Catalog

TARTIŞMA EDİTÖRE MEKTUP Bilim milim, milim milim bilim YÖK'ten gelen bir kutlama mesajı ve ilginç öyküsü.... ProJ Dr Osman Demircan tırma yapmaktır ama yapmayan ıçın yaptırım yoktur. Sonra yönetıcıler de çoğunlukla bu %90'lık çoğunluğun ıçınde yer alınca, kendı yapamadıklarını başkasından nasıl ıstesınler Bu elemanların başta bılımsel çahşmalara katılmalan ıstenır, belkı bılıme ısınır zamanla severler dıye Teşvık olur duşüncesıyle de bazı yayınlara adlarıkonur ortak yazar olarak Işte bu yayınlar Turkıye'de bılım yapıyor gorunmek ıçın yeterlıdır Fazla zahmete gerek kalmaz Ders notlanyla bıle profesor olunan bır ulkede bılım yapamayan bu % 90 çoğunluk hıç zaman kaybetmeden akademık unvanları da alır, her şey eş dost ışı yuruduğu ıçın Hele bır de yonetıcılık gıbı bır görev bulurlarsa artık kımse bır şey soramaz onlara bılımden yana Türkıye koşullarında bılım yapamadığını kabullenen ve yukarıdakı gerçeklerın bılıncınde olan oğretım uyelerı vardır Bunların, kotu ornek olmanın dışında unıversıtenın gelışmesine zararlan yoktur Unıversıtelerın gelışmesınde engel oluşturan grup bılım yapamadığı halde yapıyor gorunen ve yapanları da oyunun bozulmaması ıçın engellemeye çalışan gruptur Neden ılle de bılımsel araştırma dersenız; Bu ayrı bır tartışma konusudur Burada söz konusu olan, yasanın verdığı görevı oğretım uyelerının ne olçude yerıne getırdığıdır Ben bu yazıyı doğru durum saptamasına yardımcı olabılmek ıçın yazdım Sorun, ancak durumun doğru saptanmasından sonra çozulebılır 1933 unıversıte reformu gıbı köklü bır çozüm ufukta görunmedığıne gore galıba ozel unıversıtelerın getireceğı rekabet ortamı ve TUBİTAK gıbı bılımı destekleyen kurumların katkısıyla yavaş fakat kararlı gelışım yolu ızlenecektır. Özel unıversıtelerın daha başlangıçta yukarıda anlatılmaya çalışılan duruma duşmemelerı ıçın kadrolarını ve denetım mekanızmalannı ona göre oluşturmalan gerekmektedır. konulacak bu sıstemle unıversıtelerımıze ve oğretım uyelerıne yenı bır ufuk açılacaktır Çalışan, öğrencıye önem veren de hakkını almış olacaktır. Aynı zamanda, ozel unıversıtelere transfer olan kalıtelı oğretım uyelen de yerlerınde kalacak ve çalışmalannı kendı unıversıtelennde surdureceklerdır Oğretım uyelennın gerek maddı ve gerekse manevı beklentılen de karşılık bulacaktır Ayrıca akademık çalışmalara eğılımlı genç ve çalışkan unıversıte mezunları ıçın unıversıtelerın çekıcılığı artırılmış olacaktır. Bu ortaya konulan değerlendirme sıstemının yasal zemını hazırlanmalıdır Tartışmaya açık ve ana fikrı ortaya konulan bu sıstemın uygulanması guç görulebılır Ancak, unıversıtelerımızın ışleyışını bu halıyle de bırakamayız Unıversıteler bugun yenı kazanımlar bır yana halen sahıp oldukları potansıyelı dahı kullanamaz durumdadır Unıversıteler, unvan kazanma amacının dışında da araştırma yapılan kurumlar halıne getınlmelıdır Turkıye'de unıversıte slstemının ışleyışıne ılışkın altematıf uygulamaları tartışma zamanı gelmıştır Bu yazının amacı eleştırı değıldır, unıversıtelerdekı oğretım kalıtesınin yukseltılmesı, araştırma ve yayın faalıyetlennın yoğunlaştırılması, ulke sorunlarına altematıf çözumler uretılmesı gıbı çok yonlu çalışmalara hız kazandirmak ıçın yenı uygulama modellerının gundeme gelmesıne katkıda bulunmaktır Bılım ve teknoloıısını kendı uretemeyen ve başkaları tarafından uretılenlerı ozumseme gucu olmayan ulkelerın guvenlı geleceklerı yoktur Bu nedenle ulkemız unıversıtelennın potansıyel gucunu dınamıkleştırmek ve harekete geçırmek artık kaçınılmaz olmaktadır * Prof. Dr. YıMız Oniversitesi Ders notlanyla profesörlük... G eçen Temmuz ayında Ankara Unıversıtesı'nde bazı oğretırn uyelerıne YÖK'ten bır kutlama mektubu geldı YÖK, ustun duzeyde eğltımöğretim ve bılımsel araştırmalara katkıları nedenıyle kutluyordu bazı oğretım uyelerını, Tum unıversıtelerden toplam 100 kışıye gonderılmış dedıler Çok onemlı