Katalog

Sihirli Değnek yüzyıl Avrupa çizgi romanlarının en ünlüleri arasında olan, Belçikalı çizer Herge tarafından yaratılan Tenten ve köpeği 10 Ocak 1929’da doğmuş. 200 milyondan fazla basılan ve 50’den fazla dile çevrilen Tenten ve köpeğinin 75. yaşı 2004 yılında pek çok ülkede kutlanmıştı. Belçika Postası 1979’da Gençlik Pul Koleksiyonculuğu Gününü kutlamak için bastırılan Tenten pulu, çizgi roman karakteri olarak basılan ilk pul olma özelliğini de taşıyor. Hollanda Krallık Postası da 1999’da bir dizi Tenten pulu bastırmış, pullar birkaç saat içinde tükenmişti. Ocak 2004’te Tenten’in 75. yaşgünü sebebiyle Belçika’da 50 bin adet 10 Euroluk hatıralık madeni para da basılması Tenten’i benzerleri içinde farklı bir yere taşıyor. Tenten’in maceralarına İnkılap Yayınları’ndan ulaşmak mümkün... Rin Tin Tin de Tenten’in köpeği kadar sevilen kahramanlardan. Hollywood Rin Tin Tin’i 1930’larda yarattı. Yaklaşık 40 filmde oynayan Rin Tin Tin adlı köpeği çocuklar çok sevdi. Büyükler de... Hollywood elbette Rin Tin Tin’in ölmesine ve unutulmasına izin veremezdi. O yüzden hemen Rin Tin Tin’in oğlu film ve TV dizilerinde onun yerini aldı. Daha uzun yıllar Rin Tin Tin macerası devam etti... Red Kit ve Rin Tin Tin’in serüvenleri çizgi roman olarak Yapı Kredi Yayınları’ nda... “Pony Express”, “Daltonlar Evleniyor”, “Doktor Doxey’in İksiri”... Çizgi Romanlar genellikle sınıflandırmalar ve ön yargılar içerdiğinden bu türün çocuklar için zararlı olduğunu düşünenler bulunmaktadır. Çocuklara ‘Tom Miks, Teksas okutulmalı mı’ tartışmasıyla yıllardır epeyce kafa yoran ailelerin, eğitimcilerin ve psikologların hem haklı ve hem de haksız oldukları yönler vardır. Çizgi romanın zararlı olduğunu düşünenler, bu türün çocuğun dilini bozduğunu, onu düşünme tembeli yaptığını ve her toplum gerçeğiyle bağdaşmadığı için duygu ve düşünce yozlaşmasına neden olduğunu, kavga ve şiddeti destekleyip çocuğu suça yönelttiğini söylemektedirler. Ancak, kötü örneklere bakıp bu türü tamamen dışlamak da yanlıştır. Yaklaşımı açısından kimi zaman edebi eksiklikleri olsa da çizgiyle birleşen anlatımı aslında çocuklara yeni boyutlar, yeni bakış açıları da kazandırabilmektedir. Olayları çözerken resim ve dil arasında ilişki kurmaya çalışan, ipuçlarını arayan ve serüven gereksinimlerini karşılayan çocuklar, zamanla diğer türlere de yönelerek, çizgi romanları bir geçiş türü olarak kullanabilmektedirler. Bu türü savunan uzmanlar, önemli olan şeyin, bunun tek okuma türü olmasına izin vermemek olduğunu söylemektedirler. Çizgi Roman Okurları Platformu’ndan Hazırlayan: Nilay Yılmaz Edebiyatımızın Koca Çınarı: Rıfat Ilgaz “Rıfat Ilgaz Sempozyumu”, Çınar Yayınları, Ekim 2007, 903 sayfa Kastamonu Valiliği, Ankara Üniversitesi, Kastamonu Meslek Yüksek Okulu ve Çınar Yayınları Rıfat Ilgaz Kültür Merkezi tarafından, 1012 Mayıs 2006 tarihinde Kastamonu Meslek Yüksekokulu’nda gerçekleştirilen “Rıfat Ilgaz Sempozyumu” (1012 Mayıs 2006) “Edebiyatımızın Koca Çınarı” anısına kitaplaştırıldı. Rıfat Ilgaz’ın fotoğrafının basıldığı kitabın ön kapağı görselliği, sempozyum sonuç bildirisinin yer aldığı arka kapağı ise içeriğiyle dikkat çekici. Dokuz yüz üç sayfadan oluşan eserin ilk sayfalarında, açıklama ve sempozyum kurullarında yer alanların isimleri bulunuyor. Türk edebiyat tarihi açısından önemli bir arşiv olan bu yapıt Ekim 2007’de Çınar Yayınları tarafından yayımlandı. Bölüm başlıkları: “Rıfat Ilgaz ve Kişiliği”, “Rıfat Ilgaz