Katalog

P ARTİLERE B AKIŞ DSP Zihinler bulanık Truva atına kanmayacak OZAN YAYMAN ÇANAKKALE Geçilmez olduğuna tarih tanıklık etti... Topuyla, tüfeğiyle gelen yedi düvel emperyalistin derbeder edildiği mekân orası. Gelen geçeni, “Dur Yolcu! Bilmeden gelip bastığın bu toprak bir devrin battığı yerdir” yazısı karşılıyor. “Çanakkale Geçilmez” vurgusu tüm dünyanın ezberinde. Emperyalistler Çanakkale’de tarumar edildi edilmesine de, yaşadığımız süreçte kılık değiştirerek geldiler ülkenin başına. Nasıl ki, yıllar önce topuyla, tüfeğiyle gelenler def edildiyse şimdi de çaresine bakılacak elbet. Ülke genelinde gerçekleştirilen “Cumhuriyet Mitingleri”nin biri de Çanakkale’de, 5 Mayıs tarihinde yapıldı. Bölge genelinden on binlere yurttaşın katıldığı miting, kentte hâlâ konuşuluyor ve 22 Temmuz’daki seçim sonucunun habercisi olduğu yönünde yorumlar yapılıyor. Çanakkale’de yaşadığımız süreci aktaracak o kadar çok simge var ki. “Truva Atı” örneğin. Kentte kimle konuşsanız, kimin yanına yaklaşsanız, AKP iktidarının uygulamalarının ülkeyi tüketme noktasına getirdiğinden söz ediliyor. Ekonominin, sosyal uygulamaların ve güvenliğin teslimiyetçi bir anlayışla yönetildiği vurgulanıyor. Hal böyle olunca AKP iktidarını Truva Atı’na benzetmek kaçınılmaz oluyor. AKP ülkenin diğer yerlerinde olduğu gibi Çanakkale’de de bel altına çalışıyor, onu söyleyelim peşin. Kaynağı henüz açıklanmayan paralarla oy satın almaya çalışıyorlar. Nasıl mı? Haziran ayında kömür dağıtarak. Yeşil kart pazarlığı yaparak. Henüz nereyi kazandığı belli olmayan öğrencilere burs, barınma yeri vaatleri yaparak. Aldıkları kömür çuvallarıyla yol kenarına çıkıyor insanlar. Yarı fiyatına satışa çıkarıyorlar. Sadece kömür mü dağıtılan. Erzak, üst, baş, öte, beri de var. Bir de yeşil kart veriliyor ancak kartın seçimden sonra işlerlik kazanacağı bildiriliyor. Bunun Türkçe mealinin, “Ya beni seçerseniz ya da kart mart yok” demek olduğunu söylemeye gerek yok sanırım. Çanakkale’deki siyasi partiler bu gelişmelere tepki gösteriyor göstermesine de, şu an için yapacak başka bir şey de yok. AKP’nin kaçak güreştiğini dile getiriyor çoğu kişi. Halkla yüzleşmekten çekindikleri ve ihtiyaç sahiplerinin güç koşullarını istismar ederek oy avcılığı yaptıkları vurgulanıyor. 2002 seçimleri öncesi iki dönem üst üste Çanakkale’den milletvekili çıkaran DSP’ye, CHP listelerinden kontenjan verilmemesi sıkıntı yaratsa da, DSP üyeleri, CHP’liler ile birlikte seçim çalışmalarına katılıyorlar. DSP İl Başkanı Şaban Barış, adayların açıklanmasının ardından DSP’nin, Çanakkale’de yok sayıldığı yönünde görüş belirtti. Barış’ın adaylar açıklandığındaki, “Parti üyelerinin ancak yüzde 10’u CHP’ye oy verir. Geri kalanların oylarını nereye vereceği bilinmez” yönündeki açıklaması zihinleri bulandırsa da, birliktelik anlamında ciddi bir sıkıntının yaşanmayacağı parti tabanındaki hakim görüş. 