Katalog

4 ARALIK 2022 3 Bugün ülkemizde bayram olarak kutlanan ‘Madenciler Günü’ ebeveynler hangi ürünü alacaklarını şaşırıyor Seçme hakkı mı, Kader değil devlet dayatması mı? madenciliği amilelikle gelen Aslında bu konudaki sü- ve çocuk doğduk- regelen rahatsızlığımın ayır- BEBE101 izlere bugün tan sonra her şe- dına varmam tatil için git- Atatürk’ün ma- yin en doğalını, tiğimiz bir yerdeki küçük den ve maden- Hen organiğini al- bakkaldan yumurta almam- ŞAdu MAn HAlı Cı cilik müca- maya iten bir güdü ve de mo- la gerçekleşti. Bakkalda yu- Sdelesini anla- da var. İnsan alım gücü elver- murta için iki seçenek vardı: sadumankaragozhalici@gmail.com tacağım. Ama önce gü- diğince o ufacık beden için en Aynı markanın 10’lu ve 15’li nün tarihinden kısaca iyisini sağlamak, onu en kali- paketi. Bu kadar! Küba ge- söz edeceğim. Başlangıcı 3. ya da 4. yüzyılda Roma İm- teli besinlerle beslemek, orga- zimiz geldi aklıma. Reklam- paratorluğu dönemine kadar gidiyor. Hıristiyanlığı ka- nik pamuklara sarmak istiyor. sız ve sade vitrinler, tek, ha- bul ettiği için babasından baskı ve şiddet gören bir ka- Bu isteği diğer ebeveynlerin de di bilemedin tek-tük seçe- d il ŞA d dının, Barbara’nın öyküsüne dayanıyor. Öykü aynı olsa benzer davranışlarıyla, “Benim nekler… Ve son derdi hangi ÇEl EBi da yaşanan mekân farklılık gösteriyor. Antakya, Toska- çocuğum onlardan daha kötü ürünün hangi markasını ala- na, Roma kentlerinin yanı sıra İzmit (Nicomedia) öne çı- şeyler yemesin, giymesin” en- cağı olan mutlu insanlar… kıyor. Babasından ve kendisine âşık olan yargıçtan gör- dişesiyle birleşiyor. “Tüketiciye de acıyın” me- düğü şiddet sonucu sığındığı madende yaralarının he- Biz nispeten şanslıyız çünkü annem, ço- selem Marie Antoinette yaklaşımında gi- men kapanması Barbara’yı azize yapı- cukları ve torunları doğal ürünler yiyebil- bi geldiyse madalyonun bir de diğer yü- yor. Böyle bir azizenin koruyuculuğu- sin diye elini taşın altına koydu. Hatta ye- zü var: Neden kimi çocuklar daha paha- na gereksinim duyan, birçok tehlikeli ğenimin doğmasıyla yazlarını köyde ge- lı ve organik ürünler yerken kimileri bes- işlerde hayatlarını kazanan ve çeşitli za- çirmeye, meyve-sebze üretmeye başladı. lenmeden çok açlıkları bastırılarak büyü- naatlarla uğraşan meslek grupları Azi- Biz de hem toprakla vakit geçirmiş oluyo- yor? Eğer kötü yumurta diye bir şey var- larında Osmanlı Maden Üretimin- ze Barbara’ya sahip çıkıyor. Sahiplenme ruz hem de kaynağını bildiğimiz organik sa ve birileri bunu yiyecekse hepimiz kötü de…, Abadan’a Armağan, AÜSBF Anadolu’dan tüm dünyaya yayılıyor. ürünleri yiyebiliyoruz. Ama kışın kente yumurta yemeliyiz. Ama o kötü yumurta- Yay., 1969;803-893) Dünya Madenciler Günü, Atatürk dö- dönme zamanı gelince işler değişiyor. Biz yı bile bulamamak söz konusu artık. Eko- Türkiye İktisat Kongresi bu ne- neminde madencilik alanında atılan dev- de o çağdaş kapitalist nomik krizle artan denle “milli madencilik” ilkesini rimci adımlara paralel olarak yeniden dünyanın sunduğu se- karbonhidrat ağırlık- benimser, Türk gençlerini yetiş- Organik beslenme Anadolu’ya dönmüş ve Madenciler Bayra- çeneklerde kaybolup lı beslenme, çocuk- tirmeyi önceler. Çünkü Cumhuri- mı olarak kutlanmıştır. Bayrama ivme ka- gidiyoruz... hassasiyetinin artmasıyla larda gelişim gerili- yet öncesi Türkiye’deki mühendis sayısı da zandıran 1930 yılında Zonguldak’ta ku- Her şeyde olduğu ğine neden oluyor. bir elin parmaklarını geçmez. Zonguldak’ta açı- ortaya çıkan farklı rulan “Türk Yüksek Maden Mühendisle- gibi anne-bebek ürün- Türkiye İstatistik lan okul ilk Türk mühendislerini yetiştirir. 