Katalog

20 MART 2022 2 De örit Dne Çocuklu babadan bugünlere örmek duymak, koklamak, tat- mak ve dokunmak gündelik Kızını elinden tutup gezdiren baba figüründen, çccuğunu döven babaya... hayatta en sık kullandığımız P.of Drr . Ü St Ü n u yazıda öncelikle çocukların zıyla ve kıyafetiyle toplum için önem- Gduyularımız. İlk üçü uyanık Dneö özdeşim sürecini, daha sonra li bir rol modeliydi. Onu hem erkekler, olduğumuz her anda neredeyse oto- da toplumdaki liderlerin, özel- hem kadınlar, kanımca daha çok er- matikleşmiş bir biçimde kullandığı- likle devlet büyüklerinin bi- mız özelliklerimiz. Tatmak ve dokun- kekler örnek aldılar. mak ise bunlara göre biraz daha bizim Brer rol modeli olarak insanları si çizdi. Başbakan olan bu devlet ada- a tat Ük vr e Ülk Ü tercihimizle aktif hale gelen duyula- nasıl etkilediklerini irdelemek istiyorum. mı, bir gün kürsüdeyken yanına gelen on Atatürk ömrünün son yıllarında bir rımız. Bu hafta sayfalarımızda bu iki yaşlarında bir çocuk, muhalefet liderine Çocalruk D a ö z Dşiem duyuya yer verdik. manevi çocuk edindi; Ülkü. Ülkü’nün sevgilerini iletmek istediğinde, gülerek HHH Özdeşim, çocuk gelişiminde önemli bir manevi babası olarak onunla oynar, ko- ona sarılmış, söylemesine izin vermişti. Yemek kültürü tarih boyunca ye- işleve sahiptir. Çocukların nasıl bir insan nuşur, okuma yazma öğretirdi. Bence rel davranış özelliklerinin bir parçası Başka tavırlar içinde siyasetçileri- olacakları, çevreleriyle ne tür bir etkile- hepsinden önemlisi Ülkü’nün elinden tu- olarak gelişmiş ve milletlerin bulun- miz de oldu. Örneğin bunlar arasında şime girecekleri, meslekleri ve evlilikle- tup topluma bir “çocuklu baba” resmi duğu coğrafyaya, üretim biçimleri- önemli bir isim, bir kurdele kesme tö- ri, büyük ölçüde kuracakları özdeşimle- sundu ve dünya tarihinde ilk kez elinde ne ve inanç özelliklerine göre şekil- reninde aceleci davranan oğlan çocuğu- rin ürünüdür. çocuğuyla dolaşan devlet başkanı oldu. lenmiştir. Günümüzde yerleşik kim- nun kafasına mikrofonlu eliyle iki defa Çocuklar, küçük yaşlardan itibaren, tak- Çocuklu baba, üstelik kız çocuğuyla likler hakkında konuşurken, sosyo- sertçe vurdu. Böylece Atatürk’ün çocu- litten benimsemeye doğru ilerleyen bir öz- baba görüntüsü, gerek ülkemizin, gerek- lojiden felsefeye kadar birçok etke- ille de kendi cinsiyetlerine uygun ana ba- ğun elinden tutan baba figüründen sek- deşim süreci yaşarlar. Özdeşim nesneleri se başka ülkelerin babaları için, göz ar- ni referans alırız, oysa kitlelerin bes- balarıyla özdeşim kurmazlar, yaygın bi- sen yıl sonra, çocuğu döven baba figü- olan kişilerin, düşüncelerini, duygusal tep- dı edilemeyecek bir rol modeliydi. Ge- lenme alışkanlıklarını ve bu alışkan- rü ortaya çıktı. Aynı üst düzey siyasetçi kilerini ve davranışlarını, başlangıçta taklit çimde güçlü olanla özdeşim kurarlar. Ai- leneksel toplumlarda babalar oğullarıy- lıklar etrafında gelişen gelenekle- lede