Katalog
                    Yayınlar
                
                - Anneler Günü
 - Atatürk Kitapları
 - Babalar Günü
 - Bilgisayar
 - Bilim Teknik
 - Cumhuriyet
 - Cumhuriyet 19 Mayıs
 - Cumhuriyet 23 Nisan
 - Cumhuriyet Akademi
 - Cumhuriyet Akdeniz
 - Cumhuriyet Alışveriş
 - Cumhuriyet Almanya
 - Cumhuriyet Anadolu
 - Cumhuriyet Ankara
 - Cumhuriyet Büyük Taaruz
 - Cumhuriyet Cumartesi
 - Cumhuriyet Çevre
 - Cumhuriyet Ege
 - Cumhuriyet Eğitim
 - Cumhuriyet Emlak
 - Cumhuriyet Enerji
 - Cumhuriyet Festival
 - Cumhuriyet Gezi
 - Cumhuriyet Gurme
 - Cumhuriyet Haftasonu
 - Cumhuriyet İzmir
 - Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
 - Cumhuriyet Marmara
 - Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
 - Cumhuriyet Oto
 - Cumhuriyet Özel Ekler
 - Cumhuriyet Pazar
 - Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
 - Cumhuriyet Sokak
 - Cumhuriyet Spor
 - Cumhuriyet Strateji
 - Cumhuriyet Tarım
 - Cumhuriyet Yılbaşı
 - Çerçeve Eki
 - Çocuk Kitap
 - Dergi Eki
 - Ekonomi Eki
 - Eskişehir
 - Evleniyoruz
 - Güney Dogu
 - Kitap Eki
 - Özel Ekler
 - Özel Okullar
 - Sevgililer Günü
 - Siyaset Eki
 - Sürdürülebilir yaşam
 - Turizm Eki
 - Yerel Yönetimler
 
                        Yıllar
                    
                    
                
                    Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
                    Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
                    Sayfayı Satın Almak İstiyorum
                
            
                25 ŞUBAT 2024
3
CHP grubu devrim 
Sanatta ve 
yasalarını görüşüyor (IV)
bilimde laiklik
önce gönüllerini alır. Sonra Bakanı Ferit Bey (Kütahya) 
2 Mart’ı 3 Mart’a bağlayan gece 
iddia ettikleri gibi Türk 1921 Anayasası’nın yerel 
Ülkemizde yakın zamanlara kadar sanatta ve bilimde 
çok önemli ve gergindir. Türkiye milletinin dininden, 
özerklik hükmüne 
laiklik vardı ancak son günlerde bu konuda iki ayrı 
maneviyatından 
işaret ederek o alana 
Cumhuriyeti’nin laikliğini 
yoksun olay çerçevesinde soru işareti ortaya çıktı.
dokunulmamasını 
perçinleyen yasalar alevli 
bırakılmadığını 
ister ama aslında 
eçen haftalarda üzerindeki yanlış ve baskıcı 
vurgular. Tersine 
öneriyle 
tartışmalar eşliğinde oylanır.
safsata konusunu tavrına ilişkin tarihteki acı 
oluşturulacak 
benimsenen 
inceledik. Sanatta örneklerdir. Vatikan, yıllar 
başkanlık fetva 
amaçlardan 
ve bilimde laik sonra Galileo’nun ve Darwin’in 
verecek, camileri 
biri tam da 
Gdüşünceden torunlarına birer özür belgesi 
ve dini kurumları 
budur. Vasıf 
uzaklaşmak da bir tür safsatadır. vermiştir. Güneş balçıkla, bilgi 
içinde bulunduğu 
Bey gerekçesini 
Laiklik denildiğinde genelde din karanlıkla sıvanmaz. 
“sefalet 
deneyimlerinden 
ve devlet işlerinin birbirinden 
halinden” 
çıkardığı 
‘kIzIl Goncalar’a 
kütahya 
ayrılması gerektiğini düşünürüz. 
kurtaracak, 
milletvekili örneklerle çok 
müdahale
Oysa yönetimde laik olmaktan 
denetim 
recep Peker
güzel vurgular. Grup 
“Kızıl Goncalar” dizisinde 
önce sanatta ve bilimde de 
mekanizmalarını 
üyelerinin duyarlılığı 
ŞADUmAn HALıcı anlatılanların doğruluğu, 
laik olmak gereklidir. Avrupa 
çalıştıracaktır.
ise uzmanlık okulları 
yanlışlığı tartışılabilir. 
