Catalog

VenüsMarsAy buluşması Venus ve Mar. . ay boyuncri yan yana ıkılı gorurıumde olacaklar Bu ıkılıye 1 ve 30 Aidlık taıılılennde sdbah yakiaşık 0507 sdat leri arasında hüal evresındeki Ay da eşlık edecek Cı up, guney taraf ta ve ufuktan en fazla 28 derece yukseklıkte gorulecek Venus vc Mars bırbırlerınden sırasıyla 4 5 ve +1 5 kadır çok buyuk paılaklık farklarıyld kolaylıkla ayırt edılebılır c Temel kültür dersi2 Öğrencilehn salt "uzmanhk alanı" konulannın yanı sıra, evrensel sorunlarla ve insanlık kültürü ve uygarhğmm ana tema ve problemleriyle karşüaşarak da üniversiteden mezun olmalanm sağlayabilmek için, Temel Kültür Dersi ahnması zorunluluğunun getirilmesi üzerine genel fikirlere, önceki Gündem 'de değinilmişti. Panel'de dile getirildiği gibi, öğrencinin aslında lise öğrenimi sırasmda edinmesi, üniversite yülannda da merakları doğrultusunda derinleştirmesi gereken "temel kültür" gereksinimi, ne yazıkki ve gerçekten de üniversitelerin temel sorunlanndan birine dönüşmüş durumdadır. Sorun, kökeni bakımmdan aslında karmaşık ve toplumsal. Üniversiteye gelen gençlerde, büyük bir merak etme, merak duyma, öğrenme isteği açığı var. Bunun nedeni: • üniversite öncesi eğitimöğretimöğrenim sistemi, • toplumsal kültürümüz ve yaşam biçimimiz ve buna bağlı olarak kültürle tarihsel ilişkimiz, • özetle, ülkede ve çekirdek aile içinde kültürül iklim/ortam. Çocuk, Alman Ldsesi'ni başanyla bitirmiş, ama kendisini "entelektüel" ortamla dirsek temasına geçirecek, okul dışı etkileşimli ortamdan yoksun. Evine gittiğinizde, kitaplık ve kitap adma hiçbir şeyyok. Bütün "boş" zamanmı TVbaşmda geçiren bir anababa. Evde her zaman derin bir sessizlik. Üniversiteli gençlerin yüzde kaçmın evinde bu durum söz konusu? Bilim gazeteciliği dersinde, popüler bilim ile bilim arasmdaki ılişkiyi ve etkileşimi tartışırken, Jules Verne'in admı sınıfta hiçbir öğrencinin duymamış olması ne acıdır. "Ay'a Seyahat" veya "80 Günde DevriÂlem " deyince, o da sadece birkaç öğrenci "ayılabilmektedir". Bence, üniversiteler, yeni başlayan öğrencilehni tanıyabilmek için, basit bir "kültiirel anket" düzenlemeliler. Üniversite, zerre kadar tanımadığı "öğrencilerini" bir kapıdan almakta, 45 yıllık bir beraberlikten sonra bile, zerre kadar tanımadan öbür kapıdan çıkarmaktadır. Üniversite, once, "kendisiyle etkileşilebilen" ve "öğrencisiyle etkileşebilen" bir yapı yaratmayı becerebilmeli. Üniversite, "Temel Kültür" kaygısını, ayrıca ve öncelikle kendi yapısı ve kendi öğretim kadrosu için de duyabilmeli. Üniversite 'nin bence öğrencilere öncelikle vermesi gereken, öğrencıyi araştırıcı, merak ettirici, sorgulayıcı bir süreç içinde öğrenimdir. Sanırım böyle bir öğrenim süreci en önemli "temel kültür"dür. Ancak hangi üniversite yönetimi böyle bir "an kovanına " çomak sokmak ister? *** Bu yazının genel söylemi dışma çıksa da, Robert College iken Boğaziçi Üniversitesi'nde uygarhk veya genel kültür dersi olarak okutulduğu açıklanan "Kırmızı Kitap" üzerine dikkatimi çeken bir noktaya değinmek istiyorum. Kitabı yazan Amerikah öğretim üyesmin "takdim"yazısında, Türkiye'nin veya Türklerin ikiarada birderede, DofiruBatı arasında kaldığı belirtiliyordu. Bütün yabancılarm Türkiye'ye bu bakışmın ne kadar eski olduğunu gördüm. Türk, yazılarda ve kahkatürlerde kravath ama başmda fes, Avrupa ile Asya arasında "zavallı" ve "kimliksiz"bir "mahluk" olarak tanımiana. Biz de bu genel tanımlamayı aslında kabul ederiz. Onlara göre "kültür" Batı'dır. Esas olan "Batı kültürü"dür. Bu coğrafya ve kültürdeki varoluşumuzu, evrendeki duruşumuzu, aslında bir zenginlik olarak, "Batıhhğımıza " bir artı değer olarak biz, kendimiz, görüyor muyuz? Bu "artı kültür"ün gerçekten evrensel yönlerini, değerlerini, ürünlerini almayı ve kullanmayı biliyor muyuz? "Temel Kültür" dersimiz bunları "içerecek" mi? *** Gelecek cumartesi yeniden buluşmak üzere... obursalı@cumhurıyet com tr CBT Internet