babadan veya anneden hangisi daha yine bir gün halka hitap ederken yanı- ederler, giderek onlar gibi olmaya özenir- la gurur duyarlar, onların babası olmak- rin, karın doyurmaktan ibaret değil na gelen çocuğun eline mikrofonu ve- ler ve zamanla bir ölçüde onlara benzerler. renkli, daha güçlü algılanıyorsa çocuklar la övünürler. Örneğin Hasan Dedem inanç etrafında şekillenmiş bir ritü- rip onun muhalefet liderine hakaret et- Çocukların, gençlerin özdeşim nes- onunla özdeşim kurarlar. Güçlü olan pa- düşmanla savaşırken, amcamı kastede- el olduğunu unuturuz. Nitekim doy- ratoner gibi çeker. mesine izin verdi, “Evladım büyükleri- neleri birden fazladır. Sözgelişi bir er- rek “Ben Kâmil’in babasıyım” diye na- mak kavramını da sadece tokluk his- ne saygılı ol, sen siyasete karışma” de- kek çocuk, temelde babasıyla ancak bi- Ailede anne mağdur ve mağlup, baba ra atarmış. Eskinin babaları arasında bu- siyle açıklamak genelde eksik ka- medi. Bu da çocuğun saflığını istismar raz annesiyle, biraz bir öğretmeniy- ise mağrur ve galip ise çocuk büyüdük- nu yapan çoktu, ancak “Ben Ayşe’nin lır. Yabancı olduğumuz bir mutfak eden baba figürüydü. le veya bir dizideki kahramanla özde- çe annesine acır ve onu sever ancak ba- babasıyım” diye bağıran yoktu. Çünkü ve yemeklerle karşılaştığımızda ya- Aslında çocukların saflıklarını istismar şim kurar. Benzeri durum kızlar için de basıyla özdeşim kurar, “babasının oğlu” şadığımız tedirginlik, tat alma du- bir kız çocuğunun babası olmak pek de etmek toplumumuzda yaygındır. Kimi geçerlidir; onlar da temelde anneleriy- olur, o da anneyi ezmeye çalışabilir, ev- yumuzun ne kadar bağlı olduğumuz övünülecek bir şey değildi. Atatürk top- anneler küçük çocuklarına, “Ben öleyim, kültür etrafında şekillendiğini orta- le ama babalarıyla, ablalarıyla… özde- lendiğinde ise yüksek olasılıkla babası luma, kızıyla övünen bir baba görüntü- ya koyar. İnsanları bir kültür etrafın- şim kurarlar. Kişisel değerlerin, yanı baban üvey anne getirsin” diyerek onla- gibi despot bir koca olur. sü sunmuştur. da bir araya getirmek, hatta kelime- rın ağlamalarını gülerek izlerler. sıra bir futbol takımı tutmanın temelin- Cumhuriyetin ilk yıllarında, ülke- y ietişnkrle De ö z Dşiem nin kökenine biraz daha inersek La- de sevilen kişilerle, gruplarla özdeşim Atatürk, kız çocuğunun elinden tu- mizdeki tüm babalar değilse de, pek tince kökenden gelen bir İngilizce Özdeşim, çocuklara, ergenlere özgü tup dolaşan, aynı zamanda kindar de- kurma bulunur. çok baba, “Kızının elinden tutup dola- kelime olarak “cultivation” (toprağı değildir. Yetişkinler de toplumdaki ön- Özdeşim yaşamımızı saran bir atmos- ğil, affedici, uzlaşmacı bir babaydı; şan baba” modelinden büyük ihtimalle düzenlemek, tarıma uygun hale ge- de gelen sanatçılarla, siyasetçilerle, yani Anzaklı annelerin ifadesiyle, onların fer gibidir. Tanıdığınız yetişkin yaşta- etkilenmiştir. tirmek) bize bir arada yaşamak, üret- ki