Katalog

7 0CAK 19%. SAYI511 rindi içerisi vcsahibi üniversiteyi Istanbul'da okumuştu. Uzun yıllar önce geldigi Izmir'den ve nice yıldır bomboş duran Maraş'tansözettik. Sonra, ycnidcn yürümcye başladım Magosa sokaklarında. Eiirkentin canlılığı, gürültusü dcğil, bir kasabanın scssizliği, dinginligi vc tembelliği vardı. Buııun dışında, ı dkkatc değer bir şey göremedi ııı. Derken.genişçebiralanaçıktım. lşteburasıdaha bir ilginçti. Öncc solasaptım. Nanıık Kemal'in hapscdildiği küçiik odacık oradaydı. Dikdörtgen birmekândı, taştan bir sekisi vardı ve duvarında, ünlü mahpusun resmi asılıydı. Bülün bunlan penceresindengörebildim ancak. çünkükapalıydıgünlerden cumartesi oldugundan. I loş,lıafla içinde de, ögleye kadar açıkmış.yalnızea. Dığrusu ya, çoeukluğumuzda, Magosa demek,"Vatari!>airi"ninsürgüngittigi,zindana kapatıldığı yer dcmekti, o kadar. 1974'ten sonra, Kıbrıs savaşmm gctirdiği imge eklcndi buna. Başkalarını bilmem, ama, ben, bu kentin bir zamanlar bir kilisclcr kcnti oldugunu. buraya gelenc kadar bilmiyordıım. E7.vet, bir zamanlar, yılınhergiinübirtanesincgidilen, 365 tanekilise varmış Magosa'da. Bugüne yalnızca birkaçı kalmış. Bunların en önemlisi, şimdiki adı Lala Mustafa Pas.a Caıııii olan Aziz Nikolas Katedrali.Gotikbirbina ve iki bakımdan son derece ilginç. Birincisi, mimarlık tarihi içinde çok önemli bir yere sahip olan Gotik akımıtı vatanı Avrupa'dır, öz.elliklede Batı Avrupa'dır; butüryapılara Dugu'da pekrastlanmaz. Ikincisi, bugüne kadar, en ünlüsü Ayasofya olmak üzerc, kiliseden bozma pek çok cami gördiim. Ama bunların hiçbiri gotik degildi, çogu kubbeliydi. Onlara eklenen minareo kadar sırıtmıyordu. Örncgin Ayasofya'ya cami demek için bin tanık gerekmezdi. Lala Mustafa Paşa ise, gördüğüm ilk gotik camiydi. Minarenin.binanın büıünüyte ilişkisi pektuhaftı.aslındagüçlüydü. Yanında bir yere girdim. Orası da tuhaf bir yerdi. Kitapsatılıyordu içinde, Kıbrıs'lailgiliki Magosa'da, camiye taplar, ama kitapcı değildi. Satıcıyla uzun uzun söyleştik. ortalıkta, Magosalılar'dan başka kimsecikleıin görünmediğio cumartesi günü, bir bııçukmilyon liralık kitapalmcabcn.adam neşelcndi, coştu, böylece, söyleşimizdahadauzadı. Sıradanbirte/gâlılardegildi. Arkeologdu.rehbcrdi,bilgilıydi. Lusignanhır'ındönemini, Osmanlı'nın kenti kuşatmasını ve fethedişıni, Bragadino'nun maceralarını ve bugüne kadar bulunamayan hazinclerini, birmasal gibi anlattı. lııgili/ler'm, Siiveyş Kanalı'nın yapımındakullanmakü/ere. Magosa kiliselerinin kocaman kocaman taşlarmı gemilerle Mısır'a las.