Catalog

ZÜMRÜTTEN AKİSLER A. M. Celal Şengör Boyun çevresi, metabolik sendrom ve uyku apnesi için gösterge Orta ve ileri yaştaki Türk yetişkinlerinde boyun çevresi, metabolik sendrom ve uyku apnesi olasılıkları için anlamlı ilişki sergileyip, merkezi şişmanlığın bir göstergesidir. Boyun çevresinin katkısı, erkeklerde daha güçlüdür. TEKHARF Çalışmasının 1912 katılımcısında, erkekte 39 cm, kadında 35 cm ve üzeri boyun, toplumumuz için eşik değerler olarak belirlendi. Altan Onat1 , Gülay Hergenç 2 ve Hüsniye Yüksel1; 1İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, 2Yıldız Teknik Üniversitesi, altonat@yahoo.com.tr Geçen akşam bir dosttan bir elektronik posta haberi geldi. Beni bir elektronik posta adresine yönlendirerek hakkımdaki yalan olduğunu bildiği bir haberi okumamı rica ediyordu. Yobaz basının iftiralarına artık alıştığım için, ancak ertesi gün vakit bulduğum bir arada baktım. Okuyunca da gülmeye başladım: Kötü Niyet ve Kaynakları Efendim, yobaz basınımızın amiral gemisinin rumuzunu taşıyan haber, benim bilim adamı yetiştirmekte başarısız olduğumu, çünkü bugüne kadar yalnızca bir öğrenciye master yaptırdığımı dile getirmiş. Bunu okuyunca bahsi geçen gazeteden arandığımı ve kendilerine bu bilginin doğru olmadığını, çünkü benim yalnız Türkiye’de şu anda sürenler hariç üç, ancak yurt dışında sayısını unuttuğum pek çok öğrenciye danışmanlık veya yardımcı danışmanlık yaptığımı anlattığımı hatırladım. Ancak Türkiye’de yirmiyedi senede yalnız üç öğrenci mezun etmiş olmamın çok düşük bir sayı olduğunu, merhum İhsan Ketin’in kırkdört yıllık bilim yaşamında bu sayının hatta bire düştüğünü, bunun nedenlerini irdeleyen ve bu konuda beni sorguya çeken bir haber yapmalarının, üniversitelerimizin içinde bulunduğu durumu ortaya dökmek açısından son derece yararlı olacağını söyledim. Halbuki sonunda yobaz gazetesinin yaptığı haberin tek amacı bana saldırmaktı. Israrla sadece bir öğrencim olduğu yalanı tekrarlanıyor, mesela İhsan Ketin’le değil, çok tez yaptırmış başkalarıyla karşılaştırılıyordum. Mesela şu soru da sorulmuyordu: Çok tez yaptıranların tez öğrencilerinin tezleri acaba nerelerde yayımlanmıştır? Örneğin yalnızca öğrencim Saniye Atayman’ın tezinden üç uluslararası makale, bir tane uluslararası kitap çıktı. Caner İmren’in tezinden çıkan uluslararası makalenin sayısını ben bile unuttum, üstelik Caner’in tezini MTA bir kitap olarak yayımladı. Aynı şey mesela yardımcı danışman ve dış mümeyizi olduğum Simon Price için geçerlidir... vs. vs. Tabiî yobaz gazetesinin amacı okuyucuya gerçek bilgi vermek değil, hasım olarak gördükleri bir kişiyi karalamaktır. Yani yobaz bilgilendirmek için değil, karartmak için yayın yapar. Hakkımda buna benzer yayınları diğer yobaz gazete ve televizyonları da sık sık yapıyor. Amaçları hakkımda yanlış bilgi yayarak okuyucu veya seyircilerini cahil tutmaktır. İşte yobazın en korkutucu kötü niyeti budur: İnsanları cehalete mahkum etmek ve cahili inanca boğarak köleleştirmek. Bu yöntem tarihin hiçbir döneminde uzun vadede başarılı olamamıştır. Anaksagoras dinsizlikle suçlanarak Atina’dan kovuldu, ama şimdi tüm ders kitaplarımızda insanlığın kahramanları arasında yer alır. Campo di Fiore’de 1600’de yakılan Bruno’nun adı bugün uygar çevrelerde hayranlıkla anılmaktadır. Kılisenin göz hapsine ve suskunluğa mahkum ettiği Galile, modern bilimin yaratıcılarından olarak hürmet ve şürkanla yadedilmektedir. Bu nedenle hakkımdaki yalanları işaret ederek üzüntülerini belirten dostlarıma ben bilakis sevinmeleri gerektiğini, bana iftira atanların tarihte kendi lanetlenme belgelerini imzaladıklarını hatırlatıyorum. «YÖK Başkanı sana iftira atarak üniversiteden atılmanı istiyormuş» diyorlar ve ağızlarına geleni söylüyorlar. Ben ise YÖK başkanına acıdığımı, çünkü tarihe nasıl geçeceğini, hatta şimdiden uluslararası bilim dünyasının gözünde ne duruma düştüğünü düşündükçe dehşete kapıldığımı anlatıyorum. Benim bugüne kadar yaptıklarım, insan bilgisine ilave ettiklerim ve bunların uygar dünyadan gördükleri takdir ortadadır. Bunlar dünyanın en saygın yayın organlarınca arşivlenmiş, ansiklopedilere, toplu biyografilere, antolojilere konu olmuştur. Beni başlı başına konu alan bir biyografi yayımlanmak üzeredir. Bunlar bundan sonra da olacaktır. Üstelik AKP’nin iktidara gelmesinden bu yana şahlanan