sanatta ve bilimde laik olmayı 
sadumankaragozhalici@gmail.com
Recep Bey’in 
olur. Medreselerin 
Ancak bunun ötesine gidip 
başardıktan sonra Rönesans ve 
hedefinde vakıfların 
kapatılmamasına karşı 
dizinin yasaklanması bugüne 
Reform dönemine girmiştir. 
yönetimi ile yöneticileri 
çıkılır, askeri okullar tartışma kadar görmediğimiz, hatta 
Ülkemizde yakın zamanlara 
Mart 1924. Tam gece yarısı, 
yani din adamları da vardır. 
yaratır. Örneğin Akçuraoğlu Yusuf Osmanlı’da da görülmeyen 
kadar sanatta ve bilimde laiklik 
saat 00.00... Başkanlık 
Vakıfları “hayali bir define”, “gizli bir 
bir sansür uygulamasıdır. Bu 
Bey askeri okulların bağlanmasına vardı ancak son günlerde 
koltuğunda Feyzi Bey 
teşkilat” olarak niteler. Yönetiminde 
sansür sanatta laiklik ihlali 
karşıdır. Tartışma, iyice alevlenir. Vasıf bu konuda iki ayrı olay 
2 (Diyarbakır) oturuyor. 
şeffaflık olmadığını vurgular. Vakıflara 
anlamına gelir.   
Bey’in bağırmaktan sesi kısılır, gürültü çerçevesinde soru işareti ortaya 
Çoğunluk sağlanmış, oturumu açıyor. 
ait camiler, çeşmeler, imaretler, 
çıktı. Bu olaylardan 
olmamasını rica eder. Bakanlıkla olan 
“Şeriye (Din İşleri) ve Evkaf (Vakıflar) 
misafirhaneler yıkılmış, sönmüşken bu 
mS nedir?
birincisi Kızıl 
tek ilginin bütçe konusu olduğuna 
ve Erkân-ı Harbiye-i Umumiye 
işler için ayrılan ödeneğin “mütevelli 
Geçtiğimiz günlerde 
Goncalar dizisidir, 
(Genelkurmay) bakanlıklarının dikkati çeker,  “İsterseniz yüksekokulları 
isminde şu isminde, bu isminde birçok 
bir tıp profesörü MS 
diğeri ise bir tıp 
kaldırılmasına dair yasa önerisi çıkarabiliriz” der. Ancak bu şekilde 
zevat tarafından alınıp yenilmekte” yani 
hastalığının Tanrısal 
profesörünün MS 
görüşülecek” diyor. Önerinin gerekçesi 
“birlik amacına” ulaşılamayacağını 
hortumlanmakta olduğuna işaret der. 
bir ceza olduğunu 
hastalığına ilişkin 
net: “Din ve ordunun siyasetle ilişkili 
da vurgular. Çarpıcı bir örnek verir: 
“Sivas’a, hat yapmak için tuz vergisine 
söyledi. Bir din adamı 
açıklamasıdır. 
bulunması sakıncalıdır. Türk tarihi bu 
“Mesela tarih dersleri. Eğer biz 14-
zam ederken, millete vergiler koyarken 
bu türden bir iddia 
Önce sanatta ve 
sakıncanın örnekleriyle doludur. Uygar 
15 yaşlarındaki gençlerimizin genel 
böyle nereden gelip nereye gittiği belli 
ortaya atabilir ancak 
bilimde dünyanın 
bir devlet kuran Türk milleti artık bu 
olmayan milyonların birçok meçhul duygularını, terbiyesini bir noktaya 
ilgili kurullardan bilim 
Prof. Dr. 
laik olmayı nasıl 
uygarlığın temel gereklerini yerine 
kişinin elinde, meçhul amaçlar altında yönlendirmek istiyorsak bunu çeşitli 
insanı unvanı almış 
başardığına bakalım.  
Üst Ün 
getirecektir.”
bırakarak harcanmasına milli hayat bakanların şube müdürlerinin emir ve 
bir kişinin bu iddiada 
Yasa önerisinde İslama ilişkin bütün 
Dökmen
bendenizce hiçbir vakit razı olmaz” der. 
keyfine bıraktığımız zaman mümkün 
bulunması bilimsel 
Sanaa tt
konuların ve dini kurumların yönetilmesi 
Sözleri gruptan “doğru sesleri” ile onay 
müdür ki amacımız olan esas temin 
alanda laikliğin 
laiklik
için Başbakanlığa bağlı Diyanet İşleri 
alır. Vakıfların tek yetkilisi Türk milleti 
edilmiş olsun? Yalnız merci bir 
çiğnendiğini gösteriyor. 
