Katalog

8NVKS CUMHURIYET* • 10CAK1MCUMA Milletler belleklerini zorlayarak eski düşmanlıkları anımsadılar, savaş baltalan gömüldükleri yerlerden çıkanldı. Halklar birbirine girdi. SİNANGÜKCEN lınü ılönup haktıgımszda karpmıai kan renginc hoyanıııı> hırdürıyu ^ikıyor. SogukSavajdörunıirtin soıuıcnneîüninyarallıjııyimscrortumycrinjsıaıkM çaiışmalann ynrauıfcı "dünyanın ULlcoetitıc dair bir k h b k S h l ^ ycrlcrdcııçıkanldı. IIstikhırbîrbiriıu:girtli [Kvkilcr hdlündü, kfiçük kiiçiik dcvleilcrdofeurdu. Şu ya da bu nodenle crulcnmiş. bttslınlmış, dondurulmu* hcsaplafmalar ycniıien uitildı. Aynntılar hirunda Ancm küAindı. Milliyelçilik vırüsü toplumlun sardı.onlun kt^kırtu. MiUcilcr, bdlcklerinı /orluyarak. konrçulanyla oian düynanlıklannı anımaadıtar. Sonut'ia 1992 vılında savaşlar, kaıılı lıırsanla^malardunyanııı pek yok bölgcsindc "krunı£»m"ibıncUi.Onbinlcra:iniHinölda. öıc yandan, 1992, Sovyeiik sirtcmkrin ç&kfisÖnÛn yaruiuğı idaıkıjik ho^JuJun insunlan nırrvlcrcsfirükledi^incdBİran hirdnıeksiındu insanhgu. Hclki htı ulkderBMçınî|tcınuüu dcaıMılcr. Ama.birfcyiyıknıaranıaU huyna umuldoğunnadı&ı ortayayıtiı. Mıfyunlarca insan. 1yi ya dj koıu, hır çarkın durnmsıyla scfalcün, yoksulluguıı pcnvcsimie kıvnuunaya buşkıtar. Ayncudünyü ılk kc/ "iıı%.ırıı jmaçlı bir uluxbramsı askcri müdahaic*vve lamkhk clü 1992*dc. Somülı'dcki aç iasanlura yardım aınuayla A BD öndcrli£indc yapılun miıdahıik, ifmic du/ıTiııdcki **iyi niycti'*nc kar^ın. çesîllî soruları du gflndemc gciırdi: Somali'dckı duıunıiııı vchamen vcuçıklıgı hu müdnhalcyi hcrkcsin gfizündc haklı kıldı. Ancak. Somali nuidahiilcMt gekvck haşka müıtahalcler ıyin. "i>i nıyctlc ivişkrrinc müdahafc" kavnımının inMnlunıı kafasında mc^nılaşıınlması için özdliklemi KÇİMİ? Bugön iyi niyeüc yapıbn. hır ı'jlkcnin iç ifkrineıudceri müdahalcmn yaıjn "hajka" niyvilcrlc hir haşka a^nıiyuda yapılnuyacajının gnranlisi nalir? Bu müdahalclcrdc kanır kînıin ınisiyuiıfıylc alınacak. bu kunırlanla hangi kiHiadar lcmcl olacak? tlcnık. örneftitı Kuzcy Intk'a. Kamboçvu\aMo/ambikcya da hdki Kıbns*a "iyi nıyrlli" müdaninlelcrgiindiiiKgclcNlcoek tnı? Sotnuli müdahalesinînakla gcürdigi bir haşka nokta du, ABiynin dflnya poltükasındaki rolünü ıariı>ması/halc8etirmcM. Ayruprnın. kcndi göbcgindcki birMmınia ı»kı Yug(ısl.ı\ s :ı ha^açıkmaktajtacıdijp ac/karyı&ında ABD'nin hı/.Iı vckurnriı pojiükalar OKUIK». Baü Avnıpa*yavcnlenbirmcsajdı u'slındu Snnıit'fa, B**MWIlcrsck'tckı »vunıın oö/ümı ı için bdc gödcr Washington'a çevrildi. llgıns'hı. 1992. ayıu /atnanda pekçok ünlü "bımşsava^^rnın da utdfl|flyılotdu. Yıllardır ugnına kavgu vcnJikkTİ kavnıınlann bir luuıcfeauımic hcıgulmavna yflıckkri dayanamudıguuiaıı mıdır, bjlınmc/, Wîlly Bnındı. fttra Kclly. AtexaiKkr Duh.'ck. MAıc Lurara"göçetlikr. TcnıcUfc. aava>lar 2 MlgodcyoftunUşii' Ralkanlar vc Kafltasya. kiiftasya'da savaıtar, bir "kabılcHvatlan'^VüıAlınu anelti. Bu cograryanıh ola|mjbıü kan^ık tgt nik yajnsi, Mıwkova*da Oırülen harççâGROmnoe. kun$U* bırbirinc ginlı. I îcrkcs. bugiınden yaîrııudüyünmedcn, bir ha|^msı/|ık hcvdasımı kapjlilı. Komüm/m harcının 7() yı! buyunca bu halklar arustndaki tanhsd düynuudıkhın unuUununamusı dalıa u/un bir sürriariıyılamk. liılkanlar'daki savaş isc. insanofiurıa larihin cn büyuk vah^cılcrinden binni screikdî MoMuıHcrMrk'icvngunlu^u suvtjyü/binkravif»an,Sırpiar'ınolu>lıifduğu Nazîhcıucri loplama kamplanndu öldu. Etnik lemüdık poülikalan milyonlarca însanı c\âı bırjkiı, müUcci halinc gcürdi. 