Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
15 2lye 024
2
TÜDAV Başkanı Öztürk deniz çayırlarının önemini anlattı
Editörd En
atı
dünyasında
Sualtındaki
şöyle bir
görüş vardır:
B
İnsanın
kendisiyle baş başa
kalabildiği alan ve
zamanı bulması,
oksijen deposu
medeniyetin gelişim
ivmesini daha önce
görülmemiş biçimde
Toplumsal bilinçsizlik, duyarsız kamu
artırdığı düşünülür. Bir dönem
yönetimi ve sanayi atıkları sonucu can Marmara’da
Bence de pek haksız
çıkan kırlangıç
sayılmayacak bir
çekişir duruma gelen Marmara Denizi
balıkları ile
düşünce. Yalnız kalan
fotoğraf.
için umut onlar.
insan dışarıdan bir
etki altında kalmadan
üsilaj sorunu ile ne kadar kötü
düşünmeye başlar.
durumda olduğu ortaya çıkan
Dolayısıyla fikirleri
Marmara Denizi sayısız deniz
tektipleşmeden kurtulur
canlısıyla birlikte can çekişiyor. Öte
ve özgün bir yapı kazanır.
Myandan Marmara’yı kurtarmak için
HHH
yapılan çalışmalar da sürüyor. Türkiye İş Bankası
Bu özgünlük fark
işbirliğiyle yaşama geçirdikleri “Denizlerin Geleceği:
yaratan ve gelişmeyi
Deniz Çayırları” projesi
sağlayan anahtardır.
ile önemli bir adım
Aynı zamanda düzen ve
Dairese L
atan Türk Deniz
geleneği sorgulamayı ve
FLora
Araştırmaları Vakfı
kurcalamayı gerektirir
(TÜDAV) Başkanı
ki bu da yalnız başına
Prof. Dr. Bayram
kalmaktan korkan
Öztürk ile deniz
kalabalıkları ürkütür.
çayırlarının
Denizlerimizi
Çünkü düzeni,
yararlarını
korumak
gelenekleri gözardı
konuştuk.
dünyamızın
ederek sorgulayabilmek
‘Hâlâ deniz
u Okurlarımıza
ekolojik dengesi
biraz da düzenin dışından
kısaca
için büyük bir önem
ayÇa
bakmayı yani aslında
kendinizden söz
taşıyor. Biz insanlar
ceyLaN
düzenin dışında olmayı
ülkesi değiliz’
edebilir misiniz?
gibi denizlerimizin de
gerektirir.
15 yaşında
oksijene ihtiyacı var.
Ancak bu dışlanmışlık
ayca_ceylan
usizce üç taraı dfl enizlerle çevrili olan
Beykoz’da deniz
Deniz çayırları denizlerin
hali kimi zaman
ülkemizde deniz bilinci ne durumda?
kenarındaki denizcilik
oksijen deposu, akciğerleri
dışarıdan bakışı da bir
Türkiye denizlerle çevrili bir yarımada
ve su ürünleri meslek
olarak konumlanıyor.
hınçla biler. Bilenmişlik
ama bir deniz ülkesi değil. Çok arzu
lisesini dereceyle bitirdikten sonra kendimi
Dediğiniz gibi geçen
hali, Batı’dan Doğu’ya
edilmesine karşın hâlâ bir bakanlık
denizlerde buldum. Ege Üniversitesi’nde
yıl İş Bankası ile
gittikçe artar çünkü kurulamadı. Denizlerin korunması
biyolojik oşinografi ve hidrobiyoloji
yaşama geçirdiğimiz
Doğu’da bireysel alan ve araştırılması konusunda ciddi
eğitiminden sonra akademik yaşamım
“Denizlerin
planlamaların olması lazım. Denizlerini
daha az, yalnızlık daha
başladı ve 1999’da profesör unvanı
Geleceği: Deniz
araştırmayan ülkeler, iyi koruyamaz
korkutucudur.
aldım. İstanbul Üniversitesi Su
Çayırları”,
ve sürdürülebilir olarak kullanamaz.
HHH Bilimleri Fakültesi’nde deniz
Marmara Denizi
Bu nedenle deniz araştırmalarına ciddi
20. yüzyılda Atatürk biyolojisi ana bilim dalı ve TÜDAV
ekosisteminin
kaynak ayrılmalı.
başkanı olarak çalışmaya devam
önderliğinde Türkiye’nin
korunması ve
ediyorum.
kurulmasıyla İslam
sürdürülebilirliği için
dünyasına esin kaynağı
çok önemli bir proje.
u 1996 yılında bir grup deniz âşığı ile Türk
ilk kez, 10 adet mapa ve şamandıra yerleştirdik. Deniz
olan çağdaş düşüncelerin
Marmara Denizi’nin
Deniz Araştırmaları Vakfı’nı kurdunuz. Bu
çayırlarının korunmasının yanı sıra sıcaklık ölçüm
günümüze yaklaştıkça
sağlığı için kritik
düşünce nasıl ortaya çıktı?
