Katalog

4 2 Ekim 2021 Cumartesi Konut ve Taylan Kalıplar olmadan da barınma hakkın Kümeli’den n temel insan haklarından Püf Ebiridir konut ve barınma hakkı... yaşayabilirsin bu Anayasal bir hak. SEn İn Orhun ATMIŞ Yani anayasa ile Lokmaları HAKKın sağlanmış bir hak. Evrim şencan Madde 36 yazıyor gürtunca’nın yazdığı ki “Herkes temel in- sani gereksinimle- 13 kadın öyküsünden OLcAY bÜYÜKtAş rini karşılayabile- İşlenmiş gıda: oluşan Siyah giyen cek, insan haysiye- Kadınlar kitabı, toygar tine yakışır biçimde konut ve barınma hakkı- şenelmiş tarafından na sahiptir. Devlet bu hakların gerçekleşme- si için şehirlerin ve diğer yerleşim birimlerinin albümleştirildi. Yesek mi yemesek mi? tarihi ve kültürel nitelikleri ile çevre değerleri- . Evrim Şencan Gürtun- ni de esas alan bir plan çerçevesinde gerek- ıklıkla aşırı işlenmiş yiyecek ve içeceklerin tüketilmesi Drca tarafından yazılan ve li tedbirleri alır”. genel sağlığa zarar verir ve hastalık riskini artırır. 2019 yılında Kuzey Işığı Yayın- Devlet, yurttaşlarına barınma olanağı sağ- S Araştırmalar, besin değeri yüksek gıdalar açısın- lamakla mükellef. Özellikle yoksul, yoksun ve ları tarafından basılan Siyah Gi- dan zengin diyetleri takip edenlerin, ultra işlenmiş gıdalar- ötekileştirilmiş kesimlerin konut ve barınma dan yüksek beslenen kişilere göre daha uzun yaşadığını ve yen Kadınlar kitabı albümleş- haklarının gerçekten var olabilmesi için dev- kronik sağlık sorunları geliştirme riskinin daha düşük oldu- ti. Gürtunca’nın kitabındaki ka- letin yalnız üst düzenleyici olarak davranma- ğunu defalarca gösteriyor. dın öyküleri, Toygar Şenelmiş ta- sı yeterli değil. Peki aşırı işlenmiş besin nedir? Gelin anlayalım. rafından bestelendi ve seslendi- Özellikle ekonomideki bozukluğun iyi- Aşırı işlenmiş gıda, sebzeler, meyveler, tahıllar, bakliyat- rildi. Aynı zamanda Şenelmiş’in den iyiye hissedilmeye başlandığı bu dönem- lar ve kuruyemişler gibi gıdaları çok az içerir. Buna karşın ilk profesyonel çalışması olan al- de özellikle üniversite öğrencilerinin yakla- şekerler, rafine edilmiş tahıllar, yağlar, koruyucular ve tuz büme de “Siyah Giyen Kadın- şık iki yıl aradan sonra yeniden dönecekle- bakımından yüksektir. lar / Işık” adı verildi. Albüm, Do- ri eğitim hayatında kendisini gösterdi barın- Aşırı işlenmiş veya yüksek oranda işlenmiş gıdalar tipik ğan Umut Music etiketiyle pi- ma sorunu. olarak evde yemek hazırlarken kullanmayacağınız madde- İki yıldır iyi kötü uzaktan eğitimle herhangi yasa sürüldü. Albümdeki “La- ler içerir. bir barınma sorunu yaşamayan öğrenciler, Örneğin hidrolize proteinler, modifiye nişastalar, hidroje- tife” isimli şarkıya ise öykünün ailelerinin yanlarından okuyacakları kentlere nik yağlar, renklendiriciler, tatlandırıcılar, yüksek fruktozlu geçtiği mekân olan Ulucanlar geldiklerinde hiçbir şeyi bıraktıkları gibi bu- mısır şurubu, yapay tatlandırıcılar, kıvam artırıcılar. Cezaevi’nde klip çekildi. Öyküle- lamadı. Özellikle de kaldıkları öğrenci evleri- rinin bu bağlantıyla yeniden ha- nin kiralarını ve yurtları. tırlanmasından dolayı çok heye- Kiraların ışık hızıyla arttığı ülkede, artan İşt E uLtRA İşLEnm İş canlı olduğunu söyleyen Gürtun- üniversite ve öğrenci sayıları