yobazlığın hakkımda yaptığı herşey bundan sonra da kayıtlara geçmeye devam edecektir. Şimdi bu kayıtlara ileriden dönüp bir bakın: Kimin yerinde olmak isterdiniz? Bana iftira atanların, beni karalamaya çalışanların mı, yoksa benim mi? Celâl yaptıra yaptıra yalnız bir magister (ona da Amerikanvari «master» diyor ya yobaz allamelerimiz) tezi yaptırabilmiş diyen yalancının yalanına inanan garibanların mı, yoksa yaptırdığım tezlerden yapılan yayınları okuyarak bilgi sahibi olan uygar insanların mı yerinde bulunmayı tercih ederdiniz? Yobazlık pek pahalı bir tercihtir ve ücreti cahilce geçirilmiş, yani ziyan edilmiş bir ömürdür. Yobaza sadece acınır. B CBT 1137/ 5 sülin, kan basıncı, seks Boyun çevresi, erkeklerioyun çevresi, gömhormonbağlayıcı globümizde metabolik sendrom lek satın almamız lin, iyi huylu (HDL) kosırası dışında ilgiolasılığı konusunda bel lesterol ve yangı gösterlendiğimiz bir konu degesi Creaktif protein ile çevresine ve diğer öğeleğildir. Ensesi kalın, terimgörüldü. re ek bilgi sağlıyor. Uyku lendirilen kişiler, genelde apnesi için de bel çevresidayanıklı anlamını taşır. METABOL K ne göre daha değerli bilgi Oysa, boynu geniş olan SENDROMLA kişilerin kalp ve metaboveriyor; uyku apnesinden L KL lizma açısından birtakım Boyun çevresinin meşüphelenilen erkeklerde risk altında olabileceğini tabolik sendromu ne ölboyun çevresinin ölçülmedüşündüren, giderek arçüde bağımsız şekilde sinde yarar var. Boynun tan emareler var. Bu riskin yansıttığı, cinsiyet, yaş, simerkezinde yatan, bozuk ölçülmesi, işlevi kusurlu gara içiciliği ve bel çevişlevli yağdan oluşan merresini de içeren bir regyağın alışılmamış bir mevkezi şişmanlığın sadece resyon modelinde araştıkide depolanmasını açıkgöbeklilikten ibaret olrıldı. Bir standart sapmalayabilmektedir. madığı, karaciğerde ve göya karşılık gelen 2.8 ğüs (kafesi) içinde biricm’lik boyun çevresi farken yağa da, sakıncalı bir kının, metabolik sendrom risk profili eşlik ettiği giolasılığıyla erkekte 1.53 derek kuvvet kazanmakkat, kadında 1.27 kat datadır. ha sık ilişki gösterdiği anAnılan yağ kitlelerinlaşıldı. de bol miktarda serbest Metabolik sendromun yağ asitlerinin salgılandıtüm 5 unsurunun (yani ğı bildirilmiştir. Halk sağayrıca kanda şeker, triglilığında önemli bir öğe olan serid, HDLkolesterol ve uyku apnesi de, yalnız traartmış kan basıncının) fik kazaları sonucunda demodele katılmasında bile, ğil, kalpdamar hastalıkboyun çevresi metabolik larına yol açması aracılısendrom olasılığı için bağıyla ölüme sürükleyebiliğımsız ilişkiye sahipti: 2.8 yor. Şişman kişiler arasıncm’lik boyun çevresi farda uyku apnesi bulunankı erkekle kadın birlikteların, benzer göbek çevreli basit horlayan bi liğinde sendrom varlığına 1.3 kat daha sık işareylere kıyasla daha kalın enseye sahip oldu ret etmekteydi. ğu açıklandı. Bu gerekçelerle, halkımızda boBu gözlem daha çok erkek için geçerli olup yun çevresinin adı geçen ilişkileri TEKHARF kadında anlamlılığa ulaşmıyordu. Anılan anaÇalışmasında incelendi. lizin ilgi çekici ve dünyada ilk kez belgelenen Örneklem olarak boyun çevresi ölçüldü ve yanı, boyun çevresinin, hiç değilse Türk erneredeyse hepsinde uyku apnesi sendromu var keğinde metabolik sendroma, tanınan unsurlığı/yokluğu belirlenmiş 1912 erkek ve kadın larının dışında bağımsız katkıda bulunmakta alındı. Boyun çevresi ensenin orta hizasından olduğuydu. Bu da, zararlı yağın, örneğin yağboyun kıkırdağının hemen altından geçen bir lı karaciğerde veya yağlı kalp zarında olduğu düzlemde ölçüldü. Boyun çevresi erkeklerin gibi, boyun ve damağın tabanını da kapsayan %95’inde 36 ila 45 cm, kadınlarda 31 ila 41 göğüs kesimlerinde alışılan mevki dışında bir cm olarak saptandı. yerde depolanmasını yansıttığı görüşünü desErkekte 38 cm, kadında 34 cm’den geniş teklemektedir. boynu olan fertlerde, cinsiyet ve yaşayarlı birçok risk göstergesi anlamlı biçimde farklıydı: UYKU APNES LE L K S örneğin bel çevresi 13 cm, kan basıncı 10/5 Uyku apnesi horlayan kişilerin, özellikle mmHg, kanda trigliserid yağları 33 mg/dl, in erkeklerin, bir bölümünde ortaya çıkan ve uysülin 3.5 mIU/L daha yüksekti. Bağıntı ince ku sırasında kısa bir süre nefes tıkanma nöbeti lemelerinde de, 17 risk faktörü arasında boyun YAZININ DEVAMI 14. SAYFADA çevresinin en yüksek bağıntısı bel çevresi, in 2 Ocak 2009