Catalog

ARAŞTIRMA DÜNYASINDAN ZÜMRÜTTEN AKİSLER A.M. Celal Şengör 600 bin Avro’ya kişiye özel uydu Uzay artık "kamuya kapalı bölge" olmaktan çıktı. 600.000 Avroyu veren herkes özel bir uydu sistemine sahip olabiliyor Keşke bir üniversiteye bağlı olan Sakıp Sabancı Müzesi azıcık bilimsel bir tavır alıp bir üniversiteye yaraşır bir hazırlık yapsaydı Almanlardan alınan sergiyi Türk halkına sunmak için. T Cengiz Han ve Mirasçıları Sergisi Kimin? Sakıp Sabancı Müzesi'nde 7 Aralık 20068 Nisan 2007 tarihleri arasında Garanti Bankası sponsorluğunda düzenlenmiş olan «Cengiz Han ve Mirasçıları» sergisini 19 Aralık 2006 akşamı Garanti Bankası'nın nazik bir daveti üzerine gezme imkânını bulduk ailece. Sergi pek enfesti. Bana ve oğlum Asım'a daha geçen yaz Moğolistan'da gördüklerimizi, yaşadıklarımızı hatırlattı; hele o muhteşem Orhun Nehri panoramik fotosu, Türkler için âdeta kutsal olan bu nehri aynı noktadan görmüş olan bizleri pek heyecanlandırdı. Serginin kendisi ise bir başka noktadan pek tanıdık geldi bana. 16 Haziran25 Eylül 2005'te Bonn'da bulunan Sanat ve Sergi Sarayı'nda ve 26 Ekim200529 Ocak 2006 tarihleri arasında da Münih'teki Devlet Etnoğrafya Müzesinde bulunan «Dschingis Khan und Seine Erben» (Cengiz Han ve Mirasçıları) adlı sergiyi gezmiş olanlar Sabancı Müzesi’ndeki serginin aslında Almanya'daki sergi olduğunu hemen anlayacaklardır. Bizde Almanya'dakine ilaveten İstanbul'daki kütüphane ve müzelerden eklenmiş birkaç eser ile Almanya'daki serginin kaynakları arasında gösterilmeyen Paris'teki Cubickan koleksiyonunun katkısı var. Buna mukabil mesela bizdeki sergi kaynakları arasında Almanya'daki sergiye eser vermiş olan Tokyo Milli Müzesiyle TódaiJi Doğu Tapınağı yok. Diğer kaynaklar aynı ve aynı şekilde bize dağıtılan kitapçık sonunda belirtilmişler. Ancak Sergi Projesi Girişimi'nin (bu ne demekse?) (Almanya'daki sergiyi hazırlayan, ama bize verilen kitapçıkta bu belirtilmeyen) Dr. Claudius Müller ve Dr. Wenzel Jacob'tan geldiği dışında, Almanya'daki sergiye ve onu yaratanlara tek bir atıf bulamadım ben bize verilen kitapçıkta. Kitapçığı okuyan sergiyi Sabancı Müzesi kitapçıkta 5. sahifede belirtilen Almanya ve Avusturya'daki kurumlarla birlikte hazırlamış sanır. Buna mukabil meselâ «bilimsel danışma kurulu» adı altında Sabancı Üniversitesinin meşhur tarih doçenti Halil Berktay ile birlikte iki Türk profesörün adını görünce insanın bu kişilere «acaba bizde ilâve edilen birkaç eser için mi danışıldı» sorusunu sorası geliyor, zira İstanbul müze ve kütüphanelerinden derlenen birkaç ilâve için zaten Dr. Filiz Çağman gibi Topkapı Sarayı Müzesi Müdireliği yapmış önemli bir san'at tarihçisi Sabancı Müzesinde mevcut. Bu halde danışma kurulunun görevini yetersiz yaptığı kesin. Zira Alman toplumu için hazırlandığı muhteşem kataloğunda belirtilen serginin Moğol ulusu ile kardeş olan Türk ulusunun seyrine sunulurken yapılabilecek pek çok değişiklik/ilave yapılmamış. Mesela Karakurum'da üç büyük imparatorluğu (Hun, Köktürk ve Moğol) bir arada göstererek iki ulusun âdeta birliğini vurgulayan muhteşem şamanist anıtın en azından bizdeki sergiye bir fotoğrafı konulabilirdi. Veya, diye düşünüyor insan, belki de bilim danışma kurulu serginin bilimsel tanıtımını üstlenmiştir. Halbuki bizi gezdiren rehber Mongolun Ninguça Tobçıyan'ın (Moğolların Gizli Tarihi) önümüzde açık duran Moğolca bir nüshasına baka baka bunu bize Çince diye sunuverdi. Belki de rehberlere Almanya'daki sergi malzemesi ezberletilmişti, zira Almanya'daki sergide gerçekten de bizdeki Moğolca nüsha yerine aynı sırada Çince olan ve Mongolun Ninguça Tobçıyan'ın Çin karakterleriyle transkribe edilmiş bir metnini içeren Yuançao Mişi (Yuan Hanedanı tarihi) gösteriliyordu. Bizdeki serginin bir kataloğunu sorduğumuz zaman ise henüz hazır olmadığını öğrenmek bizleri pek şaşırttı, zira aynı serginin Almanya'daki muhteşem kataloğu 2005 yılında hazırdı. Acaba bizde Almanya'daki kataloğun tercümesinden başka yeni, özgün bir katalog mu düşünülüyor? Öyleyse, bu