Katalog

eti çıkmazda ıııı? öyle mi? İkincisi; hava degişli. Bu parliye 1965'te katıldım. O zaman belirli konulan tartışmak ıniimkün degildi. Krkeklerin küstahlığı örnegin. Davranışınızda erkeklerinkine uymanız gerekiyordu. Kadınlann arasında dayanışma yoklıı. Varlıgına (a Laurien: Erkekler kadmı dar bir çerçeveyle sınırladıklarmda kendi hallerinin de pek iç açıcı o/madığını anlamaya başladılar. hammiil edilen, örnek kadııı (kadınlann da parti faaliyetine katıldığı iddiasının sözümona kanıtı) vardı. Aına suyıları arlınca aralarında çekişmek zorundaydılar. Günümüzde kadın hareketlerinin sonucu olarak, kadınlar artık bölünmıiyor. Daha güçlii bir şekilde (cınsil edilmek istiyoruz. Kendimizi eskisi kadar kolayca çiçek ve sııs olarak kullandırmayız. Bunun yaralacagı etkileri önümüzdeki yıllarda görecegiz. Genç, aktif, meslcğinde nitelikli bir kadın nesli gcldiğinde. Ayrıca erkeklerde de aileleriyle, ev işleriyle, çocuklarlu ilgilenme istegi artıyor. Kadının ünce çocukları yetiştirdigi, sonra fırsal olursa bir işe girdigi biçiınindeki geleneksel düşiince larzı artık gerçekliklc bagdaşmıyor. İstatistiki olarak Federal Almanya'da bir kadın son çocugunu 25 yaşındayken doğurııyor. Ve ortalama ömiir de son yıllarda epey arllı. Kadınlann mesleklerinde ve sosyal olarak aktif olabilecegi süre arlıyor. Bu toplumsal degişimler ve dönüşümlere dayanarak bunun durdurulmasının miimkün olmadığı kanısındayım. GERSTER Kadın hareketinin çıknıa/.a girdiği kesin, bu konuda çeşitli belirtilcr var. Bunun bir ııedeni, kadın lıarckctine yeni bir eğilimin girmiş olması. Bu eğilinı ycniden anneliğe vc kadınlığa geri dönüşü savunuyor. Bundan önce de dehşetengİ7 "Feminist" tipi vardı: Erkek gibi olmak isteyen kadın, erkek kadın tipi. Hani yuzyıllarca toplumun üzcrinde bir hayalet gibi duran, Horkheimer'in "yanlış uyum göstcrme, özgürleşmenin erkege uyum gös(crme olarak anlasılması," diye nitelediği şcy. Ve birden, yani 1975'ten bu yana, hep rumuna getiriyor. Bu iş, kadınlann kendilerini toplumdan soyutlamalarına kadar varıyor. Bir tür kadmlık altkültürune çekildiler, kadın meyhanelerine, erkeklerin girenıediği bu yerlere ve kadın edebiyatına vesaire. ROGGF.NKAMP Özgürleşme birçıkma/a mı girdi? Hayır, özgürleşmenin yolu çıkmaz sokak haline getiriliyor. Özgiirleşnıe >u deıneklir: Eşit haklar ve kadın harekeli. Eşit hak mücadelesi hep v'ikmazdaydı. Belirli aralıklar sonunda hep, bir çıkmazda olduğu orlaya çıktı. Manlıklı olan lek bir şey vardır: Hak eşilligi de aynı yerde olduğu siirece kadın harekeli çıkmazda degildir. Evel, kadın hareketinin mücadeleye devam clmt'si gerekiyor, hem de ^iındiye kadarkinden daha fazla, çünkü i$ sertlcşiyor. Vakın dövüş aşamasına gelindi. RÜHMKOPF Az önce hayrctc düştüm, çunku aslında kadın hareketini, sizin şimdi anlattığınızdan bambaşka bir şekilde yaşıyorum. Yani bence 1968 doneminin cıkı^larına oranla ba/ı değişiklikkı oldu. Kendimdcn sö7 etnıek isliyuıuın. Benim iein vc benim içimde çok şeyin deği^liğini görüyorum. Oysa her zaman güçlü bir özgürlük ihtiyacı içindeydim kendim için. Aına benim için kadınlarla ilişkilerimde o Rühmkopf: Sendikalarda, partilerde kadınlann, kadın konulannı aktif siyasal kunular olarak gördüğUnü gözletnliyorutn. nın isteklerinin yönii her zaman, sonradan en çok sahip olmak istediği şeylere göıürmeyebilir onu. Ve burada "ycni annelik"len söz ediliyor ve bu söylenirken hir ürperli duyuluyon>a, buna karşı, birçok genç insanın kendilerini pek kısıtlanıadıgı, gönıillu