Katalog

ENERJİ 12 Melih Gökçek yönetimindeki Ankara Büyükşehir Belediyesi uygulamalarıyla başkentliler doğalgazda hep fazladan para ödedi Ankara’da doğalgaz eziyeti Oğuz TÜRKYILMAZ MMO Enerji Çalışma Grubu Başkanı oguz.turkyilmaz@mmo.org.tr nedeniyle, daha büyük boru çaplarının seçimi zorunlu olmuş, bu da yatırım maliyetini arttırmıştır. Ankara gibi hızla büyüyen, yoğun bir yapılaşmanın olduğu, eski binaların yıkılarak yerine çok katlı binaların inşa edildiği bir kentte, eski boruların kullanımıyla sorunlar yaşanmıştır. Eski havagazı boruları çap ve basınç sınıfı itibariyle, hızla artan doğalgaz talebini karşılayamayınca, yeniden kazı ve boru döşenme çalışmaları yapılması zorunlu olmuştur. Şehrin havagazı şebekesinin olmadığı Batıkent, Çayyolu vb. bölgelerine gaz götürüldüğünde; basınç sınıfını yükseltme imkanı olduğu halde başlangıçta yapılan bu hata sonraki belediye yönetimlerince de sürdürülmüştür. Ankara Doğalgaz Projesi’nin 1. aşamasında, projenin İngiliz kredisi ile finanse edilmesinden ötürü, kullanılan malzemelerin tamamı İngiltere’den ithal edilmiştir. 1990’lı yıllarda, bu defa Atilla Doğan Firması’nca üstlenilen ve Kanada kredisiyle gerçekleştirilen Ankara Doğalgaz Projesi’nin 2. aşamasında da, yapımda kullanılan malzeme ve ekipmanların büyük bir bölümü ithal edilmiştir. İzleyen yıllarda Güriş tarafından üstlenilen çeşitli aşamalar ise öz kaynaklarla finanse edilmiş ve kullanılan malzeme ve ekipman ağırlıkla yurtiçinden temin edilmiştir. Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin EGO eliyle yürüttüğü ve son olarak özelleştirme gerekçesiyle Başkent Doğal Gaz A.Ş’ye devrettiği doğalgaz faaliyetlerinde; öngörülen yatırım planları, kentte gazın götürüleceği bölgelerin hangi bölgeler olduğu ve ne zaman götürüleceği, abone sayıları ve gaz tüketim hedefleri vb. bilgiler, şeffaf biçimde kamuoyu ile paylaşılmamaktadır. Yatırım önceliklerinde daha çok siyasal tercihlerin egemen olduğu ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin EGO eliyle yürüttüğü ve son olarak özelleştirme gerekçesiyle Başkent Doğal Gaz A.Ş’ye devrettiği doğalgaz faaliyetlerinde; öngörülen yatırım planları, kentte gazın götürüleceği bölgelerin hangi bölgeler olduğu ve ne zaman götürüleceği, abone sayıları ve gaz tüketim hedefleri vb. bilgiler, şeffaf biçimde kamuoyu ile paylaşılmamaktadır. İzmit’te, bu yasanın yürürlüğe girmesinden sonra da bazı ayrıcalıklı uygulamalardan yararlanmıştır. Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK) tarafından düzenlenen kentsel doğalgaz dağıtım ihalelerini kazanan şirketlerin uygulayacakları birim hizmet ve amortisman bedeli, bazı kentlerde 0, çok büyük çoğunluğunda 1 sentin altında iken, EPDK kararlarıyla, Ankara, İstanbul ve İzmit’teki gaz kuruluşlarının, diğer kentlerdeki birim hizmet ve amortisman bedelinin çok üzerinde bedeller uygulamalarına imkan tanınmıştır. Örneğin 2006’da birim hizmet ve amortisman bedeli diğer kentlerde 03.7 Kr/metreküp iken, bu bedel EGO için EPDK kararıyla 5.80 Kr/metreküp olarak uygulanmıştır. 