1935 ri Cemiyeti”dir. 1960’da TMMOB Ma- seçenekler, ebeveynlere lerinde de seçenek- Kurumu tarafından yılında ise madenciliği geliştirmek, mühendis ve den Mühendisleri Odası adını alan bu cemi- ler gırla. Hele sosyal 2013’de yayımlanan jeologlar yetiştirmek için iki büyük adım daha atı- ürün seçimi konusunda yet, ilk kutlamaları “jübile” adı altında ya- medya küçük işletme TNSA (Türkiye Nü- lır. 14 Haziran 1935’te çıkarılan yasayla MTA ve büyük sorunlar çıkarıyor. par. 1971 yılında bayram; işçi, işveren, tek- ve üreticiler için ye- fus ve Sağlık Araş- Etibank kurulur. nisyen, mühendis sıfatlarıyla çalışan ma- ni bir pazar haline dö- tırması) verilerine Cumhuriyet hükümetleri de madencilikte mil- dencilerin hepsini kapsar. 1972’den itiba- nüşünce işler daha da göre, Türkiye gene- lileştirme/kamulaştırma politikasını benimser. ren oda; yaşamdan ayrılan, meslek dayanış- karmaşıklaştı. Marke- linde her 10 çocuk- Ereğli Kömür, Ergani Bakır ve Keçiborlu Kü- masına katkı sağlayan üyelerini anmak, ye- te girince bile kafası tan birinde beslenme kürt işletmeleri gibi yabancıların elindeki ma- ni katılanları selamlamak ve olgunluk çağı- allak bullak olan ben, yetersizliği ve buna denlerin devletçe satın alınması için Sümerbank na erişmiş bulunanları kutlamak üzere her Cumhuriyet, 15 seçenekler daha da bağlı büyüme geriliği ve İş Bankası görevlendirilir. Böylece Devlet yıl 4 Aralık’ta “Madenciler Bayramı”nı kut- Haziran 1935- arttığında ne yapaca- var. Çocuklarda geli- Madenciliği dönemi başlar. Örneğin Ereğli Kö- lamaya başlar. MTA ve Etibank’ın ğımı şaşırıyorum. Bu şim geriliği, annenin mür İşletmesi 3 milyon 500 bin liraya satın alı- Dünya Madenciler Günü’nün Madenciler kuruluşu seçenek çokluğu dur- eğitimi ve hane hal- nırken ödemenin faizsiz on taksitte ve Türkiye Bayramı’na dönüşmesini sağlayan Türk Yük- maksızın “Acaba daha kı refah düzeyi art- ihraç fiyatları üzerinden kömür olarak ödenme- sek Maden Mühendisleri Cemiyeti de Atatürk kalitelisini, daha iyi- tıkça düşüyor. Örne- si kararlaştırılır. (MTAE, Sene 2, Sayı 1, Ocak Devrimi’nin ürünüdür. Cemiyeti kuranlar, Atatürk’ün 20 sini daha uygun fiyata ğin, aynı araştırma- 1937) Demiryolu yatırımları ise madenlerin ve zirai ürün- Ekim 1924 yılında açtığı ilk yükseköğretim kurumu olan lerin limanlara sevkini kolaylaştıracak şekilde tasarlanır. alabilir miyim” diye nın 2018 raporunda Zonguldak Yüksek Maden Mühendisi Okulu’ndan mezun ayartıyor ve sonuçta eğitimi olmayan an- 1923’te 4018 km olan demiryolları 1939’a gelindiğinde olmuştur. Cemiyet; Yusuf Gürata, İhsan Soyak, İhsan Ayla 7271 km’ye ulaşırken Karabük Demir-Çelik Fabrikası gi- inanılmaz bir zaman nelerin çocuklarında ile Mustafa Sami Erk ve Zeki Yerdelen öncülüğünde kurul- kaybına dönüşüyor. bodurluk yaygınlığı bi ağır sanayinin temelleri de atılır. muştur. (Cemiyet Nizamnamesi, 1930) 1930’da Ankara’da 1925’te işletilmeyen maden imtiyazları iptal edilir- Uzay doğduktan son- yüzde 9 iken lise ve- toplanan “Sanayi Kongresi”nden sonra Yüksek Maadin ve ra kalan kısıtlı boş va- ya üzeri eğitimi olan ken maden arama ruhsat ve işletme imtiyazlarının ancak Sanayi Mühendis Okulu adını alan bu eğitim kurumunun Türk vatandaşlarına verilmesi kararlaştırılır. 