Ortaçağ döneminde 
Başkanlığı makamının oluşturulması 
olmalıdır. 
olacak ve bu suretle memleketin 
Bu profesörün iddiası çok 
Avrupa’da Vatikan yani kilise 
öngörülmektedir. Vakıfların idaresi bir 
Recep Bey, öğrenimin 
çeşitli kurumlarında yetişen gençlere vahim sorular ve sorunlar 
laik sanata izin vermiyor, 
genel müdürlük bünyesine alınacak, 
birleştirilmesinin gerekçelerini de ortaya 
ifade edilecek ruh, ilkelerimize, çıkarır karşımıza. MS, veba, 
sanatçıların işine karışıyordu. 
Genelkurmay ise hükümetin parçası 
koyar. “Nasıl bir çiftçi, bir subay, bir 
kolera, korona eğer Tanrısal 
Cumhuriyetimizin esaslarına uygun 
Örneğin bir dönem ressamlar 
olmaktan çıkarılıp başkanlık olarak 
mühendis yetiştirmek için ilk, orta, 
bir ceza ise hekimlerin bu 
bir kaynaktan ve bir defa olarak 
yalnızca İncil’deki konuları 
örgütlenecektir. 
yüksek eğitim almak gerekiyorsa, 
hastalıkları tedaviye çalışmaları 
verilecektir…” 
resmedebilirlerdi. Bunun yanı 
Din İşleri Bakanlığı’nın kaldırılması 
dini konularda milleti aydınlatmakla 
Tanrısal otoriteye bir başkaldırı 
Ne var ki uzlaşma sağlanamaz. 
sıra Hz. İsa’nın, Meryem 
tepkiyle karşılanır. Tepki gösterenler 
görevli kişilerin yetiştirmesinde de 
sayılır mı, sayılmaz mı? Bu 
Madde düzeltme amaçlı başbakanlığa 
Ana’nın ve azizlerin resimlerini 
aslında hilafetin de kaldırılmasına 
kural bu olmalıdır” der. Maddelere 
soruya cevap veremezsiniz. 
gönderilir. Sabah saatlerinde gelen yapan ressamların onların 
karşı duranlardır. Musa Kâzım Efendi 
geçildiğinde tartışma olmaz. Yalnızca 
Yapılacak şey, tüm hastalıkların 
düzeltme kabul görür. Böylece meslek başlarının üzerine birer hale 
(Konya) İslamın dünya işleriyle 
“umur-ı diniye” kavramı Tunalı 
sadece biyoloji ve tıp içinde 
yerleştirmeleri şarttı. Bu 
okulları dışında bütün bilim ve öğretim 
ilgilenmediği hükmüne karşı çıkar. Bu 
Hilmi (Zonguldak) Bey’in önerisiyle 
ele alınması gerektiğini 
durumun fiziksel gerçeğe aykırı 
kurumlarının, vakıflarca yönetilen 
nedenle bakanlık olarak hükümet içinde 
Türkçeleştirilir, “Diyanet İşleri” olur. 
savunmaktır, yani bilimde 
olması önemli değildi, Vatikan 
medreselerin, yetimevleri (Darüleytam), 
kalmasında ısrarcı olur.
Vakıfların yönetiminin başbakanlığa 
laikliğe yönelmektir. 
böyle istiyordu. Dinin bakış 
askeri ortaokul ve liselerin bütçeleri 
Abdullah Azmi Bey (Eskişehir) 
bağlı bir genel müdürlük bünyesine 
Bilimde laiklikten 
açısı fiziksel gerçekten üstündü. 
ve programlarıyla birlikte Eğitim 
de aynı düşüncededir. Din İşleri 
alınması, Genelkurmay’ın hükümetten 
uzaklaştığınızda bilimsel 
Leonardo, “Son Akşam 
Bakanlığı’na bağlanmasının önü açılır. 