davrandığı, hiçbir güvenceleri olmadan öğrenci olarak evlendikleri, çocuk sahibi oldukları ve bu çocukları birlikte gayet sevecen yetiştirdikleri söylenmelidir. Oralarda yeni annelik ya da yeni babalık deh^etinden söz elmiyor. Oralarda gerçekten yeni bir baba, ve muhtemelen de magazin dergilerinde söz cdilmeye ha>lanan yeni evlilik var. FRKİDAMK Yamlmıyorsam, tck bir istisna dı^ında aranıızda cvli kadın yok. Boşanmış ya da evlcnmemişiz. Burada şöyle toplanmış halimizle, özgürlüşmenin yine de hiç de olması gerekliği kadar başarılı olmadığının canlı kanıtı değil miyiz? Meslcktc başarılı olmak istiyorsak, genclliklc çocukları ya yuvaya ya da yatılı okula gondermemiz gerekiyor. Ve meslekte yıikseldiğimiz zaman da genellikle en üst gorevi burnumuzun önılndeerkeklere kaptırıyoıu/. Sonra öylesine kalakalıyoruz. Ya i> elderı gidiyor, ya da en azından elde clmek istediğimi7İ elde edenıemis oluyoru/. Meslekte yükselmek olmuyor, arada çocııklar da zarar görınü> olabiliyor. Ya kadınlar ne olııyor? RÜHMKOPF Sıcak savaş içinde neyin ftlhcdilmi1} oldugunu bir tıirlıı göremiyorum. Ne çalışlıgım yerde ne iue\ haya(ımda. I ütııhal rııhııyla isleklerde bulunduğıımu/u görüyoruın, ama kadınlann hak eşitligi ya da öıgtirleşmesi ya da ilerlemesi çok çok kıiçuk adımlarla ilerliyor. ROGGENKAMP Burada hep, meslek sahibi ve işinde yükselmiş kadınlaı oturııyor. Şöyle bir baktığımda, bunun bedeli ne oldu, diye soruyorum. Bayan Lauricn evli değil, çocuğunuz yok. LAURIEN Talipten yana sıkınlı çek ki, şu adam sadecc bir banka menuıru, şıı sadece profesör. Çok daha buyuk bilinçle, gururla, sevinçle, çok daha fazla crkeğin bulunduğu ortamlara, bizım aslında hayatı çok daha bulünlük içindc gördüğıımüzü, çok daha özgür olduğıımu/u gos termeliyiz. ROGGIİNKAMP Peki, erkckkre bu nasıl gösterilebilir? Oıılara daha bıılıin bir insan olma seviıııini (atlırmayı çok islerdim, ama onlara bu sevinci nasıl lallıraıugız? Sonunda nasıl olsa, eninde sonunda "Yoo, ^oyle bir dü^ündüğümdc işimiıı sorumluluğunu filan yanmyanıalak vapmak, tecrit olmak, yoo," diyecek diirıısl erkekler çıkar, ve Allah kahrelsin ki, bu zor durumda onların bıraklıgı boşlııgu habire kadınlann doldurması gibi bir lalihleri vardır. Ve kadınlar bunu yapınak zorundadır, sadece erkek isledigi için degil, kiiçiik insanlara karsı sorunıluluk duygusıı diyelim ki nesiller boyu böyle yetiştirildikleri içinkadınlarda oldukça helirgin olduğu için. Çalışırkcn LAURİEN Akılh erkekler bağınısız kadından yanadır. llangi erkek akılh olmak isteme/ ki? Ben yarım gün is yanlısıyım, hem sadece kadınlar için dcğil. Ama yartm gün iş, aileye zarar vcrmeden mes Zeul: Günümuzde kadınlar daha güçlü bir şekilde tenısil edilmek istiyor. Kendimizi eskisi kadar kolayca çiçek ve siis olaruk kullandıntıayız. kadar çok şey değişti ki. Ve çok kadın biliyorum ki, kendileri için aynı şeyi söyleyebilir ve söylüyorlar da vc böylece birbirleıine farklı davranıyorlar. Benim algıladığım, gozlemlediğim, seıv dıkalarda, partilerde, hem de tunı paıtilerdc kadınlann gununıu/'de kadın konularını aktif siyasal konulaı olarak gürdüğudür. Bu 1950'lerde boyle değildi. O zaman buna yanaşmadık ve "gercek" politika yapmak istiyorduk. Bunlar, erkeklerin bize kabul ettirdiği konulardı ama biz bunu hiç farketmcdik. Dolayısıyla kadın harekeli güçlenmiştir, ama aynı zamanda beıı de, bir tür çıkmaz sokağın kurulduğunu görüyorum. HÖHI.FR Ben, alfınışlı yıllarda ve yetmişlerin haşında çok daha yogun olarak tartışılmış olan