Katalog

Göç veren kent haline gelen Kırıkkale’de halk genel olarak merkez sağa oy verme eğiliminde AKP ve MHP başa baş EMİNE KAPLAN KIRIKKALE Makine Kimya Endüstrisi Kurumu’nun (MKEK) ürettiği silaha adını veren Kırıkkale, fabrikalara yeni yatırım yapılmaması, işçi sayısının sürekli azaltılması, artan işsizlik nedeniyle “göç veren” bir kent haline gelmiş durumda. Son dönemde “emekliler kenti” olarak anılan Kırıkkale’de, geçen dönem oyların yüzde 49’unu alarak birinci parti olan AKP’nin oyları düşmüş gözüküyor. AKP ve MHP’nin başa baş olduğu dile getirilirken, CHP’ye de şans tanınıyor. Genel olarak yapılan tahmin ise, “AKP, MHP ve CHP’nin birer milletvekili garanti, 4. milletvekili ortada”. 3 Kasım’da AKP’nin 3, CHP’nin 1 milletvekili çıkardığı Kırıkkale’de, 22 Temmuz’da yapılacak seçimlerle ilgili tahminler bu kez biraz farklı. Geçen seçimde baraj altında kalan ve “İç Anadolu’daki kalelerinden biri” olarak nitelendirilen Kırıkkale’de ikinciliğe düşen MHP’nin yükselişte olduğu, genel bir görüş. AKP’nin oylarında bir düşüş gözüküyor, yine de “AKP ve MHP, çok az farkla ipi göğüsler. Hangisinin birinci olacağı, yapılacak seçim çalışmalarına bağlı. CHP’de bir kıpırdanma var, kesin milletvekili çıkarır. Eğer Demokrat Parti ve ANAVATAN birleşmesi olsaydı belki bir rüzgâr estirebilirlerdi, ama olmadı” görüşü dile getiriliyor. Genç Parti’ye şans tanıyan ise yok. s k on dönemde “emekliler kenti” olarak anılan Kırıkkale’de, geçen dönem oyların yüzde 49’unu alarak birinci parti olan AKP’nin oyları düşmüş gözüküyor. AKP ve MHP’nin başa baş olduğu dile getirilirken, CHP’ye de şans tanınıyor. Genel olarak yapılan tahmin ise “AKP , MHP ve CHP’nin birer milletvekili garanti, 4. milletvekili ortada”. 1999 ‘Hükümet Kırıkkale’yi unuttu’ Kırıkkale’nin tek meydanı Cumhuriyet Meydanı’nda “Meydan Park”ın çalışanlarından Metin Önal, Ülkü Ocaklarından yetişmiş, üniversiteye hazırlanıyor. Adayları soruyoruz, “Herkes kendi işini yapacak, kendisine yararı olacak aday arıyor” diyor. AKP’nin liste dışı kalan milletvekillerinden Ramazan Can, uzaktan akrabası. Can’ın liste dışı kalması nedeniyle üzgün. “Kırıkkale, bu hükümet döneminde hiçbir şey görmedi. Tek yapılan iş, kaldırım taşlarının yenilenmesi, taş üstüne taş koymadılar, tek yaptıkları kaldırım taşlarını yenilemek. Bir de her seçim döneminde olduğu gibi Kayseri yolunu asfaltlamak. Geçen gittim, sıcak demeden üşenmedim asfaltın boyunu ölçtüm, 30 santimetre olmuş” diye ekliyor. Önal, Cumhurbaşkanlığı seçimiyle ilgili olarak AKP’nin mağdur olduğu izleniminin verildiğini, bu yüzden AKP’nin düşen oylarında biraz artış olacağını söylüyor. Ama bu durumun, ilk günkü kadar etkili olmadığını, giderek etkisini yitirdiğini düşünüyor. Geçen dönem MHP’nin bakanlarından Osman Durmuş’un kentte çok sevildiğini söylüyor. Kentte, genel olarak da Durmuş’un MHP’nin oylarını artıracağı izlenimi var. Emekliler Parkı’nda yüksek siyaset