1999 2002 ÇANAKKALE 17 Çanakkale İli Seçim Genel Sonuçları Toplam Sandık: 1.765 Toplam Seçmen: 314.536 Toplam Kullanılan Oy: 290.373 Toplam Geçerli Oy: 281.203 Gümrük K. Geçerli Oy Payı: 584 Katılım Oranı: % 92.32 Milletvekili Sayısı: 4 Çanakkale İli Seçim Genel Sonuçları Toplam Sandık: 1.465 Toplam Seçmen: 333.354 Toplam Kullanılan Oy: 286.420 Toplam Geçerli Oy: 276.144 Gümrük K. Geçerli Oy Payı: 1.004 Katılım Oranı: % 85.95 Milletvekili Sayısı: 4 Öncelikli sorun ekonomi Ekonomik darboğazdan yılan ve günlük ihtiyaçlarını dahi karşılamakta zorlanan yurttaş gerçeği olanca netliğiyle kendisini gösteriyor. Seçmenin öncelikli sorunu ekonomi. Yeni yüzlerin yanı sıra yeni bir zihniyetin ülkeyi darboğazdan çıkaracağına inanılıyor. Terör olaylarının da en az ekonomik sıkıntı oranında huzur bozduğu dile getiriliyor. Çanakkale’de halk, AKP dışındaki partilerin terör ile daha etkin biçimde mücadele edeceğine inanıyor... AKP Milli Görüş gömleği AKP, Çanakkale’de, takiyye yapmadan milli görüş gömleğiyle seçmen karşısına çıkıyor. Adaylarının hepsi milli görüş çizgisinden. Milli görüş çizgisinin Çanakkale’de oy potansiyelinin yüzde 4’ü geçemeyeceği hemen her kesimin dilinde. Bu bakından ilde, yeniden giyilen milli görüş gömleği halk arasında “deli gömleği” olarak nitelendiriliyor ve “Çanakkale’den milli görüş çizgisindeki adaylara oy çıkmaz” yorumları yapılıyor. Geçen dönem partisinin Çanakkale’deki finansörlüğünü üstlenerek, TBMM’ye giden liberal kanadın temsilcisi İbrahim Köşdere’nin, AKP’nin vizyon kanadından olduğu ve bu defa aday gösterilmediği dile getiriliyor. AKP’nin 1. sıra adayı Avukat Mehmet Danış’ın partinin misyon kanadını yansıttığı ve beraberindeki ekibin de, aynı çizgide olduğu vurgulanıyor. AKP İl Başkanı Cihat Temiz’in abisi İsmail Temiz de aday adayları arasındaydı ancak listelerde yer bulamadı. Bir dönem il teşkilat başkanlığı yapan Hakkı Akkoyun’un da liste dışı kalması AKP’de kavgaların yoğunlaşmasına neden oldu. Gelişmeler üzerine AKP’nin, Çanakkale’deki kurucular kurulu üyeleri arasında yer alan İsmail Özcan, “Aday belirlemede antidemokratik tutum sergileyen ve anayasal kuruluşlarla kavga içerisinde olan bir siyasi misyonun üyesi olamam” diyerek AKP’den istifa etti. AKP’nin 1. sıra adayı geçen dönemde parlamentoya Çanakkale Milletvekili olarak giden Lapsekili Mehmet Danış. 2. Sırada Çan’dan Müjdat Kuşçu var. 3. sıra Bigalı Hüseyin Avni, 4. sıra da ithal aday İbrahim Uslan yer alıyor. Köylü zorunlu kent sürgünü 464.975 71.69 % Nüfus: us Oranı: % 0.81 Seçmen / Nüf GSYİH Payı: 1.009.738.204 2.176 Değer (YTL): YİH (YTL): S G a ın aş B 3.465 i Kiş SYİH (USD): Kişi Başına G MHP Küskünlük var ama.. MHP teşkilatında ön seçim yapılmaması nedeniyle bir küskünlük yaşansa da, seçim çalışmaları başladı. Çanakkale’de tüm kesimler MHP’nin 1. sıra adayının Gökçeada Belediye Başkanı Halil Rüştü Akgün olacağı konusunda hemfikirdi. Ancak beklenen olmadı ve Akgün listeye dahi giremedi. 