Katalog

7 a ssğu 2022 4 Ortak yazgımızın kaçınılmaz gerçeği ölüm! Yine de meydan okuyanlar oldu ve oluyor Düşünceye Amaç yalnızca saygı şart mı? Kanıta dayanmayan, mantık hatası taşıyan iddialar saygıya layık değildir. u yazının başlığına bakıp otomatik olarak ölümsüzlük mü? “Evet” diyenler ne yazık ki düşünmeden ce- vap vermiş olurlar. Çocukluğumuzdan beri Bbizlere, “Birbirimizin düşüncelerine saygı- İnsanlık sırf ölümsüzlük için değil, James bedford’un lı olalım, karşımızdakinin düşüncelerine saygılı ola- bedeni kriyokapsülde lım” denildi. Bizler de bu söz büyük bir kerametmiş ebedi gençlik arayışında da sıra dışı dondurulma gibi üzerinde düşünmeden “Elbette” dedik. Bir dü- işleminde, (Henry yöntemlere başvuruyor. şünelim bakalım. Groskinsky, 1967). yA düşünce y Anlışs A? apoli’nin tarihi kent merkezinde yer “Karşımızdakinin düşüncelerine saygılı olalım” alan Pio Monte della Misericordia sözü klişe bir ifadedir, ade- Kilisesi pek çok sanat yapıtını da ta dokunulmazlığı vardır, bu barındırır. Bunlardan biri de küçük öneriye uyan, uymayan, duy- Nmeleklerin arasında ve bulutların duğunda “evet” anlamında ba- içinde gökyüzünde gezen bir kadın ve ona bak- şını sallar. İyi de ya karşımız- maya çalışan ama gelen ışımayla gözleri ka- daki yanlış düşünüyorsa? maşan yaşlıca bir erkeğe ait resim... Geç Barok Tüm düşüncelere saygılı ol- döneminden İtalyan ressam Francesco de Mura mak gerektiği iddiası, olayları (1698-1784) tarafından yapılan bu resim “Tit- sorgulamayı, gelişmeyi ve ge- honus ve Eos”u temsil ediyor. liştirmeyi engeller. Yunan mitoloji- Prof. Dr. Karşımızdaki, “Ondalık sis- sinde Eos, şafak tan- Üst Ün temde 2x2=7’dir” derse, bu rıçasıydı. Titho- yaŞam yanlış hesaba saygılı olmak nus ise çok yakışık- Dökmen GÜnl ÜĞÜ zorunda mıyız? Eğer düşün- lı bir Truva prensi. yaşaması gerektiği düşünülüyorsa ne olacak? yim hâlâ yok. Yalnız bir ümit üzerinde gelişen ceye saygılı olmak şart olsay- Eos’un da sevgilile- İşte o zaman söylencelerden gerçeğe, 1966 yı- işlemin fikren ilk çıkış noktası da aynı zaman- dı, yaşantılarımız altüst olurdu. Örneğin sınavlar- rinden biriydi. Tan- lına geliyoruz. da kriyonik hareketinin babası kabul edilen Ro- da tüm öğrencilere tam not vermek gerekirdi. Aksi rıça ona âşık olmuş- Nisan 1966’da Los Angeles’ta kimliği belir- bert Ettinger tarafından yazılan “The Prospect halde öğrenci, “Öğretmenim lütfen düşünceme say- tu ve tüm Tanrıla- siz, orta yaşlı bir kadın, ölümünden yaklaşık of Immorality” (Ölümsüzlük Olasılığı, 1962) gılı olun” derdi. Doktora tez savunması yapılamaz- rın babası Zeus’tan iki ay sonra sıvı nitrojene yerleştirildi ve bir kitabıdır. Kendisi, iki eşi ve annesini de dondu- dı, işyerlerinde amirler elemanlarının tüm raporla- ona ölümsüzlük ver- morgun buzdolabında donma noktasının biraz rarak saklatan Ettinger aynı zamanda kurduğu rını, kayıtsız şartsız kabul etmek zorunda kalırlar- mesini istemişti. Ze- üzerinde bir sıcaklıkta saklandı. İleriki yıllar- “Ölümsüzlük Cemiyeti”nin de başkanıydı. dı. Bu tuhaf yaşam tarzında ruhsal sorunların tedavi- us bu isteği gerçek- ö mÜr da insan yaşamı daha uzatılabilirse çözündü- si de mümkün olmazdı. Çünkü ruhsal sorunları olan