Katalog

Sayfa 17 Ekim 2012 Çarşamba a2 Kültür sanat Haritacılık Müzesi T ürkiye’de haritacılığın kökleri, ilk kez 1834 yılında Harbiye’de verilmeye başlanan haritacılık derslerine kadar indirilmekle birlikte; resmi olarak, Osmanlı zamanında Harbiye Nezareti’ne bağlı olan Harita Dairesi’nin, 2.5.1925 tarih ve 657 sayılı yasa ile kara ve hava haritalarının alınması ve yayımlanması amacıyla kurulan Harita Umum Müdürlüğü’nün başına, Kurtuluş Savaşı süresince bu yolda büyük çabalar gösteren Korgeneral Mehmet Şevki Ölçer’in geçmesiyle başlar. İlk kez 2.5.1971’de Harita Yüksek Teknik Okulu Komutanlığı’nda oluşturulan “Haritacılık Müzesi” ise, 1934’ten itibaren adı Harita Genel Müdürlüğü olan kuruluşun, 1983’te Harita Genel Komutanlığı adını almasını takiben bu birim bünyesinde yer alır ve 15.7.1994 tarihinde de şu andaki binasına yerleşir. 19’uncu yüzyıldan günümüze gelen ve dünyada ilk oldukları söylenen orijinal “Kabartma Haritalar” bölümü ilginçtir. 18841885 yıllarında Yzb. Halil İbrahimÜtğm. Hasan RızaÜtğm. Ali HaydarÜtğm. Hasan Behçet’ten oluşan bir ekibin birlikte yaptıkları Korfu Adası ve Preveze civarı, Selanik şehri ile güneybatısı, Çanakkale Boğazı ve civarı, Karadeniz Boğazı ve civarı, Halkidikya yarımadası, Marmara Denizi ve civarı, Eğriboz adası ile Kuzey Sporad adaları haritalarının dışında değişik kişilerin yaptığı Kafkasya bölgesi ve Kevkeban Kalesi’nin civarı haritaları, ilk olmaları nedeniyle de ayrıca değerlidirler. “Tarihi Kağıt Haritalar” bölümünde 1963 kazıları sırasında örenyerinin duvarlarında saptanan Çatalhöyük Şehir Planı, Kaşgarlı Mahmud’un Divanü LügatitTürk’e eklediği ve Türklerin yaşadıkları yerleri ve ilişkide oldukları bazı ülkeleri gösteren dünya haritası, İbrahim Mürsel’in aslı İstanbul Deniz Müzesi’nde bulunan 1460 tarihli Güney Avrupa haritası, Piri Reis’in aslı Topkapı Müzesi’nde sergilenen ve 1513 tarihli 21 parçalık haritasının tek paftası gibi çok önemli haritalar vardır. Ayrıca 1912 tarihli Osmanlı İmparatorluğu, 1914 yapımı Bakırköy, 1924 tarihli Ankara haritaları ile Eskişehir planı da bu bölümdedir. Müzenin bir başka bölümünde 18’inci yüzyıldan başlayarak harita yapımında kullanılan “Teknik Aletler” bulunmaktadır. Padişah Abdülaziz’in oğlu Yusuf İzzettin’in Harita Dairesi’ne armağanı olan Cebeci Tıp Fakültesi Caddesi’nde Harita Genel Komutanlığı, Haritacılık Müzesi ve eski Harita Mahfeli’nin bulunduğu yerleşkenin girişi. GÖRÜNÜM A. Celal B NZET [email protected] Bir Ustanın İlk Resimleri yıl önce kaybettiğimiz sanatçı İsmail Altınok’un adını taşıyan bir merkez 10 geçtiğimiz dönemde oğlu Dr. Mehmet Altınok tarafından açılmıştı. Burada bugüne değin düzenlenen sergilerle, sanatçının belli temalar altında toplanan resimlerini görsel belleğimizde tazelemek olanağını bulduk. Onunla bütünleşen Burdur görünümlerinin ardından, soyuta yönelişlerini ve yine figüratife dönüşünün örnekleri bu etkinlikler sırasında bir kez daha izleyiciyle buluştu. Meslek yaşamının ilk dönemlerinde, görev yaptığı yerler dışında