Katalog

30 HAZİRAN 2024 3 Moda mı kesim mi? Yabancı bir sözcük alıp kullanmaya başladığımızda aynı zamanda onunla birlikte gelen kültürü de alıyoruz. ek çok konuda karşılıklarını kullanmak modadan söz gereksizdir. Artık Türkçeleşmiş edilebilir ancak olan moda sözcüğünden moda denildiğinde vazgeçelim demiyorum ama bir Paklımıza öncelikle zamanlar İstanbul’da ortaya çıkmış belli bir zaman dilimi içinde olan “kesim” sözcüğünü de arada popüler olan giysiler geliyor. kullanabileceğimizi düşünüyorum. Günümüzde modaya, kişilerin Bence kesim, kıyafetlerin dikilme Pro. Df r. ihtiyaçlarından ziyade tarzını çok güzel adlandırmıştır. mevcut ekonomik sistemin Üst Ün Cezayir keSimi ihtiyaçları yön veriyor. Dökmen Ergenlerin yetişkinlerden Satışları artırmak için moda farklı, kendilerine özgü birtakım sık sık değiştirildiğinde henüz kıyafetleri, jargonları vardır. Yetişkinler yeni olan elbiselerimiz giyilmez hale gelir. onların giydiklerini de dillerini de tuhaf (Aslında bize öyle gelir.) türk askeri Hatay sokaklarında. bulurlar. Ergenler ise anne babalarını ve Bence kıyafetlerimizi günün modasına diğer yetişkinleri değil yaşıtlarını ölçüt uydurma çabamızın yanı sıra “moda” alırlar. Böylece kuşaklar arası bir çatışma kelimesini kullandığımızda adlandırma oluşur. Bunun tarihe geçmiş bir örneği konusundaki bir modaya uymuş oluruz. Eski İstanbul’da yaşanmıştır. 17. yüzyıl Çünkü henüz dilimizde moda kavramı İstanbul’unda Cezayir kesimi (Cezayir yokken Osmanlı’da revaçta olan Türklük ve vatan işi) denilen giyim tarzı, ortaya çıktıktan az kıyafetlere “kesim” adı verilirdi. Cezayir sonra gençler arasında hızla yayılmıştı. kesimi, Fransız kesimi gibi... Genç erkekler diz altında biten kıspet DilDe yara TıCılık benzeri dar bir pantolon giyip bellerine Elma ağacına armut aşıladığınızda kırmızı bir kuşak bağlıyorlarmış, ayakları davası: Hatay melez bir meyve çıkar ortaya. Bu ve belden yukarıları çıplak oluyormuş, durumdan ağaç zarar görür mü bilmem dar bir cepken giyiyorlarmış. Bu kıyafeti ama aşılama yapılmaktadır. Ancak bir tamamlamak üzere de göğüslerindeki Atatürk’ün anavatana geri kazandırmak gösterir. 1936’nın kasım ayında Suriye Meclisi dile başka dillerden kelime aldığınızda kıllara mavi boncuk takıyorlarmış. Doğal için yapılan seçimler boykot edilir. Hatay’da Halk durum farklıdır, dışarıdan gelen sözcükler olarak yetişkinler bu kıyafeti iğrenç için canı pahasına mücadele ettiği Hatay, Partisi kurulup Halkevleri açılır. Türkiye’nin ilk o dilin gelişmesini, kendi içinde buluyor, yasaklamaya çalışıyorlarmış. 85 yıl önce Türkiye’ye kavuştu. stratejisi olumlu sonuç verir. 27 Ocak 1937’de yaratıcılık sergilemesini engeller. Kelime O günlerde bir paşa ordusuyla birlikte “Sancak”ın ayrı “varlık” olması kabul edilir. almaktan daha kötüsü yabancı dillerden Balkanlar’dan İstanbul yakınlarına gelip atay halkı, 6 Şubat’ın izlerini silmeye, Böylece içişlerinde bağımsız, dış işlerinde kural almaktır. Kural aldığınızda dilin konuşlanmış. Ergenlik dönemindeki iki acılarını dindirmeye çabalıyor. Oysa Suriye’ye bağlı bir yönetim oluşur. 