Katalog

5 18 Eylül 2021 Cumartesi 18 Eylül 2021 Cumartesi Alper Kayırmacılık sadece hasanoğlu de anima bir ahlak sorunu değil Kitap, yemek Aşk Şeysi… Bugünün Türkiye’sinde yeni nesil bir göç hareketi yaşanıyor. Son 3 yılda 10 bin milyoner ile 13 ve biraz da bin girişimci ve iş insanı olmak üzere 23 bin kişi Türkiye’yi terk etti. Türkiye’den yurtdışına göç hayat eden kişi sayısı da 3 yılda yüzde 97 arttı. Ne yazık ki Türkiye’nin yeni nesil göçmenlerinin yaşları giderek düşüyor. Gündemin arka planında kalan Türkiye’nin büyük yarasını kuşak araştırmacısı Ebru D. Dedeoğlu ve Onlar Göçtü Buradan kitabının yazarı Evrim Kuran’la konuştuk. u Güvensizlik zamanımızın anahtar söz- cüklerinden. Gidenlerin en büyük sorunu Gurbet bellekte bir köşe ülkelerine duyduğu güvensizlik mi? Güvenmediğinizde kaygı düzeyiniz ar- tar. Türkiye’den ayrılma kararını vermele- ciğerde sızı rindeki en önemli etkeni sorduğumuz katı- lımcıların büyük bir çoğunluğu ekonomik u Siz de göç edenlerdensiniz. sebeplere işaret etti. Ülkenin siyasi iklimi, Kitaplarınız ve araştırmalarınız- iş olanaklarının yetersizliği ve eğitim/ge- da en çok dikkatimi çekenlerden lişim ise öne çıkan diğer sebepler oldu. Bu biri de göç edenlerin rakı-balık özlemi. Başka yerde aynı keyif bulguları, satın alma gücünün gün geçtik- olmuyor değil mi? çe azaldığı Türkiye’de ekonomiye, siyasal dünyanın hemen her yerinde bu iktidara güvenin azaldığı olarak yorumla- ikiliye erişebilirsiniz, memlekette- mak yanlış olmaz. İş olanaklarının yeter- kine çok benzer sofralar kurabilir, sizliği ise Türkiye’de liyakata dair güvenin o sofralarda anadilinizde türkü- ne kadar az olduğuyla doğrudan ilişkilidir. ler söyleyebilirsiniz. Ama gurbet Genç işsizliğinin sürekli arttığı ülkemizde, belleğinizde bir köşedir, kalbiniz- bu yıl ocak-mart döneminde, Türkiye ge- de bir boşluktur, ciğerinizde bir nelinde 100 bine yakın katılımcıyla web ta- sızıdır. O sebeple bu ikilinin tadı banlı gerçekleştirdiğimiz Türkiye’nin En memleketteki gibi olamıyor. Çekici İşverenleri araştırmamızda iki öğ- Fotoğraf: MUHSİN AKGÜN renciden birinin, genç profesyonellerin ietzsche delirip bir sürü ayırmak için vücut demeyi seç- yüzde 60’ının, deneyimli profesyonellerin tion) deriz. Gönüllü göçlerin (voluntary mi- mutlu olan yeni nesil göçmenler tekrar ül- tiğim “şey” ilkel bedensel ihti- Ninsana, “Çarmıha Geril- yüzde 63’ünün Türkiye’de iş yaşamında li- gration) en bariz örneği işgücü göçü ve be- kelerine dönmeyi düşünüyorlar mı? Ya da miş Dionysos” imzalı mektup- yaçları “arzu” olarak algılıyor yakat kültürü olmadığını belirtmesi, liya- yin göçleridir. Bulundukları yerden daha iyi ne değişirse dönebilirler? ve doyurulduğunda haz vere- lar yollamaya başlamadan iki kata dair derin bir endişe ve güvensizliği bir iş bulup çalışmak amacıyla göç edenler, Türkiye’nin Yeni Göç Nesli araştırmamız- yıl