Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
Aylar
Günler
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
5 OCAK 2025
6
Bu yıla damga vuracak sanat akımlarını sizin için derledik
Tuvalde
öncü kadın
BALA
GÜRCAN Türk
MADRA
Sanattan kadınının
sanatla
buluşmasına
Farkındalık, teknoloji ve
önayak olan
kavramların bulanıklaşması
yaşamın her alanını olduğu gibi
devrimci
güncel
yaşamın yansıması olan sanatı da
bir isim:
etkiliyor. Artık bir tablonun önünde
durup yaratıcının verdiği mesajı
Mihri Müşfik
anlamaya çalışan sanat izleyicisinin
Hanım.
yerini katılımcı, eserle etkileşime
giren ve soru sormaktan çekinmeyen
anat kurulmasına
yaklaşımlar
yeni bir sanat katılımcısı biçimi
tarihine öncülük etmesiydi.
alıyor. Doğal olarak eser üretimi
yön veren Bu okul, kadınların
de değişkenlik gösteriyor. 2025
isimler güzel sanatlar
finans merkezine buğday tarlası kurarak etkileşimlerine yanıt veren dinamik eserler
bu çerçevede ekoloji, teknoloji ve
S sırf eğitimi alabilmesi
yaptığı ve bu yıl Art Basel Miami’de yaratmasına olanak sağlayacak.
disiplinler arası yaklaşımın öne eserleriyle değil
için bir ilkti ve
yeniden canlandırdığı “Wheatfield - A Refik Anadol’un büyük veri setlerinden
mücadelesiyle
çıktığı bir sanat yılı olacak. Mihri Hanım
Confrontation”, kent ve doğa arasındaki oluşturduğu etkileyici veri heykelleri, bu
de anılır. Mihri
burada hem
çatışmayı vurgulayan bir eser olarak gündeme yenilikçi uygulamalara güçlü bir örnek.
GÜVEN
Müşfik Hanım,
öğretmen hem de
üresel sanat dünyası, radikal bir geldi.
Mario Klingemann’ın sinir ağları, kod
BAYKAN
bu isimlerdendir.
yönetici olarak
dönüşümün eşiğinde. 2024’ün İstanbul Modern’deki sergisi ile dikkat
ve algoritmalarla ürettiği soyut eserler ve
O, yalnızca Türk
görev aldı.
ekonomik dalgalanmaları ve çeken Olafur Eliasson, yenilenebilir enerji
Sougwen Chung’un yapay zekâ destekli
resim sanatının ilk kadın
Mihri Hanım, yalnızca bir
durgun piyasanın ardından, kaynakları ve sürdürülebilir gereçlerle
robotları içeren çalışmaları, insan ve makine
ressamlarından biri değil,
ressam değil, aynı zamanda
K 2025’te sanat dünyasını oluşturduğu eserlerinde, insan-çevre ilişkisine
işbirliğini vurguluyor. Bu tür eserler, hem
aynı zamanda sanat ve
bir eğitimci ve öncüydü.
heyecan verici gelişmeler bekliyor. Sanat dikkat çeken güçlü iletiler gönderiyor. İngiliz
teknolojiye aşina olan genç nesillerin ilgisini
toplum arasında köprü kuran
kurumlarının ortak öngörüsüne göre, yapay sanatçı John Sabraw’ın toksik atıklardan Onun cesareti ve yenilikçi
çekiyor hem de sanatçılara yeni ifade
bir öncüdür. Mihri Hanım,
zekâ teknolojilerinin yaratıcı süreçlere elde ettiği pigmentlerle yarattığı canlı renkli yöntemleri, Fahrünnisa
biçimlerini keşfetme fırsatı sunuyor.
fırçasını yalnızca resim
entegrasyonu, sürdürülebilirlik odaklı sanat tablolar, çevre sorunlarını sanat üzerinden ele Zeyd, Güzin Duran ve
yapmak için değil kadınların
uygulamaları ve disiplinlerarası yaklaşımlar alıyor. Aliye Berger gibi kadın
özgürlüğünü savunmak için
bu yılın en dikkat çekici eğilimleri arasında. Bu akım yalnızca bireysel sanatçıların sanatçıların yetişmesine
de kullanan bir sanatçıydı.