ırıkkale halkına göre, “yüksek siyaset” yapılan yer “Emekliler Parkı”. “En iyi nabzı orada alırsınız. Orada her gün yeni yeni hükümetler kurulur, senaryolar üretilir” denince biz de oraya uğramadan edemiyoruz. “Ama dikkat edin, oradakiler hep emekli, bir ayağı da çukurda olduğu için biraz muhafazakârdır” uyarısını da dikkate alarak masaları geziyoruz. Uyarılar doğru çıkıyor, birçok masadan “Kırıkkale’de AKP birinci parti çıkar” sesleri yükseliyor. “Hoş geldin” diyen bir emekli, ardından da espriyi ‘İşlerin tadı yok’ Parktan çıkıp meydandaki ayakkabı boyacılarının yanına doğru gidiyoruz. Müşteri yok, ayakkabı boyacıları Mustafa Ezirik ve Bülent Kızgın’ı sohbet ederken buluyoruz. 35 yaşındaki Kızgın’ın 2 çocuğu var, bir ara MKE’de işçi olarak çalışmış, ama daha sonra tekrar işe almamışlar. “Nasıl gidiyor, işler nasıl” diye soruyoruz. İkisinin de yanıtı aynı: “İşlerin tadı yok. Aç da tok da kalmıyoruz. Ne geçiniyoruz ne geçinmiyoruz, sürünüyoruz anlayacağınız.” Ezirik, ömrü boyunca Bülent Ecevit’e oyunu vermiş, “Ecevit dedim, başka bir şey de patlatıyor: “Buraya Emekliler Parkı da diyebilirsiniz, huzurevi de.” Meraklı, biraz daha az duyan bir emekli, verilecek yanıtı daha çok duymak istermiş gibi elini kulağına dayayarak soruyor: “Nereden gelmiş, niye gelmiş?” Espriyi seven emekli, yine çevresindekileri güldürüyor: “Mezar yeri dağıtıyormuş, istiyor musun?” KIRIKKALE 383.508 50.63 % Nüfus: us Oranı: % 0.66 Seçmen / Nüf GSYİH Payı: 820.575.766 TL): Değer (000.000 İH (TL):2.145.357.817 SY 3.416 Kişi Başına G İH (USD): SY Kişi Başına G Bir başka masada, Almanya’da yıllarca çalışmış, El Ezher Üniversitesi’nde okumuş bir emekli ile sohbete dalıyoruz. Belli ki koyu AKP’li, ama bir yandan da kızgın: “Kombassan’a 110 bin mark, Yimpaş’a 260 bin mark yatırdım. Şimdi geri alamıyorum. Başbakan, ‘Bana sordunuz mu?’ diyor. Sana mı soracaktım, ben Almanya yerine kendi memleketime yatırım yapmak istedim. Bu suç mu?” Kızgın, ama yine de “kötünün iyisi” dediği AKP’ye oy vereceğini söylüyor. Diğer emeklilere göre daha tarafsız bir yorumda bulunuyor: “AKP 2, MHP 1, CHP 1 milletvekili çıkarır.” medim” diyor. Ama bu seçimde AKP’ye oy vermeyi düşünüyor. Kızgın ise, geçen dönem AKP’ye oy vermiş, “Bir iyiliğini görmedik” diyor. Şimdi ise oyunu MHP’ye vereceğini söylüyor. İkisi de işinden dolayı tedirgin. Belediyenin her zaman meydanda tezgâh açmalarına izin vermediğini, ama seçim olduğu için buna gözyumulduğunu söylüyorlar. Ezirik, biraz da belediyeye kızgın: “Hiçbir şey yaptıkları yok, mahalleler çamurdan geçilmiyor, ama meydanın taşlarını değiştirdiler 9 trilyona. İş sahası yok.” Her ikisi de, “Kim memlekete hizmet edecek, soymayacaksa o gelsin” diyor. Sohbete 94 yaşındaki Ali Çiçek katılıyor. Çiçek, Kırıkkale’nin sayılı fabrikalarından pirinç döküm fabrikasından emekli olmuş. “Sağlığınızı neye borçlusunuz” diye soruyoruz: “Öm rüm boyunca sigara, alkol kullanmadım. Birisi