Katalog

Cumhuriyet Ankara 328/15 EKİM 2010 Öğrenciler, ‘Atatürk’ün Ankara’daki güzergâhı’nı gezdi MilliMücadele’ninkararmekânları NKARA Ankara Üniversitesi Atatürk Araştırma ve Uygulama Merkezi (ANKAMER), Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün Ankara’da 19 yıl boyunca yaşadığı mekânlarda, öğrenciler için bir gezi düzenledi. Bu konuda ilk olan gezi kapsamında Atatürk’ün Türkiye Cumhuriyeti açısından önemli kararların alındığı 4 mekân öğrencilere tanıtıldı. Ankara Üniversitesi, Mustafa Kemal Atatürk’ün Ankaralıların hemşerilik teklifini kabul edişinin 88. ve Ankara’nın başkent oluşunun 87. yıldönümü etkinlikleri kapsamında, Atatürk’ün Ankara’da yaşadığı 19 yıl boyunca daimi veya geçici olarak ikâmet ettiği mekânlarda üniversite öğrencileri için bir gezi düzenledi. Ankaralı araştırmacıgezgin ve Ankaralı Gezginler Grubu kurucusu Timur Özkan’ın rehberlik ettiği gezide Keçiören’deki Ziraat Mektebi, Gar’daki eski Direksiyon Binası, Atatürk Orman Çiftliği’nde Atatürk’ün Selanik’te doğduğu evin tıpkıyapımı ve Söğütözü’ndeki Koliba ile Çankaya’da halen müze olarak kullanılan köşk gezildi. A ? Sinan TARTANOĞLU Ziraat Mektebi Mustafa Kemal Atatürk, Ankara’ya geldiği 26 Aralık 1919’dan Nisan 1920’ye kadar geçen dört aylık bir sürede Keçiören Kargatepe’deki Ziraat Mektebi’nde kaldı. Gezinin ilk durağı olan bu binada Kurtuluş Savaşı’nın hazırlıkları yapıldı. Gezide rehber Timur Özkan, ka tılan öğrencilere Atatürk ve çalışma arkadaşlarının burada atlattığı bir tehlikeyi anlattı. Özkan, “O zaman kentin dışında bir konumda sayılan Ziraat Mektebi bir çete saldırısını, o anda yalnız olan Mustafa Kemal, Salih Bozok ve Ali Çavuş silahla püskürtmeyi başardılar” dedi. O zaman iki katlı, şimdi ise 3 katlı olan okul binasının alt katı şifre odası ve telgrafhane olarak kullanıldı. Üst kat ise Atatürk ve yakın çalışma arkadaşları için ayrılmıştı. Bu binanın bir özelliğinin daha olduğunu belirten Özkan, Halide Edip tarafından kurulan Anadolu Ajansı’nın binada 6 Nisan 1920’de çalışmaya başladığı bilgisini verdi. Atatürk, Ankara Garı’ndaki direksiyon binasına taşınınca Ziraat Mektebi bir süre Genelkurmay Başkanlığı olarak kullanıldı. Bina daha sonra Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü’ne tahsis edildi ve şu anda aynı hizmeti veriyor. Ancak odalardan bir tanesi “Atatürk odası” olarak ve o zamanki eşyalarıyla birlikte ziyarete açık bulunuyor. Direksiyon Binası Gezinin ikinci durağı ise TBMM’nin açılması da dahil pek çok önemli kararın alındığı Ankara Garı Direksiyon Binası oldu. Kurtuluş Savaşı’nın hareket planları burada hazırlandı. 21 Ekim 1921 tarihinde, Fransızlarla yapılan Ankara Antlaşması’nın görüşmeleri ve imza töreni bu binada gerçekleşti. Binada Atatürk ile birlikte 36 kişi yaşadı. Bina, 24 Aralık 1964 tarihinde müze olarak halkın hizmetine açıldı. Alt katı Demiryolları Müzesi olarak düzenlenen binanın üst katında Atatürk’ün özel eşyalarıyla birlikte, o dönemdeki hayat arkadaşı Fikriye Hanım’ın odası da aynen korunuyor. Direksiyon binasının hemen yanında bulunan Atatürk’ün özel vagonu da gezi kapsamındaydı. Atatürk’ün naaşını da İstanbul’dan Ankara’ya bu vagon taşıdı. Çankaya Köşkü Direksiyon binasında kalırken beklenmedik bir sorunun ortaya çıktığını söyleyen rehber Özkan, “Gece geç saatlere kadar çalışan Atatürk, gündüz saatlerinde istasyonun gürültüsünden yeterince dinlenemez. Bu dönemde Çanka ya’da yaptığı bir at gezintisi sırasında beğendiği eski bir bağ evi, Atatürk’ün Ankara’daki üçüncü evi ve bugünkü Çankaya Köşkü’nün ilk adımı oldu” dedi. Kasapyan Bağ Evi olarak bilinen bu iki katlı yapı, Ankara Müftüsü Rıfat Börekçi’nin önderliğinde Ankaralı yurttaşlardan toplanan paralarla sahibi Bulgurluzade Tevfik Efendi’den satın alındı ve Atatürk’e hediye edildi. Rehber Timur Özkan’ın anlattıklarına göre, Bulgurlu ailesinin torunları Ankaralı yurttaşlardan para alınmadığını ve evle birlikte 100 dönümlük bağın karşılıksız olarak Atatürk’e hediye edildiğini savunuyorlar. 26 Ağustos’ta Afyon’da başlayan ve 9 Eylül 1922’de sona eren Büyük Taarruz’dan sonra İzmir’e giden Atatürk, Latife Hanım’la evlenir ve yalnız ayrıldığı Ankara’ya iki kişi olarak geri döner. Bina dönemin ünlü mimarı Vedat Tek’in eklediği kuleli bölüm sayesinde Ankara’da yapılan pek çok eve de örnek olur. Özkan, bina ile ilgili, “Yenilenmesine karşın, burası eski ve sorunları hiç bitmeyen bir bina” bilgisini verdi. Daha sonra mimar Arif Hikmet Koyunoğlu tarafından kalorifer sistemi eklenen bina büyük bir onarımdan geçirilir. Yine de sorunlar bitmeyince Atatürk Ankara’da yaşadığı dördüncü ve son mekâna, yani Pembe Köşk’e taşınır ve ve yaşamını yitirene kadar burada kalır. 4