Katalog

1S.ULUSUUMRASI İSTAMBUL FİIM FESTİVMİ A N I S I N A : R O B E R T B R E S S O N Inançlı 'Sinematograf'.. İnancı guçB yazar Cuoıgn BernaHos'un ronıanından aerfaeit bir «ekilde uyarladtğı Oçuncü eaeri Le Jottrnal D ' U B C B R D* CanpagneBir Taşra Papazmın Gflnmi'ysc (195Ojt ten bir drtamdaki yapayabuz, genç bir köy papazının, nıhuyla bcdeni ve inanayla öfkeai arasında bölunüp parçalanı^ı usiiıuc sarsıcı bir fılmdi. 2. Dunya Savafı*nda, FnuuuVla ycraltındaki dîrcnmc haıeketine kaiıimif, Nazılcre lutsak da dOffnflf Bresson'un büyOk ölçfidc bizzat yaşadıklanna ve başından gepenlere dayanan ve sonradan yönctmenliğc mltcak gencecik Fraaçols Lrtcrrier*nin başrolOnü ustiendiği, unutulmaz bir firar öykttvflnü, Moısart mitaîğî qjligindc aktaran *Un Condamne a Mort SvEchappe Bir Idam Mabkâmu Kaçb\ kalıksız bir Bmson başyapttıdır Feaiîvalds sınemaaeverlea1 kcttinlikle aalık . verilecek niteliktekı 4B4r Idam Mahklmn Kaçtfyi izleyen Bresson fılmi PkkpockclYaııketici' (1959) dc, dOnenün Onlfl Cahien du Cinema öncmii Fraasız fılmi aeçihnişti. Ozctlo, 'Her fcyİB l e n gMI0, gM|Me çivW fikan Kflnlnflzin dflnyaıııiMla, bazüannın çalma haldn oimalıdırl' meıajnu veren *Pickpocket*dev ySneünenin baçlı başına bir ugraş olarak yankeaicilîge bakışında, tayaıgı, nahkum etme ve ccza yerine, başkasının cebindcn çaktırmadan cüzdan yfirihme cyicmindeki bcccriye göstcrikn aaygı dikkatı çekiyordu. Doıtoyevıkl'ylc Kalks arasında gjdip gclcn bu Breasonvah kedifare ya da bınızpniis çeşiılemeat, özellilde eleftinncnler arasında buyuk bir Bresson hayranhgının ortaya çıkmanna neden olmuftu o dftnemde, İTunsa tarihinin akı^ını degîfitreü 4 Orieau Bakireai'nin yaşamına, yaiBilanışına vc ölümune gcrçekçi, alı^tlmamif bîr bakış yönelten, 1962 Canncs'da jOri özelftdOlunükazanmıı 4 Le Procet De Jeanne D' ArcJcanne D*Arv*uı Yargılanmau'ylad^öZ), Baltba/ar adındakt bir Cfegin yaşamına kamera tuiarak inaanı yerin dibinc geçiren, unutulmaz başyapıtı *Aa Haıard BahbazarRaıcele Bahhazar9 (1966) ve sevgi yoksunu. alkolik baba kuıbanı, 14 yaşındaki bîr Fransız kfiylfi kızının ASOB 24 aMti*ni hikâye eden AMo«chctte9 (1967), Bresson sinemaütının, sadclik ve yalınlıklan geçilmcyci) donıklanydı. Viıvarlak Maaa Ş&vafyeleri'nin knlı Anhıır'la kansı Guinevcrc yc arkada$ı Lancelot'nun bîldik eftaneaini ek alan, 1974 Caımes F1PRESC1 ödüllü ^Lancdol Da LacG«IOn L«Mclot1ni' ve bir Tolıtoy OykfisOnden uyaıiadıgı son fılmi •L'Ar«emrara'yla (1983) tamamlanıyor bu yılki ffestivalin 'Anısina: Bresson* bölfimfl. ' ' Biıfcaç ay öncc, nicedir gdmflldfigfl gfizlenkn ırak kendi köşcsindc, scssiz aedasız 18 Aralık I999\|aölcn. kimi kaynaklara göre 1907, kimi kaynaklara gflıcyse 1911 dogumlu Bre«on, yaklafik yarım yuzyıllık mcslek ya«amında sadece 13 uzun film yaptı. Kısa ktsa degindîgimiz bu 9 filmi yer alıyorfestivalpıognunında. SUNCUÇAPAN FMivmlin ' A I I I M M ' hSlOmflnde dokuz filmî gSflerilecck olan Frannz yünettnen Robcrt Bmsoo. merakın da ftesmdc bir gizem haleriyle çeneknmıs adı vc çogu ancak sinmnaıeklcrdc scyredilebilcn fıimlcriyle, mcraktoı