Katalog

8 C UMHURİYLI DtRGİ SATI1.MAV/M.IM Bir dernekleri var artık, "Romanlar Kültür ve Dayanışma Derneği." Toplumdan dışlanmışlıklarını bu dernekle kıracaklar. llk hedefleri eğitim. Okumuş Romanlara bile hamallık ya da süpürgeciliğin reva görüldüğünü unutmamah. Siyasetleri barış, kardeşlik, hoşgörü. Bütün zorlukları böyle aşacaklar... f. Sloganları da hazır... Yîyelim, içelim, satıl maval ı m CELAL YILMAZ engımi/, çalgımız ve müziğimizle msunları yillardır cğlendiriyor, onlara neşe dağ ıtıyoruz. Bu net dcnlc, Ronıanlann "vurpatlasın, çal oynasın' deyıınıylc uıılatılan ya^am biçiınleriolduğunainanılir. Oysa.tamtcrsinc, mü/iğimi/;aeımi7i,e/ilmisjiğimizi vetoplumdaıı dışlanmışjığmıı/ı yansılmaktadır. Diğerlanımıyla.mutlulıığaolanözlemimizın ifadesidır..." Büylediyor, Roınanlar'ın Izmir'deki Başkaııı Yakup(,'aıdak... Izmir cle son günlcr, Romanlar için oldukçahareketli.Örgiitlenmeçabalarınıngetirdiği bu lıarckcl tlalga dalga çevreye yayı lıyor. (ieçenlerdeaçılısi davulzurnaylayapılan vc "Yiyelim, ıçelım satilmayalım."sloganıyla lıayata geçirilen "Romanlar Kültür vo Dayanı<}ma Derneği",loplumdaki"dışlanmışlığı "kıracak onlara göre. Iki lıaftalık süreçte, üye sayılarmı 200'iin üzerineçıkarmı.slar. Türkiye'ninheryanmdan ve yöre.sinden başvurular, yeendeksledik. llkaşamadaçokatılımlaroluyor. HcleheleZoncuklarımızı okutmak, kültürüguldaklı bir Roman'ın derneğe müzü ve kimliğimizi öne çıkarhedıye gönderdiği "daktilo" var mak istiyoruz. Roman aileler, ki; yöneticilercc bas. köseye yercoeuklarını ilkokul üçüncü sınıfleştiriImİ!;. ta okuldan almak zorunda kalıyor. (,'ünkü, kitap, deftcr. araçAmaçlan.kendılerini insanca geıeç sayısı artıyor. Gelırlcri buyaşam kosullarınataşımak,topnayetmiyor. Çocuklardaailcnin lumsal mo/aikteki yerine monte gecınıi ıçin çalışmaya yönlendietmek. Gcncl Baijkan (,'ardak, rilıyor. Bu sorunu çözmek için derneği bu amaçla kurduklarını kampanyabaîjlattık. llgiduyan ve hiçbir partiy le ya da siyasi idetüm kesimleri vc kişilcrı çocukolojiyle baglantıları olmadığını larmıızın eğitimine katkıda buvurguluyor. Öncelikli olarak, lunmayadavetediyoruz." eğitimsizliği aşacaklarını belirYakup Çardak Bu amaçla, sanat dünyasının terekanlatıyor: "Yıllardırsiyasilertarafındanaldatılıyor, ünlüisimlen,Kibanye,(îüllüve AdnanŞenboijvaatlcrlekandinlıyoruz. Secımdönemses'eseslenıyorC.'ardak: lerindehatırlanıyor, sonrasindaunutuluyo" Roman olduklarını açıklayan ve Roman ruz. Soruıılarımı/ çok. Siyasi değerlendirmiizığiyle neonlarm tepclerine yerleşen samemİ7İörgütlenmcsüreeıninsonundayapanatçılarımızı, Roman I lalkı'na sahipçıkmacağız. Aneak, yine de herhangi bir siyasi par yaçağırıyoruz..." tiyle birliklelik ya da içiçelik düşünmüyo(,'ardak'a. "Türkiyc'dcadını verdikleriniruz. Siyasetimizi barışa, sevgiye ve ho^görü/ın dı^ında Roman sanalçı, polıtıkacı, ii>adamı ya da ünlenmis, ba!