cihazlarıyla iklim değişikliğini de izleyecek sistemler
tökezler duruma gelmesi
öneme sahip ve son kalan
Sorunların büyüklüğünü ve üniversitedeki
kurduk. Öte yandan Marmara Adası, Avşa Adası,
de bir ölçüde bireysel
“posidonia oceanica” deniz
çalışmaların toplumsal düzlemde yetersizliğini
Erdek merkez ve köylerinde toplam 20 okulda 4 binin
alanların yeterince çayırlarının Marmara’da Erdek, Paşalimanı Adası’nda
görünce denizlerin korunması için daha fazla
üzerinde ilk ve ortaokul öğrencisine denizlerimiz
oluşturulamamasıyla son haritalanması, üzerindeki atıkların temizlenmesi
çaba sarf etmek gerektiğini düşünerek bir grup
ve deniz çayırlarıyla ilgili verdiğimiz eğitimler gibi
ve korunması için çalışmalarımızı sürdürüyoruz.
ilgili olabilir. denizci, doğasever ve bilim insanıyla vakfı kurduk.
kamuoyunu bilinçlendirme çalışmalarımıza okullarda
Unutmamalıyız ki Marmara bir iç denizimiz,
Belki de özünde Vakfımızın stratejik hedefleri araştırma, eğitim ve
eğitimler, halk çalıştayları ve balıkçı toplantılarıyla
Karadeniz için atlama taşı ve biyolojik koridor
koruma. 26 yıldır çıkardığımız 70’i aşkın kitap,
yalnızlığa ve ıssızlığa
devam edeceğiz.
niteliğinde. Korunması şart. Günümüzde deniz çayırı
İngilizce yayınlarımız, verdiğimiz eğitimler,
karşı geliştirdiğimiz
u İklim değişikliği ülkemizin deniz yaşamını nasıl etkiliyor?
ortam kalitesinin izlenmesi amacıyla Akdeniz’in en
araştırmalarımız, “uluslararası atıf indeksleri”nde
derin korku bu toprakları
İklim değişikliği tüm dünya okyanus ve
taranan İngilizce dergimiz bizi diğer sivil toplum önemli biyoindikatör türü olarak kabul ediliyor. Bu
gelişmekten alıkoyar.
denizlerini etkiliyor. Bizim çevremizde en çabuk
kuruluşlarından farklı yapan öğeler. Biyolojik türün denizdeki varlığı su kalitesinin iyi, kirliliğin
HHH
fark edilen “Karadeniz’in Akdenizleşmesi”, yani
çeşitliliğin korunması konusunda evrensel ölçütlerde az olduğunu gösteriyor. 2023 yılında Erdek, Narlı
Çünkü bilirsiniz
ısınması ve buna bağlı olarak yeni deniz canlılarının
bilgi üretmeyi ve kaynak kurum olmayı sürdürüyoruz. köyü ve Paşalimanı Adası’ndaki arazi çalışmalarında
Doğu’nun ıssızlığı daha
bu denize girmesi. Balon balıkları son ve iyi bir
iki yeni “posidonia oceanica” deniz çayırı yatağı
bir ıssız, sessizliği daha
marmara’da umut var
örnek. Karadeniz ekosistemini çok zorlayacak
bulduk ve sonuçlarını bilimsel dergilerde yayımladık.
bir sessizdir. Hepinize iyi
ve kırılganlığını artıracak bu yeni yabancı
Bilindiği gibi bu çayırların son yayılım alanları
u 1996’dan günümüze “Gökçeada Su Altı Deniz
pazarlar.
Marmara adaları. Bu önemli bulgular Marmara türler balıkçılığımızı da etkileyecek. Bu arada
Parkı”, “Gözüm Sende Karadeniz”, “İstanbul Boğazı
Denizi’de oksijeni açısından hâlâ umut olduğunu 1000’i aşkın yabancı türün Akdeniz’de kaydının
Çalışmaları” gibi birçok çalışma yaptınız. Son çalışmanız
dE niz Ülk Üt Ekin
gösteriyor. Temmuz ayında ise projenin yeni yapıldığını da söylemeliyim. Merak edenler için
ise Türkiye İş Bankası işbirliğiyle “Denizlerin Geleceği:
deniz.ulkutekin@cumhuriyet.com.tr
aşamasına geçtik. Marmara Denizi ve İstanbul Roma’da FAO/GFCM’den çıkardığım kitap sadece
Deniz Çayırları”. Deniz çayırlarının Marmara Denizi için
önemi nedir? bu konuyu inceliyor.
