Katalog

29 AĞUSTOS 2021 3 Otizmin belirtilerini bilenlerin sayısı arttı Tek çare eğitim ürkiye’de otizmin be- 1985’te her 2 bin 500 çocuktan birine REHBER ODASI lirtilerini bilenlerin sa- konulurken, bugün doğan her 54 ço- yısı yükseldi, bu konu- cuktan birinin otizm tanısı aldığı tah- da önemli bir bilinçlenme min ediliyor. Otizm görülme oranının T yaşandığı araştırma so- her yıl artış eğilimi gösterdiğine dik- nuçlarıyla otaya çıktı. kat çeken Tohum Otizm Vakfı Ge- “Türkiye’deki Bireylerin Otizm Al- nel Müdürü Suat Kardaş, “Araştırma, gısı ve Bilgi Düzeyi” araştırması, 15 otizm belirtilerinin bilinirliğine yöne- ilde 1238 kişi ile yüz yüze görüşülerek lik yaptığımız çalışmaların sonuç ver- yenilendi. Türkiye’nin otizm farkında- diğini ortaya koymakta. ‘Otizm adın- FİGEN lık karnesini ortaya koyan araştırma- da gelişimsel bir farklılık duydunuz ATAl AY ya göre; “Otizmin belirtilerini biliyo- mu?’ sorusuna ‘Evet duydum’ diyen- rum” diyenlerin oranı 2019 yılında ya- lerin oranının 2019’da yüzde 83 iken pılan araştırmaya kıyasla artarak yüz- son araştırmada yüzde 72’ye düşmesi de 52’ye yükseldi. ise erken tanı için ‘otizm bilinirliğine’ Doğuştan gelen ve genellikle ya- ve otizmin tek çaresi olan eğitim ça- şamın ilk üç yılında fark edilen geli- lışmalarımıza daha çok eğilmemiz ge- şimsel bir farklılık olan otizm tanısı rektiğini gözler önüne sermekte” dedi. Toksik ebeveynliği ne kadar biliyorsunuz? “Türkiye’deki Bireylerin Otizm ‘Umrumda Algısı ve Bilgi Düzeyi” araştırması, Ayç A GfK HAn değil’ derken Türkiye tarafından Toksik, zehirli-zararlı Tohum anlamında kullanılıyor; Otizm Vakfı Bİl İNçl ENME YAş ANı YOr toksik ebeveynlik ise çocukta için 4. kez düşünün sürekli olarak suçluluk, korku, gerçek- raştırma ile Türkiye’de otiz- sırası ile “göz teması kuramamak”, zorlama hissettiren ve tekrar eden Amin belirtilerinin bilinirli- “sallanmak, parmak ucunda yürü- leştirildi. ürkiye’de toplumsal cinsiyet eşitsiz- ği konusunda önemli bir bilinçlen- mek gibi hareketlere sahip olmak” liğine dayalı şiddet türlerini azaltma sağlıksız ebeveyn davranışları olarak me yaşandığı gözlendi. Otizmi duy- ve “takıntılı davranışlar göstermek” amacıyla çalışan sosyal sorumluluk tanımlanıyor. Kız Başına ekibi “Bu duğunu belirtenlere ‘Otizmin belir- olarak ölçüldü. platformu Kız Başına, geçen hafta tilerini biliyor musunuz?’ diye so- Ailelerin çocuklarında aynı yaştaki kavramı hatalı ebeveyn davranışlarıyla T Instagram profili üzerinden bir gön- rulduğunda ‘Evet’ diyenlerin ora- diğer akranlarından farklı davranışlar deri paylaştı. Toksik ebeveynliğin ne olduğunu an- karıştırmamak gerekir. Önemli olan nı 2015’te yüzde 7, 2017’de yüzde ve belirtiler gözlemleme durumunda latan paylaşım, sosyal medyada yoğun ilgi gördü. bu davranışların belirli bir örüntüde 18, 2019’da yüzde 44 iken 2021’de zaman kaybetmeden otizm konusun- Kız Başına ekibinden Elifcan Fırat, Türkü Ata, yüzde 52’ye yükseldi. Otizmin en da uzman bir çocuk- ergen psikiyatrı- Büşra Arslan, Dilruba Kaplan, İdil Bilici, İdil Ko- çocuğun benlik gelişimine zarar verecek fazla bilinen üç belirtisi na başvurmaları gerekiyor. paran ve Zeynep Şendoğan ile bu konuyu masaya şekilde devam edip etmediği” diyor. yatırdık. Kız Başına ekibi, toksik ebeveynliği “Sü- rekli olarak çocuklarında suçluluk, korku duygula- Er KEN TAN ı tersiz hissetme, sürekli onaylanma ihtiyacı, sağlık- rının ortaya çıkmasına sebep olan; sevgisi ve des- lı duygusal ilişkiler kuramama, bireysel karar ver- Bilimsel araştırmalar, erken tanı ve doğ- teği koşullara bağlı olarak davranan ebeveynler” mede zorlanma ve risk almaktan kaçınma, ebevey- ru bir eğitim yöntemi ile yoğun olarak olarak açıklıyor. Bu durum çocuğun hayatında kö- ne olan duygusal