Katalog

5 EYLÜL 2021 5 Ayşe Acar’ın özel ilgi Bilimkurgu yazarı Ayşe Acar, Alevi-Bektaşiliğin fantastik romanını yazdı Velayetname’den alanı yapay zekâ ve felsefe, birçok öyküyü özellikle de din felsefesi. romanda bir Eğitimi felsefe üzerine... şekilde kullandım. İlk romanı Bay Binet’i Velayetname’nin Hünkâr’ın Yeşil Adam ve Bayan Nima ilk hikâyelerinden izledi. Acar, İngilizce’ye de Kara Reis’le çevrilen Yüzyıl serisinde başlıyor roman. bilimkurguyu ve dinler mitolojisini yan yana getirdi. fantastik dünyası yşe Acar, bu kez de Alevi- Bektaşi geleneğinin ilk mo- Acar’ın HÜNKÂR dern fantastik edebiyat ör- tişörtü özel neği olan “Kırklar Meclisi- tasarlanmış. LONDRA’DA AHünkâr Bektaş” romanıyla Güvercin yeni bir yolculuğa çıkıyor. donunda u Kitapta karakterler de ilgimi Hünkâr Hacı Bektaş’ın fantastik bir ro- Anadolu’ya çekti. Kemter Baba, Şeyuşen, Firik manın ana kahramanı olmasını şöyle açıklı- gelen Dede gibi günümüzde yaşamış yor Ayşe Acar: Hacıbektaş’ı isimler ile geçmişte yaşamış isimler “2019 yılında Oxford Üniversitesi St. Ed- anlatıyor. Karanfil Köy’de buluşmuş. mund Hall’a Yeşil Adam kitabımdaki Hızır’ı Ona çok şaşırdılar okuyanlar. Ben anlatmak için davet edilmiştim. Sonrasında bir sofrayı resmediyorum o sofrada Yüzüklerin Efendisi’nin yazarı Tolkien’ın Firik Dede olmazsa, Şeyuşen olmaz- şehri Oxford’da gezinirken Velayetname- sa olmaz ki... Fantastik bir roman ol- deki Hünkâr’ın, Yüzüklerin Efendisi’ndeki duğu için geçmiş ile bugün girebil- Gandalf’tan daha çarpıcı bir karakter olduğu- di romana. nu düşündüm. Kırklar Meclisi’nin bir üyesi u Hayvanların konuşması hem olan Hünkâr, hayvanlarla konuşan, güvercin, Aleviliğin doğaya şahin gibi hayvanların kılığına giren, yağmur bütüncül bakışı yağdıran, denizin üzerinde yürüyen, gerekti- hem de Hacı ğinde savaşa katılmaktan çekinmeyen, coşku- MİYASE Bektaş’ın o bili- lu ve kendinden emin bir insan. Velayetname, İLKNUR nen resmi ile çok Alevi-Bektaşi geleneğinin temel başvuru kay- uyumlu olmuş. naklarından biriydi. Ana ilkeleri olduğu gibi Ben Hacı koruyarak bugünün dili ve hayal dünyasıyla Bektaş’ı çalışır- fantastik bir roman yazılmalıydı. Döner dön- UNESCO ken şunu gördüm. mez büyük bir heyecanla bu romanı yazmaya Bir kere çok 2021 yılını Hacı koyuldum.” Acar’la Hacı Bektaş Veli Yılı’na neşeli bir in- Bektaş Veli, rastlayan kitabını konuştuk. çocuklara, hayvanlara, kadınlara bakışını san. Coşkulu ve genel felsefesini anlatmaya çalıştım. Yunus Emre ve bir insan. Çiçe- ‘ZİP’LENMİŞ ALEVİLİK Bir de Kırklar var. Çünkü Hacı Bek- ğe duyarlı, kap- Ahi Evran Yılı taş Kırklar’ın bir üyesi. Bunu biz söylen- u “Kırklar Meclisi Hünkâr Bektaş”ı lumbağaya duyarlı, taşa