karşısında aynı gı DALARın b Azı ca ve albümü hayata geçiren Şe- oranda artmayan yurt ve yatak sayılarındaki nelmiş ile konuştuk. YAYgın ö Rn EKLERİ: yetersizlik de gün yüzüne çıktı. u Kitaptaki “Siyah Giyen Ka- si demiştim. İsmi böyle belirledim. Örneğin Afet. • Gazlı alkolsüz içecekler, şekerli ÇELİşKİLİ YORumLAR dınlar” kimler? Nasıl öykülerin içinde yer alı- Bu öykü Atatürk döneminde geçiyor. Adını Afet kahve içecekleri, enerji içecekleri ve mey- Kredi ve Yurtlar Genel Müdürlüğü’nün yorlar? İnan’dan aldım. Öyküde Afet’in arkadaşı var, Ül- ve püresi gibi şekerli içecekler bağlı olduğu Gençlik ve Spor Bakanlığı veri- gÜRtunc A: Kitapta 13 kadın öyküsü var. kü. Ülkü Adatepe’den esinlendim. Derya öyküsü • Cips ve kurabiye gibi tatlı veya tuzlu paketlen- lerine göre Türkiye’de yaklaşık 4 milyon üni- Ortak özellikleri hepsinin kıyafetlerinin siyah ol- İran’da geçer. Kadınların derya gibi uçsuz bucak- miş atıştırmalıklar versite öğrencisi var. Hepsi yurtlarda kalma- ması. Bu renk seçimi, yas veya karanlığı ifade et- sız olduğunu göstermek için bu ismi seçtim. Diğer • Şekerli kahvaltılık gevrekler yabilir, bir kısmı da ev tutabilecek durumda miyor benim için. Ben akademisyenim ve Cum- öykülerde de benzer durumlar söz konusu. • Kek ve kurabiye karışımları gibi pişirme karışımları olabilir. Ama aslolan, bir ülkede bu kadar huriyet tarihçisiyim. Mesleğimle bağlantılı olarak • Sosisli sandviç ve balık çubukları gibi yeniden yapı- çok üniversite öğrencisi varsa yurt ve yatak ‘ORtAK n OKtA AtAtÜRK SEvg İSİ’ bazı öyküleri, tarihi olaylar içinde kurguladım. sayılarının ona göre düzenlenmesi gerektiği- landırılmış et ürünleri Atatürk döneminde geçen öykü de var. 12 Ey- u Bir öykü kitabından albüm ortaya çıkar- dir. Kredi ve Yurtlar Kurumu (KYK) verilerine • Pizza gibi dondurulmuş yemekler lül dönemini anlatan da var 6-7 mak çok denk gelinen bir şey göre Türkiye’de 769 yurt, 719 bin 567 yatak • Paketlenmiş hazır çorbalar Eylül olaylarını da. Elbette gü- kapasitesi var. Yani üniversiteye giden her değil. Öyküleri okurken aklı- Siyah giyen kadınları • Şekerlemeler 100 öğrenciden yalnızca 8’i yurtta kalabilme nümüzde geçen öyküler de var. nızda dönmeye mi başladı mü- • Paketlenmiş ekmekler ve çörekler saklandıkları iç şansına sahip. Geri kalan öğrenciler aile, ar- Günlük yaşam telaşında ka- zikler, nasıl oluştu bu albüm? • Enerji ve protein barları ve shake (bazıları) dünyalarından kadaşlarla ortak ev, akraba yanı ya da vakıf dınların çoğu, mesleğinden, ya- şEn ELmİş: Evrim Hanım’la • Kilo kaybı için yemek yerine kullanılan tozlar ve derneklere mecbur ediliyor. çıkarmaya, şından veya sosyal statüsünden tanışmama vesile olan yazar Es- • Dondurma, şekerli yoğurt ve kakao karışımları Bütün bu verilere karşın KYK’nin bağlı ol- bağımsız, yaşadıkları olaylar ra van der Wiel, Siyah Giyen kendilerine bile itiraf • Margarin ve şekerli krem peynir gibi diğer ultra iş- duğu bakanlık da onun bilgilendirdiği Cum- karşısında susabiliyorlar. “Sus- Kadınlar kitabından söz etti ba- etmeye çekindikleri lenmiş sürülebilir ürünler hurbaşkanı da ortada yurt ya da barınma mak” kelimesi, geçtiği ortam- na. Kitabın yazarının da kendi sorunu olmadığını, gençlerin yeni bir Gezi *Bu