leştirmiş ama veri- dondurmAk kol Ay AmA... rülebilir ve kaldığı yerden yaşama devam ede- tanyel kişiler, “Ben elimi her seferinde 30 defa yıkamam len yalnız ölümsüz- Dondurma işlemi günümüzde üçü ABD’de, bilirdi. Bu tarihe geçmiş ilk dondurarak sakla- gerektiğini düşünüyorum” veya “Ben Napolyon ol- lük olmuştu. Yaşlan- biri Rusya’da olmak üzere dört merkezde yapı- ma olayıydı. Olasılıkla o zaman yeni keşfedil- duğuma eminim, lütfen beni tedaviye kalkışmayın” ma sürmekteydi. Ho- lıyor. Tüm bedeni veya yalnız kafanızı dondur- meye başlayan “dondurma” yöntemi epey ilgi diyebilirlerdi. Bütün bunların yanı sıra, birileri söy- mer bu söylencenin tarak süresi belirsiz bir gelecek- çekmişti ki ABD’de konuyla il- ledi diye astrolojinin gerçek bir şey olduğunu, haca- sonunu şöyle anlatır: “… O Eos ile mest olmuş te çözünmek için saklatabiliyorsu- gili üç şirket kurulmuştu. Ancak matın ise pek çok hastalığı tedavi ettiğini kabul et- şekilde yaşadı. Ama güzel başından ve asil çe- nuz. Ancak dediğimiz gibi çözün- yakınları belki de dinsel inanç- memiz gerekirdi. nesinden ilk gri saçlar dökülmeye başladığında dükten sonra siz, siz mi olacaksı- ların etkisiyle bir yıl sonra ka- Karşınızdaki kişi bilimsellikten uzak, dogmatik kraliçe Eos, onu evinde tutmasına ve ona güzel nız belli değil. Çünkü işlem res- dının buzlarını çözüp gömme- görüşler ileri sürdüğünde, “Düşünceme saygılı ol, giysiler vermesine karşın, yatağından uzak tut- mi olarak beyin ölümü gerçekleş- yi tercih etti. Aynı yıl bu kez bir söylediklerimi eleştirme” diyebilir. Siz de çekingen- tu. Ama tiksindirici bir yaşlılık üzerine çöktü- tikten hemen sonra yapılabiliyor psikoloji profesörü olan James lik gösterip susarsanız, baskıya boyun eğmiş olur- ğünde onu bir odaya yatırdı. Orada durmadan ve bu süreçte hücrelerinizin ne Bedford yakalandığı amansız sunuz. Eğer birisinin size bir görüş belirtmeye hak- gevezelik etti durdu.” durumda kaldığına ilişkin bilim- böbrek kanseri nedeniyle ölün- kı varsa sizin de bu görüşü eleştirmeye, sorgulama- sel bir bilgi yok. Dondurma seçi- ce vasiyetinden dondurulma- ebedi gençlik Arzusu ya hakkınız vardır. Aksi halde, “Düşünceme saygı- mi genelde “erken” ve günümüz- sı için ayrılmış bir meblağ çıktı. Tithonus ve Eos söylencesinin gösterdiği gi- lı ol” görüşünün arkasına sığınanlar size; baskıcı, bi- de “çaresiz” olduğu düşünülen Dönem şartlarına göre donduru- bi insanlar ölümsüzlüğü pek de tercih etmez- limsellikten, nesnellikten uzak yaşam tarzları, anti- hastalıklardan dolaylı ölümler için larak saklanan Bedford halen bu ler, ebedi gençliği arzularlar. Aslında insanın demokratik rejimler dayatabilirler. Bazı konular de- tercih ediliyor. Beyin kanserinden işlemle en uzun süredir sakla- bilim aracılığıyla ölümsüzlük arayışı da önce- ğil, tüm konular sorgulanmaya, eleştirilmeye, irde- ölen ve dondurulan iki yaşındaki nan kişi unvanına sahip. Çünkü likle bir gençleşme arayışıdır. Ölümden kor- lenmeye açık olmalıdır. Düşüncelerini bilimsel ola- Taylandlı kız çocuğunun çarpıcı 60’lar ve 70’lerde dondurulan kuyoruz ama işlev kaybından, bağımlılıktan, rak savunamayanlar, “Düşünceme saygılı ol” klişe- “Hope Frozen” belgesel belgeseli