Bu dönüşüm yalnızca sanatsal üretimi çalışmalarında değil tasarım ve mimarlık
katkı sağladı.
Osmanlı’nın son döneminde
değil izleyicinin sanatla kurduğu ilişkiyi de projelerinde de karşılık buluyor. Danimarkalı
başlayan sanatsal yolculuğu, CESUR VE YENILIKÇI
temelden değiştirmeye hazırlanıyor. mimarlık firması BIG’in sürdürülebilir ve
Cumhuriyetin modernleşme
Mihri Müşfik Hanım’ın
doğayla uyumlu yapıları, bu dönüşümün
süreciyle birleşerek eserlerinde, dönemin klasik
mimari boyutunu gözler önüne seriyor.
uluslararası boyuta ulaştı.
sanat anlayışından sıyrılan,
YAPAY ZEKÂ VE SANAT: YENI
1886 yılında İstanbul’da
çağdaş ve dışavurumcu bir
HIBRIT SANAT BIÇIMLERI:
UFUKLAR
doğan Mihri Hanım,
üslup görülür. Özellikle
DISIPLINLERIN BULUŞMASI
Osmanlı’nın seçkin
Yapay zekâ portre çalışmalarında
2025’te sanatsal disiplinler arasındaki
ailelerinden birine mensuptu.
teknolojilerinin
bireylerin ruh hallerini,
sınırların giderek belirsizleşmesi ile hibrit
Babası Dr. Mehmet Rasim
sanat
duygularını ve ifadelerini
sanat biçimleri önem kazanacak. Sanatçılar,
Paşa, Askeri Tıbbiye’nin
üretimindeki
ustalıkla yansıttı. Sanatında
geleneksel teknikleri çağdaş teknolojilerle
nazırı ve dönemin önde
kullanımı
Batı’dan öğrendiği teknikleri
birleştirerek sınıflandırması zor, yenilikçi
gelen hekimlerindendi.
son yıllarda
Osmanlı estetiğiyle
ÇEVRE DOSTU SANAT: DOĞAYA
eserler yaratıyor. Ryoji Ikeda’nın bu yaz
Bu ayrıcalıklı çevre,
büyük bir hızla
harmanladı. Ekspresyonizm
DÖNÜŞ
ilk defa Avrupa’da, Brüksel’de sergilediği
Mihri Hanım’ın eğitimine
arttı. 2025’te
ve kübizm gibi akımlardan
Pandemi
“Data-Verse” üçlemesi, büyük veri setlerini
ve sanata olan ilgisinin
bu yükseliş
etkilenmiş olsa da bu
sonrası hızlanan
ses ve görüntüye dönüştürerek bilim ve
filizlenmesine olanak tanıdı.
daha da etkili
akımları özgün bir şekilde
dijitalleşmenin
sanatı ustaca harmanlıyor. Universal Küçük yaşlarda edebiyata,
uygulamalarla
yeniden yorumladı. Kadın
getirdiği stres
Everything stüdyosunun dijital ve etkileşimli müziğe ve resme merak
sanat dünyasında
figürlerine odaklanması,
ve doğadan
enstalasyonları ile Çinli sanatçı Cao Fei’nin sardı. Babası, Batı tarzı
derin bir etki
onun sanatsal kimliğinin
uzaklaşma
sanal gerçeklik üzerinden deneyimlenen bir eğitim almasını teşvik
yaratacak.
temel bir unsuruydu.
duygusu, sanat dünyasında doğaya dönüş
dijital yapıtları, farklı disiplinlerin bir ederek ona özel öğretmenler
AI sayesinde
Kadınların bireyselliğini ve
temasını öne çıkardı. İklim değişikliği
araya geldiği yeni ifade biçimlerine örnek tuttu. Ancak Mihri Hanım’ın
sanatçılar
gücünü yansıtan eserleri,
ve çevre kirliliği konusundaki artan
oluşturuyor. İngiliz tasarımcı Es Devlin, gerçek tutkusu kısa sürede
daha önce ulaşılamayan estetik ve
toplumsal normlara meydan
farkındalık, sanatçıları hem gereç hem de
netleşti: Resim.