bağımlılığın kişinin kendi haya- eğitim alan çocukların yaklaşık yüzde tü, derin sonuçlara yol açabiliyor. tına odaklanmasını engellemesi, kendini ifade ede- 50’sinde otizmin belirtilerinin kontrol al- meme” davranışlarına yol açabiliyor. tına alınabildiğini, gelişim sağlanabil- TOKSİK EBEVEYN MİSİNİZ? Ekibe göre sorun oldukça derin: “Ço- diğini, hatta bazı otizmli çocukların er- u Genelde ‘ben’ merkezli dav- cuklar için ebeveynler rol model ol- genlik yaşına geldiklerinde diğer arka- Kı Z BAşı NA ranırlar. Kendi duygularına, duğundan, ileriki yaşlarında ebe- daşlarından farkı kalmadığını göste- NEdİr /KİMdİr ? düşüncelerine, hayatlarına veynlerinden öğrendiği davra- riyor. Oysaki araştırmaya katılanların Kız Başına, özellikle şiddete maruz daha çok önem verirler. nışları da uygulamaya başla- sadece yüzde 23’ü otizmin çaresinin u Fiziksel ya da söz- bırakılan kadın ve çocukları güçlendirmek yabilir. Hatta sorunun daha eğitim olduğunu düşünüyor. için projeler geliştiriyor. lü şiddet uygularlar. Şid- da derinine bakarsak toksik det sadece vurmak ya da “Kendim İçin” projeleri, “Ayıptır Söylemesi” ebeveynler de bu davranış- podcastleri, kadın sanatçılara burs sağlamayı fiziksel olarak karşıdaki- ları kendi ebeveynlerinden nin canını yakmak değil- amaçlayan “Kız Başına Sanat Galerisi” sosyal öğrendiğinden, bunun fay- girişimi devam ediyor. Ulusal ve uluslararası dir. Bağırarak, aşağılayıcı Kadınlar, çocuklar ve her zaman en zayıf halka hayvanlar zorda dalı bir şey olduğunu düşü- sözler kullanarak ya da ço- barış, güvenlik ve stratejik karar alma nerek çocuğa uyguluyor ol- süreçlerinde yer almak isteyen kadınlara cuklarını manipüle ederek ma ihtimalleri çok yüksek.” de uygulanabiliyor. destek olacakları “Komuta Lider Kadınlarda” projesi çok yakında u Kontrolcü olmaya yat- YENİ YOl Mü MKü N Taliban’dan sonra kın, çocuklarının mahremiye- başlıyor. Kız Başına ekibi ebeveynlerin tini işgale çok müsaittirler. atabileceği olumlu adımları ise şöy- aul “Pen” Farthing, eski bir İn- u Çocuklarının kararlarına saygı le anlatıyor: giliz Kraliyet deniz piyadesi. duymayıp kendilerine göre en iyi olan kararla- u Çocukla yasal ve biyolojik olarak kurduğu- Afganistan’da sokak hayvanlarını rını uygulatırlar. Çocuğun hata yaparak öğrenmesi- nuz bağın, size onun hayatını özgürce yaşaması- ve eşekleri kurtaran bir hayır kuru- ne izin vermezler. nı engelleme hakkı vermediğini hatırlayın. P munun başında. Nowzad adlı ku- Toksik ebeveynlerin bu yaklaşımları, bireyleri u Çocuğun da kendine ait fikirleri, kararla- rum, bugüne dek, 1700 kadar kurtarılmış hayva- çocukluk ve yetişkinlik dönemlerinde “kendini ye- rı ve duyguları olduğunu; bunların değerli olduğu- na Amerika ve İngiltere’de yuva bulmuş. Kuruluş nu unutmayın. Onun söylediklerini dikkate alın ve hikâyesi ise şöyle; kendisini ifade etmesine izin verin. 2006’da Pen Farthing’in de aralarında yer u Çocuğa karşı yaptığınız bir hatayı açıkla- TOKSİK EBEVEYN Cü Ml El Er İ aldığı Kraliyet Deniz mak ve akabinde gerekiyorsa özür dilemek, ço- u “Bırak ben yapayım.” Piyadesi’nden bir bölük, r cuğu ve sizi duygusal olarak özgürleştirir. u “Seni şu an sevmiyorum.” savaşta harap olan Naw u Çocuğun yaptığı hatayı suçlayarak değil, açık- u “Şu an üzgün olmaya hakkın yok.” Zad kasabasına gelirler. ü layarak anlatabilirsiniz. Ona her zaman yanında ol- u “Sadece küçük çocuklar böyle davra- Yerel halkın güvenliğini Paul Pen Farthing duğunuzu sesli olarak ifade etmek koşulsuz sevgi- nır.” sağlamak için görev ya- ü yi gösterir. Bu çocuğun hayatı boyunca duygusal u “Ben senin için nelerden vazgeçtim, ne- parlarken bir köpek kav- zıyı yazdığım şu ana dek, Boris Johnson’dan bu olarak güçlü hissetmesine destek olur. leri feda ettim bir bilsen.” gasına