Catalog

Aylak Bilgi Tahir M. Ceylan Kınlganlık Evet çok kırılgantm, ama şairin dediği gibi lalemi ytksam, çanlarımı kırsam da, kırılması gereken değilim. Yazıyı, yukandaki aımleyle bitirmeye karar verdtim. Önce kınlganlık uzerine, uzun uzadıya laf geveleyeceğim, sonunda da, dönup dolaşıp, kırılması gerekenlerin ille de kınlganlar olması gerekmediğine ve de kınlmanın her zaman acı değil çoğu kez de haz verdiğine; bir cinsel arzunun, hedefine varmaktaki şaşmazlığı kadar kesin hukmedeceğim. Kırılganlık nedense, hep bir çoaığun, yumuşak gozlerinden yuvarlanan yaşlarla eş tutulur. oysa bana değil çocuksu, aşkın ve ergin soyluların bu buz dunyaya çektiğı, en anlamlı çizgi gibi gelmiştir hep. Binbir fedakârlık elde edilen aşktan, goz deviren kadına onmaz bir kırılganlıkla cevap verirse erkek; kardeşler arasında, sevgiyi eş tutmayan anneye bir omur kurkunluğüyle ağlarsa çocuk; ne kadar da haklı ve bir o kadar da kokten davranmıştır aslında. Insan filozofisinin en aşkın uçlarından bakılırsa, konu sağlam bir ahlâki taşın ustune pekâlâ oturtulabilir. Fakat, ortada bunca ahlak kollayıasının dolaşması gostermektedir ki, ahlâken yapılan her açıklama yeterince doyurucu olamıyor. Onun ıçın bız, başka mahallerde iz surmeye devam edelim. Denir ki hep, kırılganlık varsa, oncesinde mutlaka, ikı kişi arasında, bir sarmaşığın ağaca sarılması gibi, kopmaz bir yapışıklık vardır. Oyle deli yağmurlar geçer uzerlerınden de, başkalan saklanacak saçak arar, onlarsa ılık bir Roma Hamamı'nda kalmış gibi, kendılerini yağmura bırakırlar. Oyle ağır baltalar yerler boğurlerine de, yaralarını birbirine ağızlayıp, sızan kanı içlerine akıtırlar. Neler gormuşlerdir, kendi kendine yanıp tukenen bir sigara gıbı geçıp giden omurlerinde; gun olmuş su ani bir mucizeyle buz olmuş onlerinde; gun olmuş biraz once uçup gıden kuş, vurulup yem olmuştur diplerinde. Oyle gunler olmuş, cam kırığı gibi dağılan kahkahalar atmıslardır her bir yone. Aval aval oturup guneşin alnında umarsız, kaygısız, nedensiz de kalmışlardır. Birbirine eklenerek, ne gunler geçmiştir oyle, bir koy çeşmesinden suların sonu gelmeden akması gibi. Gun gelip aynldıkları olmuştur. Ama birisi gittiğinde, kalanın içinde, giden dondurecek çıra, hep ateşli kalmıştır. Işte böyle, yapışık iki kişi arasında, yarı yasaları, töreleri, adetleri ve sevgisi olan başka bir dünya kurulmuştur sanki. Orada, oyle ıki kişi vardır ki, bunlar, aynı ananın karnındakı ıkizler gıbıdir ve birisi ağlayınca otekinin uzulmemesi, birisi gulunce otekinin sevinmemesı hiç olası değildir. Gunun birinde, beraberlik sürüp giderken, birisi otekine, bıt yeniğinden kuçuk bir leke getırecek olur. Mesela haber vermeden eve geç gelir ya da ne bıleyim, eşi çok uzgunken, ağız dolusu guleceği tutar. Boylesı sudan bir sebeple dahi, şakul şaşar, duvar yıkılır. 