ve Dil”, “Rıfat Ilgaz’ın Romancılığı ve Öykücülüğü”, “Rıfat Ilgaz ve Tiyatro”, “Rıfat Ilgaz ve Çocuk Edebiyatı”, “Rıfat Ilgaz ve Aydınlanma”, “Yerelden Evrensele Rıfat Ilgaz”, “Rıfat Ilgaz ve Eğitim”, “Rıfat Ilgaz’ın Şiiri”, “Rıfat Ilgaz ve Mizah”. “Rıfat Ilgaz ve Çocuk Edebiyatı” bölümündeki bildiriler: ? “Rıfat Ilgaz’ın Bacaksız Dizisinde Çocuk İmgesi (Sedat Sever) ? Rıfat Ilgaz’ın Çocuk Yapıtları (Tansu Bele) ? Türk Çocuk Şiiri Geleneğindeki Farklı Tutumuyla Rıfat Ilgaz (İbrahim Kıbrıs) ? Bacaksız’ın Başından Geçenler Dizisinin Eğitsel Özellikleri (Ümit Bozkurt) ? Rıfat Ilgaz’ın Küçükçekmece Okyanusu ve Cankurtaran Yılmaz Adlı Romanlarının Eleştirel Düşünmeye Etkisi (Suna Canlı) ? Öksüz Civciv ile Cankurtaran Yılmaz’da Çocuk, Çocuk Gerçekliği ve Çocuk Eğitimi (Esra Lüle) ? Rıfat Ilgaz’ın Çocuk Kitaplarındaki İletilerin Temel Yönelimleri (Canan Aslan) ? Rıfat Ilgaz’ın Çocuk Romanlarındaki İletiler (Şükran Oğuz ve Embiye Tahiroğlu) ? Rıfat Ilgaz’ın Çocuk Kitaplarındaki Toplumsal İletiler (İncila Çalışkan) “Rıfat Ilgaz ve Eğitim” bölümündeki bildiriler: ? Eğitim Anlayışı ve Çekilen Filmleri Açısından Hababam Sınıfı (Selahattin Dilidüzgün) ? Rıfat Ilgaz’ın Çocuk Romanlarının Okuma Dersinin Amaçlarına Uygunluğu Açısından İncelenmesi (Belgin Tanrıverdi ve Özlem Apak) ? Rıfat Ilgaz’ın Çocuk ve Gençlik Edebiyatında Eğitim Anlayışı (Kemal Erol) ? Rıfat Ilgaz’ın Sarı Yazma Adlı Romanında Öğretmen Davranışı (Oya Aşkır) ? Rıfat Ilgaz’ın Sarı Yazma Adlı Romanında Okul Yönetimi ve Sorunları (Pınar Kızılhan) ? Etik ve Eğitsel Açıdan Bacaksız (Savaş Ünlü) ? Rıfat Ilgaz’ın Eğitime Bakışı (Mehmet Saydur) ? Rıfat Ilgaz’ın Yapıtlarında Eğitime Bakışı (Hasan Barışcan) ? Az Rastlanır Bir İnsan (Çetin Yiğenoğlu) ? Rıfat Ilgaz’ın Cankurtaran Yılmaz Adlı Eserinde Eğitsel Unsurlar (Yaşar Barut) ? Rıfat Ilgaz’ın ÖğretmeÖğrenme Bağlamlı Şiirlerinde Eğitbilimsel Göstergeler (Ahmet Çebi) Rıfat Ilgaz ve Mizah” bölümündeki bildirilerden: ? Rıfat Ilgaz’ın Bacaksız Dizisine Geleneksel Gülmece Karakterleri ve Gülmece Kuramları Açısından Bakış (Nilay Yılmaz) SAYFA 7 20. Çizgileri Okumak Sihirli Dergiler! ? Ebe Sobe (www.ebesobe.com) ? Bilim Çocuk (www.biltek.tubitak.gov.tr/cocuk) ? Meraklı Minik (www.biltek.tubitak.gov.tr) (okulöncesi) ? Okyanus (www.saklambac.com.tr/okyanus) Çocuk Yayınları ve Okuma Kültürü Dergisi ? Çoluk Çocuk (www.colukcocuk. com.tr) (yetişkinler için) CUMHURİYET KİTAP SAYI (ÇROP) Ümit Kireçci (oyuncuyazar) bakın ne diyor: “Bugün, dünyada çizgi romanın çocuk ve gençlerle buluşması için türlü yollar denenmektedir. Almanya’da ders olarak öğretilen çizgi roman, Fransa’da müzesi kurulan, bir çok ülkede de kütüphaneleri kurulan bir sanat dalıdır. Yurtdışında çizgi roman bir sanat dalının görmesi gereken tüm saygıyı görürken ülkemizde çizgi roman hâlâ öcü olarak görülmekte, çoğunlukla okunması gereksiz, zaman kaybı veya zararlı bir uğraş olarak algılanmaktadır. Oysa bugün güzel eğitim fakültelerinde onlarca yetenekli genç bu alanda eğitim görüyor, bir sanat dalına hizmet etmek üzere mezun oluyorlar. Buna karşın bir çok çocuk ve genç insan tanıştırılmadığı bir sanat dalından mahrum kalarak hem sanatsal tatmin duygusundan uzak kalıyor, hem de yeteneği olanların geliştirme fırsatı ellerinden alınıyor. Prof. Dr. Nilüfer Tuncer, “Çizgi Roman ve Çocuk” adlı kitabında “Çizgi Romanların Çocuklar Tarafından Sevilme Nedenleri” başlığı altında şu verileri sunar: Çizgi romanların, çocuklar