de 2018 yılında yayım- bazı bedenler sonradan yakınla- fiziksel ve cinsel çekiciliğin, yeteneğin azal- sinin arkasına sığınırlar. film afişi, 2018 landı ve Netflix platformunda “Hope rının karar değişikliği ile çözün- masından daha fazla endişe duyuyoruz. Fizik- Peki ne yapmalıyız? Frozen” adıyla yer alıyor. Her ne ka- dürülürken bazısı da teknik so- sel güzelliğin, en azından gençliğin kaybı, ço- dar şu an sadece bir “umut”dan ibaret bir işlem runlar nedeniyle düşünceye değil düşünene s Aygı ğu zaman bazı zi- olsa da kafanızı dondurmak için 80 bin, tüm istemeden çözül- Bu konuda yapılması gereken şey bize söylenen hinsel değişimlere vücut için 100 bin dolar civarında parayı göz- mek durumunda bütün düşüncelere saygılı olmak değil, düşünceyi ve çöküntüye neden den çıkarmanız gerekiyor. kalmıştı. ifade edene saygılı olmaktır. İfade edilen her düşün- olur. Yaşlı insanlar İnsan hep en mutlu haliyle kalmak ister. Ken- “Cryonics” adı ce, özellikle kanıta dayanmayan, mantık hatası taşı- bu depresif etkenle- disi ve sevdikleri için ölümsüzlük arayışı da hep verilen bu dondur- yan iddialar saygıya layık değildir, ancak düşüncele- rin üstesinden gel- bu ve benzeri zamanları yaşamak için değil mi- ma işlemi üzerin- ri ister doğru ister yanlış olsun tüm insanlar, bunla- meyi başardıkların- dir zaten? Tüm sevdiklerinizin ve tanıdıklarını- de bilimsel, din- rın arasında çocuklar saygıdeğerdir. Bir çocuk yanlış da da yaşlanmayı zın olmadığı bir dünyaya yeniden gözlerinizi aç- sel ve sosyolo- bir şey söyledi diye onunla dalga geçemeyiz. inkâr ederler. Bu şa- mak mutluluğu mu, şaşkınlığı mı yoksa depres- jik tartışmalar de- Yüksek lisans yaparken psikoz tanısı konmuş şırtıcı değil, çünkü yonu mu beraberinde getirecektir, bilinmez. Ar- vam ediyor. Za- bir kişiyle konuşuyordum. Bu kişi yüzünü algıla- çağdaş Batı kültü- jantinli yazar Jorge Luis Borges de “Ölümsüz” man içinde don- mayla ilgili gerçek dışı bir düşünceye sahipti ve ründe yaşlılığa atfe- adlı eserinde ölümsüzlük düşüncesini mantık- durma işlemin- bana, “Bunun dışarıdan tuhaf görüldüğünü biliyo- dilen toplumsal an- sızlık ve korkuyla bağdaştırmış ve şöyle demiş- de kullanılan tek- rum, size de komik geliyordur” demişti. Ona sa- lamlar büyük ölçü- tir; “Ölümsüz olmanın çok dikkate değer bir ya- nikler değişse de mimiyetle, “Estağfurullah, ben yüzünüzü sizin al- de olumsuzdur. Pe- nı yoktur. İnsanlık dışında tüm yaratıklar ölüm- çözme aşamasının gıladığınız gibi algılamıyorum ama bu söyledikle- ki, ya ölüm kapıday- süzdür, çünkü ölüm hakkında hiçbir şey bilmez- ne zaman ve nasıl riniz bana asla komik gelmiyor” demiştim. Sanı- sa ve kişinin yete- ler. İlahi, korkunç ve anlaşılmaz olan ise kendini olacağı konusunda rım burada düşünceye değil, düşünene saygı vardı. rince yaşamadığı ya ölümsüz sanmaktır.” bir bilgi ve dene- Bugün bu olayı hatırladığımda, o kişiyi hayalimde Aurora ve Tithonus, Francesco de Nura, 1715 da daha uzun süre sevgi ve saygıyla bağrıma basıyorum, semptomu- nu bile açıkça yazmıyorum. berrin kara Deniz Karşımızdaki kişilerin düşüncelerine değil, onla- berrin.karadeniz@cumhuriyet.com.tr rın insan olarak varlıklarına ve duygularına saygılı