2007’de bu rakam EPDK’nın lisans ihalelerini kazanan şirketler için 03.5 Kr mertebesindedir. Ancak EPDK kararıyla ayrıcalıklı statüdeki şirketler olan İGDAŞ için 5.9947 Kr, EGO için 5.8019 Kr, İZGAZ, AGDAŞ ve BAHÇEŞEHİRGAZ için ise 6.9649 Kr’dir. Bu şirketler üretici fiyat endeksindeki artışları bu rakamlara ekleyebilmektedirler. ürkiye’de doğalgaz hizmetinin yurttaşlara sunumunda Ankara her açıdan bugüne kadar can yakıcı uygulamaların yaşandığı bir kent olmuştur. Ankara Büyükşehir Belediyesi ve Başkanı Melih Gökçek’le özdeşleşerek anılan bu uygulamalar, fazladan tahsil edilen doğalgaz paraları ve pil paralarından ön ödemeli elektronik sayaç dayatmalarına kadar uzanmaktadır. Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin Hazine’ye ve BOTAŞ’a ödemediği borçlar nedeniyle kamu zor durumda kalırken, bu borcun faizlerini silip, faiz işletilmeden anaparanın özelleştirme sonrasına kadar dondurulmasına yönelik kişiye özel düzenleme yapılmıştır. Bunun bedeli ise başka şehirlerde olmayan yükseklikte birim hizmet ve amortisman bedeli yoluyla Ankara halkından tahsil edilmektedir. Çıkarılan yasayla da dolar üzerinden Başkent Doğalgaz’ı satın alacak şirkete kar garantisi verilmiştir. Türkiye’de 1988’te başlayan kentsel doğalgaz uygulamalarının ilki olan ve İngiliz kredisiyle finanse edilen, British Gas’ın müşavir, AMECKutlutaş Ortaklığı’nın yüklenici olduğu Ankara Doğalgaz Projesi 1. aşamasında; bir an önce Rusya’dan gaz alımının başlayabilmesi ve kentte doğalgaz kullanımına acilen geçilmesi için, mevcut havagazı şebekesinin kullanım kararı verilmiştir. Seçilen dağıtım şebekesi basıncı, eski borular kullanılacağı için düşük seçilmiştir. Ülkemizde diğer tüm kentlerde şebeke basıncı 4 bar olarak tasarlanmış ve uygulanmışken, Ankara’da dağıtım şebekesi 5075 milibar şebeke basıncına göre tasarlanmıştır. Düşük basınç ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ T gözlemlenmiştir. Büyükşehir belediyelerinin görev sınırlarıyla ilgili yapılan yasal düzenlemelerle, Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin sınırları genişlemiş ve daha önce büyükşehir sınırları içinde olmayan bazı çevre ilçe ve beldeler sınırları içine girmiştir. Bu ilçe ve beldelere de gaz götürme yükümlüğü olan Büyükşehir Belediyesi, gazı ne zaman getireceğine ilişkin olarak kamuoyuna doyurucu bir bilgi vermemiştir. Yüksek karlı satış olanağı Rekabet Kurulu’nun 8 Mart 2002 tarihli kararında, 4646 sayılı Yasa’nın işlerlik kazandığı tarihten önceki dönemler ağırlıklı olmak üzere, BOTAŞ’ın ve kentsel gaz şirketlerinin tekel durumu incelenmektedir. BOTAŞ, 2000 Temmuz’undan sonra kentsel gaz şirketlerine zararına veya çok düşük marjlarla gaz satarken, Rekabet Kurulu’nun incelemesine konu olan 1997 Ocak–2001 Aralık döneminde EGO konutlara yüzde 27yüzde 45, resmi dairelere yüzde 44yüzde 89; İGDAŞ ise konutlara yüzde 25yüzde 39, resmi dairelere yüzde 47yüzde 108 arasında değişen kar oranlarıyla gaz satmıştır. 4646 sayılı Doğal Gaz Yasası’ndan önce doğalgaz dağıtımı yapan Ankara, İstanbul ve Satış öncesi özel yasayla garanti AKP yönetimindeki Ankara, İstanbul ve İzmit büyükşehir belediyelerine bağlı kentsel gaz kuruluşlarını kollayan bu davranış, EGO’nun özelleştirilmesi için yapılan yasal düzenleme ile yoğunlaşarak sürdürülmüştür. Türkiye’de başka hiç ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ ENERJİ