yaşamını Ankara’da geçiren ve bulunduğu yerleri tuvaline aktaran sanatçının çevre izlenimleri unutulmaz görüntüler olarak anımsanır. Altınok, yaşamı boyunca kendisinin de içinde yer aldığı coğrafyanın peşinde iz sürmeyi yeğleyen bir sanatçı oldu. Tuvallerinde yer alan insanları o büyük yapının birer parçası şeklinde düşündü ve yansıttı. Yıllar öncesinin “Burdurlu”su olsun, öteki düzenlemelerindeki figürleri olsun hep aynı anlayışın ürünüdür. Bu kez dosyalarda kalmış, kimisi ilk kez gün ışığına çıkan 40’lı yılların sonlarına tarihlenen desenleri, pastel, suluboya ve yağlıboya çalışmalarını izlemek tam bir sürprizdi. Sanatçının ilk dönem boya resimlerindeki renk olgunluğunun, yıllar sonraki sanatsal anlatımının habercisi olduğu gerçeği unutulmadan bir kenara not edilmeli kanımca. Bir bölümünü aile bireylerinin oluşturduğu gözlemlerden yola çıkarak yapılan çizimlerinde, sıcağı sıcağına bitirilmiş görüntüleri de bu notlar arasına eklememiz gerekiyor. Sanatta bu tür ön araştırmaların, bir anda ortaya çıkmış (spontane) sonuçlarının ayrı bir yere sahip olduğunu bilinir. Her sanatçının dosyası, toplum ve doğa karşısındaki kısa süreli gözlemlerini aktardığı çizim ve boyamalarla doludur. Bunları, ileride kurgulayacağı asıl çalışmalara kaynaklık edeceği bilgisini akılda tutarak bu sergideki resimler değerlendirilmeli. Anlatım tekniklerinin farklılıklar göstereceği küçük boyutlu desenlerin taşıdığı anlam, sonraki dönem boya resimlerinin ilk adımı şeklinde yorumlanmalı. Bu açıdan ele alındığında, sanatçının anlatım anlayışındaki tutarlılığın belli bir doğrusallık gösterdiğini söylemek yanlış olmaz sanırım. Aynı bakış açısı, sanatçının tematik yelpazesi içine yerleştirildiğinde, her alan için aynı derecede eşit ağırlıkta olduğu görülür. Görünümlerin anlatımındaki anlayışın, figür ve kent yansımalarında ortaya çıkmasının nedenleri burada aranmalı. Bu bağlamda aile bireylerinin günlük yaşamını yansıtan değişik anlara ilişkin görsel notlardan derlenmiş çizimleri, bir sanatçının duyarlı yaklaşımlarının ayak izleri olarak neden düşünülmesin? Sergi başlığının “İlk Resimleri ve Desenleri Sergisi1” olduğuna bakılırsa, ilerleyen tarihlerde sandıkta gizli kalmış daha başka örneklerle karşılaşma olasılığımız var demektir. Düş Yolcusu SAVAŞSÖNMEZ [email protected] Müzeden ayrıntılar Müzenin ilk bölümü, müzenin kurucusu “Mehmet Şevki Ölçer’in anısına” onun yaşamöyküsü, özel eşyaları ve kimi fotoğraflarından düzenlenmiştir. Müze gezginleri HGK bahçesindeki Atatürk Anıtı önünde müze yetkilileri ile. Haritacılık Müzesi Tanıtmalıkları. kısmen fildişi 144 parçalı pergel ve suluboya takımı başta olmak üzere, 1895 yılında Gautier firmasına özel olarak yaptırılan açıölçer 5 mikrometreli Teodolit, Zeiss firmasının 1923 üretimi fotogrametri aleti Stereoplanigraph, MaxHildebrant’ın 1930 ürünü olup semt saptamalarında kullanılan Universal Semt Aleti,1928 yapımı resim küçültme aleti, arazi fotoğrafları çekiminde kullanılan 1910 tarihli yersel kamera, topoğrafik çalışmaların vazgeçilmezi 