olmalıyız. Bazı düşünceler yanlış olabilir ancak hiç- v Metin Akpınar ile muhabbet bir duygu yanlış değildir. Kimi erkek, eşi ufak tefek bir şey için ağladığında, “Hanım bunda ağlayacak ne Kültür rotası yıl sonra sahnele- 27 Ağustos’ta Ayvalık’ta var?” diye öfkelenir. Erkeğin bu davranışında, eşinin 30re dönen usta tiyat - gerçekleşecek etkinlikte, duygularına ve kişisel varlığına saygı eksikliği var- rocu Metin Akpınar, İstan- Akpınar’la “Keşke bir kere dır. Duyguların cetveli, terazisi yoktur, hiçbir duy- bul, Ankara, Bursa, İzmir sohbet edebilseydim” diyen gumuz için hesap vermemiz gerekmez. Ancak bazı ve Balıkesir turnesine baş- izleyenleri mizahtan siyase- düşüncelerimiz için özellikle başkaları üzerinde bas- lıyor. 18 Ağustos’ta An- te, müzikten yemeğe, umut- kı kurmaya yönelen düşüncelerimiz için hesap ver- kara, 20 Ağustos’ta Bursa, tan aşka ilişkin yapılacak memiz gerekebilir. 24- 25 Ağustos’ta İzmir ve sohbette bir araya gelecek. düşünen n Asıl eleştirilmeli? Anlaştık, düşüneni değil, düşünceyi eleştireceğiz. Peki, bunu nasıl yapacağız? Eleştirirken şimdiki ifa- deyle girişken, iddialı -assertive- ancak kişiye saygı- lı şekilde, eski söylemle lisan-ı münasiple eleştirme- liyiz. Kişiye değil, konuya odaklanan bir dil kullan- malıyız. Eğer karşındaki kişi fazlaca alıngansa, sa- metin akpınar v Önüm Arkam Sağım vunduğu düşünce eleştirilince kendisini hakarete uğ- ramış sayıyorsa, bu da onun sorunudur. Alınmasın Solum Sanat! v Duvarların dili diye, “Haklısın, haklısın” diyerek olayı geçiştirmek v Kalplerin kraliçesi hem idareimaslahatçılıktır hem de pasifliktir. –14 Ağustos tarihleri arasında ya- nkara Büyükşehir Bele- 12pılacak Arter Çocuk Festivali, Televizyonlardaki açık oturumlarda bazı katılım- BD’nin en çok il- Diva Turca” olarak anı- Adiyesi Kültür ve Tabiat cılar, “Efendim, görüşünüze katılmıyorum” diye sö- 6–11 yaş aralığındaki çocukları sanatın Agi duyulan ve Lady lan opera sanatçımız Leyla Varlıkları Dairesi’nin “Kale- dönüştürücü gücünü ve yaratıcı olanak- ze başlarlar. Bu ifade kanımca, bir tür kavgaya da- Diana’yı anlatan müzi- Gencer’in ardından yurtdı- yi keşfet” başlığıyla düzenle- vetiyedir, karşıdaki kişi doğal olarak, “Ben de senin- larını keşfetmeye davet ediyor. “Önüm kallerinden Queen of the şında, alanında adından en diği Dr. C. Deniz Seyran fo- Arkam Sağım Solum Sanat” başlıklı ço- kine katılmıyorum” deme ihtiyacı duyar. Bu durum- People’s Hearts, 13-14 çok söz ettiren Türk mez- toğraflarıyla “Ankara Kalesi da lisanımünasip bir ifadenin nasıl olması gerekti- cuk festivali, rehberli sergi turlarını, atöl- Ağustos tarihlerinde Zor- zo sopranolardan Lori Şen, Bedeninde Devşirme Taşlar” yeleri ve çeşitli etkinlikleri bir araya ge- ğini, değerli okuyucularıma bırakıyorum. Ne tür bir lu Performans Sanatları İngiliz prensesi için yazı- sergisi, Kızılay Metro Sanat öneride bulunursanız bulunun size saygılıyım, ancak tiren programıyla çağdaş sanata merak Merkezi’nde sahnelenecek. lan eserde Lady Di’yi can- Galerisi’nde 12 Ağustos tari- duyan tüm çocuklarla buluşuyor. tüm önerilerinizi beğenmek zorunda değilim. İtalyanlar tarafından “La landırıyor. hine kadar görülebilir. otanyel@yahoo.com to