0 andan sonra, birbirine sarılarak dayanabilen bir yaşam gıtmiş, birbirine karşı kahırlanarak ve inat ederek sürdurebilecek başka bir dönem gelmıştir. Bu kahrın ve inadın beslendiği tek besı yeri, karşıdaki eşi, kendinden yoksun bırakmanın verdiği doyumsuz hazdır. Bu oyle marazı bir hazdır ki, kendini eşinden ayrı tutmanın kahrına ustun gelir ve kınlmanın verdiği eşsiz doyumla ruh, çocuksu fakat guçten yana bir hayat bulur. Yıllar ilerleyip kırılganlık sürse de, mevsimler geçtikçe, ağaçlar çeşitlenir. Hiçbir ilışkı, eski haliyle kalmaz v esonunda, kahırla inat, yaşamın buruk kokusuna yenilir. Ama artık koprulerin altından çok sular geçmiş, birbirinin iliğini kopurten ten kokusu, eski canlılığını yitirmiş, esrikleşmiştir. Bir zamanlar, eşlerin birbirini korumak içın gosterdiği o çılgınca ozen; o kurtlu, kokulu meşelikler gibi deli sevda ya da yalaktan başka yerde dinmemiş o aşk aası artık yoktur. Ne burukluktur o. Şimdi artık, sevda da, kırılma da yoktur. Çunku sevmeye değer değilse, kırmaya da değer değildir ınsan. Karşındaki boş bir kaval ya da içı dokulmuş kuru bir çan gibi salınıp kalmıştır ortada. Ne sevmeye ne kırmaya değer artık o! Hepimiz kınlganız, çunku hepimiz birisine yapışık yaşadık. Çoğumuz anasını uç yaşına kadar emdı, bir kısmımız bulunmaz bir aşkın yolunda eridi, birilerimiz de kendini eşsiz bir dostluğa kurban verdi. 0 yuzden bu ulkenin butun insanları kırılgandır. Çoğunun eşleri için yapmadıkları fedakârlık kalmamıştır. Kimisi sevdiğı uğruna bir lale tarlasını yıkıp getırmiş, kimisi de en kutsal bildiği çanları, her şeyi goze alarak kırıp tabuları silmiştir. Bunca kendini vermeden sonra, kırılganlık hiç olmasın ıster belki insan ama, kınlmanın ah o eşsiz doyumu olmasa. Aramızda açık sozfu bir falcı olsa ve kendi dargınlığının falına bakla atsaydı şoyle derdi: Kınlganım belki ama, kırılması gereken ya ^da siz ıttiğiniz ıçın kırılmış olan değilim. Sadece aç ruhumu doyurmak ıçın, kırılgan olmaya mecburum! Kendi kendini temizleyen giysiler Kirli gömleğinizi yıkamayın; bırakın kirlileri mikroplar temizlesin. amaşırldiı kırlerden arındırmak ıçın yıkarız Dunyanın dort bir yarunda yuzyüldrdır herkes çamdşırldrını suyla temızleı Ancak Alex Fovvler farkfi bir yontem uyguluyor Fovvler, çamaşırları temızlemek ıçın mıkroplardan kurtulmdk yerıne, mıkropların kumaşın dokusunun ıçme yerleşmesmı sağlıyor Kumaşın dokusuna yerleşen mikroplar burada çoğalıp, kolonıler kurarak kırleı ı yok edıyor Projenın geçerklıgının kanıtlanması durumunda Fovvler kendi kendini temizleyen gıysı çagını bdşlatan kışı olarak tarıhe geçecek Zaman ıçınde elbıse dolabınızdakı gıysüer çeşıtlı bakterüere barmak oluşturmaya başlıyor Bu bakterüer koku ureten kımyasal maddeler ve ınsan ten üe beslenıyor Bakterılerın bir kısmı ıse su geçırmez, koruyucu maddeler salgüayarak gıysının omrunu uzatıyor Işte yenı nesıl bandajlar bu mıkroplardan yararlanarak uretıliyor Soz konusu mikroplar antıseptık uretıyor Ironık olarak tekstıl uretıcılerı yülardır kumaşların dokusuna gumuş ıyonlan veya klor gıbı üe maddeler katarak, lıflenn arasında yerleşen mıkropldrdan kurtulmaya çalışıyor Ancak Fovvles'e gore lıflenn arasına bakterı yerleştırmek duşunuldugu kadar kolay degil Fovvles şoyle konuşuyor"Bu maddelerın hflere, kücal boyuttakı lıfler kanahyla ula şacagını sanıyordum Ancak oyle olmadıgını gordum Goruyorum kı lıflenn arasına ulaşmdk ıçın dışarıdan mudahaleye gerek var" Dartmouthda Unıversıty of Massachusetts'de çalışmalannı surduren Fovvles ve ekıbı Latınce adı asclepıas olan bir bıtkınm ıçı boş olan lıflerının bir ucuna bağlanan bir vakum pompası gelıştırdı Soz konusu bıtkıran hflerı elbıse yapımmda kullarulmasa da sıcım yapmakta kullanıüyor Pompa, ıçınde