için, yirminci yflzyılm ilcinri yannnda giderek e&aadefmif, bürtlnüylc kcndinc Ozgfl, •ynksı bir 'ılncmafofraf'tır. (Cinematognıphe: görfintfi yazan.) Kahramanlanna. onlan kuıatan kofullaı» vc dunımlara bakifi ¥• anlauna taızıyla, anlalunıyla, yalmlıgıyla aJışılmiftan aynlan Bresson rilmleri. fnrklı dcgerlero dayanan bir yaşama ve yaratnu dOnyası îçerir. Kariyennın bagında, cdcbî uyarlamalara duşkün, klaaik bir sinemacı olarak yoU koyulup uftbftıkça bir çeşpt 'an flnemavntn peftne dılşcn ve ghgide yahnlıgı, durulugu, amaiflfUgfl yegleyeıt, dflmdfiz bir seyir ukycn, her tfirlfi aDsten, fszlalıktan anndmlmış filmler çckcn Brcssun. 19601anblri Fransız \feni Dalga çıkannaıanı gerçekletfirea Frannız yânetmenleriyle, Ingîliz ' F « f Clnema* akjnuıu mennıp özgOr nnemacılaniaıı, 1980'lerin Finli Kanriıınald kardeflcrinc kadar çcştdi mncntacı In^iklanm etkUenuştir. 19, Utudannun Istanbul Film F«tivalifnin 'nlChlf v progratnında, sinemasevcrleıte cs geçîimemesı ve keunliklc keşfcdihncsi gcrckcn bölumlcrdcn biri dc kuşkusuz Vkmma: Robcrt Bm*on\ bu yıl. Gcneldc ahlak ve inancı arkalayan tonalanu gnnümuzdc iyi ile kftttt arasında kalakalmış insanoğhmıın bitmeK tukcnmcz arayıvlanna dayanan ve îlk 3 fîlminden sonra surckli amalSr oyuncu kullanan, son dcrccc yalın, hatta bclgcsclc yabn duran Bretaon filmleri, uzun yıllar önccsindc Sinematek Dcrnegi'yk öul »ncma kulflplerindeki bazı gânterimlcri dı«ında, fllkemîzde ttcari dağıfıma hiçbir zaman çıkamadj. Filmlcnnde guçlO bîr büıünlük kurmuı, çagımmn bu büyuk yönelmeninfli *ndcn yılhunca yoksun kaldı TOık . Işte vimdi Breasoo*u keşfeune firsaiinı ayağımıza getiriyof A ÜBttival. Genelde aeyirciyî dergiri Urafindan, savat sonnsuıın en Rob«rtBrassonvyarvnyüzyılhkyön«tnienliAinctosadoc«13flmya^ danundan. kofiMan, dcfenlra yana oldnimıu ieçmek' zorunda bırakır. yalın anlatımtyla kannafık hikâycler anlatan Rrcsson filmlcrindcn 9'u sincma«cvcrlcrle bulufuyor bu yü. Yakbfik yarım yüzyillık mctlck yaşaınında toplam 13 film yapan Bresson *un pragnunda yer aimayan *Lca Anges Du PcchtGünah MekWerl'(l ( M3)/UncFemmc * . DoHccTariı Bir Kadın' (1969). ' 4 f Qaatre Nnlta D Uo RevenrH«yalpereıtin Dört GeccsiM 1971) ve ustanın belkî de cn kannnsar yapılı olan *Le Dhıbk ProbabbmntBiyik Olasılıkla Şcytaa* (1977) dı#ında, *Mtfin eaeri'ni i/lcycbilmck, bu yılki fesüvalin hoş sdrprizlcrindcn sadece biri. Reıim aanatıyla cpeyce ugraştıklan sonrarcssamlıktancayıp scnaryo yazariıgma bulaşan ve I934'tc yapöğı, orta uzunluktaki *Lea AITalre» PuMiquea'Ie sincmaya haşlayan Robcrt Bresson'un îlk uzun fılmi, diyaloglannı tanımni9 liyatro yazan Jeaa Glraudonı'nun yazdığı. klasik anlatımlı kLea Angn dn PrcheCinah v Mffkkkrf ydi (1943). DOnemin bir bafka lanınmış şairyazan Jcaa Cocteau*yla işbirliğinc girişiiği ve fcsttvalde göstcrilccck olan, 194S 4 yapımı ikmci filmi Lea Damet D« Bolt De Bo«lofiıeBoalofpw O r m a m ı n Kadınlan9, yönctmcnin, mekanın ıınırlıiıgına karşın akıcı bir anlatıma aahip. 4 kankter arannda gcçcn bir ba^ka cdcbi uyarlamasıydı. 4.SAYFA 1ft ULUSLARARASIISTANBULFtLMFESTtVAÜ I