listenin kapsamlı olmadığını unutmayın. Diğer bir- gerçeklikleriyle da doğrudan olumsuz bir hava imza gününde olacağını söyle- Parkı yaratmak istediğini söylüyor. çok yiyecek ve içerik de ultra işlenmiş olarak kabul edilir. barışmalarını estirebiliyor. Şiddet, esaret vb. di. O gün Evrim Hanım’la tanış- Bir gıdanın yüksek oranda işlenip işlenmediği her za- ö nc ELİK mESELESİ olaylar karşısında susmayı çağ- sağlamaya çalıştım. tım ve kitabını imzalattım. Ortak man hemen belli olmaz, bu da tüketicilerin bu ürünleri rıştırıyor. Halbuki bizler, mut- noktamız Atatürk sevgisiydi. Ev- Nevi şahsına münhasır Türkiye tipi baş- diyetlerinde en aza indirmesini zorlaştırabilir. lu olduğumuzu da haykıramıyo- kanlık sistemiyle emekli, işçi, memur, kendi rim Hanım’ın tavrı, tutumu ve ne- Yüksek oranda işlenmiş gıdaları tanımlamanın en gü- hesabına çalışan, çiftçi gibi öğrenciler de ik- ruz. Kitapta geçen bir cümledeki gibi “Güzel ha- zaketi beni kitabı okumak adına daha da heye- venilir yolu, içerik etiketlerini okumaktır. tidarın önceliği olmaktan çoktan çıkmıştı. Ül- vaları kendimize layık görmüyoruz”. Kurallar, eti- canlandırdı. Kitabın tamamını okuduğumda belli kenin kaynakları geniş halk kitleleriyle birlik- ketler, mesleki kaygılar, sosyal statüler hep belir- bir öyküye değil, kitabın tamamına bir şarkı yap- uLtRA İşLEnm İş gı DALAR AşAğı DAKİ te öğrenciler yerine yandaş şirketlere, müte- li kalıplara sokuyor bizi. İşte ben bu kitapta, o ka- mıştım. Bu besteyi Evrim Hanım’a gönderdim. O gİbİ bİLEşEn LERE SAHİptİR: ahhitlere, çılgın projelere, geçiş garantisi ve- lıplar olmadan da yaşanabileceğini anlatmaya da çok beğendi. Hal böyle olunca öykülere beste- rilen yollara ve köprülere aktarılıyordu. Bu • Yapay renklendiriciler ve tatlandırıcılar gayret ettim. ler yapmaya başladım. paralarla 285 bin civarı öğrencinin yurt so- • Kalınlaştırıcılar ve koruyucular rununun çözülebileceği ortaya kondu. • Hidrolize proteinler LAtİfE, AfEt, ÜLKÜ... cE zAEvİn DE KLİp Tüm yurttaşlar için barınma ve eğitim hak- • Fruktoz, yüksek fruktozlu mısır şurubu, u Gerçek hayattaki kahramanlarla araların- u “Latife” şarkısına da Ulucanlar kının gereğini yerine getirmek devletin vaz- • İnvert şeker ve maltodekstrin gibi tatlandırıcılar da nasıl farklar veya benzerlikler var? gecemeyeceği, erteleyemeyeceği bir görevi Cezaevi’nde çekilen bir klip var. Şarkıdan ve • Hidrojene veya interesterifiye yağlar olmalıdır. Elverişli konut hakkını, elverişli ya- gÜRtunc A: Kitaptaki öyküler, yaşanmış ve- klibinden bahseder misiniz? • Jelleştirici maddeler şam standardı hakkının ayrılmaz bir parçası ya yaşanması muhtemel yaşam hikâyeleri. Bir kıs- şEn ELmİş: Ulucanlar Cezaevi benim bü- • Monosodyum glutamat (MSG) gibi lezzet artırıcılar olarak tanıyan İnsan Hakları Evrensel Bildir- mı bana doğrudan anlatıldı, bir kısmı da göz- yüdüğüm semte çok yakın bir cezaeviydi. Mü- Gıda katkı maddeleri dünyası bunaltıcı ve kafa karış- gesi, 1948 yılında kabul edilmiştir. lemlerim sonucu ortaya çıktı. Bu gerçek yaşamla- ze olduğunda, orayı gezdiğimde ve gördükle- tırıcı olabilir ve içerik listelerindeki her şeyi tanımlama- rı bazen tek öyküde topladım. Bazen birkaç öy- rim karşısında çok etkilenmiştim. Kitaptaki