Katalog

Cumhuriyet Ankara 267/14 Ağustos 2009 ÖNCE SAĞLIK Dr.TülinEROĞLU GözHastalıklarıUzmanı email: [email protected] K Kuru Göz uru göz, gözyaşının yetersizliği durumudur. Gözyaşı bezleri tarafından salgılanan ve göz kapaklarının kırpılması ile göz yüzeyine yayılan gözyaşı, yine göz kırpma ile gözkapaklarının buruna yakın kısmındaki iki küçük kanalcık yardımıyla burun içine doğru akarak gözü terk eder. Gözyaşı tabakası, göz üzerine yayılan bir mukus tabaka, ortada sulu tabaka ve en dışta yağlı tabakalardan oluşur. Bu üç tabakadan herhangi birinin eksikliği veya bozukluğu, kuru göz yakınma ve bulgularının ortaya çıkmasına neden olur. Kuru göz, gözde batma, yanma, acıma, kum varmış gibi hissetme ve görmenin geçici olarak bulanıklaşması gibi belirtilere yol açar. Kontakt lens kullanan hastalarda lense karşı toleranssızlık şeklinde ortaya çıkabilir. Bazı hastalarda kaşıntı ve sulanma, ışıktan rahatsız olma, göz yorgunluğu ve göz kapaklarında ağırlık hissi ile de kendini gösterebilir. Sebepleri nelerdir? Gözyaşının az salgılanması ya da çabuk buharlaşması nedeniyle görülür. Esas olarak ileri yaş grubunda yeterince gözyaşı üretilememesi ya da gözyaşının niteliğinin bozuk olması göz kuruluğuna yol açar. Bilgisayar kullanımı, televizyon seyretmek ve araba kullanmak da gözümüzün kırpma refleksini azaltarak açık kalmasına ve kurumasına neden olur. Yaşadığımız ortamlarda bulunan havanın kurumasına sebep olan ısıtma ve iklimlendirme sistemlerinin yaygınlaşması hemen her yaş grubunda kuru göz belirtilerinin görülmesine yol açmıştır. Bunların dışında; I Sistemik bazı hastalıklar, romatizmal hastalıklar, bağ dokusu hastalıkları, I Trahom gibi göz yüzeyini etkileyen hastalıklar, kimyasal yanıklar, I Göz kapağının problemleri; gözümüzün düzgün olarak kapanmamasına yol açması nedeniyle, I İlaçlar; doğum kontrol hapları, antihistaminikler, hipertansiyon tedavisinde kullanılan beta –blokerler, anti depresanlar, I Gözyaşı bezinin tümor ya da iltihabi hastalıklarda tahrip olmasıyla ve radyasyon tedavisi sonrasında gözyaşı azalması durumunda, I Vitamin A yetmezliğinde, kötü beslenmeye yol açan bağırsak hastalıklarında, I Lasik ameliyatları sonrasında ortaya çıkabilir. Nasıl Teşhis Edilir? Hastaların yakınmaları son derece tipiktir. Hastalığın hikayesi alınırken geçirdiği hastalıklar ve kullandığı ilaçların öğrenilmesi bize önemli ipuçları verir. Bulanık görme yakınmalarının göz kırpma ile ya da damla damlatma sonrasında iyileşmesi kuru göz lehine bir belirtidir. Göz muayenesi sırasında gözyaşının ve göz yüzeyinin durumu değerlendirilir. Biomikroskopla flöresein boyası ile gözyaşı menisküsü, flöresein kırılma zamanı, rose bengal ve lisamin yeşili ile kornea ve konjonktivanın boyanma durumuna bakılır. Gözyaşı şeritleri ile gözyaşı miktarının ölçülmesi sonucunda tedaviye karar verilir. Tedavisi Nasıldır? Kuru göz yaşam kalitesini olumsuz etkileyen bir rahatsızlık olup tam olarak kesin tedavisi yoktur. Ancak, belirti ve yakınmaları en aza indirebilecek ve gözlerimizi koruyabilecek birçok tedavi seçeneği vardır. Özellikle bilgisayar kullananlarda alınacak birtakım basit önlemler hastayı rahatlatabilir. Bilgisayar ekranının üst seviyesini, göz seviyesini aşmayacak şekilde ayarlamak gözümüzün çalışma sırasında hafifçe aşağı bakar pozisyonda olmasını sağlar, bu durum kapak aralığının daralmasını ve göz yaşının buharlaşabileceği göz yüzeyini azaltır. Ayrıca her 4045 dakikada bir 510 dakika dikkatlice bakmamızı gerektirmeyecek bir işle uğraşmak gözümüzün daha az kurumasını sağlar. Bulunduğumuz ortamın havasının nemlendirilmesi de gözlerimizin daha geç kurumasına yol açacaktır. Bu palyatif önlemlerin dışında gözyaşı benzeri damlalar ile eksik olan gözyaşının yerine konması tedavinin esas prensibidir. Hafif vakalarda gündüzleri kullanılan suni gözyaşı damlaları yeterli olur. Günde dört defadan daha sık damla damlatılması gereken durumlarda tek kulanımlık dozlar halinde olan formları tercih edilmelidir. Orta derecede etkilenmiş gözlerde suni gözyaşı damlalarının sıklığı artırılır. Günde 4 defadan daha sık damla konması gerekiyorsa preservan madde içermeyen formları tercih edilmelidir. Ya da göz yüzeyinde daha uzun kalan ancak damlatıldığı zaman hafif bulanık görmeye yol açabilecek göz yüzeyini nemlendirici ve kayganlaştırıcı jeller tercih edilebilir. Geceleri yatarken kullanılan pomadlar sabahları gözlerini açmakta zorlanan hastalar için uygun bir seçenektir. Kronik kuru gözü olan ve göz yüzeyinin inflamasyonu sonucu gözyaşı salgısının azaldığı düşünülen hastalarda siklosporin damlaları ve hafif kortizon içeren damlalar tedavide kullanılan seçeneklerdir. Şayet bu önlemler de yeterli gelmezse veya hasta için pratik değilse gözyaşının buruna doğru akmasını sağlayan küçük kanalcıklar (alt ve üst punktumlar) önce kollagen tıkaçlarla geçici olarak, daha sonra silikon tıkaçlarla kapatılabilir. Son olarak çok ciddi kuruluğu olan gözlerde gözyaşının buharlaşmasını engelleyen yüzücü gözlükleri gibi kenarları kapalı gözlükler hastaların daha rahat bir hayat sürmelerini sağlayabilir... Bu sayfa Mesa Hastanesi tarafından hazırlanmıştır. / www.mesahastanesi.com.tr 292 99 00 21