ıdıklarını da ondan ögrendim. Oradançıkınca.Othellokulesi'ninönündengeçip,elbetteki Shakespeare'ianımsayarak.doğruiçkaleyegittim.Görmüşgeçirmiş Magosa Kalesi.müthiskalm, neredeyse (,'inSeddi kadar genişduvarlanmn kocaman taşları,ta^ınerdiveleri,bo^mekânlarıyla,bir hayalct gibiydi güneşin altında. Tçpesineçıkınca.denizigördümbirdenbire. Öyleya, Magosa deni/ kı yısında bir kent. Ama aynızamandada.o kadar kapalı kiona, o kadar kopmııs ki ondan, eğer buradan bakmazsanız.dünyadagöremezsinizdenizibu kentteıı. Bu kentte, deniz kıyısında birçay, birkalıve, bir bira, bir rakı içemezsiniz. Bu yönüyle, Magosa, Lefkos,a'yabenzervetam kar^ıtıdır(iirne'nin. Magosa, Magosa deyip durdum ama, aslındaburanın bugünkü adı Cîazi Magosa. Kimi leri dc. Famagıısta diyorlar bu kente. onlardaöyleydi. Kapıdanba^ınızı uzatsanız, e>igi atlamadan, içcride ne vaıne yok görebiliyoıdunuz. Kıbrıs'ınölçülerineali!)mam, tıpkıtrafigininyönünealışmamgibizoroluyordu. Ögleye kadar, aylak aylak dola^tım Lefkoşa sokaklarında. Bu sokakların kimilerine, birdenbirekesiliveriyorduortayerinde. Karîjinia tel örgüler, demir kapılaı çıkıyordu birdenbirc. Kuzey Kıbrıs.Türk Kıbrıs,oralarda bitiyordu. Ötesi.Güncy Kıbrıs'tı. Rum kesimiydi. Lefkoşa'nın, tıpkı bir zamanların Berlin'igibı.bölünmiİ!» bir kent oldugu, iki adımda birdank ediyordu insanın kafasına. Knçok l.edraPalas'ıgördügümdeetkilendim.heyeeanlandım.Sıcaksava^günlerinin, adını her gün duyduğumuz simgesiydi o çünkü.Orayakimbilirkaçkezateşedilmişti, oradankiınbilirkaçkezateşedilmişti.ürada insanlarölmüşlerdi.öldürülmüşlcrdi.Uzaktanbakıyordumonajjimdi veoşjmdi.ürkütüeü.kaygıvericibirscssızliğcgömülmüstü. Yürüdügümyolun bir yanında, güzel, ama eski, ama harap evler, bir yanında, sınırı olıışturan \e üzerindeçirkin variller bulunan bir duvar vardı. Tedirgindim. Sanki biri, Ledra Palas'ın kemerli pencerelerinden biıinden. tüfeginin namlusunu çıkarıp ateş, ediverccekti üzerime. Bana böyle geliyordu, ^imdi siz varın birde, sürekli orada, o evlerde oturan, o günleri yaşamı^ insanları düşünün. O insanlardan biri, bir kadın, bana dedi ki; "(,'ok şükür, rahatız, ama huzurumuz yok." Çeliijkili, ama içinde bulunan durumu tam olarak yansıtan sözlcrdi bunlar. 19 Adı. KANSICAKAKACAK Türü: ROMAN Yazan: ALP BUĞDAYCI Yayınevi; MIKNATIS t Anadolu kentidir Lefkoşa Tak.sidolmuşlaıçalüjiyorOirne'denLefkoşa'ya. Birsabah,onlardanbirinebmdim veyinceıkenden.GirneKapısıdenilcn veıden.ba^kentegirdim. Adı böyle buranın ama, kendisi öy le dcgil. Yanikapıyabenzerbirtaraf'ıyok. Yolunortasında. tastan yapılnıa, iri birkulübe. lci tuıizmbürosu.ikiyanındangeeilipgidiliyor. Venedik egemenliği sırasmda, adı Posta del BÜTÜN KİTAPÇILARDA MZARIESI jandarma karakolunda IBCaVUZ türkiye insan hakları mahkemesinde tecavüz suçuyla yargılanacak politik islam, savaş, militarizm, tnilliyetçilik... kazandı seçimlerde yine kaybettik aşkta kadın rekabeti acının ve öfkenin saltanatı erkeklerde ilk gece korkusu "acaba becerebilecek miyim?" iyi ki doğdun janis japlin blues'ın "inci"si, hırçıtı bir kızdı hazerfan hezevan çelehi'nin maceralan Girne'dcki arkadasjarım, Lefkoşa'ya giltiğiınde, Saray Oteli'nin çatısınamutlakaçıkmamı önermişlerdi, çünkü oradan, kuzeyiyle, güneyiyle, tüm kent, çok güzcl görünüyormuş. Buotelsevimsizbirbina aslında. Fazla büyük, fazlayüksek. Amatcpesinden bakmak gerçekten ilginç. llginçlik, oradan, heın Türk, hem de Rum kcsiminin birlikte