Lati- yı zor bulabilirsiniz. kü arasında bölüştürdüm. Kahramanların kendi fe hikâyesinin cezaevinde geçiyor olması beni bu Gıda katkı maddeleri hakkında daha fazla bilgi isimlerini hiç kullanmadım. Bana anlatılanları ol- sebeple çok etkiledi. Bestenin ham halinde siyah edinmek ve hangi katkı maddesi üreticilerinin yaygın duğu gibi aktardığım da oldu kurguya yerleştirdi- giyen kadının çığlıkları vardı aslında. Latife’nin şu olarak aşırı işlenmiş gıdalara dahil ettiği hakkında da- ğim de. an yaşadığını öğrendiğimde şoke olmuştum. Şar- ha fazla bilgi edinmek istiyorsanız, gıda katkı madde- Öykülerin isimlerinin her biri bir kadın adı. Bu kıyı bitirdiğimizde ve albüm somutlaştığında Ev- lerinin güncel bir listesini tutan Birleşmiş Milletler Co- isimleri seçerken de özenli davrandım. Örneğin rim Hanım’la birlikte Latife ile tanışmaya gittim. dex Alimentarius’a göz atın. Latife... Latife Hanım (elbette gerçek adı bu de- Latife, kendi şarkısını dinlediğinde ellerimden tuttu ğil) bana hayat hikâyesini anlatınca içimden, bu ve “Çok güzel bir iş yapmışsın oğlum” dedi. Göz- kadının başına gelenler yaşamın ona bir latife- yaşlarımıza hâkim olamadık. Kesemiyorsanız azaltın eslenmeniz şu anda aşırı işlenmiş gıdalardan yüksek- KARPUZ KOLLU ELBİSE Bse ve kesmek istiyorsanız tek bir hedefe odaklana- rak başlayın. Örneğin şu anda haftada 5 gün fast food 4 zİHn İn İ yiyorsanız haftada bir veya iki fast food öğününe geri ayallerini gerçekleştirme- istedikleri uğraşlara sahip ol- de de. Kızlara pembeyi yakıştırıyor, bale Aç dönmeyi hedefleyin. yenleri yazmıştım geçen mak, istedikleri gibi yürümek yaptırıp piyano çaldırıyor, biraz seviyorsa Genel olarak ultra işlenmiş gıdalar, minimum düzey- Birisini ikna Hhafta. Hani bir zaman- kısacası. Tek dertleri keyif al- rolleri, drama çalıştırıyoruz. Erkek adam de işlenmiş gıdalardan çok daha yüksek kalorili olma etmek zorunda lar imkânları varken, zaman- dıkları şeyleri yapmakken as- giyiyor lacivert, gri, siyah, oynuyor bas- eğilimindedir. kalıp hiç çok ları çokken yapmayan şimdi- lında. Onlar başkasına ait ha- ketbol, futbol. Biraz kulağı var diye, alını- Örneğin 100 gramlık bir patates cipsi porsiyonu 545 zorlandınız nin biraz yaşı büyüklerini. De- yallerin öznesi olma yolunda yor gitar, davul. Vur oğlum davula biraz kalori içerirken aynı büyüklükteki bir sade fırınlanmış diler ki peki ya çocuklar, on- değiller uzun zamandır. İstek- daha hızlı vur diye tempo tutuyoruz. Kız- patates porsiyonu sadece 95 kalori içerir. Bunun nede- mı? Orada, ni, kızartma da dahil olmak üzere patates cipsinin işlen- ların nedir dilekleri? Çocuklar- leri bunu kabul eden yüzleri ların saçları hep derli toplu, üstü başı te- sizi zorlayan mesidir. da yük daha fazla sanki. Kur- görebilmek, her seferinde sü- miz, edebiyatı çok iyi. Erkek çocuğu ka- duygunun ne Tatlı ultra işlenmiş gıdalar, ilave şekerlerden yüksek madıkları düşlerin nöbetçile- rekli edilen sitemlerin gölge- bul edilebilir bir salaşlık içinde, matemati- Dut Ağacı olduğunu hiç olma eğilimindedir. ri bazıları. Büyüklerinden dev- sinde üşümemek. ğe çok meraklı idi. Bu masal da hep böy- Pınar Sur düşündünüz mü? ralmış, bir mirası sahiplenir gi- Bir proje çizer gibi atıyorlar, le, böyle