Eschenchıa colı (E colı) olan birkaç damla joleyı hfın boş olan ıç kısmına pompakyor Bakterı burada kolayca yerleşıp kolonı kuruyor Fovvler, son yülarda bu şekılde bınlerce hfın ıçıne sayısız mıktarda bakterıyı gondermeyı başardıgıra soyluyor Fovvler E colı'ran zdrarsız bu turunden yararlanıyor Bu bakterının genetık yapısına denızanasından elde edilen bir proteın ıkve edümış Bu şekılde bakterı gelıştıkçe floresan ışıgı yayıyor ve bılım adamlan baktennın gelısım şurecını dışarıdan rahatlıkla ızleyebılıyor Bu ana kadar bılım adamldrı baktermm lıflenn ıçınde ne kadar yaşayacagı konusunda kesın bir şey soyleyemıyor Buyuk bir olasüıkla baktenler yıyeceklen bırkaç hdftd ıçınde tukemnce uyku durumuna geçerler Ancak Fovvles bakterılerın sureklı faal durumda kalmalannı saglamak ıçın bıtkının hflennın ıçıne besın maddelen pompalıyor Uyku dunımundakı bakterılen bu şekılde yeraden faahyete geçırıyor Boylece eger gomleğınız ınsan ten üe beslenen E colı baktensı üe ışlem gormuş ıse, gomlegınızı temızlemek ıçın tekrar gıymeruz yeterlı olacak Çunku bu şeküde uykuya yatmış olan bakterüer ye raden canlanıp kırlerı yıyecek Eger gomleğınız farklı bir rur bakten üe ıslem gorduyse, arada sırada baktenlerı beslemenız geıekecek Fovvleı, "Bu ışın sonunda kırlı gomlegınızı yücamak yerıne gomlegınızın uzenndekı bakterüerı besleyeceksımz" dıyor Merkezı Calıfornıa'da olan Charmed Technology ısımlı kadm gıysısı ureten şırkeün yetkilısı Alex Laghfrnan, pıyasanın henuz bu rur, "yaşayan" gıysüere hazır olmadıgını, ancak fikrı çok parlak buldugunu soyluyor Pek çok ınsanın baktenlerle bırlücte ortak bir yaşam surdurdugunun büıncınde oldugunu beurten Lıghfmdn, şoyle konuşuyor "Uzenmdeh blucın pantalonu neredeyse hiç çıkartmıyorum Emınım kı uzerınde bakten kolonüerı oluşmuştur Ancdk bu bakterüer vucut terını, tatlı tatlı kokan feromonlara (karşı cınse cmsellüde ügüı sınyaller gonderen kokusuz vucut salgüan) donuştururse, harüca olur" Kaynak: New Scientist, 7 Temmuz 2001 Alerjik tepki yaratmayan kediler Kedilere alerjisi olanlara müjde! Pek yakında alerji yapmayan kediler yetiştirilecek Kedüen çok seven, ancak bu hayvanlara alerjısı oldugu ıçın uzak duran kışıler, pek yakında evlennde kedı besleyebüecek Geçtıgımız hafta merkezı Amerıka'da bulunan bir şırket, genetık mudahale yoluyla, derfei alerjı yaratmayan kedı yeüşhreceklerını duyurdu New York'ta '"IVansgenıc Pets of Syracuse" adlı evcü hayvan ureten bir şırketın yonetıcüen olan Jackıe Avner ve eşi Davıd Avner, kedüere alerjılerı oldugu ıçın alerjı yaratmayan kedı projesı uzerınde duruyor. Davıd Avner halıhazırda genetık yapısı değıştırmış kedı projesını tamamlamış durumda Unıversıty of Connectıcut'tan Xıangzhong Jerry Yang ıse bu projeyı ydsama geçırmek ıçın çabşıyor Yang ve Avner uç yü ıçınde bu kedı turunu yeüştırmeyı başardcakldnnı ve sonuçta ortaya çıkan kedılerı herbın 1,000 dolardan satacaklannı umuyor Hayvanlar satılmaddn once kısırlaştırüacdk Kedilere alerjısı olan pek çok ınsan, "Fel d 1" ısımlı proteın ıle reaksıyona gırer Bu proteın kedının densınden salgüanardk tuylenne bulaşu Pıoteının genını saptayan ]ay Mor genstern, bu proteının kedüen bakterüerden koruma konusunda çok kuçuk bir rolu oldugunu üensuıuyoı Yang ' Bu proteının rolıı uze 7?8/8