Katalog

Cumhuriyet Ankara 301/9 Nisan 2010 ÖnCe saĞLIk Uzm.dyt.mehtapersinbayrak mesahastanesi beslenmevediyetetikbölümyöneticisi email: mbayrak@mesa.com.tr S Çocukların besin gereksinimleri ve et tüketiminin önemi ağlıklı yaşamanın temel kuralı olan yeterli ve dengeli beslenme; vücudun büyümesi, yenilenmesi ve çalışması için besin öğelerinin her birinin, bireysel özellikler ve fiziksel aktivite durumları göz önünde bulundurularak yeterli miktarlarda alınması ve vücutta uygun şekilde kullanılması olarak tanımlanabilir. Yeterli ve dengeli beslenme önerileri tüm bireyler için yaşam biçimi olmalıdır, ancak çocukların besin gereksinimlerini karşılamak ayrı bir özen gerektirir. Fiziksel aktivite ve harcadıkları enerjinin yüksek olması, büyüme sürecinde yeni doku yapımı için protein, vitamin ve mineral gereksiniminin artması nedeniyle çocukların besin gereksinimleri yetişkinlerden farklıdır. Yeterli ve dengeli beslenemeyen çocuğun bağışıklık sistemi etkilenir, hastalıklara karşı yatkınlık oluşur, büyüme ve gelişme istenilen düzeyde gerçekleşmez. Çocukluk dönemindeki beslenme deneyimlerinin yetişkinlik yaşamındaki beslenme modeli üzerinde önemli bir etkisi vardır. Çocukların sağlıklı beslenmeleri ve gelişmeleri için gün içerisinde tek besin türüne bağımlı kalınmamasına, besin gruplarının her birinden önerilen miktarlarda tüketilmesine dikkat edilmelidir. Mönülerde besin çeşitliliği sağlandığında, besin öğelerinin sinerjik etkisi artmakta ve vücuda daha yararlı duruma gelmektedir. Sinerjik etkinin en iyi örneklerden biri yeterli alınan C vitamininin demirin emilimini arttırmasıdır. Örneğin, etin yapısındaki demirin emilimi, içilen taze sıkılmış portakal suyu veya bol yeşil salata tüketimiyle arttırılabilmektedir. Sağlıklı beslenme ve besin gruplarını öğrenmek için besin piramidi doğru bir rehber olacaktır. rubaklagiller (kuru fasulye, nohut, mercimek, soya fasulyesi...) ve yağlı tohumlardan (fındık, fıstık, badem ve ceviz) oluşmaktadır. Protein içeriği yüksektir, ayrıca demir, çinko, fosfor, magnezyum ve B vitaminleri açısından da zengindir. Vücutta protein gereksiniminin arttığı, hızlı büyümenin olduğu bebeklik, çocukluk dönemlerinde kaliteli protein günde 2 veya 3 porsiyon (~80100 gr.) tüketilmelidir. Hücre yapısını oluşturan proteinler vücutta, enzimlerin, hormonların ve kanda hemoglobinin yapımında gerekli olan ana madde olması açısından son derece önemlidir. Kırmızı et kaliteli protein kaynağıdır ayrıca yağ, mineraller ve vitaminler de bulunur. Et, protein içeriği nedeniyle suyundan ziyade kendisi tüketilmelidir. Çocukların günlük alacakları protein miktarının yüzde 50’si hayvansal kaynaklardan (et, süt, yumurta vb.) sağlanmalıdır. Kaliteli protein yönünden yetersiz diyetlerde emilebilen demir oranı düşer, anemi (kansızlık) gelişir. Demir vücutta özellikle oksijen taşınması konusunda büyük rol oynar. Demir hemoglobin bileşiminde bulunur ve akciğerlerden hücrelere oksijen, hücrelerden akciğerlere karbondioksit taşır. Büyüme gelişme geriliği, deri solukluğu, huzursuzluk, gastro intestinal bozukluk, iştah kaybı, baş dönmesi, baş ağrısı, uykusuzluk, titreme, kas işlevlerinde azalma, bağışıklık sisteminin zayıflaması vb. belirtiler demir eksikliğinin işaretidir. Yeterli ve dengeli beslenme, her öğünde C vitamininden zengin olan sebze, meyve ve taze sıkılmış meyve sularının tüketilmesi, özellikle kırmızı et, yumurta, pekmez, kuru meyveler ve kurubaklagiller gibi demir yönünden zengin besinlerin tüketilmesi sayesinde demir eksikliğinin önüne geçmek mümkündür. Yemekle birlikte çay, kahve, kakao, kola içilmesi demir emiliminin azalmasına yol açar. Süt, yoğurt, peynir ve diğer süt ürünlerinden oluşan bu grup proteinin yanı sıra kalsiyum, fosfor ve riboflavinin de zengin kaynağıdır. Bu grup besinlerden günde 500 mililitre. süt veya yoğurt ve 1 porsiyon peynir (30 gram.) tüketilmelidir. Her türlü sebze ve meyvenin yer aldığı bu grup, özellikle A ve C vitamini, antioksidanlar, bitkisel kimyasallar ile diyet lifi açısından önemlidir ve günde en az 6 porsiyon tüketilmelidir. Karbonhidrat açısından zengin olan, niasin, tiamin gibi B grubu vitaminleri ve mineralleri de içeren tahıl grubu besinler (buğday, pirinç, mısır ve bunlardan yapılan ekmek, makarna, bulgur, şehriye...) günlük enerjinin esas kaynağını oluşturmaktadır. Günde 4 porsiyon tüketilmelidir. Her konuda, çocuğunuza onun yanında olduğunuzu hissettirdiğiniz gibi, beslenmeyle ilgili konularda da onu yalnız bırakmayın, doğru beslenme alışkanlıkları kazanmalarına yardımcı olun... Ailenin doğru şekilde beslenmesi, çocuk üzerinde olumlu bir etki yaratacak ve sağlıklı beslenme alışkanlıklarını daha kolay kazanmasını sağlayacaktır. 3 Sebze ve meyveler 4 Tahıl grubu 2 Süt ve türevleri Besin Grupları grup etler, yumurta, ku 1 Et, yumurta, kurubaklagil, yağlı tohumlar: Bu Bu sayfa Mesa Hastanesi tarafından hazırlanmıştır. / www.mesahastanesi.com.tr 292 99 00 21