12 Eylül öncesinin solcularından olan Akgün, darbe sonrasındaki yıllarda ANAP’da siyaset yapan bir isim. Ardından MHP saflarına katılan Akgün, ılımlı siyasi kişiliğiyle tanınıyor. Kentteki siyasi kulisler Akgün’ün, geçmiş dönemlerdeki siyasi kimliğinin, listede yer alamamasında etkili olduğunu yönünde. MHP’nin, Çanakkale’de şaşkınlık yaratan bir başka uygulaması da milletvekilliği için Ezine Belediye Başkanlığı’ndan istifa eden Mustafa Kemal Cengiz’i, 1. sıra adayı yapması. Cengiz’in, Ezine Belediye Başkanlığı’ndan ayrılmasının ardından belediye meclisi burada AKP’li bir adayı başkanlığa getirdi. Bu durumun MHP Genel Merkezi üzerinde olumsuz etki yaratacağı ve arkasında bıraktığı belediyeyi AKP’li bir üyeye teslim eden adaya listelerde yer vermeyeceği yönündeki görüşler karşılığını bulmadı. Mustafa Kemal Cengiz’in karşısındaki adaylardan CHP 2. sırasında yer alan Serdar Soydan’ın da Ezineli olduğunu hatırlatmak gerek. Son dönemde artan terör olayları ve şehit cenazelerinin MHP’ye ivme kattığı gerçeği Çanakkale’de de kendisini belli ediyor. ÇANAKKALE T DP Baraj endişesi var DP İl Başkanı Mehmet Ünal’ın bugüne ilişkin sorular karşısında söz söylemeye takati yok. Gerekçe, ANAP ile hayal edilen birleşmenin gerçekleşmemesi, dile getirmese de, yüzde 10’luk ülke barajını aşamama endişesi. Bir diğer sıkıntı da, ön seçim yapılmaması. Kentte yaygın görüş, partiler arasındaki liste türbülansının en fazla DP’de yaşandığı yönünde. “DP, ön seçim yapsaydı il örgütü Zührü Uçar’ı seçtirmek için tüm gücünü kullanırdı” deniliyor. Ağar ın partisinin Çanakkale de birinci sıra adayı daha önce 3 dönem milletvekilliği yapan Neyfel Şahin. Kendi gitmiş adı kalmış olan Çiller’in prenslerinden olan Şahin, Bigalı. 2. Sırada Çan İlçe Başkanlığı’ndan milletvekilliği için istifa eden Sabri Sefa Erol var. 3. sırada Dr. Turan Erginbaş, 4. Sırada da Ezineli Nursevil Aşık yer alıyor. SEÇMEN PROFİLİ ANAP Son nefes alışları ANAP’ın seçimlerden çekilmesi Çanakkale’de, “Türk siyasi hayatından çekilmeden önceki son nefes alışları” yönünde yorumlanıyor. ANAP’ın Çanakkale İl Başkanı Cumhur Ersümer. Enerji Bakanlığı yaptığı dönemde nükleer santral ısrarıyla ülke gündemine gelen ve bakanlığı sırasındaki uygulamalarıyla Yüce Divan yolunu tutan Ersümer için tükenmiş partinin il başkanlığında ısrar etmesinin altında “Siyaset onun varlık nedeni” yorumları yapılıyor il merkezinde. ANAP İl Örgütü, seçim sürecinde DP’liler ile birlikte hareket ediyor. ANAP’ın son