sergiye konubilecek çok önemli birkaç objenin daha ilâve edilmemiş olması ve serginin Türk halkına yönelik olarak baştan düşünülmemiş olması insanı bir kez daha üzüyor. Herşeye rağmen Cengiz Han ve mirasçıları mutlaka görülmesi gereken bir sergi. Keşke bir üniversiteye bağlı olan Sakıp Sabancı Müzesi azıcık bilimsel bir tavır alıp bir üniversiteye yaraşır bir hazırlık yapsaydı Almanlardan alınan sergiyi Türk halkına sunmak için. Ümidim, eksikliklerin basılacak katalogda giderilerek, basit bir tercümeyle yetinilmemesi. CBT 1032/5 29 Aralık 2006 ed Mitsuteru Sugiki, Japonya’da en sansasyonel projesini tanıttı: Kişiye özel uydu hizmeti. MySat, kenar uzunluğu 25cm olan mavi bir küp. Üzerinde minik bir alıcı bulunan sistemin 100 santimetreküplük bir deposu var. Sugiki’nin şirketi Astro Research, "kargoyu" dünyaya yakın bir yörüngeye taşıyıp, takip etme garantisi veriyor müşteriye. Bu hizmetin karşılığı insanlı bir uzay uçuşuna kıyasla neredeyse devede kulak. 660 bin Avro karşılığında herkese uzaydan yararlanma fırsatını sunuyor. Sugiki’nin vizyonu yeni bir trendin önemli bir parçası. Uzay artık "kamuya kapalı bölge" olmaktan çıkıyor. 2004 yılında ilk özel uzay aracı SpaceShipOne uzayın sınırlarında dayandığından bu yana özel uzay uçuşları sunan firmalar her yerde mantar gibi bitmeye başladı. Bunlar "Project Enterprise", Space Adventures, Virgin Galactic, Starchaser, Blue Origin, Armadillo Aerospace, Rocketplane Limited ve yatırımcıları arasında Sugiki’nin de bulunduğu Excalibur Almar gibi kuruluşlar. Ruslar artık uzaya sadece yolcu taşımakla kalmayıp, müşterilerin kısa bir süre için yerçekimsizliği yaşayabildikleri parabol uçuşları da gerçekleştiriyor. Ve şimdi çok sayıda ülke ve büyük kuruluş kamuya yönelik uydu yapımına geçti. Astro Research, bu alanda çalışan tek kuruluş değil. Kasım ayının ortalarında Osaka’da bir şirket Sugiki’nin küpüne karşı yeni bir uydu projesi üretti. 2008 yılında Japonya’nın HII A roketiyle uzaya gönderilecek Sohla1, yağmur bulutlarının oluşumunu gözlemleyecek. Konsorsiyumun amacı mikro uyduların seri üretimine geçmek. Ve henüz yapım aşamasında bulunan Sohla2’nin 2007 yılında uzaya gönderilebileceği sanılıyor. Osaka’nın uyduları "Maido" olarak adlandırılacak. Maido, alışverişin ardından müşteriye söylenen bir teşekkür sözü ve aşağı yukarı "Ziyaretiniz için teşekkür ederiz" anlamına geliyor. Suguki, uzay mühendisi. Müşterileri arasında bilim insanları da var. Uydunun rotasyon aksı, stabilizatörler tarafından dünyaya göre yönlendirilmekte. Müşteriler, telsiz tesisatı sayesinde uyduyla iletişim kurarak araştırmalarını sürdürebiliyor. Uyduya yakında bir dijital kamera ve küçük bir sıvı kristal ekran monte edilecek. Böylece yerden mesajlar yüklenebilecek ve kamera dünyayı görüntülediğinde aynı zamanda diyafram ayarı da görülebiliyor. Sugiki, pratik düşünceleri sayesinde uyduyu ucuza mal etmeyi başarmış. Örneğin uyduları yekpare olarak ürettiği için büyük uydularla birlikte uzaya gönderilebiliyor. Ayrıca uzay yolculukları için özel olarak geliştirilenler yerine bildik yedek parçalardan yararlanıyor. Böylece hem taşıma masraflarından hem de üretim masraflarından kâr etmiş oluyor. 2009 yılında geniş bant İnternet erişimini sağlayacak bir uydu gönderilecek uzaya. Bu uydu sayesinde gelişmekte olan ülkeler sabit altyapı için büyük yatırımlar yapmadan, 1,5Mbps veri kapasiteli ucuz İnternet bağlantıları sunabilecekler. İkinci proje, gerçek zamanlı yüksek çözünürlüklü renkli görüntüler gönderen hava uydularıyla ilgili. Sugiki yeni uydu projesiyle hava durumu tahmininde önemli gelişmeler kaydedileceğine inanıyor. Suguki ayrıca mobil İnternet’e de el atmayı düşünüyor. Böylece Japonya’nın hava durumu şirketleri, müşterilerine cep telefonunda bir ila iki Avro karşılığında renkli grafiklerle bilgi verebilir. Hafta sonları sayfiyeye ancak iki saatlik tren yolculuğundan sonra ulaşılabilen otuz milyon nüfuslu Tokyo için bu oldukça kârlı bir yatırım. Nilgün Özbaşaran Dede Technology Review, 21.12.06