Katalog

tBİL TUŞALP NKARA tç politikadaki güncel zorkluklardan biri geçtiğimiz hafta aşıldı. ıfak ufak"iktidara hazırlanan MDP'nin ünde dağ gibi duran, Başbakan Bttlend usu'nun siyasi tercihinin açıklığa kavuşısı sorunu çözüldU. Yeni demokrasiye geçiş aşamasında Başkan Ulusu'nun "yeri vc öneminin" bilinci nde olan MDP yöneticileri "biçimi ne ırsa olsun" bu katılmanın gerekliliğine ştan beri inanıyorlardı. Ulusu'nun seçime MDP listesinden bağımsız aday olarak tılma kararı, Türk siyasal yaşamına yeni boyut kazandırdı. Seçim sonrası sandıktan Istanbul milletuli olarak çıknıasına kadar Ulusu için yaacak siyasi tercih tanıınlanıası çok çeşitli: "MDP'li mi, MDP lle mi"? "MDP'li değil, MDP'siz de degil." "MDP mi ondan, o mu MDP'den yana?" 15 ağustos pazarlesi sabalıt Başbakan Büd Ulusu, "riyaziyyatı aliye" (yüksek ınanatik) ve "hayal" (düş) üzerine kurulan DP iktidanna açık desteğini verdi. Ulusu dört bakan arkadaşının MDP'ye sevim cesi verdikleri bu destek siyasi kulislerde, IDP'nin son umudu: Ulusu" ya da IDP'nin çaresi: Ulusu" yaklaşımları ile Serlendirildi. Uzun süreden beri MDP'ye katılması bek^ lenen Başbakan Ulusu, **' dcnıokrasi öncesi, ocak ının ilk günlerinde siyasete aktif olarak tılarak başlattığı merkez parti kurma halıklarını nisan ayının ortalarında Turgut nalp'e devretmişti. Bu devir teslime neden ırak merkez partisi kurma girişimini içisindiremediğini söyleyenler de vardı, ara\ı gerekli desteği bulamadığtnı söyleyende. "Slyaselin içinde mi, dışında mı?" tışması yapıldığı bir dönemde Başbakan, ni bir siyasi parti kurmayacağını veya kulacak bir siyasi partiye katılmayacağını IT aracılığı ile kamuoyuna duyurmuştu. Ulusu'nun söylediği sonunda doğru çıkUlusu ne bir parti kurdu ne de bir partikatıldı. dlDİ I Ulusu ağustosun ikinci pazartesi günü siyasi kararını açıklayacağını aday olarak kalılmak yönteminin niçin yeğlediği sorusu ne Başbakanın ağzında ne dc olayın perde arkasında açıklığa kavuşmadı. Bu konuda bilinen tek şey "hükümetin seçimlere dek işbaşında kalması zorunlugu" oldu. yönıemle fiili siyasete atılmasını eleştirenler b a ş k a göruşteydiler: Onlara göre, "Ulusu MDP'nin seylr defterinl uzun süre izlemis ve partiye üye olmayı birtürlU sindirememis"ti. Pazartesi sabahı karar vermenin rahatlığı içindeki Ulusu sanki bir gün önceki Ulusu değildi. Başbakan ikinci Sunalp Ulusu görüşmesini saptayan fotoğrafçıların "uzun uzun tokalasır mısınız" dileklerini, yılların politikacısı gibi yerine getirdi. Basın toplantısında, daha öncekilerin aksine tüm soruları yanıtladı. Ulusu'nun rahatlığı bazı gazetecileri gerginleştirdi, heyecanlandırdı. Orneğin, bir ga/etecinin "h»ngi partilerden katlıma öneıisi aldınız?"sorusuna Ulusu, "bütün arkadaşlar benlmle çalışmak istiyor" 1 Başbakan: MDP'li değil, MDP'siz de değil... Ulusu denizaltıcı taktiği uyguladı yanıtını verdi. Ancak bu soru devam etmedi. Somutlaşmadı. "SODEP'ten, Doğru Yol'dan, Anavatan Partisi'nden öneri aldınız mı?" denmedi. propaganda malzemesi yapılırsa tavnnız ne olacak? Ulusu'nun MDP'ye bağımsız tavrı ile dcstek vermesi Genel Merkez'de bir bayram coşkusu ile karşılandı. MDP yöneticileri gönüllerinde yatan çözUme ulaşamamanın burukluğu içindeydiler, ancak sevinçliydiler. Yönctim kadrosundan seçim ve sandık, delege ve seçmen deneyimli bir MDP'li Ulusu olayını şöyle açıkladı: "Halkın temel durtiisü daima iklidardan yanadır. Çiinkii iktidar onlara yol getirir, su getirir, okul getirir. İktidardaki bir Başbakan ise bize oy getirir. İktidar getirir." MDP'nin doieriendirmesi nasıl? MDP'nin Ancak, Ulusu'nun bu Bir dengeyi mi İfddC Başbakan Ulusu'nun katkılarının da kaçınılı n a z o l d u ariiunr? 