Catalog

Kısa bir sure sonra kanncalan izlemek, onlann toplumsal davranışlannı su yuzüne çıkartmaya çalışan bilim adamlan için, sıkmtüı bir ugraş olmaktan çıkabilir. Geçen günlerde Montreal'deki yazılım robotlarıyla ilgili bir konferansta tanıulan bir goruntu işleme sıstemi sayesınde aynı anda 100 karmca izlendigi gibi, bu canlıların koloni içindeki görevlerı de saptanabiliyor. Karıncaların sergüedıklerı davranış bıçemlerini ögrenmek yalnızca hayvanbılimciler açısından önemli bir yer. tutmuyor. Bu tür bilgiler bilgisayar programcılannın robotlar arasında eşgudumu sağlayacak basıt kurallar oluşturmalanna ve telefon şebekelerinin geliştirilmesine yardımcı olabilır. Gelgelelim, kanncalan izlemek sabır ve zaman gerektiren son derece sıkıntüı bir iştir. Bilim adamlan, özellikle de ögrencileri, henüz gun dogmadan çayırlıklara çüap haitalar boyunca kanncalan ızleyebilirler. VıÇevre bilinciyle gazeteleri, şişe ve plastikleri yenideo donanımı kimi zaman ise yarasa da, bu sureç boden donüşüm için topluyoruz. Peki, ya evlerimizin yeniyunca bilgisayarlann pek bir katkısı olmaz Günümüzün den donüşümüne ne dersiniz? Japonya'da yapılan bir en gelişmiş bilgisayar programlan bile karıncaların davaraşürmaya gore, harap olmuş yapüardan geriye kalan ranış biçemleri konusunda bizlere yeterli bir bilgi sunmalzemelerin toplanarak yeniden kullanılacak duruma maktan yoksundurlar. getirilmeleri yeni yapüar için gerekli malzeme miktannı yanya indirilebileceği gibi, emekten de % 10 oranmda Pittsburgh'daki Carnegie Mellon Üniversitesi bilgibir tasarruf saglayabilir. sayar uzmanı Tncker Baleh şimdilerde bir grup robot Dergilen aüp, "elektronık kâgıttan" okuyacagınız arasındaki devinimlenn belirlenmesi üzerinde çalışıyor. Waseda Universitesı Geliştirilmiş Bilim ve Mühengünlere bir adım daha yaklaşıldı Boston'daki Eink şirAraştırma kapsamında yüzlerce kanncayı bir anda gözdislik Araştırma Enstitüsü'nden Weijan Gao, yapılarketi renkli elektronık kâgıt yapma konusundaki girişimleyen Balch ve meslektaşlan Zim Khan üe Mannela dan arta kalan çop ve atıklann ciddi bir sorun oluşturdulerinin başanyla sonuçlandıgını geçen günlerde kamuya Veloso kanncalann yalnızca devinimlerini ızlemekle guna dikkat çekiyor, Günümuzde Japonya'da inşa edilen duyurdu. kalmayıp, aynı zamanda onlan üç davranış turune gore yeni evlerin sayısı ABD'nin iki katı kadar. Ülkenin boyutTıpkı normal kâğıt gibi elektronik kâgıt da tumden sınıflandıran lan göz önünde tutuldugunda, yapı aüklanndan kurtulyansımayla işlev görüyor Bu da, LCD türu elektronik göbir video çörüntu sisternlennın tersine, arka planda bir ısıga gerekzümleme sissinim duyulmadıgı anlamına geliyor. Dahası, yalnızca temi geliştirgörüntü degiştiginde guce gereksinim duyuyor Göründiler. Buna tü oluşur oluşmaz, guç kesildiğinde bile gorulebıliyor. göre kanncaDegışmeyen elektronik kâgıt ekranlı diz ustü, avuç lar yiyecek ıçi bılgısayarlar ve cep telefonlanrun önümüzdeki iki yü toplayanlar, içinde pıyasaya sürülecegi belırtilıyor. devriye geEink zamanla ekâgıdın normal kâgıdın yerini tuzenler ve evin tacagına inanıyor. . • . ;, bakımıyla ilgılenenler olmak üzere üç gruba aynldı. Bir video kaTatil beldesine hoşgeldiniz. Burası Ay. Uzaylımanma mdıkten sonra bıryüzey mekiğı sızi otelinize götürecek. Bu mera kannca Ay'daki ük otel. Iğneyi andıran iki kulesi derin biı vadinin yamacmdan yüksehrken, kulelenn arasmdan da Dünya uzakolonisini tenıyor. Göriintünün keyüni çıkarun. Düşükyerçekiminın tadına vann. Hoşça vakıt geçirin. Tum bunlar bugun bile bir düş. peden görünAncak bu düşün hsa sürede gerçeğe dönüşmesi işten değil. Rotterdam Mımarhk Akademisi'nden HansJurgen tüleyerek saRombaut ilk kez Ay'a özgü koşullardan ve malzemelerden yola çıkarak bir Ay otelinin tasanmını gerçekleştirdi. Bu niyede 10 göotel 2050 yılma gelindiğinde tamamlanmış ve konuklannı ağırhyor olabihr.Rombaut'un otelibildiğimiz otellerden çok rüntüyu bilgisayara yuklüyor. Yazılım kare aralanndaki farkh. Ashnda kendisibu yapıya "coşku motoru" adının