Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
4 ş ub 2024
2
Editörd En
ürkiye’de en
çok eleştirilen
şeylerden birisi,
eleştiri kültürünün
T
olmamasıdır. İşi
eleştirmek olanlar, eleştiriye
tahammülsüzlükten yakınır,
eleştirilenler de eleştirilerin
yapıcı olmadığından... Bu
çok eski bir tartışmadır ve bir
ölçüde evrenseldir de. Aslında
sırf bizde oluyor ve bize özgü
sandığımız pek çok olumlu
olumsuz şey gibi sırf ülkemizde
görülen bir şey değildir.
Asli işi eleştirmek
olmayanların “eleştirileri”nin
böylesi rağbet görmesi ise
sosyal medyanın ve ağırlıklı
olarak metin tabanlı bir
paylaşım ortamı olan eski
adıyla Twitter, yeni adıyla
X’in yaşamlarımıza girmesiyle
ilgili. Belki de daha önce
görülmemiş biçimde tüm
insanlığa ifade özgürlüğü
olmasa bile yaygınlığı sağlayan
bu yenilik hepinizin bildiği
gibi bir başka olumsuz kavramı
da beraberinde getirdi: Linç
kültürü.
HHH
Ülkemizde birçok insan
Küresel ısınmanın yakıcı etkileri sağlık harcamalarını yetersiz kılabilir
veya toplumsal kesim dijital
linç kurbanı oluyor. Bunun
örneklerini hemen her gün
yaşıyoruz. Bunun bir nedeni
eleştiri ve ifade özgürlüğü
sınırlarını nerede çizeceğimizi
pek de bilemememiz. Sarkastik
İklim krizi sağlık
mi, aşağılayıcı mı? Belli
kesimleri mi aşağılıyor yoksa
sosyal tespitte mi bulunuyor?
Haber mi veriyor, hedef mi
gösteriyor? Ofansif mizah mı,
nefret suçu mu?
Tüm bu alanlarda oluşan
sektörünü vuracak
savunma mekanizmaları
pek fazla ortak değerimiz
Oliver Wyman’la işbirliği içinde yazılan “İklim beklenen 3.2 milyon ölümle ikinci en yüksek ölüm
Küresel ısınmanın giderek daha
kalmadığını gözümüze
Değişikliğinin İnsan Sağlığı Üzerindeki Etkisinin
nedeni. Sıcaklık dalgaları, üretkenlik kaybı nedeniyle
sokarken gerçek ve çok hissedilen etkileri sağlık hizmeti
Ölçülmesi” isimli rapora göre iklim değişikliğinin
2050 yılına kadar tahminen 7.1 trilyon dolar ile en
çok sözü edilen “kamu
2050 yılına kadar dünya çapında fazladan 14.5
gereksinimlerini ve sektörel harcamaları
yüksek ekonomik bedele sahip. İnce parçacıklar
vicdanı” kavramlarını bile
milyon ölüme ve 12.5 trilyon dolarlık ekonomik
beklenmedik biçimde artırabilir. ve ozon kirliliğinin neden olduğu hava kirliliğine
kutuplaşmanın bir parçası
kayba neden olması olası. Bu yeni iklim zorluklarını
atfedilen aşırı ölümlerin, yılda yaklaşık 9 milyon
durumuna getiriyor.
karşılamak ve hafifletmek, kapsamlı bir sağlık
Elbette siyasetin toplumsal
ölümle, erken ölümlerde büyük bir payı olması
oğal ve sağlıklı ekosistemler sistemi dönüşümünü ve birden fazla
kutuplaşmadaki etkisi
öngörülüyor.
insanlara, yaşamlarını paydaş grubu ve endüstri genelinde küresel
tartışılmaz. Peki bizim ayca_ceylan
sürdürebilmeleri için işbirliği çabalarını gerektirecek. Sağlık İklim değişikliği ayrıca vektör kaynaklı hastalıklar
sosyal medyadaki kişisel
birçok destek sunar. sistemlerinin, iklim kaynaklı etkilerden
da dahil olmak üzere iklime duyarlı çeşitli hastalık
Daseeir L
sorumsuzluğumuzun,
Dİçtiğimiz su, yediğimiz
dolayı 1.1 trilyon dolarlık ek bir yükle karşı
sonuçlarında büyük bir artışı da tetikleyecek ve
yasakları gündeme getirmeden FLaor
gıda, soluduğumuz hava gibi birçok
karşıya kalacağı da öngörülüyor. Tam da bu
bu durum olasılıkla Avrupa ve ABD gibi iklim
kendi vicdanımızı devreye
temel gereksinim yalnızca insan destekli
nedenle iklim krizi aynı zamanda bir sağlık
sokarak ifadelerimizi gözden krizinden şimdiye kadar daha az etkilenen bölgeleri
üretilmez. Tüm bunların üretimi için
krizidir.
