Katalog

14 C LMHL'RİYLT DER<;İ Hastalanmak, kendı ölünıüyle yüzyüze gelmek, yıllarca dehşetli acılar çekmiş insanlar kumpanyasına dahil olmak, sınırda bir denevim. "Bir Metafor Olarak Hastalık ya/mak teslim olmamanm, ölüm cezasmı reddetmenin bir parçasıydı... Susan Sontag scnancı\a/dını \c Paıı.s'ıekı ülanaklaıı kısıtlı \cbağınisiz\apınıcılardan!iirıııcıcsliııı ettım. BııiHiıı ardından \cnidcn \azma\a basladım. Ikincibıınalını 1 ^75'ıcgcldKkanscrdim I iinı bıı bıınalımlaıa kaısı ko\nıa çalısiını. I lasialığınıabulduğunı\anıt,"BııMoial'oı Olarak 1 la.sialık"tı (lllness as Mctaplıor). ^arı göçmcnliğim iscyanıtını Satiirn EıkiM Altında"dakidenenıelerdebuldu. Butakıntılara borcumu bıı şckilde ödeyince. kendimi inaııılmazbıçımdcrahatlamışhissettim Kcndini/i arındırdığıııı/dan sözedi\orMinu/, >c bıı iç dircııci\le "Satiirn lîtkisi Altında"adlıkitabını/da>eralanya7arlarla ilgili dcncnıelcrini/de sevecen bir iislııp kullanıyorsunuz. H\et.böylcyazmamınnedeni biı clcsiırnıenolmaniam. Ele^ıirminöncnılibiı işlc\ 1. enalamaya, >apa\ lığa \ahsice saldırnıakia. Kizgmlıkla \ aznıak se\ gıyle yazınaktan dalıakolaydır. Hastalığını/. sizdeki pek çok tavır de<iişikligindcasdetkt'nnıioldu? Deııemeniz "\rtaud \aklaşımr'ııda (Approachin» Aıtaııd). onun nıaddf>e dünüşerı bilinç olarak bedon \ c hcdenin 11/ikscl düşünselligi ka\ lanıındansözclliniz. Hastalanmak. kcndı ölumü\le \ üz\ iize gelnıck. \ıllarca dch^ctli acılar çckmis \c çoğudaölmüşinsanlaı kumpan> asmadahıl olmak. clbetic sınırda birdonc\ im. Kı^ı bıı daha asla cskisi gibi cılamıyor. Bana ölmc olasılığım oldıığu anlatıldı. Ölmcdını. Kıısıırsıızbivtıhbı bakını gördünı pck çok kanscr hasiasından cok daha i\ 1. u\ gun icda\ 1 görcn pck az kansorlı ölür. Bu durum bcni dehşctc düşürdü \ c oi"kolondirdi umarsızca bıracı \cölünı. Bu durum." Bir Metafor Olarak Hastalık"ı \ azmama ncdcn oldıı. Kılabı yazınak ıcslinı olmanıanın. ölüm cezasmı reddetmenin hirpaıvasıydı. Nictzsche'niıı dediğı gibi.herncki.si/ı ökliiıemi\oı.ohaldegücünÜ7egüçkaiı\oı denıckiıı. \maoöldüremc\eıı şe\ 11 \ ara bırakma olasılığı da 1 \ar. Olümebu denlı \aklasıp biitün \olıı biı Virpıdagcri dönemczsiniz. Beninı/amanla farklı. daha a/ masumane bir ilişkim \aı. lşimledetamterstne\es\eselibirilişkim I ilınkı i \aratıcı ^ahşmanı/ııı bir parçası olarakdüsiindüiiünü/ü sö\ lii>oısıınıız. Senar\ o \ azaı ım, çekimden aıılanm. göriiniii değerlenıiirmesiyapanm. Filmın miiziğini \ apan besieci\ le de calışınm. Aktörtcri yöııctirim \e filmin düzdtisini yaparıııı. Tiinı bunlan başmdan sonuna kendim lıallederinı. Hal bö\ le olunca. nasıl yazmak dilden oluşan bir \ aratımsa, film > apmak da göriintü \ 0 sesien olu^an bir\ aratım denıektir. Ti\ jtro > öncımck ise. zalen \ arolan biro\ unıı ya da opcrav 1 alıp se\ irci için kıısııı suzbır se\irlikhalinegeıirmektirhatta.cğcı münıkünsc. bıından da iy isini \ apmak. \ önctmt'nliğinençekiciyanınedir? Birincısi. \ önetnıebirgörme. gösteı me bıcimıdır. Bu: gci'çek. sonıul. zanaaıe dönüktiir. \c iijin içinde baska insanlar da \ardır\ azmak tam anlamu latck ba^ına > apılan bir c\ lemidir.