1928’de pet- kitlerim, üretmek ve- annelerin çocukların- temeli ise 17 Şubat 1923’te İzmir’de toplanan Türkiye İk- ya kitap okumak yeri- da bu oran yüzde 4. rol aramak için Türk vatandaşı olma zorunluluğu getirilir. tisat Kongresi’nde atılmıştır. Çünkü kongrede ekonomide Uzay hem boy hem 1935’ten itibaren maden işleteceklerle madende çalışacak ne yumurta arayarak millilik ilkesi benimsenirken “en önemli servet kaynağı” geçiyor. Yumurta işin de kilo olarak 99 per- teknisyen ve işçilerde aranan koşul da Türk olmaktır. olarak tanımlanan madenlerimizin de “kendi fen adamla- sentilde seyrettiği, simgesi. Tavuktu, ku- İşçİlere yasal güvence rımız tarafından bilimsel surette incelenmesi” kararı alın- zuydu; mevsimine gö- yani oldukça ileriden mıştır. Yani kongre hem madenlerin millileştirilmesini hem İşçi-işveren ilişkilerini düzenleyen ilk yasa da Atatürk gittiği için huzurluyum ama bir yandan da re avokadoydu, kabaktı... Diğer ihtiyaç- de çağdaş bilgilerle donanmış mühendislerin yetiştirilme- devriminin ürünüdür. 15 Haziran 1936’da yayımlanan iş lar da işin içine girince… “Alacağım ürün içim allak bullak. Uzay doğduktan sonra sini öngörmüştür. kanunu ile işçilerin hakları yasal güvenceye alınır. Uyuş- kendimi herkesin annesi gibi hissetmeye gerçekten de organik mi, daha uyguna ay- Neden? Çünkü Osmanlı Devleti’ndeki yabancı kontrol mazlıkların devlet eliyle çözümü benimsenir. Eksiği yok nı kalitede bulabilir miyim?” Sonsuzmuş- başladığıma değinmiştim. İşte bu nedenle, ve egemenliği özellikle madencilik alanında yaygınlaşmış- mudur? Vardır. Sanayileşme sürecindeki Türkiye’de işçi- yaşanan beslenme kaynaklı gelişim gerili- çasına raflarla kaplı mega marketler yet- tır. Sultan Abdülaziz döneminde yapılan 1867 ve 1870 dü- lere grev hakkı verilmemiş hatta grev yapanlara ceza bile medi; şimdi de internet deniz, biz zaval- ği karnıma ağrılar girmesine neden oluyor. zenlemeleri yabancı sermayenin Zonguldak kömür havzası- öngörülmüştür. Ama Atatürk’le başlayan devlet madenci- Sanki dünya üzerindeki tüm bebekleri em- lı tüketiciler kepçe… Süregelen sistemin na girmesine neden olur. II. Abdülhamid döneminde, 1887 liği döneminde ölümlü kaza, kader yoktur. tedarik zinciri üzerindeki emek sömürü- zirebilirim, pışpışlayıp huzurlu bir yuvada yılında çıkarılan yeni yönetmelik ise yabancı sermayenin 14 Nisan 1941 günü Murgul Bakır’da yaşamlarını yiti- uyutabilirim gibi. Oysa Uzay’a bile kıt ka- sü, asıl üreticinin emeğinin karşılığını ala- sömürüsünü hızlandırır. Madenlerimiz 99 yıllığına, üstelik ren dokuz maden çalışanı ile birlikte Raman, Zonguldak: maması, büyük şirketlerin süreçten haksız naat yetiyorum. hiçbir koşul olmaksızın yabancı şirketlere ihale edilir. Ön- Armutçuk-Kozlu-Kilimli-Ereğli, Amasya, Sorgun, Küre, pay kopartmaları hep süregelen tartışma… ce İngiliz ve Fransızlar ardından