yanımda sigara içse, ‘ben senin karının yerinde olsam seni yatağa almam, dağdaki çobana kaçarım daha iyi’ derim” diyor. Çiçek, bugüne kadar aşağı yukarı her partiye oy vermiş. İnönü ile başlamış, Özal, Ecevit, Çiller... Şimdi ise AKP’ye oy vermeyi düşünüyor. Bunun nedenini de şöyle açıklıyor: “8 çocuğum var. Oğlumu evlendirecektim. Gittim OY VERECEK PARTİ YOK Son durağımız “Cumhuriyet Erkek Kuaförü”. Berber Yaşar Çiçek, geçmişi ve bugünü karşılaştırıyor: “3 berber dükkânım var. Eskiden Rusya’dan özel jilet getirtirdim. İşin yoğunluğundan öğle yemeği yiyemezdik. Ama şimdi öyle değil. Şimdi insanlar parasını eve, arabaya bağladı. Artık enseyi de evde karısına aldırıyor, berbere gelen yok. Belediyenin belirlediği tarife 6 milyonken, biz 1.5 milyon alıyoruz.” Çiçek, Cumhurbaşkanı seçimindeki tutumu nedeniyle CHP’ye kızgın: “Abdullah Gül’ün eşi türbanlıymış, olsun. Şimdi AKP, mağduru oynuyor. Bizim halkımız mağduru sever. Benim eşim de başını örter, Kırıkkale’yi versem başını açtıramam. Ama kızı Siyasiler başka bir havada Partilerin il başkanlıklarında siyaset gereği başka bir hava estiriliyor. MHP’liler, “40 yapmak istiyoruz” derken, AKP’ye hiç şans tanımıyorlar: “Burada AKP yok, en kötü ihtimalle biz 3 milletvekili çıkarırız, bir tane de CHP çıkarabilir.” AKP İl Başkanlığı, belki de cuma namazı saatine denk geldiği için biraz sessiz, yöneticilerin alan çalışmasına çıktığı yanıtını alıyoruz. CHP İl Başkanlığı ise oldukça kalabalık. CHP’nin 3 Kasım’a göre oylarını artırdığını, kesin milletvekili çıkaracağını söylüyorlar. CHP 1. sıra adayı Aliye Gündüz’ün eşi Mustafa Gündüz, temkinli bir tahminde bulunuyor: “3 parti de birer milletvekili çıkarır. 4. milletvekilini ise en çok kim çalışırsa o alır. Biz çok çalışıyoruz, talibiz.” Gündüz, “Ben eş durumundan çok fazla tarafım, çok fazla yorumda bulunmayayım” deyip topu arkadaşlarına atıyor. CHP’lilerin de şikâyeti aynı: “Kırıkkale nüfusunun yüzde 30’u emeklilerden oluşuyor. Fabrikalar öldürüldü, gelişen teknoloji getirilmedi, atıl hale getirildi. Zorunlu emeklilikle fabrikalar boşaltıldı.” mın başı açık. Ona da Ankara’yı versem kapattıramam.” Çiçek, 3 Kasım’da Halil Tiryaki arkadaşı olduğu için oyunu CHP’ye vermiş. Ama şimdi kararsız: “Şu anda oyumu verecek bir parti bulamıyorum.” 2002 KIRIKKALE 71 Kırıkkale İli Seçim Genel Sonuçları Toplam Sandık: 1.065 Toplam Seçmen: 188.362 Toplam Kullanılan Oy: 166.699 Toplam Geçerli Oy: 156.097 Gümrük K. Geçerli Oy Payı: 313 Katılım Oranı: % 88.50 Milletvekili Sayısı: 4 Kırıkkale İli Seçim Genel Sonuçları Toplam Sandık: Toplam Kullanılan Oy: Toplam Geçerli Oy: Gümrük K. Geçerli Oyundaki Payı: Katılım Oranı: Milletvekili Sayısı: 194.168 557.712 152.318 552 % 80.19 4 Vakıfbank’tan kredi çektim, sonra oğluma işyeri açtım, yine gittim kredi çektim. Küçük küçük taksitlerle borcu oğlum geri ödüyor. Böyle bir imkân getirdiği için Tayyip Erdoğan’a oy vereceğim.” Çiçek, köy muhtarlığı da yapmış. 