Catalog

Antik duvar resimlerine yeni yöntem yen bölümlerinden yansıyan lazer dalgalanna saglam bölümlerden yansıyanlara kıyasla biraz daha farklı bir gorünüm veriyor. Bir video kamerası geri dönen lazer ışınını yakalıyor. Işının içerdigı bilgilere ulaşılabilmesi için, üzerine bir başka ışın tutuluyor. Bu iki ışın arasındaki etkileşim sonucunda, ikrdalganın toplandıgı yerlerde ısık yogunluk kazanırken, birbirlerini devreden çıkartüklan yerlerde, aralanndaki faz farkı oranında, parlaklıklannı yitiriyorlar. turan yapı taşlan olan kayalık asteroitlerin güneşi andıran bir yıldızın yörüngesinde döndüklerine ve kimilerinin kaçınılmaz olarak yüdızm uzerine yagdıgını tanık oldular. Mars ile Jupiter arasmdaki asteroitlerin çogunun böylesi bir yazgıyla karşı karşıya kaldıgı belirtiliyor. incelenen yüdızlann % 8090'ının kayalık malzemeyı birleştirdigi izlenimini vermesiydi. Bu da, dünyamızı andıran gezegenlere daha sık rastlanması olması olasüıgını artünyordu. Orada kimse var mı? ABD ve Kanadalı uzaybilimciler dünyamızı andıran türde gezegenlerin oldukça yaygın olabilecegine inarayorlar. Güneş Sistemi dışmda, dünyayı andıran gezegenlere daha önce hiç rastlanmadı. Ne var ki, bilim adamlan güneşimizi andıran yüdızlann çevresinde bu tür gezegenleri oluşturabilecek kayalık malzemenin şaşırtıcı miktarda bol olduguna dikkat çekiyor. "Güneşdışı" gezegenlerin saptanması amacıyla uygulanan yöntemlerin büyük bir bölümü, bir yüdızuı deviniminde yörüngedeki bir gezegenin çekim gücüne bağlı olarak meydana gelen ufak bir degisikügin izlenmesi temeline dayanıyor. Gelgelelim, yüdızlar büyük olduklanndan ve güçlükle devindiklerinden, söz konusu yöntem yalnızca gezegenin, üpkı Jüpiter gibi, dev boyutta olması durumunda ise yanyor. Tbronto Universitesi'nden Norman Murray önderligindeki ekip, dünyayı andıran gezegenleri oluş Köpekler ^ sanıldığından daha zeki Alman bilim adamlan insanlann en yakın dostu köpeklerin sanıldığından çok daha zeki olduklannı belirtiyorlar. Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitusünden JoMp Call ve arkadaşlan köpeklerin izlendıklennde daha farklı davranıp davranmadıklarını araştırdılar. Sırayla birkaç köpegin önlerine yiyecek koyup yemelerini yasaklayan araşürmacüar, odada kaldıklan sürece köpeklerin yiyecege hemen hemen hiç yaklasmadıkianna, ancak odadan çıkar çıkmaz yiyecege koşturup beş saniyede midelerine indirdiklerine tanık oldular. Bu konuda daha aynntdı bir bilgi elde etmek amacıyla deney yeniden uygulandı. Odadaki kişinin köpekleri gozledigi, bilgisayarda oynadıgı, gözlerini yumdugu ve köpeklere sırtnı dönerek oturdugu durumlarda, köpeklerin sergüedikleri davranıs biçimleri incelendi. Alü köpek üzerinde uygulanan bu deneyler sonucunda, birileri dogrudan kendilerine bakmadıgında köpeklerin iki kat daha fazla yiyecegi midelerine indirdiklerine tanık oldu. Call, köpeklerin bakıslara son derece duyarlı olduklanna, dahası, yiyecegi bir biçimde kapmak amacıyla, koşullara göre yöntem degiştirdıklerine dikkat çekiyor. Birinin kendüerini gozetlemesı durumunda, köpeklerin % 75'i yiyecege "dolaylı" yollardan ulaşıyor. Odadaki kişi başka bir şeyle ugraştgında ise, bu oran % 24'lere düşüyor. Bu durum köpeklerin insanlann neleri gördüklerini çok iyi kestirebildiklerini, daha önce sanıldıgının tersine, tum davranıslannın kendilerine ögretilmiş tepkilerden oluşmadıgını, bu canlılann karşılaşuklan yeni sorunlara çözüm getirmek için geçmişteki deneyimlerle kurallar arasında baglanü kurabılen esnek bır zekâya sahip olduklannı ortaya