geçirmememizin etkisi ne
etkileyecek. Raporda, 2050 yılına kadar 500 milyon
birçok türe ve dengeli bir madde
İklim değişikliğinin önümüzdeki 20
kadar?
kişinin daha vektör kaynaklı hastalıklara maruz
döngüsüne ihtiyaç vardır. Gereksinim
yılda sağlık koşullarını nasıl yeniden
HHH
kalma riskiyle karşı karşıya olabileceği belirtiliyor.
duyduğumuz tüm bu destekler ve daha
şekillendireceğine ilişkin derinlemesine
Türkiye’nin sosyal medya
fazlası kısaca “ekosistem hizmetleri”
bir ekonomik analiz sunan raporda sağlık
ile sınavı yaygın olan her
siyas Etin iklim vaatl Eri
olarak tanımlanır. Bu hizmetler insanlara
üzerinden olumsuz etki yaratacak iklim
platformla, aramızda yeni
Rapordan öne çıkan veriler pek iç açıcı değil
doğal çevre ve sağlıklı ekosistemler
kaynaklı altı ana olay kategorisi mevcut.
Ça
toplumsal eşikler açarak
tarafından sunulan birçok ve çeşitli
ancak ne insanlar ne diğer türler ne de gezegen için
Bunlar sel, kuraklık, sıcak hava dalgaları,
ilerliyor. Ancak kabul edersiniz
c La N
faydalardır. Ekosistem hizmetleri kendi
tropik fırtınalar, kontrol edilemeyen de henüz geç değil. Devletlerden özel sektöre kadar
ki her şey bir sözle başlıyor ve
içinde dört ana başlığa ayrılır. Tedarik
yangınlar ve yükselen deniz seviyeleri.
birçok yapıdaki olumlu etki yaratacak değişiklikler
o da genelde kalbin yansıması
hizmetleri, düzenleme hizmetleri, destek hizmetleri
oluyor. Hepinize iyi pazarlar... zamanlama açısından tekrar gözden geçirilmeli.
En bÜyÜk risk s Ell Er
ve kültürel hizmetler.
Tabii bireyler olarak da hepimize birçok görev
Seller, iklim kaynaklı ölümler açısından en yüksek
Ancak ne yazık ki sağlıksız hale getirilen
dEniz Ülk Üt Ekin
düşüyor. Yaklaşan yerel seçimlerde siyasetçilerin
ekosistemler yalnızca oradaki canlı türleri ve akut riski oluşturuyor ve 2050 yılına kadar 8.5
deniz.ulkutekin@cumhuriyet.com.tr
seçim vaatleri arasında ne derece iklim dostu
gezegen için değil insan sağlığı için de olumsuz milyon kişinin ölümüne yol açması bekleniyor. Aşırı
etkiler yaratır. Dünya Ekonomik Forumu tarafından sıcaklarla dolaylı olarak bağlantılı olan kuraklıklar, olduklarına bakmak da bunlardan biri.
Gelecekteki teknolojik gelişmelerin insan öznelliğini sarsacağı konuşuluyor. Ya bu sözü edilen ‘özne’ hiç var olmadıysa?
