Katalog
                    Yayınlar
                
                - Anneler Günü
 - Atatürk Kitapları
 - Babalar Günü
 - Bilgisayar
 - Bilim Teknik
 - Cumhuriyet
 - Cumhuriyet 19 Mayıs
 - Cumhuriyet 23 Nisan
 - Cumhuriyet Akademi
 - Cumhuriyet Akdeniz
 - Cumhuriyet Alışveriş
 - Cumhuriyet Almanya
 - Cumhuriyet Anadolu
 - Cumhuriyet Ankara
 - Cumhuriyet Büyük Taaruz
 - Cumhuriyet Cumartesi
 - Cumhuriyet Çevre
 - Cumhuriyet Ege
 - Cumhuriyet Eğitim
 - Cumhuriyet Emlak
 - Cumhuriyet Enerji
 - Cumhuriyet Festival
 - Cumhuriyet Gezi
 - Cumhuriyet Gurme
 - Cumhuriyet Haftasonu
 - Cumhuriyet İzmir
 - Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
 - Cumhuriyet Marmara
 - Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
 - Cumhuriyet Oto
 - Cumhuriyet Özel Ekler
 - Cumhuriyet Pazar
 - Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
 - Cumhuriyet Sokak
 - Cumhuriyet Spor
 - Cumhuriyet Strateji
 - Cumhuriyet Tarım
 - Cumhuriyet Yılbaşı
 - Çerçeve Eki
 - Çocuk Kitap
 - Dergi Eki
 - Ekonomi Eki
 - Eskişehir
 - Evleniyoruz
 - Güney Dogu
 - Kitap Eki
 - Özel Ekler
 - Özel Okullar
 - Sevgililer Günü
 - Siyaset Eki
 - Sürdürülebilir yaşam
 - Turizm Eki
 - Yerel Yönetimler
 
                        Yıllar
                    
                    
                
                    Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
                    Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
                    Sayfayı Satın Almak İstiyorum
                