konuların diger özgürlıık tartışmalarıyla baglantılı olarak ele alınabilccegi kanısındayım. () sırada hir anti otorilcr harekel vardı, yani hiycrarşileri taüfiye tlme çabaları. Bu hem erkeklerle kadınlann, hem de yeti>kinlerle çocukların birarada yaşaınası konusundaydı. Değişik grııpları etkilemiş olan sonuçları var bu kurtuluş dalgasının. (ierçekten de öyle ıızun boylu teorik tartışmalar ve pedagojik kitaplar olınadan da günumüzde eğitimde daha ı\ı baskı uygulanıyor, en sı/ındun bu devkl içindc dii^iintn bir kesimde. Şimdi öyle hir noktadayız ki, bu gundeınde >apıldıgı gibi bu noktayı hıınalını olarak il'ade cdebiliriz, >a da hıı noktayı, kı/yııı bir sava> iviııde l'ethedilen jeıleri dcnctlemek için hujiik bir fırsat olarak nörehiliri/. | | e r insaıı bilirya, insa Freidank: Meslek te yiıkseldiğimiz zaman genellikle en iısı Korevi bıırnumuzurı dibindeki erkekLre kaptınyoruz. lekle surekliliği sağlaınanın yoludur. Ycni tcknolojiler, evle isycrini birleştirnıc imkâ ııını sağlıyor, bu kadın için, tabii ki crkck için dc bağımsızlık açısından yepyeııi biı imkândır... RCKKıF.NKAMP ... aileye zarar vermeden degil, erkeklere zarar vermeden <lenıeni/ gerekiyor... I.AURİEN ... Huyır, bunun ailedcıı yana gcliştirilcbilcccği kanısındayım. Bu nun öyle ya da böyle gclismcsi bizc bağlı Eskidcn öğrctmcndim, zanıanıının bir bo lumünü dilcdiğim gibi dü/eııleıuc imkânına sahiptim. Bu inıkâıı mağa/adaki kasiyer kadın için soz koııusu dcğil. Tüııı lartışmalarda onları düsıınüyorum. Onlaı için, görevlcrini birlcşlircbilrncleri için ya 1 ıııı guıı i>tc vcrgi dcngclcmcsini sağlamak istiyorum. Bir sonraki adını, erkekle ka dının görcvlcri paylasması okıcaktır. l'urler Allgemeine"deki bir yorııında, C.ermaine Greer'in nasıl yeniden cinsellige sırl çevirdigi ve "Kadınlar, scksi a/altın, çünkü doğum onlcıııe iluçlun sızc bııyük 0/ gurluğü gctirnıcdi, sizi sadece erkekler icin hcı an hizmctc amadc hale jteiirdi" dedigini okudum. Bıı gazete lnhii ki bu alınlıyı ona göre bir alaycı keyifle aktarıyordıı.. Çünkü kadının bir seks aracı oldugıı dusuııcesini kalıcıla.şlınyor. Bu hi'iıcc yanlış, çiiııkn kadınlann biliıui, ö/gııveni, nihavci KÜçlenınis olmalı>dı: Birliklc olmak iste dikleri erkekleri kcııdileriniıı ar:ım:ısı ve ozne olınaları koıııısıında. HuheıU'i Scrvisi) G L R S T b R Ben ilk baslaki Gerınaine (irecr konusıına dönınek isliyorıım. I ı.ııık Roggonkamp: Kadın hareketinin mücadeleyi sürdürmesi gerekiyor. Iş sertleşiyor. Yakın döviiş aşamasına gelindı. si ttısinc clöndü: Birden kadmlıır bambaşka olan yanlarını kesfediyor. "İşte öyle" olnıayı, yani Simonc de Beauvoir'in erkek ınasalı olarak lâııetlcnıi^ okluğu scyi: Ka dınların bambaşka olduğu, dııygıılarıyla harekct ettikleıi vc dııygıılamla erkekteıı çok farklı olduklan. Şimdi, birclenbiıe kadınlar bıınu kendileri savunuyor, koruyor, bir kultiıı haliııc getiıi>or, bir liir bedcıı kııltu vc kendi ciıısimlcn olanlaıııı arusına geri çekilmc du Gerster: Kadın hareketinin çıkmazda olmasının nedeni, içine yeni bir eğilimin tur olması. kadın altkullurune çekildiler, medigim halde, hilinçli olarak bu yolu seçtim. HÖHI.ER işimi/dc vc evimizde vicdan azabıyla yasadığımız konusunda ne kadar haklıysanız, buna karşılık aynı oranda da kııçuk hiı insanla paylaştığınıı/ özel deneyimleı, ba^ka insanlara davranısınıızda bııuktığımız izlcnim de zenginleşiyoı. Bunu kadınlann bııyıık bir avantajı olalak goruyorum. Lıkekleıin i^leıindc nasıl lıarckei cttiğini gornıelisiniz. Görcccksiniz