\öncimek isedaimaekipçalı^ması gerektirir. ^ öncimc derkcn. film kadar sahnc \ önetimini de kaslcdiyorıını. Bazı ba1,'ok/orla.şiırdı \ cbııını U7unsürczılınımdcn kımlardan,bunlar,avnıtattaben7.cretkinliktı/akla^.tırnıa\ ıba^aranıadıııı. I v>hU"lı \ ıllar lergörüntüyü. miiziği dü.şünün.akıörlcıle boy unca hcp sincnıa\ a kala \ (ırdıım ve lıcnı çal ışmay 1. Ama cok bü\ ük bir fark da \ ar en azmdanbenimiçin. Bir film özgünbiryaıaParis'ichcnı Ronıa'dagitlikçedalıaı;ok1"ilm ıımdır, ama tiyatıo ya da opera}, apıtını \ödünyasına gönıüldüm. Sonunda kcndi \önctnıey i düşündüğümde. bunu hcp hayranhk nctmck islcdiğimbirfilmprojesi\lckalkıp Ronıa'ya gitıinı. Oı ;ula bir \ apımcı ararkon. du\ duğum bir çalışmayı yönetmek olarak alSıockholm'doki bırbaşka \ apımcıdan <;ağrı gıln orum. bir opera librcttosu ya da bir tiyataldım. \ia\ lcce. ikı \ 1 bo\ ıınca. iki 1'ilnı ya roo\unuya7mak gibi dcğil. Bıı nedenle. 1111 yet \e tulku bağlammda. tiyatroda vönetparak Isseç'ıekaldını. 1072'debii\ iik birbumenlikbenimbilineimlebirdencmeci olanalııııagirdim."Satürn I.tkisi Altında"(L'nrak ilintıli. ll)80*dc İtalya'da yaptıgım gibi dcrtlıe Sign ofSatıırn). bıı ruh halindeyazılPirandcllo"nunbiroyununuyadaStrauss'un dı. Paris'tcufacıkbirodadaoturmıış'Ncrede\ 11 beıı? Ne yapnorum?" diye düşünü \ eya.lanaçek'in bir operasını yönetmek. on11 larla ilgili birdeneme yazmaklaaynıamaea \ordunı.(jörünüştc. ülkcsi dı^ındayaşayan hİ7metedebilir. Bcncalısmanmbu\'anlannı birı\dımama istcdiğinı budoğildi. Artıkbir \ a7ar gibi dc görünmih ordunı ama lıa\ atta gözelırim. Onları canlı tııtmak isterim, insanlar işin ilgiın,'halegetinıim.Oyıın\önecnçok ıstcdıüım ^c\ dobu\ du. Bö\ lece.bir Yazdıklarım bir başkaldın değildi usan Sontag'm entelektüel \eyazmsal üııii 14M)'lann orıalarında vayımlanan.kenllisanatduyarlıhğmı konıı alan ""Kamp" IVerine Nollar" (Notes on "Camp") \e içcriklcrini çÖ7İimle\erek kar.şi bir konumda tartıstıgı rıııııa Karşı"( Against Interpretationladlıdeneıneleri\ leolu.ştu. Buradan başlayarak, Susan Sontag, ronıaıılannda, kısa öykülerde. i'ilmlerde ve dencınclcrdc cslclik ve etik. popülcr kültür ve "yüksek" sanat arasındaki ilişkiyikurealamavade\ametti. Susan Sonlag. bi/de Yapı Kredi Vayınları arasında çıkan"BöyleYasıyoru7Artık"adlıöykiisiinün bııgünc dcğin yazdığı en iyi s.e\ olduğunu söytüyor. Romancı Gore Vidal onu ijöyle tanıtıyor: "Bıiiuınku A\ ı upa \azım\ laen bü\ ük köprü\ üoluşturan kadııı." Bıı sa\uni7da yer \erdiğimi/ röpörtaj Charles Rııas'ın "Amcrikan Vızaı ları\ la KoiHi^malar" kiıabmdan. TürkceyeNesrin Armaıı çe\irdi. Pekçokkişi.son romanmız 1%0'ların soınındaçıktı^ıiçin.eleştirelçalışmalarını/.a ncoldu<>uıuı sorınor. İnsanlarinıajıııızın deıu'iııelerinizle tıkızlaştı<>ını diisiinüyor. Ben bıı ikısi arasında gıdıp geldım hcp l%.Vieyayımlanan"Yelinimer(Benefactorlbirromandı. Sonrabütünbııdencmeler \c ardından bir roman daha; "Olü Çocuk" (DeallıKil). l%8'dc\'icinanragiUım.Orada savaştan du>duğum denıı aeı ya7inamı