adıesı www.cumhunyet com tr Gezegenler nerede? Uranüs, akşanı eıken saatlerden ıtıbaren gece yarısı oncesı ne kadar yaklaşık dort saat surehğıne guney tarafta Oğlak (Capı ıcornus) takım yıldızında +5 9 kadır parlakhğmda gorebılecektıı Yukseklıgı ufuktan en fazla 35 derece olacaktıı Neptün, Uranus'e yakın gorunumunden dolayı bnnzcr şekü de ay boyunca Gııneş hattıktan hemen sonra akşamlaıı yaklaşık uç saat suıclığıne gımeybatı tardfta Oglak takım yıldızında gorulobılir Neptun ufuktan en fazla 30 doıece yukseklıkte ve t8 kadır parlakJığında gorulecektır Merkür ufka yakın olmasından dolayı ılk ıkı hafta gorulemıyor, ancak ayuı ıkırıcı yarısından ıtıbaren akşamlan Guneş battıktan hemen sonra kısa surehğıne (bır saat kadaı) guneybatı tarafta Yay takım yıldızında gondebılecektır Gezegen Guneş'ten gıttıkçe uzak laştığı ?,6 Aralık tarıhınp kadar yukseklıgı ıle bulıkte gorulme suresı de artacaktır Ufuktan en fazla 12 derece yukselecek ve parlaklığı yaklaşık 0 6 kadır olacaktır Gezegene durbun veya teleskopla bakıldıgında ay sonuna kadar sırasıyla şışkm ay dolunay ve son dordun evrelerınde gorulecek , , Venüs Aralık ayı boyunca Guneş dogmadan once sabah sa atlerınde yaklaşık uç saat surehğıne sırasıyla Başak (Vırgo) ve Terazı (Lıbra) takım yıldızlarında guneydoğu tarafta ufuktan en fazla 30 derece yukseklıkte gorulecektır Venus 4 6 kadır parlaklığı ıle gokyuzunde ışıldayacaktır Durbun veya teleskop ıle bakıldığında sıra sıyla hılal ve ılk dordun evrelerınde ızlenebılecektır Mars ay boyunca Guneş doğrnadan once sabahları yaklaşık uc Sddt surelığıne guneydoğu tarafta sırasıyla Başak ve Terazı takım yıldızlarında ufuktan en fazla 30 deıece yukseklıkte gorulecektır Dolunaya yakın evrede bulunacak olan Mars'ın parlaklıgı +1 8 kadıı olacak Jüpiter ay boyunca akşam, gece ve sabah Guneş doğunca ya kadar yaklaşık on saat surelığme sırasıyla Aslan (Leo) ve Yengeç (Cancer) takım yıldızlarında 2 4 kadır parlaklıgı ıle doğudan ıtıba ren batıya doğru yaklaşık 180 deıece kadaı geraş bır aralıkta gorulecektıı Cezegen ufuktan yukseklıgı en fazla 65 deıece olacaktır Satürn ay boyunca akşam, gece ve sabah Guneş doğunoaya kadaı uzunca bıı suıe (yaklaşık ondort saat kadar) kuzeydoğudan guneybatıya doğru yaklaşık 230 deıece gıbı genış bır aralıkta Boğa (I^urus) takım yıldızında ufuktan en fazla 71 derece yukseklıkte 0 5 kadır parlaklıgı ıle gorulecektır Hangi gezegen ne zaman görülüyor? Aralık ayında akşam gece ve sabaha doğru gorulebılecpk gezegenler çızelgede ozetlenmıştır 1) Uranus A) Neptun 3) Merkur 4) Jupıter 5) Satuı n Akşam (131 Aralık) (131 Aralık) (lfa31 Aralık) (131 Aralık) (131 Aıalık) Gece 1) Jupıter (131 Aralık) 2)Saturn (131 Aıalık) Sabah 1) Venus (131 Aralık) 2) Mars (1 31 Aralık) 3) Jupıter (131 Aralık) 4)Sarurn (131 Aralık) Göktaşı yağmurları ikızleı takım yıldızırıdan 717 Araük arasında yağan Gemınıdler ısımlı goktaşı yağmuru 14 Aralık'ta en yuksek sayıya ulaşır Saatte yaklaşık 120 goktaşı goıulebılır Gemınıdler goktaşı yağnıurunu 14 ArdJık ta akşam saatleı ınderı ıtıbaren tum gece boyunca ve sabah saatleruıe kadaı doğudan batıya doğru genış bir alanda Ikizler (Gemını) takım yıldızı bolgesıne bakabılırler Bu takım yıldız Aralık ayının gok atlasından da gorulebılır Bu yazıda kaynakça olaıak kısmen "The Astıonorrucal Almanac 2002 den yaıaılanıldı Açık ve ışık kırlılığınden uzak bır gokyuzu dıleğıyle * Astronom Dr, Istanbul Uruversıtesı Gozlemevı Araştırma ve Uygulama Meıkezı (esenoglu@ıstanbul pdu tr) Cumhuriyet BÎLİMTEKNİK • No:819 30 Kasım 2002 Imtıyaz sahibi: Yedi Mayıs Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. adına tlhan Selçuk . Yayın Daruşmanı: Orhan Bursalı • Sorumlu Mudur: Mehmet Sucu Görsel Yönelmen: Tüles Hasdemir • Baskı: Sabah Yayıncılık A.Ş. Idare Merkezi ve Yazışma adresi: Turk Ocığı Cad. No: 39/41 Cağaloğlu, 34334 Istanbul. Tel: (212) 512 05 05 • Faks: 0212613 85 98. Reklam: Publi Media 819/3