iki kız kardeşin seslerinin, tonlamala- meşhur ve güçlü olarak algıladıkları ki- da atasıydı, babasıydı ve Anadolu’yu mek ve “terbiye edilmek” ile kültür şilerle özdeşim kurarlar, özellikle Doğu- a t Ü’kr Snte onar rının birbirine benzediğini, aynı zaman- işgal ettiren Venizelos’la zaferden arasındaki kökensel ilişki hakkında da ikisinin konuşma şeklinin annelerine lu toplumlar üst düzey devlet adamları- Ülkemiz insanı, güçlü baba figürünü sonra el sıkışmıştı. bolca çağrışım yaptırır. Yine günü- benzediğini fark edebilirsiniz. nın davranışlarını örnek alırlar. sever. Atatürk’ün halefleri, çocuklarının Kendimizi ve birbirimizi üzmeyelim, müzde kabaca tarikat anlamında bir Peki, özdeşim kurmada aynı cinsiyet- Cumhuriyetimizin ilk yıllarında Ata- elinden tutup dolaşmadılar ancak lakabı gelişmek her yaşta mümkündür; babalar ölçüde olumsuz bir nüansla kullanı- te özdeşim nesnesi seçmek şart mı? Ha- türk, kazandığı olağanüstü zaferlerle, “Baba” olan ünlü bir devlet adamımız, da hata yapabilirler, önemli olan değiş- lan “cult” kelimesi de yine aynı kö- kurduğu Cumhuriyetle, düşünce tar- mek, gelişmektir. yır, araştırmalar göstermiştir ki çocuklar koruyucu ve hoşgörülü bir baba portre- ken bağdaşıklığı içinde bir terbiye- yi işaret eder. HHH Ancak çağın getirdiği yenilikler ye- Bedenimizi dışarıdan gelen tehlikelere karşı koruyan derimiz hakkında bilmedikleriniz... relin yanına eklektik yaklaşımları da getirmeyi kaçınılmaz kılıyor. Bunun en iyi örneğini de yine mutfakta bu- labiliriz. Anglosakson kültürle yetiş- miş Avusturalyalı bir aşçı Joshua Tre- acy, İstanbul’da bir Japon mutfağında ağırlıklı olarak Türk müşterilerin oldu- Bir kaplamadan fazlası ğu bir restoranda ortaya koyduğu tar- zıyla kentin gurme kültürü içinde ün edindi. Treacy farklı kültürlerle örül- müş becerilerini nasıl ortaya çıkardı- Bizi dış dünyadan koruyan ve yaşamsal önemde olan derimizi se de Avrupa’nın bununla tanış- ğını Günseli Salkaya’ya anlattı. ması 18. yüzyıl gemicileri saye- ne kadar tanıyoruz? Tarih boyunca derinin kullanımı ve üzerine Kafa HHH sinde oldu. Muhtemeldir ki o za- yüklenen kültürel, antropolojik anlamlara bir göz atalım. derileriyle Dokunmak dediğimizde ise konu el- mana dek Uzak Asya ve Güney giysisini bette derimize geliyor. Bedenimize ve Amerika gibi yerlerdeki dövme organlarımıza atfedilen anlamlar me- süslemiş bir uygulamalarını gören denizciler ildimiz, yaşamımız boyunca bi- deniyetleri aşan bir yolculukla günü- Kızılderili… bu işlemi beğenerek kendilerin- zi dış ortamdan koruyan bir or- amş müze kadar ulaşır. Derimiz ise antik- de uygulamış ve kıta Avrupasın- gan olarak büyük önem taşır. çağlardan beri inançla güç gösterile- GÜnl ÜĞÜ da dövmenin yayılmasını sağla- Olaya sadece anatomik ve fiz- riyle ve üzerine iliştirilen semboller- mışlardır. 