3. döneminde muhtarlığı bırakmak istemiş, gitmiş mührünü kaymakama vermiş: “Benden başka kimse kalmamıştı köyde, sadece yaşlılar. Artık ben de şehre gelmek istiyordum. Gittim mührü verdim kaymakama.” Çiçek, bir dönem koyu İnönücü olduğunu söylüyor ve bir anısını anlatıyor: “Muhtar olduğum dönemde seçmen kütüklerini biz muhtarlar yazıyorduk. Ben de seçimden önce şehirdeki CHP’lileri köye, köydeki Menderesçileri şehre yazdım. O seçimde bizim köyden CHP çıktı. Sonra kütükte sahtekârlık yaptığım için beni hapse attılar. Ben de, ‘hükümetin eli kolu burada değil mi, gelip seçmen kütüklerini yazsalardı’ diye savunma yaptım, öyle kurtuldum.” Çiçek, Baykal’a kızgın. Kızgınlığını, “Hep dövüşüyor hep dövüşüyor, nereye kadar bu dövüş” diyerek ifade ediyor. Kentteki incelemelerimiz bittikten sonra yolumuz yine ayakkabı boyacılarına düşüyor. “Müşteri geldi mi” diye soruyoruz. Omuzlarını silkerek yanıt veriyor Ezirik: “Valla 2 kişi ayakkabısını boyattı. Onun parasını da eve giderken sigaraya vereceğiz. Elimizde başka bir şey kalmayacak. (Arkadaşına dönerek) Ama onun evde bekleyen çocukları var. Onun daha çok paraya ihtiyacı var.” ‘Kırıkkale emekliler kenti’ Kırıkkale Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Celalettin Akdoğan, önce kısa bir özetle bize kenti tanıtıyor: “Kırıkkale tam bir cumhuriyet kentidir. 8 fabrikayla başlamış, mühimmat, silah, top, pirinç, çelik fabrikaları kuruldu.” Akdoğan’a göre, AKP iktidarı döneminde kentte kayda değer hiçbir gelişme olmamış. Enflasyonun düşmesi de sokağa yansımamış. Akdoğan’a göre, hükümetin yalnızca toplu konut, FakFukFon olarak bilinen sosyal yardımlaşma aracılığıyla yoksul vatandaşlara para dağıtılması ve bölünmüş yollar. Kırıkkale’nin bir dönem göç alan bir kentken şimdi göç verir hale geldiğini kaydeden Akdoğan, kentin genel nüfusunun 386 binden 285 bine düştüğünü söylüyor. Kırıkkale’nin simgesi olan MKE’nin fabrikaları, artık durma noktasına gelmiş. Yeni işçi alınmıyor ve fabrikalara yönelik yeni yatırımlar yok. Silah fabrikasında bir dönem 15 binlere kadar çıkan işçi sayısı 2 bin 800’e düşmüş. Fabrikalara yeni işçi alınmadığı için kent “emekliler kenti” görüntüsüne bürünmüş durumda. Akdoğan’ın seçim tahmini ise şöyle: “Eğer barajı 3 parti geçerse, AKP, MHP ve CHP’nin birer milletvekili elde, 4. milletvekili ise ortada. Ya AKP’ye ya da MHP’ye gider.” Kentteki genel eğilim de bu yönde. Eğer seçimi 3 parti aşarsa, 3 partinin de birer milletvekili çıkarmasına kesin gözüyle bakılıyor. Ancak bu konuda farklı görüşler de var. Bir görüşe göre AKP ve MHP, milletvekillerini 22 paylaşır. Kırıkkale’de, partilerin milletvekili adayları konusunda özellikle AKP’ye tepki var. AKP’nin adaylarından 1’i Ankara’da, 2’si İstanbul’da oturuyor. Seçimden sonra evlerini taşıyıp taşımayacaklarını merak eden ise çok. Kırıkkaleliler bu konuda net: “Kırıkkaleli, milletvekilini arasında görmek ister.” 2