seçimdealdığı 20 bin oyun tamamının DP’ye gitmesi beklenmese de, kırsal kesimdeki ANAP seçmeninin eğilimi Ağar’ın partisi. Çanakkale’nin 568 köy, 22 belde ve 12 ilçe ile birlikte toplam nüfusu son sayıma göre 565 bin. Tabi bu sayımın üzerinden 7 yıl geçtiğini de anımsatmak gerek. İlin en büyük ilçesi 77 bin nüfusuyla Biga. Ardından 52 bin kişiyle Çan ve 46 bin kişiyle Gelibolu geliyor. Biga ve Çan da sağ partiler bir adım önde görünüyor. Tutucu ve muhafazakar yapısıyla iki ilçe de bugüne kadar sağ partilerin oy deposu olmuş. Bu olguyu 22 Temmuz seçimlerinde değiştirecek bir gelişme bugüne kadar sağlanabilmiş değil. İlçelerden Eceabat ve Gelibolu’nun insan profili merkezde bulunanlara benziyor. Buralarda da sol partiler önde. Ayvacık, Bayramiç ve Ezine ise “ortada” bir yapıda. Yenice, Lapseki, Bozcaada, Gökçeada diğer ilçelere göre nüfusun daha az olduğu yerleşimler. Çanakkale’de seçmen sayısı 327 bin 951 olarak kayıtlara geçmiş durumda. Merkezde 74 bin 806 kişi oy kullanacak. Sonrasında Biga geliyor. Biga’da 55 bin 458 seçmen bulunuyor. Çan’daki seçmen sayısı 38 bin 48. Yenice 29 bin 673, Gelibolu 28 bin 14, Ezine 23 bin 770, Bayramiç 23 bin 534, Ayvacık 21 bin 741, Lapseki 19 bin 977, Eceabat 6 bin 953, Gökçeada 4 bin 393 ve Bozcaada’da da bin 584 seçmen bulunuyor. 3 Kasım 2002 seçimlerinde il genelinde AKP 71 bin 212 oy alarak birinci parti çıkmıştı. Ardından 62 bin 920 oy ile CHP, 46 bin 849 oyla DYP geldi. MHP 27 bin 186, GP 24 bin 644, ANAP 20 bin 558 oy aldı. arım Çanakkale’de dibe vurmuş durumda. Üzüm, zeytin, sebze ve meyve başta olmak üzere geçimini topraktan elde eden hatırı sayılır bir kitle vardı bizim bildiğimiz Çanakkale’de. Ya şimdi? Toprağını terk etmek zorunda kalan, çiftçilikten başka bir yetkinliği olmadığından kent merkezine göç eden ve burada da, bulursa hizmet sektöründe işe koyulan ciddi oranda bir kesim var şimdilerde. Çanakkale’de tarım dibe vurmuş da diğer sektörler güllük gülistanlık mı? İnsanın “nerdeee” diyesi geliyor ama dil dönmüyor anlatılanları dinledikçe. Bir dönem ülke ekonomisinin itici güçleri arasına adını yazdıran Dardanel Grubu’nun, üretim kapasitesini yüzde 10’lara çektiği söyleniyor. Bu da 5 bine yakın kişinin istihdam edildiği bir ekmek kapısından şimdilerde 400500 kişinin yararlanabildiği gerçeğini ortaya koyuyor. Şu bir gerçek ki, Dardanel fabrikalarının yeniden eski randımanına kavuşmasına hangi siyasi parti ilgi gösterir ve yardımda bulunacağına yönelik strateji izlerse, oy oranını arttırır. Esnaf desen son 4 ayda 100’e yakın dükkanın kepenk indirdiği söyleniyor. İl genelinde “Çanakkale 18 Mart Üniversitesi öğrencileri olmasa esnaf tümden biter” vurgusu yapılıyor. İl merkezinin nüfusu 80 bine dayanmış durumda. Merkez köyleriyle birlikte 105 bin kişiyi