Katalog

Ankara’nın Görsel Tarihinden Bir Kesit ughamian Kardeşler’dir.” 1920’ler yani savaş sonrası hem tüm dünentin görsel tarihi, zaman içinde onu yada oluşan gelişmeler hem de ülkemizde belgeleyen her türlü görsel malzeme Cumhuriyetin kurulması, Ankara’da farklı ile tamamlanır. İlk görsel malzemebir gelişim ortaya çıkarır. Artık kartpostal ler, fotoğraf teknolojisinden önceki dönemi üretimi alışılagelen yolla yapılamamaktadır. ele alan, kente ilişkin gravürler, çizimler, reYurtdışında kartpostal bastırılamamaktadır. simler, planlar vb. malzemelerdir. Ankara için yeterli stoklar da yoktur. CumÜlkemize ilişkin bu tür görsel belgeler gehuriyetle birlikte artan gereksinimi fotoğnellikle Batılılar tarafından üretilmişlerdir. rafçılar karşılar. Batılı gezginlerin seyahatnamelerinde ve Çözüm olarak “fotokart” denilen, fotoğrafgravürlerinde ülkemiz kentlerine ilişkin göçıların çekip sınırlı sayıda çoğalttıkları forüntülere rastlarız. Ankara için de durum toğraflar ile kartpostalı ikame eden yapı farklı değildir. ortaya çıkar. Fotokartlar sınırlı sayıda çoğToplumumuzda kendi kaynaklarımıza daaltıldıklarından ve her gereksinim duyulduyanan gravür, çizim gibi görsel tarihin belğunda yeniden tab edilmeleri nedeniyle gelerinin bugün bulunmaması, genel daha nadir bulunurlar ve tab farklılıkları anlamıyla resim yasağı ile ilişkilendigösterirler. Örneğin bir fotoğrafçı yılrilebilir. Sadece minyatürler bu bebaşı yaklaşırken önceden bunları tab lirlemenin dışında kalmıştır. ederek satışa sunar. Bu dönem Ancak Ankara’ya ilişkin böyle 1940’lara kadar yaygın olarak bir kaynak günümüze kadar sürer. II. Dünya Savaşı fotogörülmemiştir. kart üretimini etkiler. Dış Ankara’ya ilişkin ilk alıma dayalı malzeme sıönemli örnekler olarak, kıntısı yeni çözüm gerekHans Dernschwam’ın tirir. Çözüm olarak 1955 tarihli Seyahatna“kutlama kartı” yada mesi, 1712 tarihli Paul “tebrik kartı” günLucas Seyahatnamesi, deme gelir. Kutlama 1717 yılı tarihli Tourkartları normal kartnefort Seyahatnamesi postalın üçte bir boyuve 1730’lu yıllarda tundadırlar. Aynı yapılmış olduğu düşüfotoğraf kağıdından üç nülen ve halen Holtane kutlama katı ürelanda Rijk Museum’da tilmiş olur. Bunun yabulunan ressam Van nında gene küçük Moor ya da beraberindeboyutta matbaada basılkilerden birisi tarafından mış kutlama kartları ortaya yapıldığı düşünülen resmi çıkar. belirtmek gerekir. Bunların 1960’lara kadar süren bu gedışında onlarca kaynaktan söz lişmelerle birlikte 1950’lerin oredilebilir. talarına doğru renkli kartpostalları Görseller neden önemlidir? Bize görmeye başlarız. 1960 sonrası renneleri anlatırlar? Seyahatnamelerde kli kartpostallar piyasaya tamamen egegenel olarak söz edilse de kenti görseller men olur. ile tanırız. Kentin sokakları nasıldı? İnsan1960’a gelene kadar Ankara, Cumhuriyet ların yaşantıları nasıldı? Yapılar nasıldı? Ve ilanı ve başkent oluşun ardından birinci bunun gibi birçok sorunun yanıtını görsel dan üretilmişlerdir. Yabancı editörler ve büyük dönüşümü geçirir. Bütün bu gelişme, malzemelerde bulabilmekteyiz. basımevleri kartpostal üretiminde iki yol iz değişim dönemin fotokartlarında izlenebilFotoğraf tekniğinin yaygınlaşması ile bir lemişlerdir. Bazıları kendi görevlendirdiği mektedir. Ancak 1970’ler sonrası gene yelikte, görsel kaynaklar da artar. Fotoğraf 18. fotoğrafçıların ülkemizi dolaşarak çektikleri niden bir değişim dönemi başlamıştır. Yüzyıl’ın ikinci yarısından itibaren yaygın fotoğraflarla kartpostallar üretmişlerdir. Bir Yayılan, devleşerek bir metropol haline laşmaya başlar. Ancak belge anlamında kısım yabancı editörler ise yerli kartpostal gelen Ankara bu kez kuruluş döneminde kagörsel kaynak olabilecek görüntülere kart editörlerinin talebi doğrultusunda hareket zandığı görüntüyü yitirmeye başlar. postalların yaygın kullanımı ile ulaşabil ederek yerli fotoğrafçıların fotoğraflarını Çoğumuzun yaşanmışlıklarının geçtiği, gömekteyiz. Postada işleri kolaylaştırabilmek kullanarak üretim yapmışlardır. Yerli kart rüntülerdeki caddeler, bulvar, insanlar, araçiçin Dünya Posta Birliği (UPU) 1876 yı postal editörleri esas olarak İstanbullu edi lar artık günümüz insanına çok uzak lında posta işlemlerinde kartpostal kullanı törlerdir. Az sayıda Anadolulu editör de gelmekte. Bu sergi, döneminde yapılmış mını kabul eder. Kartpostal esas olarak bir vardır. Ankara içinde durum benzerdir. renkli kartpostalların tanıklığı ile 19601980 yüzü haberleşmede öteki yüzü ise çeşitli bi 1920’lere kadar olan dönemde Ankara için yılları arası Ankara’yı ve Ankara’nın değiçimlerde kullanılmış karton parçası olup yapılan kartpostalların yerli editörü “Mo şimini göz önüne sermeye çalışmaktadır. Necati Kazancı K zarfsız yollanır. İlerleyen yıllarda postanın olduğu hemen her yer ve farklı konular kartpostalların bir yüzünü kaplar. Kentlerin görüntüleri ve kentten kareler kartpostallarda yer alan ana temalardan biridir. Kartpostal hem bir haberleşme aracı olurken kentlerin tanıtımı yönünde de etkili olur, bunun yanında önemli bir koleksiyon tutkusu haline gelir. Bu ilgi I. Dünya Savaşı öncesi bir çılgınlık halindedir. Dünya savaşının çıkması ile kartpostallar da gündemden düşer. Ülkemizde ilk dönem kartpostallar, tüm dünyada olduğu gibi az sayıda yabancı basımevi ve editör (kartpostalı üreten) tarafın