Catalog

Sinirbilim RİSKLER VE DEĞERLENDİRMESİ Tüm ölum vakalarında yüzde Kalp kırızi Kanser Inme Solunum enfeksıyonları HIV/AIDS Akcığer hastalıkları Yaşlı ve yoksullarda ınme rıskı ortalamanın uzerındedır Ancak zararlı alışkanlıklardan vazgeçerek bu rısk azaltılahılır Rıskte tahmini artış Yuksek tansıyon Kalp hastalıkları Hareketsizlık Şeker Sigara Aşırı alko! tuketımı İNME RİSK FAKTÖRLERİ 2 ıle 4 mislı 2 ile 4 nıısli 1.8 ıle 3.5 mısli 1.5 ile 3 misli 1.5 ile 2.5 mısli 1 ile 3 misli BAŞLICA ÖLÜM NEDENLERİ 12.6 12 5 96 67 4.9 4.8 adı verilen doğal olarak oluşan bir molekül keşfetti. Eselektin, normal bağışıklık sistemini etkilemeden, kan damarlarının iç çeperlerinde enflamasyon olasılığını azaltır. Hallenbeck, bu buluşu devrim olarak nitelese de, insanlar üzerinde denenmeden umuda kapılmamak gerektiğini söylüyor. Dığer bir yaklaşım da inme rıskı taşıyan ınsanları erken evrede tespit etmektir. Bu şekilde risk altındakı insanlar izlenir ve koruyucu tedavı gorca açiiKtan oımedıklerının anlaşılmasıdır. Hucre olumu bır sureçtır. Bu sureç içinde saatlerce .süren biyokımyasal değişimlcr birbirini izler. Kuramsal olarak bu sürecin yarıda kesilmesi durumunda hastanın beynimn kurtarılabılmesı gerekır. Connectıcut, New Haven'ekı Yale Unıversıtesi tıp Fakültesi'nden Dr.Lavvrence M.Brass hücre hasarını şöyle tammlıyor: "Beyindeki hasarı tanımlarken şu analojiden yararlanıyorum. Elinize çekiçle vurduğunuz zaman hasar meydana gelir. Ancak olaydan hemen sonra elınıze baktığmız zaman bir değışiklık gormezsiniz. Yalnızca canınız acıyordur. Ne var kı 48 saat sonra rengi moranr ve şişer. Elinızın şişinı azaltmak ıçin buz kullanırsınız. Şımdı bılim adamları beyindeki hasarı azaltmanın yollarını arıyor." meleri sağlanır. İnnıe rı.skımn klasık uyarı sınyali "Geçici . ıskemık ataklar" veya "mini inme" vakalarıdır. Bu ataklar beyne gıden kanda azalma olduğu zaman ortaya çıkar ve kalıcı zarar yol açmayacak kadar kısa surer. Bırkaç dakika ile 24 saat arasında devam eden semptomlar inmenınki ile avnıdır: vücudun bır yanında ortaya çıkan ani uyuşukluk veya zayıflık konuşma ve gorme zorluğu, koordmasyoıı yıtiıııı. Üığer bir risk faktoru de "atriyal fibrilasyon"dur. Kalp ritminin bozulması olarak tanımlanabilecek olan bu durum 65 yaşının uzerındekı her 10 kışıden birinde gorulür. Bu semptomlar genellıkle gozden kaçar, ancak neden olduğu pıhtı beyine veya vucudun dığer kısımlarına kadar gidebilir. Çeviri: Reyhan Oksay Newsweek, 29 Mdrt 2004 NELER YAPILABİLİR? Doğal olarak ınmeye karşı alınması gereken onlem inmenin olmasını en başında engellemektir. Doğal olarak sigarayı bıraknıak, egzersiz yapmak ve kolestrolü dengelemek bu önlemlerın başında gelır. NINDS'ten Dr. John Hallenbeck, once damar duvarlarının üzerinde durulması gerektiğini söylüyor. Henüz bilinmeyen nedenlere bağlı olarak da marların bazı bölümleri dönem dönem faal duruma geçer. Bu süreç enflamasyona (iltihap) benzer ve bu bölgelerde pıhtı oluşumunu tetikler. Hallenbeck, sıçanlar üzerinde gerçekleştirilen deneylerde Eselektin Yükselen ölüm oranı: inme Avrupa'da ölüm nedenlerinin başında gelıyor. Batı tarzı yaşam şeklı küresel olarak benimsendıkçe bu rısk yayılıyor Dunya Saglık Örgutü'ııun tahminlerine göre 2020 yılında inmeden ölenlerin yuzde 701 gelişmekte olan ülkelerde gerçekleşecek. Bazı ıstatıstikler şöyle: 5.5 mılyon: Her yıl inmeden ölen insan 15 mılyon: Her yıl kuçuk ınme vakalarından kurtulan insan sayısı %22%25 llk inmeden sonra bir yıl içinde ölen hasta %8.4: inme nedenıyle olen erkek oranı %11 inme nedeniyle ölen kadın oranı İnmeden sonra yaşam: ABD'de yapılan bir araştırmaya göre 6 ay boyunca izlenen inme hastaları: %50: Vücudunun bir yanı felç olan hasta %35: Depresyon yaşayan hasta yüzdesi %30: Yardımsız yürüyemeyen hasta %26 Günlük aktiviteler için yardıma gereksinim duyan hasta %26: Bakım evlerinde kalan hasta HASAR SEMPTOMLAR Uyarı sinyalleri ne kadar erken algılanırsa hastanın iyileşme şansı o kadar yükselır. Aşağıdaki semptomlar ortaya çıkar çıkmaz acil yardım çağrılmalıdır • Yüzde, kollarda veya bacaklarda, özellikle viicudun bir yanında ani uyuşukluk veya zayıflık • Konfüzyon (bilinç bulanıklığı) olarak tanımlanan, konuşma ve diğer insanların dediklerinin anlamada zorluk •Tek bir gözde veya ikisinde ani görme bozukluğu • Ani yüriime zorluğu, denge ve koordinasyon yitimi • Aniden ortaya çıkan, hiçbir nedene bağlı olmayan şiddetli başağrısı DAHA AZ BEÜRGİN SEMPTOMLAR • Ani mide bulantısı, virüse bağlı olarak ortaya çıkan ateş ve kusmadan daha hızlı bir şekilde gelişen ateş ve kusma • Bayılma. Kısa süreli bilinç yitimi veya bilinç bulanıklığı iç kısımlaıdakı kırmızı alanlar İnmenin kalıcı mar verdığı beyın hucrelen İçkısımlarMısanalanlar tPA'nın uçsaat içinde uygulanması durumunda kurtulabilecek hâlâ canlı hucreler UÇ SAAT Pıhtı giderici bir ılaç olan tPA, inmeden zarar gören dokulara gıden kan akışını yeniden saglar. inmenin kaynağına yakın olan beyin hücreleri hızlı bin şekilde ölürken, komşu hucreler daha uzun süre canlı kalır; eğer tPA zamanında uygulanırsa tümüyle kurtulabilir. Beyin taramaları: Görüntuleme teknikleri inmenin türünün saptanmasını ve hastanın tPA için uygun olup olmadığının belirlenmesini sağlar. Aşağıda görülen kompozit taramada hangi dokuların kurtulabileceğı görülüyor. Klinik gerçek: inme hastalarının çogu, semptomların ortaya çıkışından 24 saat sonra acil servise başvurur. Bir çalışmaya göre tPA'yı kullanabılme şansına sahıp hastaiarın yalnızca yüzde 7 ile 20si ilacı alabiliyor. 890/10 10 Nisan 2004