kavramsal noktalara erişerek yaratıcılığın büyük boyutlu enstalasyonlarında sahne
okuyan bir sanat anlayışını
tematik anlamda sürdürülebilir yaklaşımlara
sınırlarını genişletecek. Makine öğrenimi tasarımı, mimari öğeler ve ışık teknolojilerini
temsil eder. Mihri
yöneltiyor. Çevresel sanatın öncülerinden
algoritmalarındaki gelişmeler, sanatçıların birleştirerek izleyicilere sürükleyici
Hanım, kadınların
Agnes Denes’in 1982’de Manhattan’ın
çevresel etkenlere veya izleyici deneyimler sunuyor.
toplumdaki
görünürlüğünü
artırmak için sanatı
bir araç olarak
kullandı.
Geçmiş ve gelecek nasıl var oluyor?
1927 yılında
ilişkilendirenlere “Diyelim ki
Amerika’ya
Zamana ilişkin sorgulamalar
güneş durdu, zaman akmaya
yerleşen Mihri
çağlar öncesinden beri
devam etmeyecek mi?” diye itiraz
Hanım, burada
eder. Onun merak ettiği hareketin
felsefenin gündeminde oldu resim dersleri
ölçülmesine neden olan zamanın ne
vererek yaşamını
üşünce tarihinde “Zaman
olduğudur.
sürdürmeye çalıştı.
nedir” sorusuyla
Zamana ilişkin yaptığımız Ancak son yılları
ilgilenmiş pek çok filozof
“uzun zaman”, “kısa zaman” yoksulluk içinde
vardır. Kant, Heidegger,
geçti. 1954 yılında
tanımlamalarını da sorunlu bulur
D Bergson, Husserl ve daha
ve şöyle der: New York’ta
niceleri zamanı biliş, varlık, hareket,
yaşamını yitiren
“Örneğin 100 yıl öncesine uzun
oluş gibi kavramlarla anlamaya
sanatçı kimsesizler
zaman diyoruz. Kısa bir zaman için
çalışmışlardır. Fizik biliminde ve
mezarlığına
10 gün. Ama olmayan bir şey nasıl
teknolojide değişen paradigmalarla
defnedildi.
uzun ya da kısa olabiliyor?”
filozofların zamana getirdiği
Yaklaşık 150 eserinin
Zamana bütünüyle “yoktur”
İlk resim derslerini
açıklamalar da çeşitlendi. “Kim sende huzur bulmamı sağlayacak?
birçoğu kaybolmuş olsa da
demek insanın kendini zamanda
dönemin ünlü saray ressamı
Çağdaş dönemlerden çok önce zamanı
Seni benim kalbime kim getirecek?
günümüze ulaşan eserleri
deneyimlediği gerçeğine ters düşmektedir. Fausto Zonaro’dan aldı. O
kendine dert edinen isimlerin
Benim için anlamın ne? Merhamet et ki
onun sanatsal dehasını ve
Augustinus’un çözümü bir tür eş zamanlılıktır dönemde Sanayi-i Nefise
başında Aziz Augustinus
konuşayım! Ben senin için neyim ki bana seni
toplumsal mücadelesini
Mektebi yalnızca erkek
ve geçmiş, şimdi ve gelecek ancak insan
gelir. Hepimiz adına
sevmemi buyuruyorsun? Ben kimim ki seni
yansıtmaya devam ediyor.
öğrencilere açıktı. Ancak
bilincinde var olabilmektedir:
konuşuyor gibidir:
sevmezsem, bana kızıyorsun ve beni büyük
Mihri Hanım, bu engelleri
“Zaman, geçmiş, şimdi ve gelecek
“Konuşmalarımız sırasında
acılara salacağını söyleyip tehdit ediyorsun?”
