Katalog

KONUT ve YAŞAM İNCELEME 6 Kiralarda yüzde ’e varan artışlar yaşanıyor Her yıl milyon konutun satıldığı Türkiye’de bu yıl büyük düşüş yaşanacağı belirtilirken ekonomideki istikrarın bozulması nedeniyle kiraların önümüzdeki dönemde büyük zamlar göreceği tahmin ediliyor ŞEHRİBAN KIRAÇ on dönemlerde piyasalarda yaşanan hareketlilik gayrimenkul satışlarını durdurma noktasına getirirken, kiralarda ise yüzde 75’e varan artışlar yaşanıyor. Kredi faizlerindeki hızlı düşüşünün de etkisiyle 2005’te altın yılını yaşayan konut sektöründe, son bir iki ayda özellikle faiz ve kurların yükselmesi, martgagenin uygulamaya girmemesi ile birlikte konut sektörü de büyük bir darboğaza girdi. Bankaların konut kredilerini tekrar yükselmesi ile birlikte kredi kullanımı azalırken yeni konut projelerinin hayata geçirilmesinde ise önemli bir yavaşlama söz konusu. Uzmanlar her yıl 1 milyon konutun satıldığı Türkiye’de bu yıl büyük düşüş yaşanacağını belirtirken, ekonomideki istikrarın bozulması nedeniyle de kiraların ise önümüzdeki dönemde büyük zamlar göreceğini bildirdi. Büyük kavga BAŞTARAFI 1. SAYFADA... son bir yıldır sürekli zam yaptığını’’ savundu. TOKİ konutları, okul, hastane gibi kamudan iş alan müteahhitlerin iflas riskiyle karşı karşıya kaldığını belirten TİMSE’nin girişimlerine karşın, hükümet böyle bir girişimde bulunmadı. Fiyat farkı kararnamesinin çıkmayacağının anlaşılması üzerine TOKİ, sıkıntıyı çözebilmek için çözüm arayışına girdi. Fiyat farkı sorununu tek başına çözemeyen TOKİ, son çare olarak Maliye Bakanlığına bir yazı yazarak, yardım istedi. Maliye kabul ederse, müteahhitlerden kestiği yüzde 6 oranındaki KDV’yi kesmekten vazgeçecek. ‘Müteahhitler abartıyor’ Buna karşılık çimento ve hazır betoncular, müteahhitlerin fiyat artışlarını abarttığı kanısında. Cumhuriyet’in sorularını yanıtlayan Türkiye Hazır Beton Birliği’nin İstanbul, Ankara ve Antalya’daki 6 firmanın ortalamasına dayanarak derlediği verilere göre, geçen yılın Haziran ayından bu yıla son 12 aylık dönemde çimentoda ortalama yüzde 15.1 artış oldu. Hazır betonun maliyetinde önemli unsurlardan biri sayılan agrega (kırma taşmıcır) fiyatları yörelere göre çok değişmekle birlikte ortalama yüzde 32.42, kimyasal katkı maddeleri ise yüzde 17.39 yükseldi. Sonuçta son bir yıl içinde C25 hazır betonun teslim fiyatında ortalama yüzde 23.04 artış kaydedildi. Bu arada en ciddi artışlardan biri de maliyette çok önemli bir kalem oluşturan motorin fiyatlarında gerçekleşti. Son bir yılda motorin fiyatları yüzde 16 yükseldi. Bu durumda, halen piyasada metrekübü 6070 YTL’den satılan hazırbeton içindeki akaryakıt payı yüzde 16 artışla 8 YTL’yi buldu. THBB Genel Sekreteri Ferruh Karakule, bütün bu artışlara karşın 100 metrekarelik bir dairede, temel payı dahil, ortalama 3035 metreküp beton kullanıldığını hatırlatarak, ‘‘Şu anda hazır betonun 100 m2’lik bir dairedeki payı en fazla 22.5 bin YTL’dir. Buradaki artış abartılıyor. Hazırbetondaki artış, girdilerdeki artışlardan kaynaklanıyor. Yoksa sektör, güç koşullarda ayakta kalmaya çalışıyor’’ dedi. İNTES: Balon