dedıler Çerçevelenıp asılması lazım dedıler Herkes blrbirıne sormaya başladı, sana da geldı mı dıye? Keşke çope atmasaydım Derken aynı mektubu bır daha aldık uç aysonra Bu defa dekanımız kutluyordu YOK'un kutladığı oğretım uyelerıni ve detaylar vardı mektupta "YÖK'un 1997 yılında yaptırdığı bır ıncelemeye gore Ankara Unıversıtesı'nın tum oğretım uyelerı arasında ustun duzeyde bılımsel araştırmalar, uluslararası yayınlar yapan, yanı Scıence Cıtatıon Index'ce taranan dergılerde makalelerı yayınlanan ve bu makalelere atıflar alan 47 değerlı bılım adamı saptanmış ve bu değerlı araştır macılardan 25'ı fakultemızden ımiş" Bu defa yaldızlı kâğıda yazılmış kutlama mektuplarına ek olarak o değerlı 47 araştırmacının ısım lıstesı de gonderılmıştı Lıstenın başında dekanımızın adı vardı ve bu nedenle lıste tum oğretım uyelerı ve yardımcılarına tek tek gonderılmıştı Işte boylece oğretım uyelerı kımlere kutlama mektubu gönderıldığını öğrenmıştı Fen Fakultesınden 25 kışı, Eczacılık Fakultesı'nden 5 kışı, Dış Hekımlığı Fakultesı'nden 1 kışı, Veterıner Fa kultesı'nden 2 kışı, Zıraat Fakultesınden 3 kışı (bu fakulteden olan Rektörumuzun adı lıstede yok), dığer fakulteler (Dıl TarıhCoğrafya, Eğıtım Bılımlerı, Hukuk, llahıyat, lletışım, Sıyasal Bılgıler) sıfır Bu unıversıtede doktoralı oğretım gorevlılerı ve uzmanları saymazsak 1994 kayıtlarına gore 1331 oğretım uyesı var ve yasaya göre hepsının ustun duzeyde bılımsel araştırma yapmış olması gerekırken 47 kışıye kutlama mektubu gonderılmıştır, Yanı YÖK'e göre bu unıversıtede 1331 kışının sadece 47'sı yasal görevını yerıne getırmektedır bılım yapamayan ve oğretım uyelerının % 90'ını oluşturan çoğunluğa Ne yapar bu elemanlar unıversıtede? Daha çok 2 oğretım gıbı duşuk sevıyelı oğretım gelıştırerek ek ders ucretlerını arttırırlar, hatta derslerını asıstanlarına verdırıp kendılerı ozel ışlerıyle uğraşırlar Kımse gıt demez onlara Bılım yapıyor musun, yapmıyor musun da demez, dıyemez de, çunku yasada oğretım uyesının görevı yuksek duzeyde bılımsel araş §M^mmWm Uretene 45 kat maaş Mehmet Pala* nıversıtelerde oğretım kalıtesı duşukluğu, araştırma ve yayın faalıyetlerındekı yetersızlıkler, akademık yukselmelerde ıstenılen kalıte duzeyıne bır turlu erışılemedığı artık herkes tarafından bılınmektedır Durum boyle olunca, soruna çözüm bulma zorunluluğu vardır ve 21 yuzyıla hazırlanan Turkıye'nın bu sorununun çözumu gecıktırılmemelıdır Unıversıteler statık yapıdan kurtarılarak dınamık, atılgan ve topluma daha fazla katkıda bulu nacak kurumlar halıne dönuşturulmelıdır Burada yasal duzenlemeler ve uygulamalar buyuk önem taşımaktadır Bu açıdan hem unıversıtelerın ve hem de oğretım uyelerının performansları olçulebılır krıterlerle yıllık olarak değerlendırılmelı ve bu performans ölçumlerıne göre gereklı destekler sağlanmalıdır Performans ölçumlerınde bır oğretım uyesınln yapması gereken tum çalışmalar ayrı ayrı puanlandırılmalıdır Bu, akademık unvanların kazanımı ıçın bırçok unıversıtede yapılmaya çalışılan değerlendırmelerden ayrı tutulmalıdır oğretım, yurt ıçı ve dışı yayınlar, unıversıtesanayı ılışkılerı, kurum ıçı ve dışı hızmetler, araştırma ve yonetım faalıyetlen aıbı başlıklar altında her aktıvıteye bellı bır puan verılerek değerlendırılmelıdır Her aktıvıteye verılecek olan puanlar ve değışık aktıvıteler arasındakı puan oranları, unıversıtelerın gelışmışlık duzeyı dıkkate alınarak belırlenmelıdır Bu değerlendırme sıstemıne oğretım ve araştırma görevlılerı de dahıl edılmelıdır Böylece unıversıtelerde oğretım uyelerının ve yardımcılarının tumu yıllık objektıf değerlendtrmeye tabı •tutulmalı, terfıler ve alacakları ucretler bu değerlendırmelere gore Yayın taraması Ya dığerlerı, sosyal bılımlerle ılgılı bırçok fakultenın yayınları olmayan yerde arandığı ıçın bu fakultelerdekı bırçok bilim adamı YÖK (veya Dekanlık) tarafından gorevını yapmıyor sayılmıştır