Katalog

Türkü, caz dinlerim şarkı söylerim Klasik müziği severim. Türküle- rimizi de… Biz Elazığ, Harputlu- yuz. Bizim, hüseyni makamı gibi makam yoktur. Ancak her yöre- mizden çok geniş bir türkü kolek- siyonum var. Caz da çok severim. Bağıra çağıra şarkı da söylerim. 26 HAZIRAN 2022 5 Canan Karatay, kendini eleştiren meslektaşlarının da önerilerini takip ettiğini söylüyor Doktorlar çaktırmadan dediklerimi uyguluyor DENZI ÜLKÜTEKIN Bundan 41 yıl önce 20 Temmuz 1981’de Cumhuriyet’in konuğu olmuştu Prof. Dr. Canan Karatay. Yazarımız Ali Sirmen’e kalp piliyle tedavi yöntemini anlatıyordu. Şimdi bir kez daha Cumhuriyet okurlarının karşısında. Yine çok 90’dan fazla dava açıldı tartışılacak açıklamalarıyla... yaşındayım, 90’dan fazla da- lık Müdürlüğü’nden hastaneye gelip ürkiye’nin, söyleyecekleri en 80 vam oldu. Hiçbiri sonuçlan- diplomamı almak istediler. “Ceza aldı, çok merak edilen, en çok da madı. Hatta şeker yüklemesi dava- diplomasını alacağız” diyorlar. Karde- tartışılan isimlerinden Prof. sında AYM “Canan Karatay haklı- şim ceza almadım, dava sürüyor. He- Dr. Canan Karatay. 1961’de dır” diye karar aldı. Hiçbirinden so- men avukatı aradım. “Sakın verme- Ttıp fakültesine giren ve tıp nuç alamadıkları halde, öyle güç- yin” dedi. Boş bulunup diplomayı ver- dünyasında 60 yıllık tecrübesiyle, kendi lü bir savaş var ki iki yıl önce İl Sağ- sem bitmişti iş. Böyle tuzaklar var. doğruları ışığında halkı sağlıklı beslen- menin önemi konusunda aydınlatmayı amaç edinen ünlü doktorla ilgiyle oku- gibi. Hepsini kopyalamak zorunda deği- yacağınız bir söyleşi yaptık. lim. İngilitere’de eğitim gördüm. Orada uygulanan kalp pilini görüp Türkiye’de u Pandemi başlarken “Grip virü- cerrah olmadan ilk uygulayan kişiyim. sünün aşısı olmaz” demiştiniz. Sonra u Genel olarak Türkiye’de uygu- aşılar çıktı. İnsanlar birkaç kez aşı lanan gıda, eğitim ve kültür uygu- oldular. lamalarının eş zamanlı politikalar Grip virüsünün aşısı olmaz, çünkü çok olduğunu mu söylüyorsunuz? hızlı mutasyona uğrar. Ben “aşı” Evet. Bütün dünyada da böyle. demiyorum, “sıvı” diyorum. Ko- ABD’de tenis 1950’den sonra uygulanan program rona da bir grip virüsü zaten, şampiyonluğum var emperyalizmin çıkarları için. Yalnız onun da aşısı olmaz. İki yıl bir yere çıkamadık ne tıpta değil, eğitimde de ekonomide de u Aşı olan insanlar için yazık ki. Pandemide yemek masasını öyle. Kültür-sanat zaten... pinpon masası yaptık, eşimle pinpon aşının yararlı olduğunu kimsenin başı kalmaz o zaman. de. Bugün oynadık. Ben çok spor da yaptım. ZEYTİN STRATEJİK BİTKİ düşünüyor musunuz? u Şu sıralar bazı sağlıklı beslenme ilkokul ço- 5G’den Voleybol, basketbol takımındaydım. Sıvı yani; olmayan bir u Yumurta, tereyağı, zeytinyağı, akımları ortaya çıktı... cukları bile ABD’de 50 yaş grubunda tenis şeyin yararı olur mu? Bu kırmızı et gibi gıdaların zararlı oldu- Diyet falan, hepsi