patlayacak Bu arada maliyet ve fiyatlara ilişkin tartışma devam ederken Türkiye İnşaat Sanayicileri İşveren Sendikası (İNTES) Başkanı Şükrü Koçoğlu’nun uyarıları sektörün gündemine girdi. Koçoğlu, geçtiğimiz 5 yıl içinde inşaat sektörünün GSMH’deki payının yüzde 20 azaldığını, buna karşın büyüme hızının arttığını kaydetti. Sektörün 2000’deki büyümesinin yüzde 4.4 düzeyinde gerçekleştiği ne, bunun geçen yıl yüzde 21.5’e çıktığına işaret eden Koçoğlu, ‘‘Ancak büyümeyi biz bir türlü hissetmedik. Büyüme kriterlerinde yanlışlık, eksiklikler var’’ dedi. Şükrü Koçoğlu, dikkate alınan kriterlerin TOKİ’nin yatırımlarında, ruhsat taleplerindeki artış ile geçen yıl 4917 adet inşaat firmasının kurulması olduğunu belirtti. Şu anda konutta belli kırmızı noktalar oluştuğunu, ekonomideki istikrar ve faizlerdeki düşüşle birlikte birçok kişinin konuta yöneldiğini ifade eden Koçoğlu, şöyle konuştu: ‘‘Bunun bir yerde kırılması gerekirdi. Şu anda Türkiye’de insanlar konuta ihtiyaçtan dolayı değil yatırım amacıyla yöneldi. O kadar çok konut yapılmaya başlandı ki, inşaat malzemelerinde ciddi sıkıntı var, ürün bulunamıyor. Bu iş, enflasyonu ciddi biçimde azdırıyor. Bulunmayan mal kıymetli oldu, bu da enflasyona neden oldu. İnşaatta girdi malzemelerinin fiyatı yılbaşından bu yana yüzde 40 arttı. Malzemelerin bu kadar artması genel ekonomiyi zorlayıcı ciddi bir etken.’’ Konutta biraz duraklanması ve balans ayarı yapmak gerektiğini belirten Koçoğlu, ‘‘Konut balonu artık patlayacak, gitmeyecek. Talep çok olunca herkes fiyatları çok şişirdi. En azından devletin biraz durması lazım ki, talep azalsın ve fiyat biraz düşsün” diye konuştu. Koçoğlu, çimento sektöründe bir kartelleşme olduğunu savunarak, sektörde full time çalışmaya rağmen üretimin yetmediğini söyledi. S Konuta olan talep tamamen bitti 2005 yılında bankaların konut kredilerini aşağı çekmesi ile konut sektörünün büyük bir canlılık geçirdiğini belirten İstanbul Emlak Komisyoncuları Odası Başkanı Sabri Ateş, şu anda faizlerin tekrar yükselmesi ile birlikte konuta olan talebin tamamen bittiğini söyledi. Mortgage’nin hayata geçeceğinin söylenmesi ve konut faizlerinin düşmesi ile vatandaşın konuta karşı iştahının kabartıldığına işaret eden Ateş, Türkiye’de herkesin inşaatçı olmaya başladığını bildirdi. Ateş, konutta her zaman üst gelir grubunun ihtiyaçlarının karşılandığını, alt ve orta gelir grubunun göz ardı edildiğini anlatarak, “Türkiye’de tekrar dengelerin ve istikrarın bozulmasıyla bankalar 0.99’a kadar indirdikleri konut faizlerini bir anda 1.301.90’a kadar yükseltmeye başladı. Bankaların düşük faizle konut kredisi vermesi zaten vatandaşı hareketlendirmişti. Şimdi faizlerin ve dövizin hızlı bir şekilde artması konuta olan talebi tamamen bitirdi” dedi. TOKİ iştiraki ile gayrimenkul yapan şirketlerin son 2 aydır hiç konut satamadığını anlatan Ateş, konuta olan talepte büyük daralma yaşandığı satışlarda geçen yıla oranla yüzde 90’lık bir düşüşün yaşanacağını savundu. Mortgage’nin de Türkiye’de uygulanması mümkün olmadığına dikkat çeken Ateş, “Öncelikle bunun altyapısının