venlmesıniyeğhyor. Otehn, herbiri 160metre uzunluğundarenk degişimini araşurarak her devinimi belirlıyor. Progki, yana eğik iki kulesi gezginlehn, kapah ortamda dağcılık ve yarasa kanath, özel giysılerle uçma gıbı, ' 'düşük çehmramın daha sonra her bir kanncanın ne yapügını belirleh oyurüarla"hoşça vakit geçirmelerine olanak tanıyor. Kulelerin Ay taşından yapılmışbelkemiklerinden aşağıya gözmesi gerekiyor. Bunun için, Balch ve arkadaşlan bilgisayaşı biçiminde, tuhstlere sürekh yol aldıklan izlenimini verecek "konaklama kapsülleri" sarbülmış. Her kapsülun kenyarlanna kanncalann devinimiyle ilgili önceden bilinen dine özel tatlı su deposu, otel personeh tarahndan her gün değiştirilmek üzere haztrlanmış kanahzasyon ye çoplüğü her tür bilgiyi yüklediler. Söz gelimi, yiyecek toplayıavar. Otelde konaklayanlann kulelenn tepesmdeh lokantalara giderken, asansöre binmek lar yiyecek bulana dek ortalıkta rastgele gezinirler ve yerine, yürümelen önerilerek ıkj hailalık taüllen boyunca kaslannın zarar görmesı engelardından dogru yuvalannın yolunu tutarlar. Devriye gelenecek. Dünya dakinin altıda bırine eşit yerçekimı ve ortanvn rüzgârlartian yoksun olmazinenler ise, yiyecek bulduktan sonra hemen yuvalanna sı mimar için bir nimetti. Gelgelelim, Ay 'ın o sert doğal ortanmdan kurtulmak epey zordönmezler. lu bir işti. Ay'da sıcakhk lOOile 150 derece arasında değişiyor ve ölümcül kozmık ışınEkip bu bilgiden yola çıkarak her bir kanncanın larla güneşten yayüan parçacıklar Ay yüzeyini bombardunana tutuyor. !ç mekânı bu ethüstlendigi görevi belirlemek amacıyla bir işlemsel süreç lerden uzak tutmak amacıyla, Rombaut 50 santimetre kahnhğında bir çanak oluşturdu. Bu (algoritma) yazüımı oluşturdu. Bu program kanncalann çanak, bıri Ay taşından öteh sudan olmak üzere, aralannda cam birpanel olan üd dış katmandan oluşuyor. Su enerjı yüklü parçacıklan emerek sıcakhğın sabit tutulmasma yardım devinimlerine en uygun düşen davranış türünü belirlia oluyor. Ay taşı ise ek bir koruma sağlıyor. Aya tonlarca çelik ve su taşınması kuşkusuz yor. Balch şimdi farklı kannca davraruşlannı kendi ıçinde ayıklayarak kendine özgü bir bilgi dagarcıgı oluştukorkunç bir harcamayı gerektirıyor. Bu nedenle, otelm yapımında kullanılacak malzemerarak bir sistem geliştirmeyi tasarlıyor, Böylece, boceklerin elden geldiğince Ay'dan sağlanması gerekıyor. Dennis Tito'nun hsa bırsüre önce lerin toplumsal davranışlanyla ilgili gözlemlerden yararUluslararası Uzay lstasyonu'na gerçekleştiıdiği geziyle birlikte uzay turızmı döneminin lanarak robotlann bırbirlerinin davranışlannı kavrama başladığını dile geüren Rombaut, günümüzden yanm yüzyü sonra bile bu tür biryolculuyetenegini geliştirecek bir sistem oluştürmayı ümit ediğa ancak tuzu kuru olanlann çıkabileceklerine dikkat çekiyor. yor. dan yararlanarak söz konusu şekerin koruyucu etkisini gözler onune sermeye koyuldular. Araştırmacılar balık örneklerinin bir bolümünü işlenmemiş turbalıklara yerleştirirlerken, bir bölumunu de polisakaridler içeren toz halinde beyaz bir öz olan sfagnum yosununa, ya da odun selülozuna yerleştirdüer. Balıklar belli donemlerde kasalardan çıkartılıp sudan geçirilerek, renk ve kokularında herhangi bir degişiklik olup olmadıgma bakıldı. Yaklaşık 928 gün sonra balıklar birtakun besinlerin oldugu bir kasaya yafırılarak bakterilerin oluşması için ne kadar bir sure gerektıgı gozlendı.Tlırbalık ya da yosunda satlanan balıklar yaklaşık bir ay süreyle tazeliklerini korudular. Oradan alındıktan sonra bakterilerin oluşma sürecinde ise 712 gün arasında bir gecikme oldugu görüldü. mak giderek güçleşiyor. Çelik ve alüminyum gibi temel malzemelerin yeniden donuşümu enerji tasarrufunun yanı sıra, çok daha başka yararlar da saghyor Araştırmacılar tümden yeni tasanmlann oluşturulmasıyla bıleşkelenn parçalanması ve yeniden kullarumının çok daha kolaylaştırılabileceğıne dikkat çekiyorlar. ' . Karıncaların gizemli dünyası Ekâğıtla internette gezinmek Tasarla ve yeniden yap AY'DA TATIL Sayfa haberleri: Rita Urgan 751/7