            
                4 ş ub 2024
2
Editörd En
ürkiye’de en 
çok eleştirilen 
şeylerden birisi, 
eleştiri kültürünün 
T
olmamasıdır. İşi 
eleştirmek olanlar, eleştiriye 
tahammülsüzlükten yakınır, 
eleştirilenler de eleştirilerin 
yapıcı olmadığından... Bu 
çok eski bir tartışmadır ve bir 
ölçüde evrenseldir de. Aslında 
sırf bizde oluyor ve bize özgü 
sandığımız pek çok olumlu 
olumsuz şey gibi sırf ülkemizde 
görülen bir şey değildir.
Asli işi eleştirmek 
olmayanların “eleştirileri”nin 
böylesi rağbet görmesi ise 
sosyal medyanın ve ağırlıklı 
olarak metin tabanlı bir 
paylaşım ortamı olan eski 
adıyla Twitter, yeni adıyla 
X’in yaşamlarımıza girmesiyle 
ilgili. Belki de daha önce 
görülmemiş biçimde tüm 
insanlığa ifade özgürlüğü 
olmasa bile yaygınlığı sağlayan 
bu yenilik hepinizin bildiği 
gibi bir başka olumsuz kavramı 
da beraberinde getirdi: Linç 
kültürü.
HHH
Ülkemizde birçok insan 
Küresel ısınmanın yakıcı etkileri sağlık harcamalarını yetersiz kılabilir
veya toplumsal kesim dijital 
linç kurbanı oluyor. Bunun 
örneklerini hemen her gün 
yaşıyoruz. Bunun bir nedeni 
eleştiri ve ifade özgürlüğü 
sınırlarını nerede çizeceğimizi 
pek de bilemememiz. Sarkastik 
İklim krizi sağlık 
mi, aşağılayıcı mı? Belli 
kesimleri mi aşağılıyor yoksa 
sosyal tespitte mi bulunuyor? 
Haber mi veriyor, hedef mi 
gösteriyor? Ofansif mizah mı, 
nefret suçu mu?
Tüm bu alanlarda oluşan 
sektörünü vuracak
savunma mekanizmaları 
pek fazla ortak değerimiz 
Oliver Wyman’la işbirliği içinde yazılan “İklim beklenen 3.2 milyon ölümle ikinci en yüksek ölüm 
Küresel ısınmanın giderek daha 
kalmadığını gözümüze 
Değişikliğinin İnsan Sağlığı Üzerindeki Etkisinin 
nedeni. Sıcaklık dalgaları, üretkenlik kaybı nedeniyle 
sokarken gerçek ve çok hissedilen etkileri sağlık hizmeti 
Ölçülmesi” isimli rapora göre iklim değişikliğinin 
2050 yılına kadar tahminen 7.1 trilyon dolar ile en 
çok sözü edilen “kamu 
2050 yılına kadar dünya çapında fazladan 14.5 
gereksinimlerini ve sektörel harcamaları 
yüksek ekonomik bedele sahip. İnce parçacıklar 
vicdanı” kavramlarını bile 
milyon ölüme ve 12.5 trilyon dolarlık ekonomik 
beklenmedik biçimde artırabilir. ve ozon kirliliğinin neden olduğu hava kirliliğine 
kutuplaşmanın bir parçası 
kayba neden olması olası. Bu yeni iklim zorluklarını 
atfedilen aşırı ölümlerin, yılda yaklaşık 9 milyon 
durumuna getiriyor.
karşılamak ve hafifletmek, kapsamlı bir sağlık 
Elbette siyasetin toplumsal 
ölümle, erken ölümlerde büyük bir payı olması 
oğal ve sağlıklı ekosistemler sistemi dönüşümünü ve birden fazla 
kutuplaşmadaki etkisi 
öngörülüyor.
insanlara, yaşamlarını paydaş grubu ve endüstri genelinde küresel 
tartışılmaz. Peki bizim ayca_ceylan
sürdürebilmeleri için işbirliği çabalarını gerektirecek. Sağlık İklim değişikliği ayrıca vektör kaynaklı hastalıklar 
sosyal medyadaki kişisel 
birçok destek sunar. sistemlerinin, iklim kaynaklı etkilerden 
da dahil olmak üzere iklime duyarlı çeşitli hastalık 
Daseeir L 
sorumsuzluğumuzun, 
Dİçtiğimiz su, yediğimiz 
dolayı 1.1 trilyon dolarlık ek bir yükle karşı 
sonuçlarında büyük bir artışı da tetikleyecek ve 
yasakları gündeme getirmeden FLaor
gıda, soluduğumuz hava gibi birçok 
karşıya kalacağı da öngörülüyor. Tam da bu 
bu durum olasılıkla Avrupa ve ABD gibi iklim 
kendi vicdanımızı devreye 
temel gereksinim yalnızca insan destekli 
nedenle iklim krizi aynı zamanda bir sağlık 
sokarak ifadelerimizi gözden krizinden şimdiye kadar daha az etkilenen bölgeleri 
üretilmez. Tüm bunların üretimi için 
krizidir.
geçirmememizin etkisi ne 
etkileyecek. Raporda, 2050 yılına kadar 500 milyon 
birçok türe ve dengeli bir madde 
İklim değişikliğinin önümüzdeki 20 
kadar?
kişinin daha vektör kaynaklı hastalıklara maruz 
döngüsüne ihtiyaç vardır. Gereksinim 
yılda sağlık koşullarını nasıl yeniden 
HHH
kalma riskiyle karşı karşıya olabileceği belirtiliyor.
duyduğumuz tüm bu destekler ve daha 
şekillendireceğine ilişkin derinlemesine 
Türkiye’nin sosyal medya 
fazlası kısaca “ekosistem hizmetleri” 
bir ekonomik analiz sunan raporda sağlık 
ile sınavı yaygın olan her 
siyas Etin iklim vaatl Eri
olarak tanımlanır. Bu hizmetler insanlara 
üzerinden olumsuz etki yaratacak iklim 
platformla, aramızda yeni 
Rapordan öne çıkan veriler pek iç açıcı değil 
doğal çevre ve sağlıklı ekosistemler 
kaynaklı altı ana olay kategorisi mevcut. 
Ça 
toplumsal eşikler açarak 
tarafından sunulan birçok ve çeşitli 
ancak ne insanlar ne diğer türler ne de gezegen için 
Bunlar sel, kuraklık, sıcak hava dalgaları, 
ilerliyor. Ancak kabul edersiniz 
c La N
faydalardır. Ekosistem hizmetleri kendi 
tropik fırtınalar, kontrol edilemeyen de henüz geç değil. Devletlerden özel sektöre kadar 
ki her şey bir sözle başlıyor ve 
içinde dört ana başlığa ayrılır. Tedarik 