duyar- ilan etmişti. celerden biliyoruz. Biliyoruz ki Kırklar’ın okumayanlar için nasıl özetlersiniz? lı, çocuğa duyarlı hassas bir in- 17’si erkek 13’ü kadın. Selman-ı Pak, Hikâye “başka bir yer” diye bir yerde ge- Hünkâr Hacı san. Velayetname’de edindiğim Ebu Zer, Hz. Ali’nin kızı Zeynep, Cafer-i çiyor. “Karanfil Kokulu Köy” adında bir Hünkâr imajı böyle biri. Bektaş Veli Sadık, Hasan ve Hüseyin gibi pek çok is- yer bu. Ehlibeyt’in yani On İki İmam’ın ka- u Hünkâr ile Hızır İngiliz mi biliyoruz. O bilinen isimlerin bir gru- ranfil kokulu olması inancına vurgu yapılı- ölümünün 750. kıyafetlerine bürünüp Londra bunu ön plana çıkarıp Hacı Bektaş’ı da yor. O soydan gelenlerin karanfil kokulu ol- yıldönümünde sokaklarına ışınlanıyor... dahil ederek Kırklar’a bir takım mace- ması nedeniyle o köyün adı “Karanfil Ko- Bu mitolojik bir hikâye ama bir çeşitli ralar yaşattım. Sonra o Kırklar Karan- kulu Köy”. Aslında o köy, bugünkü Hacı- yönüyle bu benim inancım da. Kırk- fil Kokulu Köy’e de geliyorlar. Bir saldı- bektaş ilçesi. Biraz da ütopik bir yer olduğu HACI BEKTAŞ VELİ YILI etkinliklerle lar üç bin yılında da olacak. Kırklar rıya uğruyorlar. Orda Türk mitolojisini iş- için, mesela çocukların ayağında talaria de- anılıyor. New York’ta da geziyorlar. Kırklar bu lettim. Albız Türk mitolojisine ait. Alevi- nen sandaletler var, uçabiliyor çocuklar. Bü- TESADÜF OLDU zamana ait değil, zamanı aşan bir şey lik de Horasan’dan Türk kokusunu ve doku- Fantastik ve yülü bir tülle köyün etrafı kapalı ve herkes olduğu için Londra’da gezebiliyorlar. sunu alarak Anadolu’ya girdiği için Albız’a içeri giremiyor. Köyde fantastik işler var. u Kitabı okuyan gençler İslam tarihini, Ale- bilimkurgu yazarı Hünkâr Londra’yı gezseydi eminim da yer var bu geleneğin içinde. Albız’la bir Dergâhın altında leylak kokulu atlar yaşıyor vi tarihini çok iyi bilmiyorsa romanı anlayamaz çok beğenirdi. Ayşe Acar’ın da gerilim yaşıyorlar. Savaş var ve o savaş- ama tehlike anında ortaya çıkıyorlar. Beştaş- diye bir kaygım var. ta Hz. Fatma’nın rolü oluyor. Romanı zip- lar konuşuyor, delikli taş konuşuyor. Ayrı- Hiç anlamasalar da çok iyi bir macera di- “Kırklar Meclisi lenmiş bir Alevilik gibi kodlamaya çalıştım. ca köyde her gün on iki hizmet yürütülüyor. ye okuyanlar var. Ama kulakları dolu bu çocuk- Hünkâr Bektaş” “Ayşe” dedim, “bu romanın bir çocuğun eli- Köyün günlük yaşamı sanki cem ayini gi- ların. Hiç detay bilmesine gerek yok. Hünkâr’ın ne geçtiğinde Alevilikle ilgili temel kodla- adlı romanının bi. Yani uyanıyorlar meydancı gidiyor köy Londra’ya gittiğini hayal etmesini sağlamak bile rı bilsin; Güruh-u Naci lafını duysun ve ne- meydanını toparlıyor, saka