kadar önce “Aradan iki bin ceğinden emin olduğu, ötekiy- de gözler önüne serdi. le birleşebilme ihtiyacıyla kıv- uluslararası işgücü göçünü gerçekleştirmiş yıl geçti ve tek bir yeni tanrı da katılımcılarımıza yönelttiğimiz bir soru u Ülkemizin şartları kalmaları için yeteri çıkmadı!” diyordu alayla. Çok- ranıp duruyordu. Doyurulma- olurlar ki bu kitaba konu olan araştırmaları da “Gelecekte Türkiye’ye geri dönmeyi dü- yan arzu acıya dönüşüyordu tan ölümünü ilan etmişti zaten kadar ikna edici olamıyor mu? bu kapsamda ele alabiliriz. Bununla birlikte, şünür müsünüz” sorusuydu. Bu soruya ka- Tanrı’nın. Protestan ahlakın yol ve bu insanın kaçınabileceği Amin Maalouf, Doğu’dan Uzakta roma- kitabı okuyanların ülkemizin karşı karşıya tılımcıların yalnızca yüzde 42.1’i “evet” der- bir şey değildi. Bu arzuyu do- açtığı nihilizm batağındaki in- nında “Her insanın gitmeye hakkı vardır, kaldığı bu genç beyin göçü sorunu için yeni ken yüzde 39.7’si “emin değilim”, yüzde 18’i sanlar öldürmüştü Tanrı’yı. yurma uğraşı, benliğin eksik- onu kalmak için ikna etmesi gereken ülke- bir kategori açılması ihtiyacını hissedecekle- ise “hayır” şeklinde yanıt verdi. Hangi ko- liğini gidermeye yönelik nafile Ama insan teki, eksik doğ- sidir” der. Evet ülkemizin şartları kalmala- rini düşünüyorum: zorunlu gönüllü göç. şullar değişirse Türkiye’ye geri dönmeyi dü- muş ve hayatı boyunca tekrar bir çaba olarak kalsa da zih- rı için ikna edici değil. Bu yıl Türkiye gene- şündüklerini sorduğumuzda ise ilk iki sıra- nin işin içine katılması nede- bütün olabilme peşinde koşan mÜhENdiSLER GidiyOR linde yaptığımız En Çekici İşverenler araş- da “siyasi koşullar” ve “ekonomik koşullar” bir canlı olduğu için öldürdüğü niyle insan kendini hayvan ka- tırmamızın diğer bir bulgusu ise öğrencile- u Türkiye’nin göç yaşı düşüyor mu? yanıtlarını aldık. Üçüncü sırada gördüğü- dar aşağı hissetmiyordu. Du- Tanrı’nın yerine bir başka Tan- rin yüzde 81’inin fırsatı olursa Türkiye dı- Ağırlıkla hangi mesleklerde göç yaşıyoruz? rı yaratmakta hiç de gecikme- yu organlarımız aracılığıyla te- müz bulgu ise koşulların değişeceğine ina- şında kariyer yapmayı tercih etmeleri. Dün- Türkiye’de göç yaşını incelediğimiz bir mas ettiğimiz şeyi ya da öte- di. Tanrı’yla bir olma isteği, in- nılmaması oldu. sanın farkında olduğu eksikli- kini algılamak zihinde gerçek- ya genelinde yaptığımız kariyer profili ana - kaynak olan TÜİK’in Uluslararası Göç İsta- AidiyET EKSiKLiĞi leşir çünkü. Zihinsel işlevler de ğinin tamamlanması, yalnızlık lizlerimizde ise iş hayatına önemli mesajlar tistikleri Raporu’nun 2019 bulgularına gö- ve değersizlik duygularının te- bizi hayvandan üstün kılan ya- veren öğrencilerin, gelişmiş ülkelerin aksi- re Türkiye’den göç edenlerin yüzde 30.6’sı- u Göç edenlerde en büyük sorun aidiyet nımızdır ya, güya… lafisi olarak insanları hayatın