20. yüzyıl ortalarına Cyolojik olarak bakarsak bazı le basit bir kaplamanın ötesine geçer. dek gelen süreçte Balkan ülke- Dr. Ömür Tanyel, sağlık alanında de- hastalıklardan ve korunma yöntemlerin- lerinde genç kızlarda dövmenin rimizle ilgili son araştırmalardan yo- den bahsetmek mümkündür, ama deri ay- yaygınlaştığını görüyoruz. Döv- la çıktı ve tarih boyunca insan derisi- nı zamanda insan yaşamı boyunca önem- melerin de ele, kola, göğse yapı- ne yüklenen anlamlar üzerine keyifle li kültürel bir konuma da sahip olmuş- lan haç işareti şeklinde olduğu- okuyacağınız bir yazı ortaya çıkardı. tur. Derimizin şaşırtıcı bazı özellikleri ise nu görmek mümkün. Bunun da Hepinize iyi pazarlar... şöyledir: Tamamen açılabilseydi yaklaşık Osmanlı egemenliğindeki top- 1.5 - 2 metrekarelik bir alana sahip oldu- raklarda kaçırılmayı ve din de- Dr. ö m Ür ğunu görebilirdik. Yine içerisindeki tüm Dz Üi lk Üint ğiştirmeyi önlemek için yaygın- t leany damar ağının uzunluğu da 18 kilometre- [email protected] laştığı izah edilmektedir. yi bulmaktadır. Deri hücreleri son derece Derinin üzerine şekil, yazı, re- hızlı bir şekilde kendilerini yenileme ye- sim yapmak yerine kâğıda yazıl- teneğine sahiptir. Yaklaşık 28 günde bir, mış eserleri koruma misyonu da hücreler yenilenir ve yılda 4 kilo kadar yüklenmiştir. Nasıl mı? Derimiz lere saçlı deriden parçaların kaydırılma- ölü deri hücresini vücudumuzdan atarız. geçmişte bu bilgileri içeren kitapların cilt sı işlemlerinde öncü olarak kabul edi- Kese yaptığımızda çıkan “kir” dediğimiz malzemesini oluşturmuştur. İlk kayıtla- lir. Hodara’nın öğrencilerinden olan meş- maddelerin önemli bir kısmı aslında ölü Galeati Yayıncılık rı 1700’lere uzanan, insan cildiyle kapla- hur Hulusi Behçet’in de zaman içinde bi- hücrelerimizdir. nan kitaplar 19. yüzyılda yaygınlaştı. Ki- limsel çalışmaları ile kendi adıyla bilinen Deri yaşlanmasının ise yüzde 80-90 mi zaman kitaba değer katma, kimi za- “Behçet Hastalığı”nı tıp literatürüne ka- oranında ultraviyole ışın kaynaklı oldu- man vasiyet nedeniyle, kimi zaman da ki- zandırdığını kaydedelim. ğu söylenebilir. “Fotoyaşlanma” denen tap içeriği ile bir bağlantı kurma amacıy- Derinin toplumsal ve kültürel yönle- bu durum haricinde vücudun tamamının la bu uygulamanın yapıldığına rastlamak ri olduğundan da bahsetmiştik. Örneğin yaşlanmasına benzer metabolik süreçler mümkündür. Western filmlerden aşina olunduğu üze- anlaşılır ki buna da “kronolojik yaşlan- re Kızılderililer ele geçirdikleri “beyazla- ma” denmektedir. İnsanoğlunun son yüz- Dimrei kalım or rın” kafa derisini yüzmektedir. Lakin bu- yılda artış gösteren çabası ise bu yaş- Nazi döneminin gerçek olduğu ka- nun sadece Kızılderililere has bir lanmayı engellemek üzerine ol- dar spekülatif iddialarından biri de in- uygulama olmadığını bilmekte de muş ve çoğu “cilt bakım ürünü” san derisinden abajurlar yapıldığı yönün- fayda var. Bir ganimet ya da başa- adı altındaki satışlarla milyon de. Buchenwald Toplama Kampı komu- rının ödülü olarak görülen bu du- KARGO DAHİL 40 ¨ KARGO DAHİL 