Bu fakultelere yapılan haksızlığın duzeltılmesını bu fakultelerdekı bılım adamları na bırakıp, fen fakultesı ıçın yapılan değerlendırmeyegeçelım Mademkı yayın taraması "Scıence Cıtatıon lndex"ten yapılmıştır ve mademkı fakulte de fen yanı "scıence" fakultesidir, bu taramada artık yanılgı olmaması gerekır Bu fakultede yıne 1994 kayıtlarına gore doktoralı oğretım görevlısı ve uzmanları saymazsak 163 oğretımuyesı vardır ve YÖK'ten 25 kışıye kutlama mektubu gelmıştır Yanı YÖK krıterlerıne göre bu fakultenın 163 oğretım uyesınden sadece 25'ının adı uluslararası yayınlarda yeralmaktadır Dığer bırçok devlet unıversıtesınde de durdumun pek farklı olduğunu sanmıyorum öncelıkle bır unıversıede oğretım uyelerının % 15'ı görev yapıyor, dığerlerı yatıyorsa, bu durum ovunulecek bır durum değıldır Uluslararası dergılerde bılımsel yayın yapmak yuksek lısans ve doktora oğrenımı sırasında yardımcı eleman olarak çalışılan bılımsel proıelerde ve tez çalışmalarında öğrenıhr Doktorasını tamamlayan elemanın artık yasa gereğınce tek başına bır bılımsel araştırmayı planlayıpbaşarıyla sonuçlandırarak yurtdışı hakemlı dergılerde yıne tek başına yayın yapabılmesı ve yurtdışı bılımsel toplantılarda teblığ sunabılmesı, yanı yetışmış eleman olması gerekır Ben kendı bılım dalından durumu bılıyorum Maalesef doktoralı elemanların aşağı yukarı % 10'u bu duzeyı yakalayabılmektedır. Bızım fen fakultesınde YÖK'un kutlama mektuplarını alan oğretım uyelerının oranı % 15 Galıba % 5'lık kesım hıç haketmedığı halde başkasının yazdığı makalelerle gırmış lısteye ömrunde hıç kalemı elıne alıp makale yazmadan, hıçbır bılımsel araştırma sonuçlandırmadan, yurtdışı bılımsel toplantılarda teblığ sunmadan sadece şekıl çızmek, çızelge oluşturmak gıbı sekreterlık ışlerlyle ortak yazar gorundukleri başkalarının ya yınlarıyla bu lısteye gırenlere sorarsanız durustluktecı çok uzak bir tavır takınıp ustun bır bılım adamı edasıyr la bılmem kaç yayınım var derler ' Dığer taraftan fakultede ust duzeyde bılım yapan bırçok kışı tanıyorum, soz konusu lıstede adları yok Lıstenın oluşturulmasında krıterlerın ne olduğu sır gıbı saklanıyor Aklı başında bırının mektubu ve lısteyı gor dukten sonra burada cıddı bır krıter beklemesı mumkun değıl zaten Bız şımdı dönelim unıversıtelerımızde •• U belırlenmelıdır Bu değeriendırmelerde normal maaşı hak etmek uzere mınımum bır puan duzeyı saptanacak, bu mınımum puan uzerınde olan ve onceden belırlenmış her bır puan dılımı ıçın aylık ucretınde onemlı artış sağlanacaktır örneğın belırlenen mınımum puan uzerınde %25 daha fazla puan alan bır oğretım üyesi normal maaşının 2 katı aylık alabılecektır Böylece çok ust duzeyde çalışmalar yapan, unıversıteye ve ulkeye önemli katkılarda bulunan oğretım uyelerının normal maaşlarının 45 katına varan ucretler almalanna olanak tanınmış olacaktır. • Gerektığınde bır araştırma görevlisi bır profesorden de fazla ucret alabılecektır Bu sıstemle verilen ders ve semınerler, yaptırılan bıtırme tezı, yuksek lısans ve doktora çalışmaları değerlendırmeye alınacağından ek ders ucretlerı de ortadan kalkacaktır Ders vermek akademık faalıyetlerın onemlı bır parçasıdır. Bu nedenle ders vermek ıçın dersın kapsamına gıren konularda araştırma yapmış olmak gereklı olmalıdır Boylece derslerın kalıtesınin artmasına ımkân sağlanmış olacaktır Belırlenen mımımum puan duzeyını uç yıl tutturamayan oğretım elemanlarının unıversıte ıle ılışkıleri kesılmelıdır Ortalama 55 yaşın uzerındekı oğretım uyelerı bu değerlendırmenın dışında tutulmalı veya bu oğretım uyelerınden ısteyenler söz konusu değerlendırmeye alınmalıdır. Araştınna yapan kurumlar Böylece bu değerlendırme sıstemı ıle unıversıteye yenı bır dınamızm gelecek, oğretımın kalıtesı artacak, araştırma ve yayın faalıyetlen yoğunlaşacak, ' unıversıtelerın ulkeye olan katkılan arttırılmış olacaktır Uygulamaya Öğrenim kalitesi artacak 5594