Katalog

8 LAPONYA LAPONYA 9 Karların altında Samilerin vatanı Yazı ve fotoğraflar Timur Özkan uzey Kutup Dairesi Rovaniemi’den geçK tiği için, Laponya gezisine buradan başlayanlar tam kutup dairesinin üzerinde bir fotoğraf çektirerek, anılarını belgeleyebiliyor. Finlandiya’nın en kuzeyindeki havaalanı olan Ivalo’ya (Helsinki’den bin kilometre uzaklıkta) uçanlar ise kutup çizgisini ancak havada geçmiş oluyorlar ama buna karşılık Kuzey kutbuna daha çok yaklaştıkları için, bu coğrafyaya özel doğa olayı Kuzey Işıkları’nı daha iyi görebiliyorlar. Öte yandan bölgeye özgü köpek safarisi, ren geyiği çiftliği ziyareti, kar motosikletleri ile yolculuk, buz otel, gölde biten sauna seansı gibi biraz da turistik etkinlikler Laponya’nın her tarafında bulunuyor. Nedir Kuzey Işıkları? Kutup bölgelerinde geceleri görülen ve güneş ışınlarının kutuplardaki manyetik alandan etkilenmesi ile oluşan ışık oyunları; Aurora Borealis (Kuzey Işıkları) ve Aurora Australis (Güney Işıkları) diye adlandırılıyor. Hava karardıktan bir süre sonra başlayan ve bazen gece yarısına kadar devam eden ışık şovu, gökyüzünde sürekli yer ve şekil değiştiren ve yarattığı çeşitli renklerin, desenlerin seyrine doyum olmayan bir doğa olayı. Genellikle yeşil, mavi, bazen de kırmızı, eflatun, mor renklerde oluşan kuzey ışıkları başladığında barlar, kafeteryalar boşalıyor, herkes eksi 20 derece soğuğa rağmen sokaklara koşarak bu gösteriyi izliyor. Laponya’da bulunduğumuz üç gün boyunca, İvalo havaalanına 30 kilometre uzaklıktaki turistik bir yerleşme olan Saariselka ve Kakslauttanen’de kaldık. Urho Kekkosen Ulusal Parkı’nın içindeki Saariselka’daki köpek ve ren geyiği çiftlikleri yabancılar tarafından, kış sporları merkezleri ise yerli halk tarafından tercih ediliyor. Finliler daha çok kayakla yürüyüş yapıyorlar. Bizim ilk durağımız bir Haski Çiftliği oldu. Soğuğa dayanıklı ve kuvvetli bir köpek cinsi olan haskiler, 14 aylıktan itibaren kızakları çekiyorlar. Altı haskinin çektiği kızaklar iki kişilik, bir kişi önde otururken diğeri ayakta kızağı idare ediyor. İdare etmek daha çok gerektiğinde fren yapmaktan ibaret. Zira köpekler sürekli olarak hedefe koşuyorlar ve her gün koştukları yolu gayet iyi biliyorlar. İlk bir saatlik yolculuğun sonunda ulaştığımız ahşap bir dağ kulübesinde öğle yemeğimizi yiyoruz, rehberlerimizin orada hazırladığı sebzeli somon çorbası ve kahveden ibaret yemekten sonra tekrar yola çıkıyoruz, karla kaplı çam ormanları arasında yapılan köpek safarileri oldukça keyifli ama soğuğa karşı bazı önlemler gerekiyor. Laponların sayıları çok azalmış, Laponya’nın Finlandiya’daki kesiminde yaşayanların sayısı 67 bin kadar ve bunlar da genellikle turistlere hizmet ediyorlar. (Eskimolar farklı, onlar Alaska’da ve Grönland’da yaşıyorlar ve Moğollara benzemekle birlikte onların Kızılderililer ile akraba olduğu düşünülüyor.) Laponlarla tanışmak için onların kurduğu bir ren geyiği çiftliğine hareket etmeden önce bizi, bir eğitim seansı daha bekliyor. Bu defa bölgenin en önemli ulaşım aracı olan kar motosikletlerini nasıl kullanacağımızı öğreniyoruz. Kar motosikleti yolcu luğumuz bir gün devam edecek. İlk durağımız ren geyiği çiftliği. Burada Lapon kültürü hakkında kısa bir açıklama alıyoruz. Ren geyiklerinin sayısını çok azaldığını, vahşi olanlarının hiç kalmadığını, genellikle doğada serbest olarak gezinseler de hepsinin birer sahibi olduğunu öğreniyoruz. Laponya’da dolu dolu ama her şeyin organize olduğu sakin bir tempo içinde geçen üç günün sonunda Helsinki’ye dönerken çoğumuzun aklından benzer şeyler geçiyor. Avrupa’nın en kuzeyinde ve orman içinde çok başarılı bir turizm olayı yaratılmış. Burada gördüklerimiz arasında sadece kuzeye ışıkları bu yöreye özgü bir seyirlik, köpekli, geyikli veya kara motosikletli kar safarileri, buz oteller neden ülkemizin kış yörelerinde gerçekleştirilmesin? ozkantimur@yahoo.com