gidip karanfilleri yeter benim için. Ben onlara didaktik bir şey an- bu yıl çıkması reden çıktığını bilsin; Tarık diye bir şey ol- suluyor, gözcü hemen köyün dışına çıkıyor. latmıyorum. Aleviliği öğretmek gibi bir niyetim ilginç bir tesadüf. duğunu bilsin”. Mümkün olduğu kadar ana On iki hizmet köyün günlük yaşamı zaten. yok. Beni aşar zaten. Ben sadece hayal kurması- ilkeleri korudum ama kendi hayal gücümü Bu köy üzerinden hem Hacı Bektaş ve çev- nı istiyorum. Hızır’ın olduğu yerde zaten fantas- Alevi-Bektaşi de kattım. resindeki derviş ilişkilerini, Hacı Bektaş’ın tik bir öykü var. geleneğinin ilk u Romanın UNESCO’nun ilan ettiği Ha- modern fantastik cı Bektaş Veli Yılı’na denk gelmesi sizin belirle- meniz mi, tesadüf mü? edebiyat örneği Yok hiç bilmiyordum. Roman bittikten son- ALEVİLİK olan bu romanı ra son okumaları için Prof. Dr. Belkıs Temren ile Doç. Dr. Mehmet Ersal’a gönderdim. Almanya için Ayşe Acar, FELSEFE Alevi Bektaşi Kültür Enstitüsü Başkanı Gülizar “Velayetname’deki GİBİ BİR Cengiz’e de göndermiş oldum. Gülizar Cengiz, HEGEL’E YAKIN Hünkâr’ın, bana UNESCO’nun Hacı Bektaş Veli Yılı ilan et- tiğini haber verdi. Hoş bir tesadüf oldu. Yüzüklerin u Hümanizma antik Yunan kay- DİN YOK naklarına ulaşarak ortaya çıkmış. Pe- Efendisi’ndeki ki Hacı Bektaş’ın yetiştiği Horasan Gandalf’tan mektebi bu kaynaklara daha önce yada. Bu üzerinde çok durulması ge- u Romanda arka planda gençle- u Aleviliğin devriye ve enel hak reken bir şey. Nasıl oldu da 13. yüzyıl- ulaşmış olabilir mi? daha çarpıcı ri araştırmaya yöneltmek gibi bir ça- öğretisi beyinlere nakşedilmek isten- Şöyle: Aleviliği çalışmak çok zordur. Zor olmasının da Anadolu’da böyle bir evrensel söy- ba var. miş gibi sanki. bir karakter lem ortaya çıktı? Bugün BM’nin ku- nedeni bütün geleneklerin bağdaş kurup oturduğu bir Evet... Ben Hacıbektaş ilçesine ço- Evet öyle. Ben farklı dinlerin felse- olduğunu Halil İbrahim Sofrası. Alevilik felsefesi hangi ekole ya- rulması, İnsan Hakları Evrensel Be- cuklar gittiğinde “Ya bu dergâhın al- fesini de çalıştım. Ehlisünnetin kelam yannamesi 20. yüzyılda gündeme ge- kın diye sorarsanız bence Hegel’e yakın. tında leylak kokulu atlar olabilir mi, doktrinini çalıştım. Tüm din felsfeleri- düşündüm” len konular. acaba Beştaş gerçekten konuşuyor ne karşılaştırmalı olarak baktığımda u Yeni Eflatunculuk yok mu? diyor. u Avrupa’nın çok övündüğü Röne- mu, ardıç ağacı nerde acaba” gibi he- Aleviliğin çok yüksek bir yerde oldu- Yeni Eflatunculuk bunların en başında. Aleviliği ha - sans Anadolu aydınlanmasından iki yecanlar duysun istiyorum. Daha iyisi ğunu görüyorum. zırlayan aşamalar. Hatta bunların tamamı Alevilik. yüz yıl