32,5 ¨ dolar hacmindeki kozmetik sek- tanının karısı Ilse Koch’un bu uygulama- rum, belki de daha eski çağlar- törünün doğuşu gerçekleşmiştir. yı yaptığı söylense de kesin kanıtlara hiç- dan beri devam eden, galibiyeti is- Saç ve saçlı deride çok ge- bir zaman ulaşılamamıştır. pat amacıyla kesilerek taşınma- niş spektrumda hastalıklar rast- İşte bizi dış dünyadan koruyan, anato- sı zor olan başın yerine kullanılan lanabilse de bizlerin belki top- mik yapısı ile son derece güçlü ama bir pratik bir yöntemdir. 17. yüzyıl- lumda en sık konuştuğumuz du- o kadar da hassas olan derimize ait bir- da Amerika topraklarına olan göç rum kelliktir. Özel hastane çev- kaç bilgi. Bahsettiğimiz ultraviyole ışın- dalgaları sonrası yerli halkla olan resi otellerde ve havaalanların- lara hassasiyeti belki onun zayıf karnı. mücadelede pek çok koloni yöne- da rastladığımız kafası kısmen Bahar dönemi ile beraber güneşin etkisi- timi Kızılderililerin kafa derisini getiren- sargılı ve pembe kırmızımsı kafa ni artırmaya başlayacağı şu günlerde bel- leri ödüllendirirdi. Daha eski dönemler- derisi görünümüyle saç ektirmiş kişiler, ki de dövme yaptırarak değil, koruma ve de ise Asya’da, Hindistan’da ve İngilte- son yıllarda aşina olduğumuz görüntüler. güçlendirmeye yönelik uygulamalarımız- re topraklarında bu uygulamanın yapıldı- Sağlık turizminin önemli bir parçası olan la cildimizi ödüllendirmeliyiz. ğına dair bulgulara rastlamak mümkün. saç ektirme işlemi için kurulan merkez- Yüzülen deri eğer saçlı ise savaşçının el- KARGO DAHİL 40 ¨ lere ve içeriğine ilişkin zaman içinde ayrı bisesini veya mızrağını süsleyen önemli 3 KİTAP, KARGO DAHİL 112,5 ¨ YERİNE bir mevzuat dahi gerekmiştir. Kaynaklar; bir parçaydı. Aksesuvar olarak saçlı kafa Saç ekimi işlemi aslında çok değişik 1. Aydemir EH. Okmeydanı Tıp Dergisi 29(Ek sa- derisi kullanımı hem gücün hem güzelli- teknikler içerir ve geçmişi 19. yüzyıla yı 2):89-93, 2013 ¨ 100 ğin simgesiydi. kadar uzanıyor. Burada da karşımıza ilk 2. https://www.olanskydermatology.com/blog/ten- Saçlı deri dışında, bedenimizi kaplayan fun-facts-about-your-skin/ uygulayıcı olarak Osmanlı vatandaşı bir 3. https://www.academia.edu/18927069/Tradicio- cildimizin de güzellik ya da toplumsal isim çıkıyor. Menahem Hodara, 1890 yı- nalno_tetoviranje_Hrvata_u_Bosni_i_Hercegovini_ kültür algısı ile değişimlere uğradığı aşi- lında Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane’den me- +90 539 669 60 69 bocanje_kao_na%C4%8Din_za%C5%A1tite_od_Os- kar. Dövme bunlardan en bilineni. 2018 manlija zun olmuş ve uzun yıllar Kasımpaşa’da www.galeatiyayinevi.com galeatiyayincilik gletiyayincilik galeati2017 4. https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/ yılında Mısır’da bulunan MÖ 3 binlere yer alan Deniz Hastanesi’nde cilt hasta- S2352409X15301772 tarihlenen mumyalarda dövmeler görül- lıkları alanında çalışmıştı. Saçsız bölge- [email protected] uy iz ek en ya at km