koyuyor. Eski bır davulun derisi gibi, degerli fresk ve duvar resimlerinin üzerindeki çürümüş sıvalar da en hafif bir darbeyle titreşip paramparça olabilirler. Ne yazak ki, resim onancüannın bu tür sıvalan belirlemeleri için başvurduklan tek yöntem duvara parmaklanyla usulcu vurmaknr. Bu da, resimlerde meydana gelebilecek zaran daha da arurabilir. Artık Alman ve Isviçreli arasurmacılar eski duvar resimlerinin durumunu dokunmadan saptamaya olanak tanıyan yeni bir yöntem gelistirdi. Bu yöntemde, duvar resmindeki herhangi bir bozulmanın belirlenmesi amaayla ses dalgalan ve lazerden yararlanılıyor. Isviçre'deki St. Johann manasünndaki 8 ve 12. yüzyüdan kalma Karolenj ve Roma dönemine ait freskler söz konusu yöntemle onanlıyor. Oldenburg Üniversitesi fizik uzmanlanndan, Klaua Hinsch bu yöntemle elde edilen görüntülerden duvar resimlerinin büyük bir bölümünde çürüme oldugunun belirlendigine dikkat çekiyor. Uzmanlar duvar resminin incelenen bölümune ses dalgalan göndererek oradaki gevşeyen sıvalann titreşmelerine neden oluyorlar. Bu arada, aynı bölge lazerle aydınlatlıyor. Titreşimler duvar resminin sıvalan gevşe DEPREMİN YERİ DECİŞEBİLİR Büyüklükleri 6 kat kadar artan saniyede ya nan bir iki katlı binalann zarar görmesine hareketten etkilenebilecek bölgeleri tanım maya 728/6 çalısıyorlar. R Bazen kendimizi depremin tam ortasında rjulabiliriz. Halbuki yapılan hesaplar onun yakında bir yerden geçmesi gerektigini göstermistir. Merkezi Santa M(Dnika'nın 15 mil kuzeydogusunda, Northridge'de oldugu halde 1994 California depremi Santa Monika'daki evleri ve iş yerlerini daha fazla sarstı. UCLA jeofizikçisi Paul Davis "Kuzey Santa Monikadaki hasarlı binalann sayısı depremin tam merkezindekiler kadar çoktu," diyor. Davis şimdi bunun nedenini biliyor, Santa Monica görülmedik bir sismik mercegin odak noktasında yerleşmis. Felaketinfizikselyapısı, milyonlarca yıl önce, yerkabugu Santa Monica ile Northridge arasında hareketlenip gerildiginde başlamış. Bunun sonucunda, yüzeyin altından dev bir kaya parçası düşmüş ve kaya parçalan fay çukurunu doldurmuş. Bundan sonra yerkabugu tabakalanndan gelen basınç tersine dönmüş ve bölgeyi sıbstomaya başlamış. Faym kuzey duvanna meyil veren ve bukülmesine neden olan bu olay sonunda da onun dışbükey bir egri şeklini almasına neden olmuş. Davis ve meslektaşlan UCLA ve Kansas Eyalet Üniversitesinde, sismik dalgalar dogru yönden vurursa fay egrisinin dev bır deprem mercegi gibi hareket edecegini ispat eden bir bilgisayar simülasyonu geliştirdiler. Sismik dalgalar çökuntülere çarpügında yavaşlarlar. Bu arada, fay duvannın yanmay şeklinde oluşu dalgalan merkeze dogru odaklar. California depreminde bu olaylann hepsi birlikte Northridge yönünden gelen sismik dalgalan bir yönde yogunlasürdı. ıklaşık 10 salınımlı sismik dalgalar kuzey Santa Monica'da bolca buluneden oldu. Davis ve meslektaşlan şimdilerde benzer bir jeolojik lamak için Güney California bölgesinin üçboyutlu haritalannı yap Zarfı boşuna yapıştırmayın Çimen Öner, Kaynak: Discoyer Aralık 2000 Bir Amerikan şırketı açümamış zarflan saydamlaştırarak mektuplann kolayca okunmalanna olanak tanıyan bir sprey üretti. Urünu bulan Mistral Security adh şirketin sözcüsü Bob Schlagel, spreyin iz bırakmadıgını, bu yöntemle kahverengı bır zarfin içındeki kartvızitten o kişiyle ilgili ad, adres, telefon numarası ve eposta adresi gibi bilgilerin kolayükla elde edilebilecegini belirtiyor. Schlagel "SeeThrough" adı verilen spreyin polısin bombalı olmasmdan kuşkulandıgı paketlerı ıncele