1887 imali Alidat Olemetrik, revizyon ve bütünleme çalışmaları için 1898 yapımı sabit skalalı dürbünlü mıstıra bu bölümün sergilenmeye değer ürünlerinden bazılarıdır. Müzenin “Resim Galerisi” bölümünde Cumhuriyetin ilk yıllarında o günlerin sivil ve asker ressamlarından satın alınan 97 adet yağlıboya yer almakta. Bunların 21 adedi, Atatürk’ün buyruğu ile yurt sathında yaptırılan “Yurtiçi Gezi Tabloları”ndan oluşuyor. Pedallı baskı makinesi ve harita mahfeli Aylık mutad müze gezilerimizden birinde müze gezgini bir grup arkadaşımızla birlikte müzeyi izinle dolaştığımız gün, Teknik Aletler bölümünde bulunan Alman Rockstroh Werke Fabrikası’nda 1910 yılında üretilen “Viktoria Merkür adlı Pedallı Baskı Makinesi” belleğimizde ayrı bir yer ediniyor. 1978 yılında emekli olan ve müzede teşhir edilip ara sıra hizmet yapmaktan mutluluk duyduğunu ifade eden makine, bize kısa bir gösteri sunduktan sonra iliştirdiğimiz kartı hediye ediyor. İnşaatı 1925’te başlayıp 1927’de hizmete giren Harita Genel Müdürlüğü’nün bahçesinde, personelin dinlenmesini ve sosyal gereksinimlerini karşılamak amacıyla 1936’da açılan “Harita Mahfeli”nin (askeri gazino, orduevi, dernek yeri, toplanma yeri), eski Ankaralılar’ın yaşamında özel bir yeri vardır. Bugün Subay Gazinosu olan ve o yıllarda personelin aylıklarından yapılan gönüllü kesintilere “asker emeği”nin eklenmesiyle tamamlanan mahfel, haritacıların yanında Ankara halkına da düğün salonu olarak uzun yıllar hizmet etmiştir. Bu sıradışı müzeyi, 5952338 no.lu telefona başvurarak alacağınız izin sonrasında gruplar halinde gezebiliyor, meraklı iseniz satışa sunulan haritalardan satın alabiliyorsunuz. Müzeye ilişkin daha çok bilgi ve fotoğrafa www.hgk.msb.gov.tr adresinden ulaşmak mümkün. Kaşgarlı Mahmud’un dünya haritasının tanıtmalığı. DUYURU DERS VERENLER FRANSIZCAYI konuşturuyorum ve mesleki hukuksal çeviri. 0506 300 30 75 SATILIK ARSA ÇORLU'da satılık, k.karşılığı 100, 200, 300, 400, 500 dairelik parseller www.hakangungor.com 0.312.318 44 88 ‘Vardiya Bizde’ Ankara’da Vardiya Bizde Platformu Ankara grubu, “haksız ve hukuksuz” yargılamalara karşı İstanbul Beşiktaş Atatürk Anıtı’nda cumartesi günleri yapılan “Sessiz Çığlık” eylemine, 20 Ekim Cumartesi gününden itibaren Ankara’da da başlıyor. Eylem, İstanbul ile eş zamanlı olarak her cumartesi 13.0014.00 saatleri arasında Sakarya Meydanı’nda gerçekleşecek. KORSAN KİTAP KÖTÜ BASILIR. OKUMA ALIŞKANLIĞINI YOK EDER. BESAM : Cumhuriyet Vakfı adına Orhan ERİNÇ Genel Yayın Yönetmeni : İbrahim YILDIZ Ankara Temsilcisi : Utku ÇAKIRÖZER Sorumlu Müdür : Miyase İLKNUR 16 Ekim 2012 Salı Sahibi Editör Sayfa Editörü Reklam Müdürü Satış Koordinasyon Yazışma Adresi : : Barkın ŞIK : Okan AKYÜREK : Kerim TAŞKAN Rasim Sokak No:14 : Osman ÖZER Telefon : Eposta : Cumhuriyet Gazetesi Ankara Yayımlayan : Yeni Gün Haber Ajansı Bürosu,Ahmet Basın ve Yayıncılık AŞ Basıldığı Yer : DPC Doğan Medya Tesisleri 06550 Çankaya Dağıtım : YAYSAT 0312 442 30 50 Yerel ve süreli yayın [email protected] C MY B