hikâye. Benim kita- ruhsal geri- şampiyonluğum var. Her bir plandı, programdı, senar- uzak durun ba da “Karatay Diyeti” yazıldı ama ya- ğu söylendi. Aslında bu bilimsel bir lim yaşıyor. sabah güneş doğmadan yoydu. Bedenimizde hücre- yınevi “Yazmazsak satılmaz” deyip ıs- bakış açısı değil o zaman. Özellikle seç- Karatay sağlıklı gıdanın düşma- suya girerim, iki saat lerden daha fazla virüs ve bak- Gıda en büyük silahtır. Henry Kissin- rar etti. Halka ulaşmak için... Siz doğal nı beş maddeden uzak durulması yüzerim. meli sınavlar bi- teri vardır. Önemli olan doğal ba- gıdalarla beslenirseniz zaten sağlıklısı- ger der ki, “Bir ülkeyi ele geçirmek is- gerektiğini açıkladı. linçli şekilde eğiti- ğışıklığımızın güçlü olması. Güç- nız. Mineralli tuz çok önemli. Mineral- tiyorsanız gıdasını ele geçireceksiniz.” me sokuldu. Eğitim pe- u GDO u Glifosat u Glikoz lü olursak virüsler hastalık ortaya çıkar- li tuz eksik olursa hücreler çalışmaz. Bu Ülkemiz zeytin cennetidir. Stratejik bir dagojisine göre seçmeli sınavlar beynin u Glutamin u Gluten maz. Toplumun genelinde bağışıklık sis- ülkeye yıllar- bitkidir, sağlık gelişmesini engeller. O, eğitim değil, ez- temi zayıflarsa salgınlar olur. 1890’da için de ülkeler için ca mineralli tu- bercilik. Bugünkü dertlerimiz de ondan. Rus gribi oldu. O aslında korona’ydı. söylesinler ne yapacağınızı, uygulayın. zu yedirmedi- de. Tıp tarihinde- Yeni yetişmiş (bana da çok kızan) he- Çünkü o dönemde felaketler oldu, halk Bunu ilkokul çocuğu da yapar, lise me- ki en büyük ya- ler. Onu da ne- kimler seçmeli sınavla diploma aldı. besinsiz kaldı. 1918 İspanyol gribi de zunu da... den söylüyorlar, lanlardan birisi, Birinci Dünya Savaşı sonucunda gıda DÜNYA SAVAŞI KOŞULLARI “Yediğiniz yağlar “Tuz tansiyonu u Halk sizi çok seviyor ancak dok- krizi yaşanınca ortaya çıktı. yükseltir.” Mi- kalp krizi yapıyor, torlar karşı çıkıyor... u Çağdaşlaşma ve teknolojiyle ya- o yüzden bitkisel nerallerle yüklü u Yani Rus ve İspanyol gribi, koro- Karşı çıkıyorlar ama dediklerimi de şantımızda bazı kolaylıklar olduğunu yağ yiyeceksiniz” kristal kaya tu- na ile akraba mı? uyguluyorlar çaktırmadan modern tıbbı düşünüyoruz, ancak siz, “Etkileri zu -gerçek tuz denilip margarin- Evet. Asırlardan beri var bunlar. yöneten ilaç ve aşı firmaları. Benim söy- bir dünya savaşının etkileriyle aynı” lerin öne sürülme- odur- asla tan- lediklerim, onların istediklerine tama- u Söz ettiğiniz dönemlerde, dedi- diyorsunuz. siyonu yükselt- siyle başladı. Nu- men karşı. Tıp eğitimi de onların kont- Ali Sirmen’in Karatay’la söyleşisinden... ğiniz gibi dünya genelinde açlık ve Tabii ki. Farkında değiliz. İnsanlar, bu rettin Sarısözen’e, mez. Tam tersi, tuz- rolünde. Örneğin Harvard Tıp Fakültesi yokluk vardı. Peki, son salgın neden normalmiş gibi programlanıyor. Biz has- aslı bir Yunan aşk suz kalan bedenin ders programını ilaç firmaları