Boğazı’na deniz çayırları örtüsünün başladığı yerlere
Yüzyıllar öncesinden günümüze hatta yapay zekâ çalışmalarına ışık tutan büyük Türk filozofu Farabi’nin bilincinde bir yolculuğa ne dersiniz?
arabi’nin yaşamı boyunca 117 için de gereklidir. “Birbirine yardım eden
eser kaleme aldığı söylenir. Bu insanların olduğu bir toplum mükemmel
eserlerden yalnızca 25’i günümüze bir toplumdur” diyen Farabi sevginin
Var mısın ki?
ulaşmıştır. Bilimleri tasnif ediş dönüştürücü olduğunun da altını çizer: “Sevgi
Fbiçimi Avrupalı bilim insanları dönüştürücüdür, mutlak iyiliktir. Sevmeyi ve
Bu deneylerin sonucunda havadaki
tarafından da kabul edilmiştir. Ona göre
sevilmeyi bilmeyen bunu bilemez.”
titreşimlerin dalga uzunluğuna göre azalıp
bilimler fizik, matematik ve metafizik diye üçe
buçuk olan kı Sım
çoğaldığını keşfedip büyük bir buluşa imza
ayrılır. Tüm dünyada “ikinci
Farabi’ye ilişkin yaptığı çalışmasında
atmıştır. Farabi müzik aletlerinin yapımında
öğretmen” diye anılır. Malum
Mesut Topal oldukça ilgi çekici bir noktayı
gerekli kuralları belirleyen kişidir. Kanun
birinci öğretmen olarak kabul
dikkatimize sunuyor. Yapay zekâ çalışmaları
enstrümanının mucidi de odur. (**)
edilen kişi Aristoteles’tir.
için yaşamsal önem taşıyan bulanık mantığın
“İnsan bir şey yapmaya kendini
Aristoteles’in anlaşılmasında
köklerinin Farabi’ye dayandığını söylüyor.
zorlamadıkça her zaman kolay olan ne ise o
Farabi bir mihenk taşı
Yaptığı açıklama özetle şöyle:
yönde hareket eder.”
görevi görür. Bu konuda
Aristoteles’e göre her şey iki noktadan
İnsan denen varlığın baştan aşağı fiilden
nasıl titiz çalıştığını şuradan
ibarettir, bir şey ya vardır ya da yoktur.
ibaret olduğu söyleyen filozofa göre kendi
anlayabiliriz, “Aristo’nun
ayşe acar
Ya olmuştur ya da olmamıştır. Peki ya
hakikatimizin önünde engel olarak duran yine
Kitabü’n Nefs” (De Anima)
ara durum? Aristoteles’te ara durum
bizizdir.
isimli eserinin bir nüshası
yoktur. Farabi ise böyle bir netlikten söz
“Var mısın ki yok olmaktan korkuyorsun?”
üzerinde Farabi’nin el yazısıyla “Bu kitabı
edemeyeceğimizi söylüyor. Onun mantığına
Farabi’nin bu ifadesi onun insandan ne
200 kere okudum” ibaresinin yazılı olduğu
göre iki kesinlik arasında da bir nokta vardır.
anladığını netleştirmemizi gerekli kılıyor.
belirtilmektedir. (*)
Bu nokta “buçuk” olan kısımdır. İşte bulanık
İnsan başlangıçta var bir varlık değildir.
Farabi yalnızca Aristoteles’i anlaşılır
mantığın bize söylediği şey tam olarak
Kendini var etmesi, “insan” diye ortaya
kılmamış Platon’un düşünce dünyasına da
budur.
koyması gereken bir varlıktır.
derinlemesine nüfuz etmiş, iki büyük filozofu
Türkistan’ın Farab kentinde dünyaya gelen
Filozofa göre her bir varlığın yetkinliği
birbiriyle ilişkiye sokup onları bir anlamda
büyük Türk filozofu el-Farabi et-Türki’ye
tersidir. Ona göre mutluluk, insanın kendisini
onun türsel ayrımında aranmalıdır. Söz
yeniden yapılandırmıştır.
derin saygılarımızla...
ve içerisinde yaşadığı evreni nedenleriyle
konusu olan insan ise türsel ayrım denen şey
SES d EnEyl Eri bilmeyi, başka bir tanımla felsefe yapmayı
bizi “akıl” kavramına götürecektir. Aklın
gerektirir.
O hiç kuşkusuz büyük bir filozoftur ancak işlevi olan düşünme her ne kadar günümüz
* Farabi, Yaşar Aydınlı, İsam Yayınları.
Felsefe yapmaktaki amaç salt bireysel bir
en ilginç özelliklerinden biri müzikle olan postmodern dünyasında mutlu olmaya
** Farabi, Var mısın ki, yok olmaktan korkuyorsun?
ilişkisidir. Ses üzerine deneyler yapmıştır. engel kabul edilse de Farabi’de durum tam mutluluk için değildir. Erdemli toplum inşası Hazırlayan: Mesut Topal, Destek Yaynları.
lü