algılanması, Türk bayraklarıyla Yunan bayraklarınm birlikte görülebilmcsi. Yoksa, Lcfkoşa'nın, güzel, etkileyici, büyülcyicibirkcntoldudönüştürülen Gotik stildeyapılmıs St. Nicholas Katedruli. gu söylenemez. Irili ufaklı birtakım binalaı, o kadar. Bir albenisi Proveditore imiş ve bu da, Askeri Yöneticiyok. Ancak, yukarıda söylediğim nedenle nin Kapısı anlamınagelirmiş. olsa gerek, kente her gelen çıkıyor Saray Dii^ kmklığma uğramadığınıı söylcyeOteli'ninçatısına, Puris'lcEiflel Kulesi'ne mcm. Dahaba^ka.dahagörkcmli bir Lefkoşa bekli yordıım. oysa, işte sıradaıı, küciik bir çıkargibi.Onun içinde. huotcldc.başka hiçbiı otelde görmedıgım şövlc bıruygulama Anadolu kentinde.nebileyim ben.örneğin \a|iıyorlar: Resepsışonda bılet kesi\orlar. Burdur'da gibiydim. Dükkânlar, iıısanlar. Daluıdogrusiı, bırbıletdeğıl bu.bır fış. Yetheporalardaki gibiydi ler. mışbeşbııı liralık bir liş. Onunla, yukarıda Girne Kapısı'ndangirdigimi söylemi^tım biı ıçeeek.birçav, birkalne, birkolayadabir Lefkoşa'ya. bu kentte simdı de. o kapıdan biraalabiliyorsııiHiz. Ben,osonuncusundan başlayanĞirneCaddesi'ndenyürüyordunı. söyledim. Kıbns'ta yapılanbir AvusturyabiHeı>ey dingindi.herkes işindegücündeydi. rası\ar, çok güzel,ondan ısmarladımkcndiBeııse.yirmiyılöııcesini.ogünlerdeburalame. Birde ünlü hellımpeynırli sandviç.öğle rın ııasıl oldugunu düş.ünüvordum. dü.şliiyemeğiolarak. Yalmzeaacıkmamıştım.yoyordum. rul muştum da. Onun için, biraz da kestirdim GirneCaddesi,beni Atatürk Mcydanı'na oluıduğunıycrde. götürdü. Burası kentin merkezi.Ortasında, Sonra aşagıya indim. Venedikliler'den kalmabirkolonun bulunl.efkoşa'yı görmek istiyordum, gördiim. dugunu, Magusa'daıı aldığım kitapta okulyı oldu. Ancak yınede. birbaşka türlii mutmu^tum. Şimdi bakınea. o da pek küçüciik luoldunıGirne'yedönünce.^l geldi gözüme. Lefkoşa'da bir iki nıii/c \ar. kadın yazarlar ne diyor? çizgileriyle rarınzc cıvı; (lyşcıı hrıloğlu 1(111, /('YİHIII ırİİ SCIIII'd ÎDAKÖY ÇİFTLİK EVİ Ldrcmit Körtf/i'ndc zoytin sılkimı bıtıı. l)o^iinın lıızk'iv .ımı.ığ.mı zuyuıı vc zcyuny.ı^ı, siiğlı^ınıız için solr.ımı/da lıazır. Arkcolojik bıılunıııLır.ı gorı; zclinya^ı sckız bin yıldır kııllanılıyor. ^ cınckkrılı.'. k(vmı'liklı vı ıl.ıı, y.ıpınıında. Aıiiiv.ıtnnı Mczopııtanıva olarak k.ı nııl oıliliyoi". (,'.ıiktanrılı toplumlaula tanrılaıın insanlı^a armn^aıı cti^i trn yanıılı varlık olanık kııtsanftııij vc tck tanrılı dinlcrin kuısal kitaplaı ııula da özol olarak onurlandırılmıştıı. Rövlcliklc Akdeniz kıillürlcııııın lıiı sımncsı olan "Zcvtın Dalı" da güniınıu/c uzan.ıbılmı^ııi'. llcı ı toplıını olıııavı bcılcllc<lı^inıı/ bu f;uıılı'i' dc isc zcytin a^acım vc zc\lın\.ıı;ı kulmıunu S'ok ctnıcyc \öııclık aşın y.ıpıl.ışııı.ı, ÇLATC kıı iilifii nibi olunısıız ctkcnlcrı ortaclan kaldıı ııiak vc zcvtin afîacın.ı c^kı ıııbaıını kaz.ındırmak bızc vaıai;ir bir davıanı> ol.ıt.ıklır. Semalskendcr Azatoğlu Çamlıbel KöviiI clrcmil/ Balıkesir Tel: 02665X7 M 02/ }87 H 9Î Fax: 0266 387 U 02