tanık olur ve kav- konuda ses çıkmadı ancak kamuoyu konuyu gün- u Gerekliyse profesyonel destek alın. u “Senin yüzünden kendime hiç vakit gayı ayırırlar. Köpekler- demde tutuyor. Bunun yanı sıra tahliye gibi du- u Tartışma anlarında yaralayıcı ve sonradan piş- ayıramıyorum.” den biri Farthing’in peşi- rumlar için de bağış toplanıyor. man olacağınız söylemlerden kaçının. “Senden u “Aş artık bunu.” ni bırakmaz. Onu sahip- dENİZ nefret ediyorum”, “Çok kötü bir çocuksun”, “Sen- u “O kadar da önemli bir şey değil.” lenmek durumunda ka- YAdr ı M El İ YAVAş Oğull Aır den utanıyorum” gibi söylemler yıllar içerisinde u “Bu kadar …… olma.” lan Farthing de bu köpe- Kâbil Küçük Hayvanları Kurtarma Grubu ise Kâbil çocuklarda kalıcı ve derin yaralar yaratabilir. u “Umrumda değil.” ğe Nowzad adını verir. tabanlı küçük ve yerel, başka bir hayvan kurtarma cdenizy@gmail.com Bu olayın ardından baş- grubu. KSAR ekibinin şu an için en büyük kaygı- ka hayvanlara da sırtını sı, aksayacak gıda temini. Onlar da Irak’ta yer alan dönemez, onları da kurtarmaya başlar. Böylelik- War Paws adlı grupla işbirliği halindeler, hayvanla- le Nowzad gelişir, Afganistan’ın ilk eşek barınağı ç OCu K NEl Er YAPABİl İr ? rın bir kısmı Irak’a gönderilmeye çalışılacak. War ve Afganistan’ın ilk kadın veterinerlerinin de gö- paws da bölgede bulunan ve kapanan derneklerin rev yaptığı tam teşekküllü veteriner kliniğine sa- yükünü üstlendiği için bir bağış kampanyası açmış u Suçluluk duygusundan sıyrılmak: Toksik ebe- veynlerin çocuğun bakımını ve sorumluluğunu üstlen- hip, büyük bir dernek halini alır. durumda. Bahsettiğim derneklere sosyal medyala- veynler tarafından belirlenen kurallara uyulmadı- mesi çocuklarının hayatındaki her detaya hâkim ol- Pen Farthing, şu an 140 köpek, 40’tan fazla ke- rından ulaşabilirsiniz, iyi pazarlar... ğı takdirde yaşanan yoğun suçluluk duygusundan masını gerektirmez. Bireyler kiminle ne paylaşacağı- di ve 24 kişilik personeliyle beraber İngiltere’ye kurtulabilmek psikolojik baskıyı yıkmak adına bü- na kendileri karar vermelidir. tahliye edilmek için Boris Johnson’a çağrıda bu- İstanbul u Bu güzel golden yük bir adımdır. u Kendi varlığından gurur duymak: Toksik ebe- lunuyor. Asla Afgan personelini geride bırakıp kıza yuva aranıyor. Bir u Ebeveynlerin kişiliklerini kabul etmek ve de- veynlerle büyüyen çocuklardaki özsaygı ve özbenlik gitmeyeceğini söylüyor, onların da kabul edilme- buçuk yaşında ve kısır. ğiştirmeye çalışmamak: Onları “düzeltebileceğine” algısı eksikliği bazen kişinin kendisi tarafından ona- sini talep ediyor. “Taliban savaşçılarından biri- Onu ailenin bir ferdi inanmak ve bunun için çabalamak çocuklar için duy- rılmalıdır. Kendi kendine yetebilmek ve olduğu kişi- leriyle evlendirilip bir daha asla evden çıkmadan, olarak görecek, ömür gusal anlamda oldukça yıpratıcı olacaktır. ye şefkatle yaklaşabilmek sosyal hayattaki iletişimi çocuk bakacakları bir hayata nasıl terk edebilirim boyu sorumluluğunu u Net sınırları çizebilmek: Sınırlar, sosyal ilişkiler- olumlu yönde etkiler. onları” diye soruyor. “Taliban şimdilik daha ılım- alabilecek kişiler de karşı tarafın geçmesine olanak tanımayan görün- u Yalnız olmadığının farkına varmak: Benzer hikâyelere lı bir portre çizmeye çalışıyor olabilir, ancak bir arayabilir . mez çizgilerdir. Ebeveynlerin bu sınırları aşmasına izin sahip başka insanların da olduğunu unutmamak gere- müddet sonra gözler Afganistan’dan çekilince ne İletişim: 05326025359 vermemek ve onlara “hayır” diyebilmek önemlidir. kir. Psikolojik destek almak, içinde bulunduğu ruh ha- olacağının garantisini kimse veremez” diyor. Ya- u Ebeveynlerle ne paylaştığına dikkat etmek: Ebe- linden çıkmasına yardımcı olacaktır. PATİ G Nl Kl E İ