tarafından bu kadar sevilmelerinin nedenlerini Larrick şöyle sıralar: Çizgi romanlar, çocuğun hareket ve macera isteğini doyurmaktadır. Olaylar hızla gelişmekte olup, öyküler kısadır. Bu da çabuk doyuma ulaşmak demektir. Okunmaları kolaydır. Okuyamayan çocuk bile, resimlerden öyküyü anlayabilir. Çizgi romanların satın alınması çok kolaydır, çünkü her yerde satılmakta ve fiyatları ucuzdur. Ayrıca, mahalledeki her çocuğun elinin altında değiştokuş yapabileceği, ya da ödünç verebileceği dergileri vardır. Çizgi roman okumak, herkesin yaptığı bir şeydir. Çocuklar grup onayına önem verirler. Diğerleri çizgi roman okurken birinin okumaması, o çocuğun “garip” olarak damgalanmasına yol açabilir. Birçok çocuğun okuyacak başka bir şeyi de yoktur. Pek çok çocuk, daha güzel ve en azından çizgi roman kadar sürükleyici kitapların varlığından haberdar bile değildir.” Çocukları nitelikli çizgi romanlarla buluşturmak üzere geçen 2006’da bir adım atılmıştı. 25 Aralık 2006’da Toplum Gönüllüleri Vakfı’nın (TOG) Benim Kütüphanem Projesi kapsamında, Çizgi Roman Okurları Platformu’nun (ÇROP) da işbirliğiyle Sakarya İl Halk Kütüphanesi’nde Çizgi Roman Kitaplığı kurulmuştu. O zamanın Sakarya Valisi sayın Nuri Okutan’ın açılışını yaptığı kitaplığa ikibin çizgi roman bağışlanmıştı... Çizgileri okumak isteyenler için: ? “Selen” dizisi, Aysel Gürmen, Uçanbalık Yayınları ? “Bizim Aile”, Nur İçözü, Bu Yayınları ? “Limon ile Zeytin” serisi, Salih Memecan, Mart Yayınları ?“Barış ve Dünya Dostları, Kemal Urgenç, Ekin Yayın Grubu ?“Red Kit”, Yapı Kredi Yayınları ?“Asteriks”, Remzi Kitabevi ? “Cedric”, Merkez Kitaplar ?“1001 Soruda Çizgi Roman”, İm Yayın Tasarım ?“Çizgi Roman Ansiklopedisi”, Halkan Alpin, İnkılap Yayınları ?“Çizgi Roman Sanatı”, Burhan Bolan, Engin Yayıncılık ?“Serüven”, Çizgi Roman Araştırmaları Dergisi, Oğlak Yayıncılık KISA KISA... “Animasyonun Önlenemez Yükselişi”, Özge Samancı, Bilgi Üniversitesi Yayınları “Live action” (canlı sinema) görsel anlatıyı sunmak için kullanılan, hareketli görüntünün algılanabilmesi, görüntünün devamlılığı ilkesine dayanan ortamlardan biri. Animasyon sineması ise tıpkı “live action” gibi görsel bir anlatı sunmak için kullanılan diğer bir ortam. Ancak animasyon sinemasında, hareketin görünür olmasını sağlayan çerçeveler dizisini oluşturmak için mutlaka bir kameraya ihtiyaç duyulmaz. Tamamen özgün olan bu çalışmanın yazarı Özge Samancı, bir animasyon ortamından sözetmek için neden “çizgi film” ve “canlandırma sineması” terimlerini tercih etmediğini açıklarken; “çizgi film”in animasyon sinemasının sadece sınırlı bir kısmını kapsayan bir sözcük olduğunu vurguluyor, animasyon sinemasının sadece çocuklara, “live action” sinemasının ise yetişkinlere seslendiği gibi yerleşik kanılara karşı çıkıyor. Samancı, sinemanın günümüzde ulaştığı teknolojik düzeyde, sözkonusu iki ortamı birbirinden ayırmanın yanısıra, birlikteliğini değerlendirmenin de kolay olmadığını öne sürüyor. Yazarın bu eseri, animasyon sinemasının tarihsel sürecini irdelerken, giderek karmaşıklaşan bu yapıdaki yeni terminolojik gelişmeleri de ele alıyor ve animasyonun “hayali” dünyası ile “live action” sinemanın “gerçek” dünyası arasındaki gidişgelişleri inceliyor. ? ? Nilay Yılmaz, İstanbul Bilgi Üniversitesi, Eski Silahtarağa Elektrik Santralı. Silahtarağa Mah. Kazım Karabekir Cad. No:1 Eyüp / İstanbul nilayy@bilgi.edu.tr; Tel: 0212 236 78 42 www.nilayyilmaz.com/www.sihirlidegnek.org 933