}ka isimlcr yok mu?"sorusunu yöneltiyoruz. Baküjlarını önüne düşürerek bir an duruyor. "Elbette var."diyorsonra"Ancak,onlarbukimliklcrini açıklamaktansakındıkça, kaçındıkça ve utandıkça yapabıleceğiınız iazlaca biı• şey yok." Oldukçaü/gün (,'ardak busoruyuyanıtlarken... Ardındanekliyor: "Onlaraşunu söylemek ıstıyorum: Roman olmak da insanhk adına bir oıuırdur. Ö/ümüzüinkâretmekbı/eyakısma/. Kimlıklcrini açıklamalan onları ulançlarından arındıracağıgibi.dahadayücelteceklır. Roman Halkı'nın lokomotiHen olan ünlülcrımiz, bu saplantilanndan ve/aaflarındansıyrılmalı, kimliklerini açıklamalıdır." Tarihdediğin... Romanlar, konargöçcrve ycrleşik yaşamlarıylatarıhlcrboyuncadünyanınçcşitli ülkelerıne dağılmış. Anavatanları kuzcybatı Hindistan. Eski dönemlerdebubölgedeyaşayan Bancara.skabılesininkonu'jtuğuHintaridılini kullanırlarkcn, sonıalaı ı Sanskrit ÇİNGENELER, ÇİNGANELER (FARSÇA) VE ROMANLAR. Anavatanları Kuzey Hindistan. 9.Yüzyıldan ıtıbaren bu bölgeden, lö.Yuzyıldan sonra da Macarıstan ve Moldavya'dan dünyanın tüm ülkelerine göç ederek yayıldılar. Dillerı o tarıhlerde Kuzey Hindistan'da yaşayan Bancaras göçmen kabılelerınin konuştuğu Hintarı diliydi. lO.Yüzyıllarda bu dilden ayrıldılar. Sanskrıtçe'den esınlendıkleri Keşiş Athos'un yazıtlarından bılıniyor. Yazılı geleneğı olmamasına karşın, gizlı olarak kullanıldığından bugüne kadar canlılığını korudu. Dinlerı "Romanıa"ydı.. Tek tanrılılar ve "DEL"adlı erkek bir tanhya taparlar. "Roman" kelımesi evli erkek veya einik azınlık anlamına gelıyor. Kuzey Hindıstan'dan göç etmeye başladıklarında "DOM"lar olarak bılınen Romanlar, daha sonra 'd'nın 'r' sesıne dönüşmesıyle "ROM" olarak anılmaya başlandılar. Üç halka aynlıyorlar: ROM'lar, SİNTELER veya MANUŞLAR ve KALE'ler. Yaşadıkları ülkeler; Kanada, Güney Afrıka, Avustralya, Japonya ve çoklukla Avrupa (ROM'lar) Nüfusları dünya genelinde 1215 milyona ulaşıyor. Sıstemlı bolunmeyle kuçük aıle bırimlerıne kadar ınen gruplar oluşturuyorlar. Soy şefleri (Adalet)tarafından yönetilen meclislen (KRİS) var. Bu meclisler çıngene birlığini, yerleşik toplumların hakaretinden ve saldırılarından koruyor. Geleneksel kuralları çığneyenler de bu meclis tarafından cezalandırılıyor. Savaşa hiç karışmamalanna karşın, savaşların kurbanı olmuşlar. Ortaçağ'da Yahudılerle bırlikte veba hastalığı mikrobunu taşıyıp yaydıkları gerekçesıyle Ispanyol Engizısyon Mahkemelen'nın kararıyla ışkence görmüşler. Ayrıca, 2.Paylaşım Savaşı'nda "Nazı imha sıyaseti"nin kurbanı olmuşlar, tıp deneylerinde kobay olarak kullanılarak kısırlaştırılmışlar. Aynı savaşta, Nazı toplama kamplarında 500 bin Çıngene katledılmış. 1762 yılında AvusturyaMacaristan Imparatorıçesı Maria Theresa'nın projesıyle yerleşik düzene ve tarımla uğraşmaya zorlanmışlar. SSCB Lıderı Nıkıta Krusçef donemınde de Yüksek Sovyet Prezıdyumu kararıyla yerleşik düzene geçırılmişler. ^ Derneğin u(ilı^mdu İzmirlibütün Romanlar oruılayılı...