yangınlar ve yükselen deniz seviyeleri.
birçok yapıdaki olumlu etki yaratacak değişiklikler 
o da genelde kalbin yansıması 
hizmetleri, düzenleme hizmetleri, destek hizmetleri 
oluyor. Hepinize iyi pazarlar... zamanlama açısından tekrar gözden geçirilmeli. 
En bÜyÜk risk s Ell Er
ve kültürel hizmetler.
Tabii bireyler olarak da hepimize birçok görev 
Seller, iklim kaynaklı ölümler açısından en yüksek 
Ancak ne yazık ki sağlıksız hale getirilen 
dEniz Ülk Üt Ekin
düşüyor. Yaklaşan yerel seçimlerde siyasetçilerin 
ekosistemler yalnızca oradaki canlı türleri ve akut riski oluşturuyor ve 2050 yılına kadar 8.5 
deniz.ulkutekin@cumhuriyet.com.tr
seçim vaatleri arasında ne derece iklim dostu 
gezegen için değil insan sağlığı için de olumsuz milyon kişinin ölümüne yol açması bekleniyor. Aşırı 
etkiler yaratır. Dünya Ekonomik Forumu tarafından sıcaklarla dolaylı olarak bağlantılı olan kuraklıklar, olduklarına bakmak da bunlardan biri.
Gelecekteki teknolojik gelişmelerin insan öznelliğini sarsacağı konuşuluyor. Ya bu sözü edilen ‘özne’ hiç var olmadıysa?
Teknolojiyle gelen tekillik
Peki bir insan zihninde 24 saatte neler 
“Makineleri yakalamaya çalışalım gelişmeler son derece kaygı uyandıran sorusunu da beraber getiriyor. Bu 
ki hayvanat bahçesindeki maymunlara olasılıkları da beraberinde getiriyor. konu Slavoj Zizek gibi yaşayan oluyor? Uyku saatleri hariç zihnimizin 
dönüşmeyelim.” “Gözetim kapitalizmi” denilen dijital bazı felsefecilerin gündeme büyük ölçüde Esenler Otogarı’na 
aldığı bir meseledir. Modern benzediğini itiraf etmemiz pek mümkün. 
denetim ağının geleceğini anlamak 
u sözler Neurolink’in kurucusu 
çağda büyük övgülere mazhar Sayısız dağınık düşünce oradan oraya 
için 2002’de yapılan bir deneyi 
Elon Musk’ın. Madem yapay 
anımsamakta fayda var. olmuş “özne” Freud’un “ölüm hareket etmekte, düşünceyi zihinde sabit 
zekâ her geçen gün bizden daha 
dürtüsü” dediği şey tarafından ele tutmanın süresi 15 saniyeyi aşamamaktadır. 
New York Üniversitesi bir farenin 
zeki olacak o zaman önlem 
geçirilmiş gibi duruyor. Herkesin Bu sürenin uzatılması konuşmanın ve 
beynine çip yerleştirmiş, uzaktan 
ş ae arc
Balmalı, zekâmızı büyütmeli ve 
birbirinin zihninde neler olup yazmanın devreye girmesiyle ancak 
gönderilen sinyalle farenin koşacağı 
birlikte hareket etmeliyiz. Bunun yöntemi 
bittiğini görebildiği, herkesin mümkün. 
yön sinyal tarafından belirlenmişti. 
bedene yerleştirilen arabirim veya doğrudan 
düşüncelerinin herkes tarafından kullanıldığı İnsan zihninin 24 saatlik hali beyin-
Farenin koşarken bu eylemi dışarıdan gelen 
sinir arabirimi olarak da bilinen beyin-
bir dünyada özerk bir insandan, öznellik bilgisayar arayüz teknolojileriyle deşifre 
bir komutla yaptığına ilişkin bir iç deneyim 
bilgisayar arayüzleri geliştirmektir. 
deneyiminden söz etmek pek mümkün edildiğinde ortada özerk bir özne olmadığı 
yaşayıp yaşamadığını bilmiyoruz. Ancak 
Bu şu anlama geliyor, beynimizi dijital 
olmasa gerek. Bu bir tür “özne”nin ölümü gerçeğiyle de karşılaşabiliriz. Ortalama 
bu deneyden hareketle şu soruyu gündeme 
makinelere bağlayabiliriz ve böylece 
anlamına geliyor. bir insan zihni sabahtan akşama kadar üç 
getirebiliriz: “İnsanlar beyinlerini dijital 
yalnızca zihnimizden kahve içmek 
Zizek, özneden tam olarak ne aşağı beş yukarı aynı konuları zihninde 
ağa bağladıklarında sistem tarafından olası 
istediğimiz düşüncesini geçirerek makinenin 
anladığımızın anahtar rol üstlendiğinin çevirip durmaktadır. İşe giderken hangi 
bir yönlendirme sırasında kendilerine bir 
bize kahve hazırlamasını sağlayabiliriz. 
altını çiziyor. Önemli bir uyarı. Özne, özerk yolu kullansak, yemekte ne yesek, markete 
müdahalede bulunulduğunu fark edecekler 
Dahası beynimizi bir başka beyine 
oluş, birey, bireysellik, gündelik dilde sıkça gitmeden annemize bir uğrasak mı 
mi?” Örneğin oy kullanırken gerçekten ben 
bağlayarak zihnimizden geçenleri başka 
uğramasak mı? Bu ve benzer şemaların 
kullandığımız ifadeler. Tekilliğin gözetim 
mi oy kullanmış olacağım?
insanlarla da paylaşabiliriz. 
kapitalizmini devasa düzeylere getireceği herkesin zihnini her gün meşgul ettiğini 
ö znEnin öl ÜmÜ
Zihinden geçenlerin nesnelerle ve diğer 
hakikatini asla unutmadan özerk özne oluşun hesaba katarsak tekilliğin özneyi yok 
öznelerle eşzamanlı paylaşılması durumuna Tekilliğe gömülü olmak düşüncelerimizi yitirileceğine ilişkin endişelere eleştirel etmekten çok “özne” denilen şeyin 
“tekillik” deniyor. Başlangıçta insanın bir tür ötekilerden ayıran bariyerin kalkması bakılması da gerekiyor. yokluğunu bize gösterme olasılığı da vardır 
süper insana dönüşeceği izlenimi veren bu aynı zamanda öznelliğimize ne olacağı “Sistem zihnimizden geçenleri okuyacak.” diyebiliriz.
ay
ey
ay
at
            
    