29 Mayıs dumura uğrama tehlikesi vardır. Aşırı oğlu İstanbul’a gezmeye gidince Cezayir 85 yıl önce bugün Hatay’da coşku 1937’de ise Hatay’ın temel konumu saptanır. Buna olmamak kaydıyla sözcük almanın dili kesimini görüp hayran kalmışlar, hemen vardı, heyecan vardı, umut ve gurur göre 40 üyeli bir meclis oluşturulması kararlaştırılır. zenginleştireceğini düşünebiliriz, Ziya bir terziye birer takım ısmarlamışlar. H vardı. Çünkü TBMM, 30 Haziran Ancak Fransa seçimlere müdahale edince çatışma Gökalp’ın da dediği gibi “Türkçeleşmiş Paşanın adamları bu durumu akşam paşaya 1939 günü Hatay’ın Türkiye’ye katılmasını alevlenir. En büyük tepki Atatürk’ten gelir. Hasta Türkçedir” diyebiliriz. Ancak “restoran” söyleyince paşa perişan olmuş, o geceyi onaylamıştı. yatağından kalkar. 19-24 Mayıs 1938 tarihlerinde yerine “restaurant”, “kafe” yerine “cafe” uykusuz geçirmiş, sabah danışmanlarını Hatay’a ismini 1936 yılında Atatürk vermiştir. Mersin ve Adana’ya yaptığı gezi ile Fransa’ya, yazmak dilimize zarar verir çünkü Türkçe toplayıp çocuklarıyla yüz göz olmadan Bilindik ismi İskenderun sancağına atıfla Hatay için savaşı göze alabileceğini hissettirir. yazıldığı gibi okunan bir dildir. onları bu kıyafetten nasıl vazgeçireceği “Sancak”tır. Merkezi de Antakya. Hatay’ın Dünyanın ikinci büyük savaşa hızla yol aldığı Yabancı dillerden sözcük almanın konusunda fikir danışmış. Sonuçta şu mücadelesi ortamda gözdağı etkili olur. Türkiye ile Fransa en önemli sakıncası anadilin gelişim çözümü bulmuşlar: Ordudaki birkaç Türk milletinin 3 Temmuz 1938’de askeri anlaşmayı imzalar. sürecine ket vurulmasıdır. Çünkü her dil gence alelacele birer Cezayir kesimi emperyalizmle Hatay’da seçim yapılır, 40 üyeli Hatay Meclisi’nin yeni filizler üreten bir ağaç gibi zaman bulup giydirmişler, ortalarda kurumlana mücadelesiyle başlar 31 üyesi Türklerden oluşur. 2 Eylül 1938’de Hatay içinde kendinden kaynaklanan etkilerle kurumlana dolaşmalarını söylemişler, aslında. Meclisi toplanır ve Hatay Devleti’ni kurar. Tayfur yeni kelimeler üretir, adeta yaratıcılık askerlere de onlarla alay etmelerini ö Mondros Sökmen, cumhurbaşkanı seçilir. Atatürk hasta sergiler. Gereksiz yapılan ithalat bir tembihlemişler. Bu temaşayı dehşetle Mütarekesi’nin yatağında da olsa bu gelişmelere tanık olur. Ne var ülkedeki üretime zarar verir, örneğin uçak izleyen paşanın oğulları ise ertesini günü ardından başlayan ki Hatay’ın Türkiye ile buluşmasını göremeyecektir. fabrikasını kapatıp uçak almak, tarımı terziye gidip ısmarladıkları elbiseleri işgal sürecinde Fransa, Buluşmaya giden süreç 23 Haziran 1939’da azaltıp saman ithal etmek gelişmeyi alamamışlar. ŞaDu man Halıcı İskenderun-Hatay’ı Türkiye ile Suriye arasındaki sınırı kesin olarak engeller. Benzer şekilde bir dile yabancı Moda yerine kesim denildiğini bu sadumankaragozhalici@gmail.com da işgal eder. Ancak saptayan anlaşmayla olur. Anlaşma, Fransa ile sözcük sokmak da o dilin gelişmesini, tarihsel hikâyeden öğrendim. Bir de şu var; bölgedeki yerel direnişi Ankara’da imzalanır. 