hazırlar. ortaya çıktı? tayı merkeze alarak hekim olduk. Her şarkısı olan türküyü “Zeytinyağlı yiye- tansiyonu yükselir. Tansiyonu yükselten İnsanların beslenmeleri ve yaşamla- hasta, kendine özeldir. “Modern tıp” de- u Siz de belli dönemlerde yurtdışın- mem aman/basma da fistan giyemem şekerdir ve insülin hormonudur. O yüz- rı bozuldu. Gençlerimiz ve çocuklarımız diğimiz şey ise hastalık odaklı. Teda- da o eğitimi aldınız... aman” sözleriyle söyleterek halkı prog- den “Şeker en tatlı zehirdir” diyorum. ne yazık ki hasta. Hazır yiyecek ve şe- vi olarak da okyanuslar ötesinden “Billy Ben, o merkezlerde öğrendiklerimi, ramladılar. Hâlâ düğünlerde bu türküyle Rafine edilmiş sofra tuzu da tehlikeli. kerli gıda propagandaları da en çok on- The Kid” ne derse onu yapıyorlar. O za- gelip ülkemde uygulamak için bulun- oynuyorlar. Aristo diyor ki: “Bir zeytin Çünkü tuz değil, içindeki mineraller yok lara yapılıyor. Sınav stresi de aynı şekil- man okuyup yazmayın boşuna. Uzaktan dum. Mustafa Kemal Atatürk’ün dediği ağacı kesenin başı vurula.” Türkiye’de edilmiştir. Karahantepe’nin dünya tarihi açısından önemi törenleri ayrıcalıklı olarak izleme, hatta nüz tamamlanmadığı için bir sıvı kulla- Göbeklitepe’den sonra tarihi değiştirecek bir yerleşim yeri ERDEM DENK “yönetme” mekânı gibi konumlandırıl- nılıp kullanılmadığı ve kullanılmışsa da daha bulundu. İşte, sırtında leopar taşıyan insan heykeli yer dığını düşündürüyor. bu sıvının ne olduğu konusunda kesin bir yorum yapmak mümkün değil) bir veya alan Karahantepe’nin tüm bilinmeyenleri... on yılların en özgün arkeolojik EN ESKİ TÖRENLER birkaç kişinin dikmeler arasından isim- bulgularından olan Karahan- Karahantepe’nin sembolü olagelen, sizleştirilmiş bir “ata”nın gözetiminde tepe, parçası olduğu “Taş Te- kayadan oyma bu özgün alan da dai- geçtiği, sonrasında (veya öncesinde) da Speler” kazı alanları gibi “Ça- resel/oval planlı. Görece küçük ve içi “localı” yapıdaki “ayrıcalıklılar”ın huzu- nak Çömleksiz Neolitik A ve B” olarak “fallus” biçimli dikitlerle dolu. Orta üst runda bir tür sunuda bulunarak ant içtiği bilinen dönemlere tarihleniyor. Yerle- kenarında, hemen yandaki AD yapı- düşünülebilir. Bu da akla etnografik ör- şikleşme sürecine ilişkin şimdiye ka- sındaki üçlü “loca”nın konumuna denk neklerde gözlenen ve üst paleolitik avcı- dar bilinmeyen bulgular sunan bu alan- gelecek şekilde yerleştirilmiş bir “baş” toplayıcılarda da olduğu düşünülen kabul lar anıtsal yapılarıyla dikkat çekiyor. heykeli var. Çenesinin altında görülen, törenlerini getiriyor. Kazı ekibi başkanı Karahantepe’nin en özgün özelliğiy- “sakal” veya “âdemelması” olarak yo- Prof. Dr. Necmi Karul’un belirttiği gibi se yerleşimin merkezinde yer alan, bir- rumlanan çıkıntı nedeniyle bir “erk”e bir ucundan giren kişiyle diğerinden çı- birleriyle ilişkili olduğu açıkça görülen ait olduğu düşünülüyor. Ancak