Teknolojiyle gelen tekillik
Peki bir insan zihninde 24 saatte neler
“Makineleri yakalamaya çalışalım gelişmeler son derece kaygı uyandıran sorusunu da beraber getiriyor. Bu
ki hayvanat bahçesindeki maymunlara olasılıkları da beraberinde getiriyor. konu Slavoj Zizek gibi yaşayan oluyor? Uyku saatleri hariç zihnimizin
dönüşmeyelim.” “Gözetim kapitalizmi” denilen dijital bazı felsefecilerin gündeme büyük ölçüde Esenler Otogarı’na
aldığı bir meseledir. Modern benzediğini itiraf etmemiz pek mümkün.
denetim ağının geleceğini anlamak
u sözler Neurolink’in kurucusu
çağda büyük övgülere mazhar Sayısız dağınık düşünce oradan oraya
için 2002’de yapılan bir deneyi
Elon Musk’ın. Madem yapay
anımsamakta fayda var. olmuş “özne” Freud’un “ölüm hareket etmekte, düşünceyi zihinde sabit
zekâ her geçen gün bizden daha
dürtüsü” dediği şey tarafından ele tutmanın süresi 15 saniyeyi aşamamaktadır.
New York Üniversitesi bir farenin
zeki olacak o zaman önlem
geçirilmiş gibi duruyor. Herkesin Bu sürenin uzatılması konuşmanın ve
beynine çip yerleştirmiş, uzaktan
ş ae arc
Balmalı, zekâmızı büyütmeli ve
birbirinin zihninde neler olup yazmanın devreye girmesiyle ancak
gönderilen sinyalle farenin koşacağı
birlikte hareket etmeliyiz. Bunun yöntemi
bittiğini görebildiği, herkesin mümkün.
yön sinyal tarafından belirlenmişti.
bedene yerleştirilen arabirim veya doğrudan
düşüncelerinin herkes tarafından kullanıldığı İnsan zihninin 24 saatlik hali beyin-
Farenin koşarken bu eylemi dışarıdan gelen
sinir arabirimi olarak da bilinen beyin-
bir dünyada özerk bir insandan, öznellik bilgisayar arayüz teknolojileriyle deşifre
bir komutla yaptığına ilişkin bir iç deneyim
bilgisayar arayüzleri geliştirmektir.
deneyiminden söz etmek pek mümkün edildiğinde ortada özerk bir özne olmadığı
yaşayıp yaşamadığını bilmiyoruz. Ancak
Bu şu anlama geliyor, beynimizi dijital
olmasa gerek. Bu bir tür “özne”nin ölümü gerçeğiyle de karşılaşabiliriz. Ortalama
bu deneyden hareketle şu soruyu gündeme
makinelere bağlayabiliriz ve böylece
anlamına geliyor. bir insan zihni sabahtan akşama kadar üç
getirebiliriz: “İnsanlar beyinlerini dijital
yalnızca zihnimizden kahve içmek
Zizek, özneden tam olarak ne aşağı beş yukarı aynı konuları zihninde
ağa bağladıklarında sistem tarafından olası
istediğimiz düşüncesini geçirerek makinenin
anladığımızın anahtar rol üstlendiğinin çevirip durmaktadır. İşe giderken hangi
bir yönlendirme sırasında kendilerine bir
bize kahve hazırlamasını sağlayabiliriz.
altını çiziyor. Önemli bir uyarı. Özne, özerk yolu kullansak, yemekte ne yesek, markete
müdahalede bulunulduğunu fark edecekler
Dahası beynimizi bir başka beyine
oluş, birey, bireysellik, gündelik dilde sıkça gitmeden annemize bir uğrasak mı
mi?” Örneğin oy kullanırken gerçekten ben
bağlayarak zihnimizden geçenleri başka
uğramasak mı? Bu ve benzer şemaların
kullandığımız ifadeler. Tekilliğin gözetim
mi oy kullanmış olacağım?
insanlarla da paylaşabiliriz.
kapitalizmini devasa düzeylere getireceği herkesin zihnini her gün meşgul ettiğini
ö znEnin öl ÜmÜ
Zihinden geçenlerin nesnelerle ve diğer
hakikatini asla unutmadan özerk özne oluşun hesaba katarsak tekilliğin özneyi yok
öznelerle eşzamanlı paylaşılması durumuna Tekilliğe gömülü olmak düşüncelerimizi yitirileceğine ilişkin endişelere eleştirel etmekten çok “özne” denilen şeyin
“tekillik” deniyor. Başlangıçta insanın bir tür ötekilerden ayıran bariyerin kalkması bakılması da gerekiyor. yokluğunu bize gösterme olasılığı da vardır
süper insana dönüşeceği izlenimi veren bu aynı zamanda öznelliğimize ne olacağı “Sistem zihnimizden geçenleri okuyacak.” diyebiliriz.
ay
ey
ay
at