29 Haziran 1939’da ise Hatay zenginleşmesini engeller. “hair designer”, “jasmin house”, “Grand kıramaz. Anadolu’da Meclisi, Türkiye’ye katılma kararı alır. İşte bu Nasrettin Hoca fıkralarını üreten Garden Palace Inn”, “coffee break”, “pet tutunamayacağını da Sakarya zaferinin ardından karar 85 yıl önce bugün 30 Haziran’da TBMM’de kültürümüz, günün gereksinmeleri hospital” gibi birtakım yabancı sözcükleri anlar, TBMM ile anlaşmak zorunda kalır. Ne var görüşülür. doğrultusunda yeni sözcükler de kurumlana kurumlana söylediğimizde bu ki 20 Ekim 1921’de imzalanan Ankara İtilafnamesi üretebilmektedir, dolmuş, kaptıkaçtı, hikâyedeki gibi ordugâhta Cezayir kesimi Gurur ve mu Tluluk Hatay’ı Fransız mandası altındaki Suriye’de bırakır. gecekondu, bilgisayar, batçık gibi. giyip gururla dolaşan gençlere benziyor Dışişleri Bakanı Şükrü Saracoğlu, Hatay’ın Hatay, “yaralı bir aslan yavrusu” gibi anasından ayrı Bu kelimelerin yabancı dillerdeki muyuz acaba? Türkiye’ye katılmasını öngören anlaşma düşer. ve protokolleri acilen görüşmeye açar. Mustafa Kemal Paşa “Sancak”ın Türkiye sınırları Milletvekillerinde gurur ve mutluluk egemendir. dışında kalmasını sindiremez. Lozan görüşmelerinin İbrahim Dıblan (Kocaeli) gelinen aşamayı ara döneminde, mart ayında Adana’ya gittiğinde “Sabır ve tahammülün sonucu gelen müjde” diye karşılaştığı manzara karşısında yüreği burkulur. tanımlar. “Türk Hatay, anavatanın sıcak ve müşfik Halkın arasında siyahlara bürünmüş Hataylı bir kız bucağına kavuşuyor” der ve ekler “Hoş geldin vardır. Elleri zincirlenmiş, elindeki Türk bayrağı sevgili güzel Hatay...” (TBMM ZC, D. 6, c. 3: siyah örtüyle örtülmüştür. Gazi’ye seslenir: “Türk 432) Muhiddin Baha Pars (Bursa) ise Hatay’ın Hatay’ı da kurtar paşam”. İşte o anda Gazi, ünlü B O D R U M 20 yıllık tutsaklığının son bulduğuna, 300 bin yanıtını verir. “40 asırlık Türk yurdu esir kalamaz!” Türkün anavatana kavuştuğuna dikkati çeker (TBMM ZC, D 6, c. 3: 433; ATABE, c 15: 225). (TBMM ZC, D. 6, c. 3: 433) ve Hataylılara seslenir: Ne var ki Lozan Antlaşması da Türkiye-Suriye “Kalplerinizde ateş, gözlerinizde birer inci olarak sınırını değiştirmez. Ardından Hatay’da Türklere tekrar yaşayan Atatürk sizin için sıhhatini, belki yönelik baskı artar. 1926’da Ankara’da Tevfik de sizin için hayatını verdi. En elim bir hastalığın Rüştü ile Fransa’nın Türkiye elçisi Albert Sarraut Bodrum Sanat tesiri altında bile size koştu. Hatay o zaman arasında yapılan anlaşma da Hatay Türklerini fethedilmişti.” (TBMM ZC, D. 6, c. 3: 434). baskıdan koruyamaz. “Hatay, üvey ana elinde Cavid Oral (Niğde) Hatay davasında gelinen kalan bir öksüz gibi” hırpalanır (M.E.Bozkurt, Fuarı aşamayı “Türk diplomasisinin büyük başarısı” Yeni Asır, 12 Temmuz 1938). Türklere yönelik olarak tanımlar (TBMM ZC, D. 6, c. 3: 435). Sırrı şiddet eylemlerinin sürdüğü, Avrupa’daki İçöz (Yozgat) ilk TBMM’de 1921 İtilafnamesi siyasal bunalımın gün geçtikçe arttığı 1930’ların nedeniyle kürsüye gelip “Arkadaşlar nasıl oluyor ikinci yarısında Fransa, Suriye’deki mandasını 3-7 Temmuz 2024 da beni kolumdan tutup Fransızlara atıyorsunuz?” sorgulamaya başlar. 