Bakanlığı’nın Osmanlı sistemindeki 
ayrılıp başkanlık şeklinde örgütlenmesi 
açıklamaları ve çabaları bir 
Yemeği”ni çizerken Hz. İsa’nın 
Eğitim Bakanlığı, yüksek din uzmanları 
Şeyhülislamlık makamından farkına 
oybirliği ile kabul görür.
yana bırakmanız gerekir. 
başının üzerine hale koymadı 
yetiştirilmek amacıyla İstanbul 
işaret eder. Avrupa’da, skolastik 
Böylece teşhis koyamayan, 
ancak bir geçiş dönemi üslubu 
eğitim Birliği Üniversitesi (Darülfünün) bünyesinde 
bataklığı denilen kilise baskısının, 
tedavi edemeyen hekimlere 
olarak İsa’nın başının arkasına 
İlahiyat Fakültesi kurmakla, hitabet ve 
Şeyhülislamlık tarafından örnek 2 Mart’ı 3 Mart’a bağlayan gece 
dönüşürsünüz. Diyelim 
ışıklı bir pencere yerleştirdi. 
dini hizmetlerin görülmesiyle ilgilenecek 
alındığını, bu nedenle “kimi sakıncalar” gün ağarmaya yakın öğrenimin 
ki yetişkinler işledikleri 
Sanatçıların özgürlüğü tüm 
yarattığını söyler. Oysa Din İşleri birleştirilmesine yönelik yasa önerisinin memurlar yetiştirmek üzere okullar 
günahlardan ötürü Tanrısal 
despot rejimlerde, oligarşilerde 
Bakanlığı, gelişme adına alınan gerekçesi okunur. Gerekçe günümüze açmakla da yükümlü kılınır. Yasa önerisi 
cezalar alarak bu hastalıklara 
kısıtlanmış, sansüre uğramıştır. 
kararların hiçbirine karşı çıkmamıştır de örnek olacak niteliktedir: Bir millet 
grupta bir bütün olarak kabul edildiğinde 
tutulmuş bulunsunlar. İyi 
Sanatçılar, Almanya’da 
der. Diyanet ile hükümeti de eş görür. bireyleri ancak bir eğitim görebilir, iki 
takvimler 3 Mart 1924 gününü, saatler 
de, bedensel ve zihinsel 
Nazilerin, Sovyetlerde ve Mao 
Açıklamasını yaparken verdiği örnek türlü eğitim bir memlekette iki türlü 
8.15’i göstermektedir. 
engelli olarak doğan çocuklar 
dönemi Çin’inde komünist 
bir İngiliz’in neden Müslüman olduğu insan yetiştirir. Bu ise duygu ve düşünce 
O gün Türk halkının tek temsilcisi 
anne karnında mı günah 
partisinin izin vermediği şeyleri 
hakkında kendisine yaptığı açıklamadır. birliğine ve dayanışma amaçlarına 
olan TBMM Genel Kurulu hilafeti 
işliyorlar? Bilimsel laiklikten 
sanatlarına konu edinemezlerdi. 
İşte o anda İzmir milletvekili Şükrü Bey tamamıyla aykırıdır. Aslında amaç ulus-
kaldıracak, din-siyaset, din-ordu uzaklaştığınızda bu soruya da 
Sanatta özgürlük ve laiklik 
yerinden seslenir: “Hintlileri aldatmak devleti perçinlemek, eğitimde fırsat 
bütünleşmesine son verecek, öğrenimi cevap veremezsiniz. Çözüm 
ancak gerçek demokrasilerde 
için Müslüman oluyorlar.” Ama eşitliğini sağlamaktır.
din işlerini bilimin işlerine 
birleştirecek ve laik Cumhuriyeti 
ortaya çıkmıştır.
Abdullah Azmi ısrarcıdır. “Din İşleri Öneri görüşmeye açıldığında geneliyle 
karıştırmamaktır. 
perçinleyecektir.
Bakanlığı’nın yalnızca fetva değil hukuk ilgili söz alan olmaz. Maddelere 
Bilimde laiklik      
Eski Yunan’da hastalıkları ve 
ve eğitim konusunda da görevleri var” geçilir. Milli savunma, iktisat, sağlık 
Sanatçılara karışan Vatikan, doğal afetleri açıklayan iki farklı 
deyiverince İhsan Bey (Cebelibereket) ve sosyal yardım bakanlıklarınca 
bilim insanlarına da karışırdı. bakış tarzı vardı. Birincisine 
Kaynakça
seslenir: “Hukuk için Adalet Bakanlığı, yönetilen okulların Eğitim Bakanlığı’na 
Dört İncil’den birisinde göre her şey Zeus marifetiyle 
Halk Partisi grup tartışmaları için 
eğitim için Eğitim Bakanlığı vardır.” bağlı olduğuna hükmetmeden madde 
bkz. Yücel Demirel-Osman Zeki Konur Dünya’nın bir tepsi gibi sabit ortaya çıkardı. İkinci görüş ise 
Yasa önerisini savunan Recep okununca tartışma alevlenir. İki nedeni 
(Hazırlayan), CHP Grup Toplantısı durduğu, Güneş’in ise onun -adeta utana çekine- doğadaki 
Bey (Kütahya) olur. Musa Kâzım ve vardır, ilki yerel yönetimlerce idare 
Tutanakları (1923-1924), Bilgi Üniversitesi 
etrafında döndüğü yazılıydı. doğal işleyişin hastalıklara ve 
Abdullah Azmi’ye yönelttiği övgülerle 
edilen okullar konusudur. İçişleri Yay, İstanbul, 2002, s. 459-483.