Almanlar kurşundan man- Dursunbey, Odaköy Mustafakemalpaşa, Soma, Ermenek, Evet internet bu sömürü sistemini kırmak Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2018 raporu ganeze, borakstan çimentoya, kromdan kömüre kadar tüm Şirvan, Küçükdoğanca, Elbistan, Şırnak-Dağkonak, Bar- için iyi bir araç ama bu kadar çok seçenek http://www.sck.gov.tr/wp-content/uplo- yeraltı zenginliklerimizi sömürmeye böyle başlar. Öyle ki tın-Amasra, Alacakaya, Genç, Gemerek, Fethiye, Milas, olmamalı. Bu sistemde tüketiciler de üreti- ads/2020/08/TNSA2018_ana_Rapor.pdf 1911’de yabancı sermaye ile gayri müslimlerin madencilik- Nallıhan ve Şebinkarahisar’da yaşamlarını yitiren emek- ci kadar mağdur bana sorarsanız. teki payı yüzde 81.14’tür. (Gündüz Ökçün, XX.Yüzyıl Baş- çilerimize saygı ve minnetlerimle… BERRin KARAd Eniz berrin.karadeniz@cumhuriyet.com.tr v Tiflis Senfoni Orkestrası lkemizde ve yurt dışında önemli başarılara imza Üatan flüt sanatçısı Şefika Kutluer ile besteci ve or- Kültür rotası kestra şefi Vakhtang Kakhidze yönetimindeki Tiflis Sen- foni Orkestrası, Wolfgang Amadeus Mozart’tan Antonin Dvorák’a uzanan bir repertuvarla aynı sahnede. Konser, 7 Aralık Çarşamba akşamı İş Kuleleri Salonu’nda. v 22. Antalya Piyano Festivali ntalya Büyükşehir Belediyesi’nin katkılarıyla 22.’si Ayapılacak olan Uluslararası Antalya Piyano Festivali, müzikseverleri seçkin sanatçılarla buluşturmaya sürdürüyor. Klasik müzikten, flamenkoya uzanan zengin bir program sunan festivalin, bu yıl Antalya Kültür Merkezi Aspendos Salonu’nda gerçekleştirilecek konserlerin biletleri biletix’te. v Bu son şansımız mı? v“Hâller | Hayaller...” alt’ın iklim değişikliğinin ekosistem ve biyo- ünyada pek çok alanda baş göste- Sçeşitlilik üzerindeki etkilerine dikkat çekmeyi Dren sorunlara karşı insanın diren- amaçlayan gösterim programı, Garanti BBVA deste- gen doğasını ön plana çıkartan ve 47 sa- ğiyle 8-30 Aralık arasında Salt Beyoğlu’ndaki Açık natçının farklı mecralardaki yapıtlarının Sinema’da ve saltonline.org’da. Yunanistan’dan Ka- bir araya getirildiği “Hâller | Hayaller: Uyumsuz Zamanlar- nada ve Peru’ya uzanan belgesel filmleri bir araya da Dirençlilik” sergisi, 1 -15 Aralık’ta The Marmara Pera getiren seçki, odağına toprağı alıyor, değişen ekolo- Otel’de yapılacak. Boğaziçi Üniversitesi Mezunlar Derneği jik koşullara uyum bağlamında tarım ve gıda sistem- (BÜMED) tarafından düzenlenen serginin geliri “Boğaziçi lerini irdeliyor ve soruyor: “Bu son şansımız mı?” Değerler Burs Fonu”na aktarılacak. İmtiyaz Sahibi: Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. n Yayın Koordinatörü 4 ARALIK 2022 SAYI: 1708 CUMHURİYET VAKFI adına Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 DENİz ÜLKÜTEKİN (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 e-posta: reklam@cumhuriyet.com.tr ALEV COŞKUN n Sayfa Tasarım Genel Yayın Yönetmeni EMİNE BİLGET Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş. ARİF KIzILYALIN Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. No:11A/41 Bahçelievler İstanbul n Reklam Genel Müdürü Sorumlu Müdür Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım Pazarlama A.Ş. Yaygın süreli yayın pazar.dergi@cumhuriyet.com.tr ESRA BOzOK ÖzGÜR SOYER KÖPRÜBAŞı