9 Eylül 1936’da Suriye diyen Urfa milletvekili Hayali Efendi’nin ruhuna hükümetiyle anlaşır ve manda isteğinden vazgeçer. seslenir: “Müjde sana, arzun, emelin işte bugün Suriye bağımsız devlet olur. yerine geldi. Sen büyük Ata’nın manevi huzuruna Fransa’nın vazgeçişi Hatay’ın da Suriye’de Ziyaret Saatleri git, teşekkürünü ifa et!” (TBMM ZC, D. 6, c. 3: kalması anlamına gelir. Türk kamuoyundan sesler 3 Temmuz 2024 Vip Açılış 436) Görüşmeler tamamlandığında oylamaya 16.00-20.30 yükselmeye başlar. Mahmut Esat Bozkurt, “Antakya geçilir. Saat 18.45’te Hatay anavatana kavuşur. ve İskenderun için çıkar yol buraların düpedüz 4 Temmuz 2024 14.30-20.30 7 Temmuz 1939 Cuma günü... Hatay’da vilayet anavatana kavuşuvermesidir” diyerek kamuoyunun 5 Temmuz 2024 14.30-20.30 kurulmasına ilişkin yasa önerisi görüşülecektir. düşüncesine tercüman olur. (M.E. Bozkurt, Son Saat 14.00’te açılan oturumu Refet Canıtez yönetir. Posta, 1 Ekim 1936). Fransa’nın Alsace-Lorraine’i 6 Temmuz 2024 14.30-20.30 Yasanın ilk maddesi der ki “Türkiye Cumhuriyeti 50 yıl unutmadığını söyler ve “Biz niçin ve nasıl 7 Temmuz 2024 14.30-20.30 ile Fransa Cumhuriyeti arasında 23 Haziran 1939 İskenderun’u, Antakya’yı unutabiliriz” diye sorar. tarihinde akdedilen anlaşmanın birinci maddesinde (MEB, Toplu Eserler III: 199-202) gösterilen sınır düzeltimi sonucunda Türkiye Bodrum Herodot Kültür Merkezi Türkiye, HaTay’ı unuTmaz milli sınırları içine giren Hatay arazisi Türkiye’ye Türkiye Cumhuriyeti Hatay’ı unutmaz, iki katılmıştır.” Madde, sürekli ve şiddetli alkışlar aşamalı strateji izler. İlk adım Hatay’a bağımsızlık arasında oybirliğiyle kabul edilir. Merkezi Antakya verdirip Suriye’den koparmak, ikincisi de anavatana olmak üzere Hatay ili kurulur (TBMM ZC, D. 6, c. katmaktır. Bağımsızlık için Milletler Cemiyeti’ne 4:190 vd). Türkiye Cumhuriyeti’nin 63. ili olur Hatay. başvurur. Fransa’nın karşı duruşuyla Sancak’ta hava Bugün umudumuz Hatay’ın geleceğinin geçmişindeki Bu fuar 5174 sayılı kanun gereğince TOBB( Türkiye odalar ve borsalar birliği) denetiminde düzenlenmektedir. gerginleşir, çatışma başlar. Türkler de tepkilerini onuruna yakışır şekilde kurulmasıdır. n Yayın Koordinatörü Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Baskı: İleri Basım Mat. Amb. 30 HAzİRAN 2024 SAYI: 1786 Genel Yayın İmtiyaz Sahibi: dENİz üLKüTEKİN Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Reklam Tanıtım Yay. ve Yönetmeni Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 Teknik Hiz. Tic. A.Ş. Yenibosna n Sayfa Tasarım CUMHURİYET 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 Mah. 29 Ekim Cad. No:11A/41 MİNE EsEN EMİNE BİLGET 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 VAKFI adına Bahçelievler İstanbul dağıtım: Sorumlu Müdür 68 e-posta: reklam@cumhuriyet. Turkuvaz Dağıtım Pazarlama ALEV COŞKUN AsLAN YıLdız n Reklam Genel Müdürü com.tr Uets: 25999-15079-37611 A.Ş. Yaygın süreli yayın EsRA BOzOK k Pr ÜBaŞı pazar.dergi@ cumhuriyet.com.tr