bu ba- kanın aynı olmamasını sağlayan böylesi AD ve AB yapılarının mimarisi ve ola şın bağımsız bir yapı olmadığı, yılan merasimler, çeşitli toplumsal konumlara sı kullanım şekilleri. şeklinde, görece kalın bir gövdeye de geçilmesinin aracı ve zemini olarak iş- sahip olduğu anlaşılıyor. Çok sonraları LEOPAR TAŞIYAN İNSAN lev görür. Bu durumda, son derece “dün- görülecek “Şahmeran” karakterini çağ- yevi” olan törenin “ilan” kadar “tanıma/ Yerleşimin kalbi niteliğindeki ka- rıştıran bu canlının gövdesi “localı” ve sosyal kabul” ve “kutlama” işlevine de ya zemin oyularak yapılan 23 met- “havuzlu” yapılararası bağlantıyı sağ- sahip olduğu düşünülebilir. re çapındaki AD yapısı, yerleşik yaşa- layan “tak” benzeri kemerli geçide ka- ma geçmekle birlikte hâlâ avcı-topla- dan yan bölme duvarlarıyla ayrılan üç mesi kadar hemen açığında bazı “su- Varlığı etnografik olarak gözlenen özel oturma alanı bulunuyor. Ayrıca- nu tabakları”nın da gömülü bulunması dar kıvrılarak uzanıyor. ve üst paleolitik avcı-toplayıcıların- yıcı üretim biçimi devam eden toplu- Havuzlu yapının diğer tarafındaki ka- lukların eşitlikçi yapısının dönüştüğü- lıklı kişilerce kullanıldıkları açık olan dikkat çekici. Özellikle de aynı bölge- da da olduğuna kuşku bulunmayan ka- yadan oyma merdivenin hemen üstünde bul törenlerinin en eski somut ve anıt- nü veya “karmaşık toplumlar” olduğu- bu üç “loca”, dairesel/oval alan için- de “Leopar Taşıyan İnsan” heykelinin nu gösteriyor. Karahantepe’deki bu da- de de “başköşe” niteliğinde. “Loca”nın dışarıdan getirilerek gömülmüş şekilde de olasılıkla alana “sıvı” dökülmesini sağ- sal kanıtı olan Karahantepe, toplumsal iresel/oval yapının bir tarafında, her bi- karşı sol çaprazında ise “sunak” benze- bulunduğu düşünülürse... Tüm bu veri- layan bir kanal olduğu görülüyor. Bu ya- yaşamın, neolitiğin başlangıç zamanla- ri bir yapı var. Üzerinde bulunduğu se- ler, orta açıklığın “sunu” da içeren özel pıya giren veya olasılıkla burada üzerine rında sanılandan çok daha karmaşık ol- ri birkaç kişiyi alabilecek ikişer seki- den oluşan, birbirleri ve diğer alanlar- kinin ön yüzeyine işlenen leopar beze törenlerde kullanıldığını, “loca”nın da su dökülen (alanda zemin analizleri he- duğunu da gösteriyor. Tatlı krizi bağımlılık göstergesi u İnsanların “tatlı krizine girdim” ker zenginlerin elde edebildiği bir şey- gibi konuşmaları, şeker bağımlılığı di. İtibar gösterisiydi. Ancak o zaman göstergesi mi? yapılan araştırmalar sümen altı edil- Bağımlılık, metabolizma bozuklu- di. Bunun yerine “Kolesterol kalp krizi ğu ve bütün hormonal dengenin bo- yapıyor” denildi. İnsan bedeninde 400 zulduğunun göstergesi. Şeker hastalı- tür hormon, enzim var. Hepsini kena- ğının ne olduğu İngiltere’de 19. yüzyıl- ra atıp “Al sana kolesterol ilacı” de- da bile biliniyordu. O dönemde şe- mek akla yatıyor mu? Fotoğraf: Vedat Arık Fotoğraf: Asya Denk