ne Türkiye’de en çok çokulusçu kariyer pro- nın 20-34 yaş grubunda olduğunu görüyo- duygularında mı? aldırmazlığı karşısında binler- Aydınlanmanın akıldışı akıl- filine sahip olması da bu eğilimi ortaya ko - ruz. 16 Temmuz 2021’de 2020 bulgularının Göç edenlere Türkiye’de en çok neyi özle- cılığına karşı bir isyanın ortaya ce yıldır az çok teselli ediyor- yan farklı bir içgörü sunuyor. Ayrıca genç- paylaşılması planlanan güncel rapor ise TÜ- diklerini sorduğumuzda yüzde 43.5’i “aile- du. Sıradan insanın Tanrı/Al- çıkması elbette gecikmedi: ro- lere mezun olur olmaz iş bulacaklarına ina- İK tarafından sebep gösterilmeden belir- mi ve akrabalarımı” yanıtını verdi. Yani gur- mantizm, edebi ve felsefi ola- lah aşkıyla yücelme duygusuna nıp inanmadıklarını sorduğumuzda yalnızca siz bir tarihe ertelendiği için göç yaşı ile ilgi- bet bir coğrafya değil, kalpte, duyguda bir ihtiyacı vardı. rak. Romantizm, özellikle de yüzde 40’ı “evet” diyor. li resmi bir istatistik paylaşamıyorum. Tür- bağlantı eksikliği. Buna aidiyet eksikliği de Alman romantizmi bütün bun- Hiç görmedikleri, evrenin kiye genelinde yaptığımız çalışmalarda özel- diyebiliriz. Bir kara parçasına değil, bir top- her yerinde olan ve kendine ları yüceltti de yüceltti ve bu ZORUNLU GÖNÜLLÜ GÖÇ bile ihtiyaç duymayan kusur- arzunun adına aşk dedi. 21. likle mühendislik/bilgi teknolojileri alanın- luluğa ait olma eksikliği. u Zamanın çocukları gerçekten gidebili- suz bir Tanrı’nın yerine, adına yüzyıla yani bugünlere kadar da okuyan öğrencilerin yurtdışına gitme eği- u Nepotizm yani adam kayırma, adil ol- aşk dedikleri, en az kendileri süren uzun bir 19. yüzyıl ya- yorlar mı? Yoksa konforlu alanlarına geri limlerinin çok daha yüksek olduğunu görü- mayan kolaylıklar sağlama ile mücadele- kadar eksik bir başka insan te- şıyoruz bu anlamda. Tanrı’yla dönüyorlar mı? yoruz. Göç için tercih edilen ülkelerdeki ya- de başarılı olursak göçü bir nebze durdura- kinde bulacaklarına inandıkla- bir olarak bütünlenme umu- Sanırım ülke şartlarına baktıkça zılım mühendisi, bilgisayar mü- bilir miyiz? Nepotizm tüm dünyada geçer- rı, tanımlanması bile mümkün dunu Nietzsche’nin, “Tanrı öl- konfor alanını yeniden tanımla- hendisi, inşaat mühendisi gibi li bir sorun değil mi? Nasıl mücadele ede- olmayan o “şey”i geçirdiler. dü!” çığlığıyla birlikte yitir- mamız gerekiyor. Birbirine fırsat- meslek gruplarında açıkların ol- ceğiz? Kim, Musa dışında kimsenin miş olan ve eksikliğe mahkûm lar anlamında pek de benzeme- ması da özellikle mühendisle- Nepotizmle mücadele, ülkemizin her ku- konuşma fırsatı bile bulamadı- ama bunu kabul etmemekte di- yen gençlerin büyük çoğunluğu rin daha kolay göç edebilmesi- rumunda yetenek yönetiminin en büyük ğı yüce ve temas ettiği her şe- renen insan, bütünlenerek yü- Türkiye’de yaşamayı “zor” sözcü- ni sağlıyor. mücadele alanı