Katalog

BASKENT M O Ş E R R E F GÜNLERİ H E K İ M O Û L U dır. Yorumudur. Hissettikleri vc bu hislerle yoğrulan aklıdır. Geçen gün tango yaptım, dün blujean giydim. Bııgün karşını/da kravatlı takım elbiseliyim. İçımde biten binalarıma karşı, yoldan geçen herhangi bir adam kadar heyecan yok. Serüven bitti. Yarın yeni bir işe, yeniden bir boş kâğıt alarak başlayacağım. En büyük düşmanım özüm, eski yaptıklanm. Herkesin belki hesaplaşma dediği şey. Aslında hesaplaşma yok. Taa derinden, saygı duyduğum biriki mimari ürün. Güçlü, yü/yıllara dayanabilmiş ve dayanacak. Sankı dünyaya çakılmış köşe taşları. TaçMahal, FatehPur. Sikri, Partenon, Ayasofya, Selimiye Camii, İstanbul Üsküdar Şemsipaşa Külliyesi, Ronchamp Kiliscsi, RyoanJi Tapınağı, Tsukuba'daki otel, Yozgat'ta pervanc hamamı, Anadolu'da küçücük bir köy evi. Beni korkutan yapılar teknolojiye esir düşmüş heyulalar. Frit/ Lang'ın Mctropolis filmindeki gibi tek boyutla^tırılmış insanlann girip çıktığı mekanlar. Şeytana hizmet eden mimarlar. Speer'in yapılannın fotoğraflarında bile, tren sesleri içinde inip kalkan cller, czen çizmeler görüyorum. Benim en bas,anlı yapim, askerlik yaparken büyük ce/alar almayı gö/e alıp emırlere karsı gclerek yapmadığım hapishane binasıdır. Türkçe'de bir deyim var: 'Aşk olduğu /aman samanlık seyran olur.' Her atasözü gibi tersi de doğru. Aşk olmadığı zaman saraylar samanlık olur. Artık binaların temelleri aşk, insan ve insanlık sevgisi olmalı. O /aman Arjantın'den Türkiye'ye, Peru'dan Yeni Zelanda'ya kadar yeni mimarlığın özgür havası, yaratıcı insan zckâsıyla birleşerek sadece akarsular, renk renk çiçckler, tatlı yemişlerle dolu bahçecennet tanfine yapı unsurunu da sokacaktır." Bu görüşe katılmak için mimar olmak gerekmiyor değil mi? uenos Aires'te dü/enlenen Uluslararası Mimarlık Bienali'ne bir Türk miman da katıldı geçen ay. Çankaya'daki güzel kule ile başkentin yaşamına yerleşen Ragıp Buluç. Sevdiğim, çizgisine saygı duyduğum bir mimar. Buenos Aires izlenimlerini büyük coşkuyla dinledim. Güzel bir olay bana her zaman çoşku verir. Çirkinliklcri, ucuzluklan aşar yeni bir kapı açarım. Yeniden umutla yürümeye başlarım. Bu kez Buenos Aires sokaklannda yürüdüm sevinçle. Yanımda sanat tarihçisi rcssam Jale Kr/cn, Melike Abasıyanık, karşımda Oya Buluç, kucağında küçük Elfe, dizlerinde Cem. Arjantin'e gitti diye Ragıp Buluç'a yüz vermiyor, ama o aynlığın nedenini öğrcnecek bir gün. Efe Buluç'u anımsıyorum, kuleyi gözleri parlayarak seyretmesini... Buenos Aires'teki bienale doksan beş mimar katılıyor. Projeler sergileniyor, slaytlar gösteriliyor, konuşmalar yapılıyor, değişik ülkelerden gelen ünlü mimarlar, mimarlığa ilgi duyanlar, öğrencilerle bir mimarlık olayı yaşanıyor. Ragıp Buluç ö/ünden söz etmektcn hoşlanma? ama Jale Erzen'i dinlerken onurlandık doğrusu. Konuşmasını o çevirmiş lngilizcc'ye, Ingilizce bilmcycnler de Ispanyolca dinlemişler. Sonra da soru yağmuru başlıyor. Ben konuşmanın Türkçesini okudum, kimi bölümleri size de aktarmak istiyorum. Mimarlığın kabuk değiştirdiğini söylüyor Ragıp Buluç ama özünün hiç değişmediğini. "Mimarlık mekan yapma ya da isteyerek, bilerek yapmama sanatıdır" diyor, "mimarlık yaşama biçimini yaratır. Yeni yaşam biçimleri, yeni alışkanlıklar haline gelınce, güzeli ve doğruyu, alışılmıştan rastgelelikten ayınp korumak ve tüketicinin hizmetine sunmak ve onu kimlikleştirmek, mimarlann sorumluluğudur. AnadoluTürk kültürü Japon ya da Anglosakson kültürleri gibi bir adada doğmuş ve yüzyıllarca kendini rafıne etmiş bir kültür değildir. Asya ve Avrupa arasında bir köprü durumunda olan bu topraklar M.ö. 7000 yılından başlayan, Mimarlık kabuk değistiriyor B Çağlayandan denlz kıyısına Arjantın'dekı sckız kılomctrelik çağlayandan Okyanus'a yöneldik, Porteki/ kıyılarına geldik sonra. Çağlayanda kanatlanan beyaz kelebeklerden Melike Abasıyanık Kurtiç'in kum çizgilerine. Necati Kurtiç'in Lizbon'daki görevi nedeniyle Jîeş yıl Portekiz'de kaldı değcrli sanatçımız. Denizin gizini aramaya doyamıyor. Albümlerinden birini açtık. Kestaneler, deniz erişteleri derken kum çizgileri, denizde oluşan renkler, bulutlar, bulutlann gölgeleriyle parlattı gözlerimizi. Kumda çizgiler kayalarda oyulan heykellere benziyor kimi fotoğraflarda. Nasıl aramış, nasıl görmüş onları. O fotoğraflann sergilenmesini diliyorum ben. Tüm sanatseverlerin gözü parlasın. ^ Mimar Rafap Buhıç va sanat tarihçlairaaaam Jato Irzan Buanos Alraa'ta. Uluslararası Mr topiantıya Türklya'dan aatam. F ırehistorik neolitik Hitit Frigyonya Grek Pers Roma Bizans Selçuklu Batı kültür ve yaşam biçimleriyle tanınmış, bu kültürleri bir pota içinde beraber ve uygun yaşam biçimi olarak uzun yıllaryüzyıllar etki ve ivmeleriyle yaşatabilmiştir. Dünyanın ilk gridiron (ızgara) planlı CUMHURİYET şehri, Anadolu'daki Priene harabelerinden alttaki ovaya baktığınız zaman halen zeytin ağaçlannın aynı düzende geometrik dizilişleri veya satın aldığınız yeni dokunmuş bir Sıvas halısında üç bin yıl önce kullanılan Frig motiflerini görmemiz kimi değerlerin hâlâ yaşadığının somut göstergesidir. Yeniyi kolay kabul edebilme ve uyum sağlama, bu kültürler harmanının ortaya çıkardığı, elle tutulamayan değerlerden biridir..." InlllMH ll^Şfli IHİIUvl Giderek mimarlığa kişiscl bakışını yansıtıyor Ragıp Buluç: "Artık dünyada ne kadar mimar varsa o kadar da mimarlık var. Bu yeni özgürlüğü doyasıya tatmak gereğini hissediyorum. Artık binada beşinci boyut mimann kendisidir. Hayata bakış açısı DENSİ 24 EKİM 1993 SAYI 311