6 " yeni deeniyoır mokratik dönem için, karşılığı aranması vc bulunması gereken birtakıın sorular da havada kaldı. • MDP'deki dolaylı varlığınu ekonomik alanda ANAP'ın radikal çözümlemelerine karşı bir dengeyi mi ifade ediyor? • MDP iktidarıııı bekleyen sorunların değerlendirmesini yaptınız mı? • MDP'nin programı 1984'de başlayacak ekonomik zorlukları çözmeye yeterli mi? • Bazı paıtilerin seçime katılamarnaları durumunda listesinden seçime girdiğiniz MDP iktidarı biçimsel bir iktidar olarak değerlendirilebilir mi? • Tarafsızlığınuı sağlayacak somut ttnlemleri sıralamadını/. Ki^isel ağırlığınız MDP'ce oltışan MDP'dcdogrudan ya da dolaylı kaiılmalar ncdeniyle ortaya çıkan bir başka sorun yine bir parti yöneticisi tarafından şöyle dile getirildi: "Yakın gelecekte vrto edilen siyasi parli genel baskanlarının ilk kongrelerde yeniden genel baskan adayı olmulurı oluvınu gebe siyasi hayatımız, veto edilmeyen genel başkanların parti kongrelerinde velo edilecegl giinleri yaşayacak." Her nekadar yalanlanmış olsa da seçim öncesi "genel başkanlık ilân edikbilen" bir partide, "basbakanımız Sunalp'tir"dcncbı ien bir partide iç sancı başlıyor denebilir. Yeni katılımlar, MDP Genel Başkanı Turgut Sunalp'ı ve suların akışı öngörıılen ba/ı oluşumlan /orluyor. s o r u l 1 MDP'de bir bdŞka Tabanda örgütlenme sancılannı duya duya Balık tutan dede. bekleyen kedi ve partiler Taşrada politikaya küskünler egemen sahipleri ve esnafından oluşuyor. Bir ilde örgüt kunılabilmesi için gerekli maddi kaynak, MDP Genel Merkezinden sağlanıyor. MDP'nin içinde eski küskUn politikacıların yanısıra, çok tecrübesiz yeni siyasete atılmışlar da var. Anavatan Partisi il ve ilçe yönetimleri kozmopolit bir yapı içinde, Anavatan Partisi, örgütlendiği ilin siyasal yapısına uygun bir örgütlenme içine giriyor. Bir ilde, sağ yelpazede yer alan hangi sağ görüş ağırhktaysa Anavatan Partisi yönetiminde o sağ görUş yanlılarına daha çok yer veriliyor. Anavatan Partisi'nin bazı il ve ilçe yönetimlerinde, lsmet Paşacılara da yer verilmiş. ANAP yöneticileri daha çok avukatlar, müteahhitler, küçük işadamları ve kimi yerlerde çiftçilerden oluşuyor. SODEP'in il ve ilçe yöneticileri genellikle politikaya yeni atılaıılardan oluşuyor. Emekli memurlar, avukatlar, eczacılar, serbest meslek sahipleri SODEP'te görev alanların başında geliyor. SODEP'in örgütlenmesinde karşısına çıkan en önemli sorunlardan biri maddi kaynağın sağlanamaması. SODEP yöneticilerinin orta halli kişilerden ve emeklilerden oluşması, maddi sorunların artmasına neden oluyor. Halkçı Parti genelde SODEP kurulduktan sonra örgütleniyor. Edinilen izlenime göre, HaJkçı Parti yöneticileri, SODEP'i kendilerinden daha solda gören kişiler oluyor. Doğru Yol Partisi ise, seçmenlerine güven içerisinde. "Seçime giremezseniz ne olurî" sorusuna DYP yöneticileri tarafından kesin bir karşılık verilemiyor. Böyle bir durumda YDP'nin oylarının büyük bir kumımn Anavatan Partisi'ne kayacağı löyleniyor. Baştaretfı I. Sayfada Kulis'ten yurmuştu. Cumhurbaşkanı Evren'in yurt ülerindeki yerini alan Ulusu, Yozgat'ta nei yüzünü bir yana bırakıp, derin düşünere dalmıştı. Başbakan hâlâ düşünüyor )iydi. Ulusu'nun yüzü, parti muteşebbisi Turgut nalp ile mayıs ayında yediği, uzun süren • öğle yemeğinde, MDP'ye çoktan çevrilşti. Ancak, siyasette kısa sürede büyuk deyim kazanan Ulusu için mutlaka çözülmesi reken bir sorun vardı: "Seçimlere MDP'li olarak mı, MDP ile Hkte mi katılmalıydı?" Başbakan Ulusu bu soruna çözüm bulmak n klasik denizaltıcı taktiği kullandı. önce >e yaklaşarak uzun süre bekledi. Sonra yaş yavaş su yüzüne çıktı. Vereceği karara ten olacak siyasal