olarak karşımıza çıkıyor. Ne- yi yücelten kusursuz Tanrı’nın celme umudunu, birinden öte- ğüyle tanımladı. Yani konfor ala- u Türkiye’de iyi eğitim al- potizmle mücadele etmek için sağlam bir yerini tutabilirdi ki? Kim ki çok kine çaresizce koştuğu maşuk- nını bıraktıklarını pek söyleyeme- eksikti, o, adına maşuk dediği lar aracılığıyla sür(ün)dürmeye mış göçmenler neden sadece toplumsal yapıya ihtiyacımız var. Sonra da yiz. Dönenler elbette oluyor. Ki- ama en az kendisi kadar eksik devam etti. gitmek uğruna Batı’da vasıfsız sadakati veya akrabalık-hısımlık bağları- ve en az kendisi kadar maşuk- Ama iki eksik bir tam yap- tapta da yer verdiğim göç kavra- işlerde çalışmayı tercih ediyor- nı değil liyakati esas alan bir yönetim etiği- la bir olmaya muhtaç olan öte- mıyordu işte, heyhat! mının geri dönüş miti şeklinde bir lar? Bu daha zor değil mi? ne ihtiyacımız var. Buna sadece yeni nesil kine daha çok bağlanıyordu. Bir olmaya çalışmak, iç içe uzantısı var. Literatürde, neredey- Bunun en büyük sebebinin yetkinlik göçünün önüne geçmek için değil, Ne korkunç bir çelişki! İn- geçmekten ve eksik olan ben- se tüm göçmen toplulukları, ana- Türkiye’deki ekonomik şartlar sosyal barışı sağlamak için ihtiyacımız var. sanın insana kurduğu ne acı- liğimizi daha da eksiltmekten vatanlarıyla bağlantılarını korumak olduğunu düşünüyorum. Dö- Nepotizm sadece toplumun dengesini altüst lı bir tuzak! başka bir işe yaramıyordu oy- için aynı anda mücadele ederken viz kurunun çok yüksek sevi- eden bir ahlak sorunu olmakla kalmaz, eko- Yaşam enerjisi anlamına da sa ama hiç kimse bunu gör- geri dönüş fikriyle motive edilmiş yelerde seyretmesi, gençlerde Batı’da vasıf- nomik, politik ve sosyal gelişmenin önün- gelen erotik arzular, Freud’un mek istemedi. Bedensel ihtiyaç- insanlar olarak tasvir edilir. sız işlerde çok daha fazla gelir elde edebile- de de önemli bir engeldir. Mücadelenin en libidinal enerji olarak adlan- larımız ve vücudumuzun her Göçü tetikleyen unsurlar çerçevesinden cekleri algısını oluşturuyor ve bu algı ne ya- dırdığı bedensel içgüdüler, zerresinde hissettiğimiz, doyu- önemli aracı da kamudan özel sek- bakıldığında ise karşımıza çıkan iki katego- topluluk halinde yaşamanın rulmadıkça acılaşan arzu, aşk zık ki haksız bir algı değil. Öte yandan, bu töre tüm kurumlarda meritok- mutlak koşulu olan normlarla olarak adlandırılan “uygar” ve ri zorunlu ve gönüllü göçlerdir. Kişisel öz- pozisyonlar eğitim hayatına Batı’da devam rasi (liyakat sistemi), perfor- ciddi bir çatışma ve çelişki için- romantik “şey”in altında serili gürlüklerin sınırlandırılması ve resmi otori- etmek isteyen gençler için de belirli süreli mans ve etik anlayışına uy- de olmuştu hep. Hormonların olarak bulunmasa ve bir daya- telerin baskıları sonucunda zorunlu olarak gelir kaynağı aracı olarak dolduruluyor. gun objektif ölçüler