oluşturulması gerekiyordu. Ankalar artık bu yüksek faizlerle kredi vere Artışın temel nedeni banka kredileri K iracılar Derneği (KİRADER) Başkanı Ali Ulvi Büyüknohutçu, kiraların artışının denetimsiz bir şekilde çerez gibi dağıtılan banka kredileri, mortgage söylentileri ve Adalet Komisyonu’nda bekleyen Borçlar Kanunu ile ilgili olduğunu açıkladı. Konut kredilerinin vatandaşa yanlış aktarıldığını 20 bin YTL’lik konutun, konut kredileri ile vatandaşa maliyetinin yaklaşık 80 bin YTL olduğunu anlatan Büyüknohutçu, kredilerin vatandaşa yanlış aktarıldığını dile getirdi. Büyüknohutçu, “20 bin YTL’lik bir konutun kirası 200 YTL ise, şişirilerek bu fiyat 80 bin YTL’ye çıkarılmışsa bunun kirası da 500 YTL’ye çıkarılıyor. Bankaların pompaladığı bu krediler ev kiralarının artmasının temel nedeni olmuştur. Buna bir de mortgage sistemi söylentileri de eklenince kiralar tavan yaptı” diye konuştu. Enflasyonu hesaplarına 250 YTL ile kiranın da eklendiğini hatırlatan Büyüknohotçu, ancak Türkiye’de hiçbir yerde bu fiyata ev bulunmadığını, ev sahipleri de kirayı vergilendirme sorumluluğundan kurtuldukları için istedikleri kadar zam yaptığını açıkladı. Şu anda Adalet Komisyonu’nda bekleyen yeni Borçlar Kanununa göre kiraların Tefe ve Üfe rakamlarına göre belirleneceğine dikkat çeken Büyüknohutçu, ev sahiplerinin de yasa çıkmadan önce kiraları en yüksek seviyeye çıkarmaya çalıştığını anlattı. Büyüknohutçu, “Eğer Borçlar Kanunu biran önce çıkmazsa çok yakın zamanda kiralarda büyük artışlar bekliyoruz. Eğer bu yaşanırsa çok yakında her boş bulduğu arsaya çadır kuracak kişiler karşımıza çıkacak. Kiralarda normal olması gereken zam artışının 9.8’dir. Çünkü enflasyon bu arındaydı. Kiracılar artışlarını yüzde 10’dan fazla yaptırmamalı” dedi. tiyaç duyduğunu bildiren Ateş, alt ve orta gelir grubuna hitap eden semtlerde yüzde 70’e varan kira artışları yaşandığını söyledi. Yüksek kira fiyatı artışlarını önlemenin yolunun konut açığını kapatmaktan geçtiğine işaret eden Ateş, parası alanlar için şu anda konut almak için en iyi dönem olduğunu bildirdi. mezler. Değerleme uzmanı yok. Aldığınız kredinin yarın öbür gün bir ödenmemesi konusunda bir sıkıntı yaşarsanız sigorta şirketleri size güvence vermiyor. Ayrıca ekonominin böyle kötüye gittiği bir dönemde de Mortgage çıkmaz ve bankalarımız da faizlerini indiremezler” diye konuştu. Her yıl İstanbul’un 750 bin konuta ih Yeni projelerde bir düşüş söz konusu R EMAX Türkiye Genel Müdürü Murat Goldştayn, kira artışlarının yüksek talepten kaynaklandığına işaret ederek, talep arttıkça kiraların da arttığını bildirdi. Türkiye’de yıllık 1 milyon civarında konut satıldığını akta ran Goldştayn, konut satışlarında bir durgunluk yaşamadıklarını ancak yeni konut projelerinin başlanmasında bir yavaşlamanın söz konusu olabileceğini aktardı. Murat Goldştayn, şu anda konut alanların yaklaşık yüzde 10 15’inin bankaların verdiği konut keredilerinden yararlandığını kaydeden Murat Goldştayn, son günlerde konut kredi faizlerinin tekrar yükselmesiyle bu talepte ciddi bir daralmanın yaşandığını sözlerine ekledi.