şelişmeleri, "akıntıla' belirledi. Sonra siyasi tercihi ile biçimlecek yeni oluşumlan "mayınlan" ıretledi. ayınıar bir g u n o n c e Yozgaftan ylediler. Daha yakından tanıyanlar, seçim öncesi hukumet sorunu yaratmaktan kaçındığını Urttiler. Çok yakından tanıyanlar gücun dağılmaısı için bir ortayol çözümünü yeğlediğini rguladılar. Ulusu'nun MDP'ye doğrudan Uye olmak rine, seçimlere MDP listesinden bağımsız r tayol izümö Başbakanı tanıyan çevreler, onun MDP içinde bir sürtüşmeye neden olmak istemediğini masya'nın ortasından geçen yeşilırmak kıyısında bir dede. Yanında beyaz üstune siyah benekli bir kedi yalanıp duruyor. Yeşilırmak'ın bozbulanık suyuna girip çıkan olta sürekli boş. Dede de kedi de kuskun, tıpkı taşra politikasına egemen olan eski küskunyeni politikacılar gibi. Yeni kurulan partilerin il yönetimlerınde görev alanların pek çoğu geçıniş dönemlerde bir partiden aday olup kazanamayanlar ya da önseçimlerde istedikleri yere gelemeyenlerden oluşuyor. Bu olgu genellikle sağ kesim için geçerli. Eskiden sağ kanatta politikaya atılmış, ancak çeşitli nedenler yüzünden içinde olduğu partide kUstürUlmüş olanlar şimdi yeni partilerin il yönetimlerinde boy gösteriyorlar. Siyasal eğilimler birbirine karışmış gözükUyor. örneğin, geçmişte "Göbekçiler" diye tanınan bazı fsmet Paşacılar bugün sağ yelpazedeki partilerde yer almışlar. Bunun yanısıra "tecrübesizler" de siyasetçi olarak il yönetimlerinde görev yapıyorlar. Bunlann bir kısmı politikaya atılmada, "çekingenllk" göstermişler. BUyük çoğunluğu da "çok ısrar ettiler. Kıramadım arkadaslan, siyasete girdim." diyor. Sokaktaki vatandaş partileri daha tam anlamıyla tanımıyor. "Falan parti nerede kardcfim?" sorusuna " o ne yahu?" yanıtını kolaylıkla alabiliyorsunuz. BUyUk illerin dışındaki bölgelerde genel hatlarıyla partiler açısından hava söyle: Milliyetçi Demokrasi Partisi örgütlenmede fazla zorluk çekmiyor. MDP, hemen hemen her ilin tum ilçelerinde kolaylıkla örgOtlcnebiliyor. MDP il ve ilçe yönetimleri, o bölgcnin varlıklı isadamları, ıcrbest meslek A davranışıyla kendisinden sonra kursüye gelen üyenin eleştirilerine hedef olan Hamiloğulları, Anayasa Komisyonu'nun ünlü eski başkanı Orhan Aldıkaçtı I ile de Anayasa görüsmeleri strasında sık sık zıtlasırdı. Prof. Aldıkaçtı, kasten mi bilinmez. Hamitoğulları'na hep "Sayın fUşiroğlu" diye hitabeder, Hamitoğulları her defasında üşenmeden soyadını doğru biçimiyle tekrarlandı. Beşir Hamiloğulları Danışma Meclisi'nde "MDP rüıgarlan" esmeye başladığı sıralarda basın bürosunda gazeiecilere "MDP'y* gireceğini. MDP'yi yalmı Mardin'de değil Türklye genelinde örgülUyeceğini" söylemişti. Aradan bir süre geçtikten sonra Hamitoğulları'nın MDP'den üyelik formu aldığını, ancak partiye formu doldurup vermediği öğrenilmisti. Hamitoğulları bir basın mensubunun kulağına eğilerek aynen söyle dedi: "Partiyi tanımak için genel merkeze gidiyorum, ama laf aramızda. bir türlü ısınamadım." Bunun üzerine kendisine örgütlenmeye ilifkin daha önceki sözleri anımsatıldığında, "Ben böyle birsey söylememiflim" diye diretti. Bu arada Hamitoğulları'nın DM üyelerine kulislerde "Halkm benimsemediği bir partidt ne isim var?" dediği yankılanıyordu. Bundan kısa bir süre önce Beşir Hamitoğulları'nın SBF'deki görevinden istifa ettiği duyuldu. Hangi partiye üye olacak diye merakla beklerken kendisini MDP Genel Merkezinde buluverdik. Hamitoğulları MDP'ye üye olurken yaptığı kısa açıklamada söyle diyordu: "Bugiinün kofullartnda miUetvtklll adaytıp **d*ct vatandaslık görevl değu\ mUU bir ödtvdtr." Bu satırları gazetelerden okurken TV reklamı çağrısım yaptt gene: u B*f*r şmfar, 'FA2 CUMHURİYET/SEÇİM 83