1992 yıhnda insanlık şÛBoTrcnık bir kaos oriamına &ürüklcndi. I992*nin 365 günü hoiuplaynalar M« u/ gckli. Dflnya, 1993'edcsavaşçığlıklanyla boguimujkink birmcrhabadcdi.B ı I ya, BcMialTcnsck'tr Sırplarca Yugoslavya'nın parçalanması BosnaHersek'te kanlı iç savaşı getirdi . Sırp halkırnn çıı|una Bom'daki 'etnik lcmizlık' ııuıulına aeldi. 2. Dfinya Savayı poliıikam m 2. Dfinya Savaşı'nın sıniMnda HırvaiKUin'ctaki faşîal biiımımkıı 47 yıl «onnı arttk tarihe yıl dunya busının Usu>* rcjâinı 7Ü0 bin Sırp'ı gütnüldüftüsaınlan vahşclin manyrllcrindcycr fiMfirmttflü. Sırbislun lideri, ttunümiunr A vnıpernın onaısında alan konuJunn hcn/cr katliamlann ickrar hgDOerH olduğunu yn^ınahilocefiîni söyluyonlu. rid * Yugoslavya'nın porçulanmasim C Kçen ytl ucakla Hırvalîslan'duki Tarih ickcmlrcdcr, etmet Bulılı hükümcllcr hu^langıçta n v a ş M>na crdiğindc. Sırbî^an, hu lartıjnuiM l>ir yunagoriinümoki U2uktunuk»mcyi icıvilıcuih?r. Avnıpıı'da larih tckcrrür Butrnın kararsi/ tuiumunucn iyi Olkenin yaklaşık uçtc hirini işçal cdiyordu Sırplar'ın vönlcmleri ile dc$crlcndirun ıscSırbisian Devlel clıniç. vaırpı^nıahmla 10 bîn ki*i Hitkr Aimanyası'rKİuki Na/i Bk lobndan Mikıscvn, oldu. ölmfı^tu. B«iNna1 lcrurk'ic yapılan yönlcmkrî anıındu niıolik Suvaş'ın v»nacrTm:Miıııı ardından, rcfcraıidumdan «Mira bu açtsından hiçhir fark ><ık tu. * cumhuriyetin ha{bmsulı|pnı İlan SırpTnilliyclçilifirıi Kıvı.ık Avnıpu'mn Balkanlar'dakı cimosi iscçajcırnızıncn huyük bunalım karaşındaki lutumu isc yapanık jukfMündoruftuna . irajcdilcnmten birinc y»l açlı. y.ı^Iı kıtumnhüyük kıı/lcr ula>ıı I ctk'i.uyoıukmaynkın 'BüyükSırbistun'ı kıırmayı Slovcnya vc I lıVvatiMan'du k.ır>ısiıulukî kararnı/lıgının ycnî ya^ıyan Sırpa/mLıkLınnı korumu hcdcfk'ycn SluhtHİan MÎICMCVİÇ, hirurncünı olu>ııınlu. AT ülkclcn bu amaanı öncmli ölçüdc gçrçkçeu ilchucumhuriyelJere yanı ba^lannda surüp ^idcn i. Sırphınn birlikgöndcıdi. MıiiHevic*in laciayı Snlcychilıııck için kın'jma dokunur bir *cy yapmaddar. SırMslan veKarada^'dan oluşan y i g dy y kar^ı k tfkonomik abJuka kagıt uvtrintlc kalmakian oicycgîlmcdi. Atnhargn. Adriyutik'tcn, Tunadan vc Yunanîslan'dan kanıyolu ikdelinirkcn BM Güvcnlik Kı ınscyi'nin ckimdc ilan clligi BIISIIJ u/tTiııdcucusyafaıgı. yfladerec uçşk vc hclikopicr lanırından itılal cdildî. Âvnıpa dnaık M»n /iimanlania ABD'nın luiumunıı scrikVinneM ikdaha kararlı bir tavır takınmaya ha^ladı. UçuşyaMigınınuskcri unlcmlcrk uyguktiım.tM ılkod, W h i ' ı ı n haskısı İ4c kabul cdîldi. BosnaHcnsck bunaluıu, ABD'ıun ondcrliui uhnadan Avru|Manın büyOk hunalınıLuda kcııdı bayııa pnymdc bulunomayacafııu hirkc/daha gö/lcr onüiK scrdi. VVashınpon'un Sbhudan Mîlmevıç \vdijcr lıif dizi Sırp lidcnııı savay KUÇIUKU ilan eımcu pcfçi Avnıpa larafından dCNiekkndi. amu akıllara lukılan birvirunvunlı Müiiciîklcr2. DânvaSava^iMinundu Nazi fidcrkrini yakalayarak savoş suçundan yat gılaını>lardı. Sırplar*a kar>ı sınırlı bir hsıvu harckalınıi hık yanaynayan Bsıtılı huküiTKikrr. ulkclcriıulc guvcnltk İçindc y.ı^ayutı Sırp lıdcrkuıni acuhıı muhkcmcyc nuMİ gctırmcyi düfünüyorlardı? •