Bilim insanları sadece bunu afetlere yol açtığını ileri sürerdi. 
ispatlamak için araştırma Birinci görüşün sahiplerine göre 
yapabilirdi. Güneş’in, günahkârları cezalandırmak 
Dünya’nın etrafında döndüğünü isteyen Zeus depremlere yol 
söylediğinizde Vatikan size açardı. Bu görüşü savunanlar 
karışırdı. Nitekim Dünya’nın depremlerde çocukların niçin 
Güneş’in etrafında döndüğünü öldüğü açıklayamazlardı. 
söyleyen Galileo Galilei’ye Anaksimandros ise yeraltındaki 
ölüm cezası verildi. Neyse kayalar hareket ettiği için 
ki Dünya’nın dönmediği deprem oluyor demişti. 
konusunda bir belge imzaladı Filozofun o günlerde 
da ölümlerden döndü, ev hapsi ispatlanamayan iddiası bugün 
cezasına çarptırıldı. Büyük ispatlanmıştır. İlginç olan Zeus 
usta şanslıydı, ondan önce kuramının buna rağmen hâlâ 
Bruno, kiliseye ait yeryüzü ile güncelliğini koruyor olmasıdır.    
gökyüzünün farklı şeyler olduğu Sonuçta laiklik sadece devlet 
görüşünü reddettiği ve Evren’in yönetimi için gerekli değildir, 
sonsuzluğunu savunduğu için Ay’a, Mars’a gidebilmek, 
diri diri yakılmıştı. Bütün pandemileri önleyebilmek için 
Kadınlar için eğitim ve iş olanağı 
bunlar dini görüşün bilim de gereklidir.   
Şubat depreminin yaralarını sarmaya kurulan eğitim ve üretim merkezinde depremden 
çalışan Hatay’daki kadınlara psikolojik etkilenen 120 kadına satış teknikleri, iletişim, 
 
ve ekonomik destek sağlamak amacıyla müşteri deneyimi ve sürdürülebilirlik konularında İmtiyaz Sahibi: 
 
n Yayın Koordinatörü 
25 ŞUBAT 2024 SAYI: 1768
CUMHURİYET VAKFI adına 
6d üzenlenen “Dermokozmetik Uzmanı iki ay boyunca toplam 64 saat fiziki eğitim dENİz üLKüTEKİN
ALEV COŞKUN
n Sayfa Tasarım 
eğitimi ve İstihdamı Programı”, şubat ayında verilecek. 16 seans olarak yapılacak  eğitimlerin 
Genel Yayın Yönetmeni
EMİNE BİLGET
başladı. Vichy, kAGİDer ve Boğaziçi Üniversitesi tamamlanmasının ardından talep eden kadınlar 
MİNE EsEN
n Reklam Genel Müdürü 
Sorumlu Müdür
Yaşamboyu eğitim merkezi (BÜYem) işbirliği, için eczacı odaları ile Vichy referansıyla 
EsRA BOzOK
pazar.dergi@cumhuriyet.com.tr
AsLAN YILdIz
L’o réal Vakfı’nın desteği ile hayata geçirilen düzenlenecek görüşmelerle Hatay ve çevre 
Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve 
Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık 
Teknik Hiz. Tic. A.Ş. Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. 
AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul 
projenin ilk etabında, Hatay expo fuar Alanı’nda illerdeki istihdam fırsatları değerlendirilecek.
No:11A/41 Bahçelievler İstanbul dağıtım: Turkuvaz Dağıtım 
Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 e-posta: 
Pazarlama A.Ş. Yaygın süreli yayın
reklam@cumhuriyet.com.tr Uets: 25999-15079-37611
kö Pr ÜBAŞı
            
    