DEVRIMCI MIRASI
aşmaya kararlıydı. 1903
diye üçe ayrılır demek aslında pek doğru
sıkça geçen şu zaman
354’te Roma İmparatorluğu’nun Kuzeybatı
Mihri Müşfik Hanım, Türk
yılında Roma’ya giderek
değil. Belki şöyle demek daha doğru,
kelimesinden daha aşina
Afrika eyaleti Tagaste’de doğan Augustinus,
resim sanatında bir kadın
Académie de France’ta
geçmişte yaşananların şimdiki zamanı,
olduğumuz, hemencecik
Pagan bir baba ve Hristiyan bir anneye ait
olarak sesini duyurmanın
sanat eğitimi aldı. Buradan
tanıdığımız başka bir kelime şimdi yaşananların şimdisi ve gelecekte
iki dünya arasında epeyce gerilim yaşamıştır.
AYŞE ACAR çok zor olduğu bir dönemde,
Paris’e geçerek dönemin
yaşanacakların şimdiki zamanı.”
var mı? Sahiden de hemen
Manicilerin, Cicero’nun, kuşkucuların,
toplumsal koşullara meydan
sanat dünyasının kalbine
anlıyoruz hem kendimiz Bu üç zamanı insan bilincinde
Platon ve yeni Platon felsefesinin uzun
okuyarak hem bir sanatçı
adım attı. Paris, Mihri
söylediğimizde anlıyoruz hem bir başkasının temellendiren Augustinus için geçmiş, insan
süre etkisinde kalan Augustinus’un zamana
hem de bir devrimci oldu.
Hanım’ın sanatsal kimliğini
söylediğini işittiğimizde. Peki o halde zaman
hafızasında vardır. Hafıza geçmişe yönelik
yönelik tespitleri öznel deneyime gönderme
Onun eserleri, yalnızca
şekillendiren ve dönemin bir
ne? Hiç kimse bana sormasa biliyorum da biri
bir şey anımsadığında geçmiş olayların
yapar ve dolayısıyla “Ben kimim” sorusuna
birer estetik başarı değil,
okul oldu.
sorup da ona açıklama yapmam gerektiğinde
kendilerine değil bu olayların hafızada
verilecek yanıtı da doğrudan ilgilendirir.
aynı zamanda kadınların
1913’te İstanbul’a döndü,
bilmiyorum.” (*)
şimdiki zamanda canlandırılmasına başvurur.
toplumsal özgürlüğüne
Maliye Nazırı Cavit Bey’in
ŞIMDIKI ZAMAN VAR MI?
Augustinus’un bu cümleleri dünyaca ünlü
Şimdiki zamana ilişkin deneyim doğrudan
adanmış birer manifesto
desteğiyle Dârülmuallimat’a
“Geçmiş artık yoksa, gelecek de henüz
eseri “İtiraflar”da yer alır. Eser, onun çeşitli
algıya dayanırken gelecek, şimdiki zamanda
niteliğindedir. Mihri Müşfik
(Kız Öğretmen Okulu) resim
konularda Tanrı’yla yaptığı konuşmaları yoksa, geçmiş ve gelecek nasıl var oluyor”
yaşanan bir beklentiden ibarettir.
Hanım, Türk sanat tarihinde
öğretmeni olarak atandı.
içeren bir metindir. Felsefe ve teolojide bir diye sorar Augustinus. Şimdiki zamanın
kadın sanatçıların yolunu
Ancak en büyük başarısı,
varlığından da emin olamaz çünkü “şimdi”
baş yapıt olarak anılan eser aynı zamanda
açan bir ışık, bir öncü ve bir
1914 yılında İnas Sanayi-i
edebi derinliğe sahip bir “tövbe” örneğidir. hep “şimdi” olmuş olsaydı geçmişe akıp
Kaynakça
ilham kaynağı olarak her
Nefise Mektebi’nin (Kadınlar
Augustinus Tanrı’ya büyük bir samimiyetle gitmemiş olurdu.
* Augustinus, İtiraflar, çeviren: Çiğdem
zaman hatırlanacaktır.
için Sanayi-i Nefise Mektebi)
seslenir: Zamanı gök cisimlerinin hareketiyle Dürüşken, Kabalcı Yayınları.