sonra gerçekleşiyor. de yapılabilir. Evrenselliği çok iyi kavradığını ve u Anadolu’ya gelirken İsmaililik dağılınca içlerine Bugün en şaşırtıcı olan da şu: Ka- Ben sadece “Bakın arkadaşlar bu- var ettiğini görüyorum. Bunu başa- karışan Hurufilik yoluyla Yeni Eflatunculukla tanış - dın meselesini daha 13. yüzyılda nasıl rada muhteşem bir hazine var. Ben de- rabilen bir din görmedim. Yeryüzün- mış olmaları büyük olasılık. çözdünüz ya? Biz bugün kentlerde eği- nedim hadi gelin beraberce bir dene- de “72 milleti bir bilmeyen insan de- Tabii. İhvan-ı Safa’nın etkisi var. Yeni Eflatunculuk timli insanlar olarak o eşitlikçi düzeni yelim” demek istedim. ğildir” gibi bir evrensel söylemi vaze- dediğimiz işte İbn-i Arabi ve Vahdet-i Vücut etkisi. kuramıyoruz. Kendi çevremizde bile... den herhangi inanç geleneği yok dün- EMRAH KOLUKISA u Neş’e u Orhan Erdok’tan Eskiköy’den Kaçırmayın yeni sergi ‘Komşular’ apı Kredi bomontiada, ki Dil Bir Bavul”, “Baba- Y 6-19 Eylül 2021 tarihleri “İmın Sesi”, “Başgan” ve arasında Neş’e Erdok’un pan- “Taş” filmlerinin ödüllü yönet- demi süresince ürettiği eserler- meni Orhan Eskiköy’ün ilk kita- den oluşan kişisel sergisine ev bı “Komşular”, Nebula Kitap’tan u Marvel’den CU’nun 25. fil- sahipliği yapıyor. Sergi, Ya- çıktı. 15 öyküden oluşan kitap şe- M mi olan “Shang- pı Kredi bomontiada Galeri’de hirde, köyde ve kenar mahalleler- bir ilk: Chi ve 10 Yüzük Efsane- her gün 11.00-19.00 saatleri deki komşuluk ilişkilerini şaşırtıcı si” aynı zamanda Marvel’in arasında ziyaret edilebilir. kahramanlarıyla anlatıyor. Shang-Chi başkarakteri bir Asya- lı olan ilk filmi. Destin Da- u Varlık’tan Dante dosyası u ‘Yüzleşme’ Ankara’da niel Cretton’ın yönettiği fil- u Şevval Sam’dan min başrollerinde Simu Liu, ürkiye’nin en köklü edebiyat dergisi Varlık, ey- ehra İpşiroğlu’nun yazdığı “Yüzleşme” 7 Eylül Fişekhane’de konser Awkwafina, Meng’er Zhang Tlül sayısında ölümünün 700. yılı vesilesiyle İtal- Zsaat 20.00’de Ankara Cer Modern’de izleyiciyle gibi isimlerin yanı sıra Asya evilen şarkıcı ve oyuncu Şevval Sam 11 Eylül yan yazar Dante’yi kapağına taşıyor. Dante hakkın- buluşuyor. İpşiroğlu’nun gerçek yaşamdan ilhamla sinemasının efsanesi Michel- SCumartesi müzikseverlerle buluşuyor. Fişek- da kapsamlı bir dosyanın yer aldığı dergide geçen kaleme aldığı belgesel romanı Haneye Tecavüz’den le Yeoh ve Tony Leung da hane Deniz Konserleri kapsamında sahne alacak temmuz sonunda kaybettiğimiz Nedret Güvenç ile uyarladığı oyun, kadına yönelik şiddete ve kadınları yer alıyor. sanatçının konseri saat 21.00’de başlayacak. yapılmış bir de söyleşi var. çevreleyen ataerkil kalıplara odaklanıyor. Fotoğraf: Cumhuriyet Pazar