getir- yol açtığı ve anında doyurul- nak vazifesi görmese, aşk de- gerçekleşen göçe zorunlu göç (forced migra- u Peki gittiği ülkede huzurlu, güvenli ve mektir. mayı talep eden bedensel ihti- nen “şey” hiçbir zaman var ol- yaçlar toplumun ahlak kuralla- ma olanağı bulamaz. Ve biz rından örülü duvarına çarpıp bunu hâlâ görmüyor ve eksik Freud’un nöroz olarak adlan- olan öteki yarımızı aramaya Ücretsiz izin: İş de yok para da! dırdığı, mutsuzlukla bezeli acı- devam ediyoruz. lı insanlık hallerine yol açıyor- Tekrarlamaktan çekinmiyo- du. Bedeni aracılığıyla tatmin rum: Tartıştıklarımız bağlamın- alışıyorsunuz, ücretli izinlerinizi lışanların rıza göstermesi gereki- duğu süreler kıdem tazminatına esas hizmet sü- olmak için yanıp tutuştuğu öte- da var olan tek şey, varlığımız- Çkullandınız... Sonra bazı durum- yor. İşçinin ücretsiz izne zorlan- resinden sayılmaz. Bu nedenle ücretsiz izin süre- kini ikna etmek adına ne dil- da vücudiyet bulmuş olan cin- lar gelişti, yeniden izne gereksinim ması mümkün değil. Yine aynı şe- leri kıdeme esas hizmet süresi hesabında dikka- ler dökmesi gerekiyordu ve ne sel arzudur. Ve bunun aşk- duydunuz ama izin hakkınız yok. kilde işçinin de işverenin rızası ol- te alınmaz. BU nazlarla boğuşmak zorunda la yakından uzaktan bir ilgi- Böyle bir durumda “Parasıyla değil maksızın ücretsiz izin kullanması Örneğin işçinin hizmet süresi ücretsiz izin ha- SENiN kalıyordu insan teki. si yoktur. mi, para da olmasın çalışma da” di- söz konusu olamaz. riç 11 ay ise ve 3 ay ücretsiz izin kullandıysa bu hAKKıN Hayvanların çiftleşmesi- Peki neden öbür ötekini de- yebilir miyiz... İşverenin, ücretsiz izin için ya- 14 aylık sürenin sonunda 1 yıllık fiili çalışma bu- ne her daim tanık olan ve ay- ğil de bu ötekini arzularız? Özel sektörde ücretli izinler yasa- zılı onay alması, çalışanın üc- lunmadığından işçi kıdem tazminatına hak ka- dınlanmanın akıldışı bir şekil- Cumhuriyet Cumartesi ekinin larla ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiş retsiz izne çıkmayı kabul ettiği- zanmaz. de aklı yüceltme tuzağına ya- bütün sayfalarını bana verme- olmasına karşın, ücretsiz izin konusu- ni gösteren dilekçeyi imzalama- Ücretsiz izne çıkan işçi 10 güne kadar sağlık OLCAy BÜyÜKTAş kalanmış insan teki, kendini bir dikleri için bu sorunun yanıtını na pek rastlamıyoruz. Daha doğrusu sı gerekir. Çalışanların ise böyle hizmetlerinden yararlanmaya devam eder. Ay- hayvanla aynı düzeyde gör- arama çabamı gelecek hafta- ücretsiz izinler yalnız doğum ve yol bir dilekçeyi imzalama zorunluluğu rıca ücretsiz izinli günler için işveren SGK primi memek için bedeninin ihtiyaç- ya bırakmak zorundayım. izni olarak düzenlenmiş. Tatile gitmek için uzak yok. Yani çalışan istemiyorsa ücretsiz izne onay de ödemez. Bu süre zarfında işçinin başka bir iş- larını bastırıyordu. İstemeden Ama örtük bir “spoiler” si- bir yer seçtiyseniz yolda geçireceğiniz süreler için vermek zorunda değil. Ücretsiz izne çıkarılmayı yerinde çalışması mümkün olamaz. Ücretsiz izin bastırılmak zorunda kalınan ze. Arzuladığımız özneyi bul- de en fazla dört güne kadar ücretsiz izin hakkı- kabul etmemek işten çıkarma gerekçesi de oluş- alınarak başka bir işte çalışılması iş akdinin feshi- her bedensel ihtiyaç bir ruhsal duğumuzda Schopenhauer’ın nız var. Bir de doğum sonrası, doğumdan önce turmaz. Bu gerekçe ile işten atılan çalışan tüm ne yol açabilir. hastalık belirtisi olarak vücu- kirpilerini bir an olsun aklımız- ve sonra kullanılan 16 haftalık izne ek olarak is- yasal haklarını yani kıdem ve ihbar tazminatını, duna yapışıyordu. Bedenin fi- dan çıkarırsak bizi bekleyen EmEKLiLiK dE UZAR tendiği takdirde altı aya kadar ücretsiz izin hak- kullanılmayan yıllık izin ücretlerini, ödenmemiş zikselliğinden ve sınırlılığından tek şey hüsran olacaktır. Ücretsiz izin döneminde işveren sigorta prim- kınız söz konusu. ücret ve diğer haklarını arabulucuya başvurarak Reklam Yönetimi: Baskı: İleri lerini yatırmayacağından emeklilik için gereken Bunların dışında ihtiyaç duyulan zamanlar için anlaşma olmazsa da dava yoluyla talep edebilir nn Yayın Danışmanı Yayın Danışmanı Yenigün Haber Basım Mat. İmtiyaz Sahibi: İPEK ÖZBEYİPEK ÖZBEY Ajansı Basın ve Amb. Reklam prim gün sayısına ulaşmak biraz daha uzaya- işverenle anlaşarak ücretsiz izne çıkmak müm- hatta işe iade davası da açabilir. CUMHURİYET Yayıncılık AŞ. Prof. Tanıtım Yay. ve VAKFI adına nn Görsel Görsel Nurettin Mazhar Teknik Hiz. Tic. cak ve bu da emekliliğin daha geç hak edilmesi- kün. Bu, çalışanın talebi olabileceği gibi işverenin YönetmenYönetmen ALEV COŞKUN Öktel Sk. A.Ş. Yenibosna SiGORTA vE KıdEm yOK ELİF TOKBAYELİF TOKBAY No: 2 34381 Mah. 29 Ekim ne neden olacak. Ayrıca bu dönem için borçlan- Genel Yayın de talebi olabilir. Şişli/İstanbul Tel: Cad. No:11A/41 nn Sayfa Tasarım Sayfa Tasarım Yönetmeni cumartesi@cumhuriyet.com.tr (0212) 343 72 74 Bahçelievler Ücretsiz izne ayrılan çalışanın iş sözleşmesi as- ma da söz konusu olmayacak. Ücretsiz izin ta- ECE KURTULUŞECE KURTULUŞ (20 hat) İstanbul AYKUT DURSUNDURSUN Faks: (0212) 251 Dağıtım: cumhuriyet_cumartesi ONAy şART Küçü KKAYA kıya alınmış olur. Kıdem tazminatı hesaplanırken lep edilirken bu durumların göz önünde bulun- 98 68 e-posta: Turkuvaz Dağıtım nn Reklam Genel Reklam Genel reklam@ Pazarlama A.Ş. Sorumlu Müdür 18 EYLüL 2021 KoordinatörüKoordinatörü cumhuriyet. Yaygın süreli Eğer işveren kendi özel durumundan ötürü ça- işçinin, aynı işyerinde fiilen çalışmış olduğu süre durulmasında fayda/zarar hesabı yapılmasın- EESRASRA B BOZOKOZOK HAKAN AKARSU com.tr yayın SAYI: 53 lışanları ücretsiz izne çıkarmak istiyorsa buna ça- dikkate alındığından iş sözleşmesinin askıda ol- da yarar var. ÇİZEN: Özge Ekmekçioğlu