Katalog

takılmış bir kol gibi ühcndisi bt'lli ki, yeni dognıuş çocuguna cicibicilef alma hcyccanına bcn2er bir çoşkuyla özcnip bczenmiş. Doğrusu. mekanik dev bir canavar ancak öylesine tatlı bir sannın cıvıltısında höyle bir civciv sevimliliği kazanabilirdi... M önünde beyaz bir masa vardı. Sag yanında da bir torba dolusu alct edavaı... Boy boy... Biçim biçitn... Daha çok dişçilerin dolgu makinasını andıran mekanik kolunun çelik kıskaçlarıyla, $a£ yanındaki torba ya rasfgele dalıyor, oradan yakaladıgı ycdek parçayı bir gü/el masa Ustuneoıurtuyordu... Sonra bir ufak duraklama... Vc usulca geriye çekilip "boyadıftı tsbloyu alıcı gözüyle liizea ressam ed«ayla" masaya bıraktığı yedek parçaya baklŞ!... Kaşı kirpiği yoklu. Üstünde. bildigimiz " l * z Imajını" canlardıracak bir i/c de raslamak mumkün dcğildi... Ama, davranışları, duruşu "gArebilmt yeleneti"iK sahip oldufunu D kadar iyl anlalıyordu ki... mml i>b«lıu«ı9'i uvnyorr U/.manlann elimizc lutu$turduğu şemadan sonra 15in aslıni anlayacakMr Bu Işçi" bir lelevizyon kamerası aracıligıyla, Önündeki ycdek parçayı büyuklügü ve biçimiyle algılamakıa, bir kompüter sayesinde dc algılamalarını, daha önce kcndisine ögrctilmiş bilgilerle kar;ilaşiırmaktadır. |$ıe budur ona, masanın üMüne hctkka gibi otuncuğu yedek parçanın büyuktugUnU. küı;Uklüftunü, enini boyutııı kavrattıa olanugını veren Böykcc (orbadan rasigclc yakaladıgı yedek parçayı. kendisi gibı olatıların. biıyükse büyüklerin, küvüksc küçUklcrin yanında sıraya sokabtlmcktcdir. DüfünUn. Bir arat; cuval dolusu irili ufaklı yedek parçayı sınıflandırabilsin. Hcr birini benzerlcriyie birlikte hiç ;a$ırmadan a&ker gibi sıraya sokmamacasma... Bu robot lUrü. "iklnci kuşak" robollardan kabul cdiliyor. Bu arada dltnya basını "iiçüncü kuşak" robotlann sö/ünü cımeye başiadı. Üvüncli ku>ak roboilar. yalnı/ bicimlcri degii. renkleri de ayıredebiliyor, sö/c ve ya/ıya lepki verebiliyor, mesafcyi algılayabıliyorlar vçyanlıj yapınca da kcndi kcndilerini yeniden düzene sokabilmc yetenekleri var. • Bildigini tckrar eden robotlar... • Sınırlı bilgjsini kar^ılaşlırmalı olarak kul lanabilen akıtlı (Iniflligcnı) roboılar... • Ve nihayci insanın bcş dııyusu i!c yarışa hazırlanaıı Uçüncü ku^ak robotlar... Anlayacagınt/. geldilcr pdtynrlar derken... Roboilararası "ku^ık knv|pısı"ndan bilc iözedilir hale gcldi i^ler... ..çtUk , k > h robot ve lornavida lutaıt eli... Faıla söze gerck yok herhaldc. ya da du> kırıklıgına u|ramı»ların gölgesi beİiriyordu yü/lerinde... Kı\t Nesln, bir hikâyesindc, gcccyarısı el ayak kesildiktcn sonra scssi/ce dola^maya çıkan bir "kiiçük parmatın" rnaccralarını anlaiır. Bu, aslinda «««iıli bclâlar sonucu vücudunu parv'a parça kaybedip, sadece kılçUk parmaktan ibaret kalmı^ bir garip adamın ırajikomik OykUsUdılr. CUnümüz sanayi robot larını yakından lanıyınca, nedensc Azi/ Ncsin'in bu öyküsünü anımsadım. lıısan kolunu vucııdundan ayırın ve sonra ona bir beyin plantasyonu yapın. tşıe &îze sanayi robotlarının tcmcl nıaniığı... Tabii, \J.'U Ncsin'in oykü kahranıanı "küçiik parmak" gibi değil onların durumu. Alabıtdiğinc dev, alabildiğine görkcmliler,.. hir kfil *'" > ••.