçbir avrıntı, hiçbir olgıı yok. Sorun, onları nasıl görduğümüzdür Yazılmayı bekleyen sayısı/ olgu, sonsıız ayrıntı var Tiırkiye, Tiirkiye'de bir insan olmak, bir şair olmak. Hayattaki, loplum daki kıpırdanışları algılayıp şiire geçiıebilmek... Hayat kadar, halk kadar sade olabilmek. Bunları daha önce de şiirlerimde vazmıştım. Şimdi belki bir derinleşme siireci... 9O'lı yılların, ellili yaşlaıı mın şiirleri neler olacak, heniiz bilmiyorum, sadece ipuçlarını algılıyoıum. Sade, ama daha karmaşık bir şiir. Dil iizerine, biçimler üzerine çalışnı.ılarla orülmüş, ama yine de organik bir şiir." Bir resim başımızın üzerindeki yapraklara ko nııyor. Ayrıntısında eoşkulu kalabalıklar, alanlar da okıınan şiirler, ödüller... "Cîü/eller giizeli öın riim / Sana gitgide sevdalarııştayım" demenin res"Türkiye'de, hayat üstüne, kendi havarları ve kimlikleri konusıında sorular soran bir okur kıtle si var. Cîenellikle de genç bir kitle. Bu sorulaı so ruldukça, bu soruları soran şairler de oldukça Tiirkiye'de şiir ukunacaktır. Bugünkü tehlike, şiirde de romanda da sanatın espri duzevine, kıırmata bir şey duzevine, okıırun d.\ gazete oktırıı va da TV i/leyicisı durumuna indirgenmek ısten mesıdir. SanatLırda esas olan duygusal ve düşün sel yoğunluklar, derinlıklerdir. Kurmaca, espri, geçici ınodalaı oluşturur, daha doğrıısu biitıın ınodalar gibi geçicidir." Ve şiirler, şiirler... Şiirlerde ılize dize izleyebil diğimiz kişisel hayat, başka birçok ınsanın da kişı sel hayatı değil mi'> Okurlarla paylaşılan şeyleı bu ortak titreşimler neden olniıiMn' Şiir, evet "şiir, birçok insanın ŞLI va tla bu olçude yaşadığı onak duygulanımların, düşuncelerın bulanıklıktan kurtarılması, derinleştirilmesı, yo ğunlaştırılması, bir form ka/.ınması İma| dediği miz şey de sanıyorum, esas ol.ırak bııdıır Ağaç kiitiiğü üzerinden kalkıyoııız. Ciün çekili yor. O'nun "Ah her şey / bir pencereden göründüğü kadar / bir pencere kadar dünva" diyen sesi... Benim "Kar vağar, siler yüzündeki hartleri" diyen sesim... Su başında duruyoruz .. H S A Y F A C U M H U R İ Y E T K İ T A P S AY I 77