barındırıyor. Üniversite öğrencisi 20 bin dolayında. Ve bu 20 bin kişilik dinamik güç şimdilerde esnafın can suyu. Veliler öğrencilerin harçlıklarını kıssın, kapanan esnaf sayısı daha artar yorumları yapılıyor kent merkezinde. Partilerin durumu 22 Temmuz’da Çanakkale’de 13 partiden 52, bağımsız da 5 olmak üzere toplam 57 aday yarışacak. “4 milletvekilinin tümüne adayız” diyen parti yok ama CHP buna bir adım uzaklıkta değerlendirme yapıyor. “Büyük bir sinerji yakaladık. Yakaladığımız havayı koruyabilirsek 3 milletvekili bile çıkarabiliriz” diyor. Sözler tutulmadı Seçmenin 272 kilometre olarak planlanan Çanakkale duble yollarının 6 kilometrede kalmasını, ÇanakkaleÇan karayolunun söz verildiği halde yapılmamasını unutmayacağını, kanyak fabrikasının özelleştirilmesi ve ardından mağdur kalan 15 bin üzüm üreticisi yurttaşın öfkesinin hâlâ dinmediğini vurgulayan Evirgen, halkın AKP’nin, kentin istemlerini karşılamaya yetmeyeceğinin bilincinde olduğunu söylüyor. Cumhurbaşkanı Turgut Özal’a “sivil itaatsizliğiyle” tepki gösteren, 3 dönem belediye başkanlığının ardından milletvekili seçilen İsmail Özay, yeniden aday adayı olmasına karşın Baykal tarafından listede yer bulamadı. Hal böyle olunca CHP Çanakkale’de birinci sırayı, geçen dönem 2. sıra adayı olan ve TBMM’ye giden Bigalı Ahmet Küçük alıyor. 2. sırada il başkanlığından milletvekilliği için istifa eden Ezineli Serdar Soydan bulunuyor. 3. sırada Lapseki’den Tuyfan Çalıkoğlu, 4. sırada da Çan’da ADD şube başkanlığı yapan Bülent Öz var. ‘Bu seçimlerde ya batcez ya çıkcez’ Kente doğru yol alırken İda Dağı’nın eteğinde Küçükkuyu’yu hemen geçtiğinde tezgah açanların yanında duruyoruz ilk olarak. Yöre insanı seyir terasının yanına kendi yetiştirdiği ürünleri tezgaha kuruyor. Zeytin, sebze, tereyağ yanında el işi yemeniler. Satacak da, nafakasını çıkaracak. Yaklaşıyoruz içlerinden birisine. “Nasıl işler amca” demeye kalmadan “İş mi kalmış ortada” diyor. 22 Temmuz’a getiriyoruz lafı. “Nasıl seçime ilgi var mı köyde” dediğimizde, “Acı acına bir şey düşünülmez amma sabırsızlıkla bekliyoruz. Nasıl ki, tek atımlık kurşunu kalır bir insanın, işte aynı öyle bu seçimi son kurşunumuz olarak görüyoruz. Bu seçimlerde ya batcez ya çıkcez. Yaz bunların hepsini, yaz. Yazmazsınız ya...” Biga Eceabat Lapseki GP Çanakkale an Bayrami Ezine A yvac k Y enice Balıkesir Yine şaşırtacak mı? 2002 yılındaki seçimlerde 24 bin oy alarak tüm kesimleri şaşırtan GP’nin aynı oy oranına ulaşması güç görünüyor. Siyasi partiler bir yana neredeyse hayata küskün kesimin desteğini alan GP’nin, 1. sıra adayı Harun Özen’in, tanıtım toplantısındaki ideolojik saptaması Cem Uzan’ın ve partisinin adaylarına ilişkin sözün özü olsun: “Çanakkale’ye iyi şeyler yapabilmek için aday oldum”. Yöre insanı tedirgin.