• len * fiilen oldııgu kaI B I • dar "bM«n" olarak da roboılar kol güıunün ycrine gecmiş durumdalar. Cicnellikle. bir kulutı fonksivoııu neyc se. öyle hareket ediyorlar. istenilen yere uzanmak ya da yük taşımak için... Bazen araba gövdclcrının Ocilı Boıümlerine kaynak yapan... Bazen o arabaları dipköşe boyayan... Bazen de belii agırlıkları yukarı kaldıran, ajağı indiren bir ycrden bir yere lajıyan dev kollar bıınlar... Devlıgin dt üieMnde iıısanı vok geri planlara düşürecek Ok'ülerdc "verlmli"ler. Yorgunluk, hasıalık, dalgınlık, tansiyon duşuklügü ncdir bilmiyorlar, bir... "tlretim kaltlesini" hiç du^Urmüyorlar, iki... "Slandarl iinclim" açiüindan son dcrccc iyi sonuçlar veriyorlar, üı;... RobOt AAranlunr UgrvniyUf kOİ8VC8 Ert öncııılisi, "yalınm mulı" olarak büyük bir RODOt oenziyor m u ? Robot dcyince v'o?umu/ u n ü ^ ' l n a gelcıı, bira/ g n i n LMkisjyle ı n s a n b i v i bir roboıa yeni bir i* ftğreimck. birkav baaı(ik bir Hortın. Hlini/deki «clik yakalı yaraıığın konıpüicrinı: daha oncc uygulanan prog 'esneklije" sahip olma| a r | p rıl g ram lanabilir ramı degiştirip yeni bir program vcriyorsunuz. tamam. Birkaç ufak denemeden sonra, robot eski işini defterden silip yenisini yapmaya bajlıyor. Bu sayede otomobil fabrikalan. (utmayan modellerinden kotayca vazgeçîp bajka bir model ürctiminc geçebitiyorlar, Yani bir modcl, yeni bir yalınm demek degi] artık... Robotlar aynı anda, aym fabrikada, aynı malın birkaç değişik modelinin üreliminde de kullanılabitiyorlar. örneğin, Renaulı'un Dotıai'dcki labrikalarında hem Renaull 5. hem Renauıı 14, henı dc Kemaulı 9 üretilcbitiyor. Bu konuda anlaiılacaklar kolay biıecek türden değil. Roboıların coğunun kendi kendini cn fazla 3 yıtda amorıi cden ve en az yirmi yıt kullanılabik'iı cefakâr yaratıklar olduğunıı bclirtip, sözu iiındilik burada kesmeye çalışalım. YARIN: Robotlar ve azgelişmişlerin geleceği... . . mindeki ınctulik yaıatıklür... Niickiın, " n e var ve yok" itıruiıdcn uımlnk konu^malar sirasında, kinu "robullar" üsiıını.' bir incelcme yaptığınıı '««nlcsem ^ok îlgilondi. lakai buıtların nusıl >ey»er ııldugunu" unlulınaya gclince i^ ı;aıatla^iı. lieıııcn heılcsiıı kafasında, "romatizmaltlur gibi puslıtuluk harekecleryapan" bir yaraııgın iınajı vardı. Bu na karşın, ı>ııı cin.sine gon robuılann dcği$ik degifik oiabiUecgini \fö/ellikle sanayide «alişan robotlann asla insana beıucınediklcrini aulaimavn «,'alı^ııgınıda ya ka>larını "nasıl juni ku^kusuyla" kaldırıyorlardı Robot deyince aklu Japonya geliyor • "Robot". Çekce'de '\ah$mu" anlamma gelen "rohit" sözcüğuıulen kaynaklattıyor. llk kez 1924 yıfımıu, Çekoalovak yazan Kurel hapek 'in "K.V./İ. " (Rosfum's l niversat Kobon) aıtti liyatro oyuııunda kutlantlarak kamııoyuna maledildi. • llk sanayi robotu IUO yılında bir ABİİ flrması olan l ,V/Af. 1 rtOK'un öncütiijtumlc gerçekleıtiritdi. 1967 ytlifula. ilk çelik yakalı işçi Japonya'ya AHD'ılen getirildi. 1 Şimdi robot denince herkeun ııkltııa Japonya geliyıtr. 1 ırııpalılur, Japonlıırın "rohoı hıivraıtıı"ıun biraz "Rfnif tuiup". göriınıüyü ahartnıalarıııdan iikâyetçi. Ama, Avrupalıların dar tanımını kabul efseniz ve Japonya'da ftmtarın ileri sürdu&ıı <*ibii 75 bin ueğil /MtO robut hulundufcunu varsaysanız l'ile Japoniar yine diinya birinchi gazüküyor. Son olarak Amtrikan Robot l'.nstitiisü Japonya'da toplanı 14 bin 246 prugranilanabilir nıbot bulımdttğuntı ileri stırdtı. fiu veriye dayanarak, yeryiizitndeki geliskin roboıların yiizde (tO'tıun Japonya'da otduğu be/irtiliyor. CUMHURİYET/BILGİSA YAR SA YtA J