uzayıp gitti. KALORİLERİ DAHA YÜKSEK pinarsur.ps@gmail.com bi. Tencerenin dibinde yemek atıyoruz adımları. Bir üçgenin Israrcılığımızı onların keyif aldıkları şey- Tatlandırılmış kahvaltılık gevrekler, paketlenmiş unlu kalmasın, bunu da sen ye gi- iç açılarını toplar gibi, bir evin ler konusunda oluşturmak ve içimizde- 4 HAYAtını mamüller ve şekerli içecekler gibi ultra işlenmiş gıdalar, bi. Ne olur benim için, ne olur der gibi. İs- odalarını ölçer gibi, banyoya küveti sığdı- ki beklentilerin aslında sadece bize ait ol- Aç aşırı lezzetli olacak şekilde tasarlanmıştır. Üreticiler bu- tekli olana, gönülden yapana diyecek yok. rır gibi. Bir mühendislik harikası çıkarıyo- duğunu görmek, bunu kabul etmek, her- nu şeker kamışı, invert şurubu ve yüksek fruktozlu mısır Bu hafta birisine Onların gözleri parlıyor zaten. Ne mut- ruz duygulardan, düşlerden, beklentiler- kesin işini kolaylaştıracaktır. Çocukların is- şurubu gibi tatlandırıcılar ekleyerek başarırlar. en sevdiğiniz lu ki aynı durakta, o duraklardan geçen den. Proje değerleri taş, toprak, çimento tekleri, ailelerinin beklentilerinin dışınday- Ultra işlenmiş gıdalar, lif, protein, vitaminler ve mine- şiiri yollayıp araçlarda buluşmuşlar yollarını açanlarla. olsa iyi ama değil. Duyguları örüyoruz yu- sa bunu saygısızlık olarak anlamak, olma- raller bakımından genel olarak daha düşük, tuz ve yağ biraz etkileşimde bakımından bütün besleyici gıdalardan daha yüksektir. Ya aynı düşleri kurmayanlar. Ya başkala- karıya doğru. Kimse kötü niyetli değil el- malı doğru. Onları hiç istemediği bir kos- Genel olarak sağlıklı beslenmek için yüksek oranda rının hayallerinde oyalananlar. Oynuyor- bet, belki konuşulunca çokça da anlayış- tümün içinde, duymayacağı alkışlarla terk bulunmaya ne işlenmiş gıdalardan tamamen kaçınmanız gerekmez. muş gibi yapanlar. lı. Bilgisi olmadan, fikri oluşmadan, yete- etmemeliyiz. dersiniz? Bana da Bu yiyecekleri ölçülü tükettiğiniz ve çoğunlukla bütün, Batıralım iğneleri kendimize. Çocuklar, neğine bakılmadan, kim bilir belki de so- Sonra aile fotoğrafında o en şık kıyafe- yollayın lütfen. minimum düzeyde işlenmiş yiyecekler yediğiniz sürece, istemedikleri dünyayı güzel ambalajıy- rulmadan yapılan kayıtlardan mutsuz on- tini giyip gülümse diyoruz. Olmuyor işte. arada bir en sevdiğiniz atıştırmalık yiyeceklerin veya la veren ebeveynlerin partisindedir bazen. lar. Bir diğerinden bir diğerine koşmaktan Giymiyor zaten. Tutku başka bir şey. Ta- dondurmanın tadını çıkarmak tamamen sağlıklıdır. 4 bİR SORu Parti eğlencelidir. Balonları vardır. Şata- yorgun. Kendi hayallerine ayıracakları za- rif edilmez. O öyle bir içten gelir ki. Za- Örneğin Akdeniz diyet modeli daha uzun bir yaşam fatlıdır. Herkes kendi ritminde sahnenin en manı kollar gibi kontrol ediyorlar, gözleri- manı, sayıyı, havayı, yorgunluğu es geçer beklentisi ve daha düşük kalp hastalığı, diyabet, kolon Gözlerinizi güzel tarafındadır. Ama duyulmaz onların nin bir ucuyla kollarındaki saati. Belki on- gider. Verdiğiniz gitarın tellerinden ritim kanseri, meme kanseri ve obezite riski ile ilişkilidir. kapatın ve düşünün, sesleri. Müzik çok açıktır. lar da kendi hayallerini pas geçip çocuk- değil ses çıkınca sonra küsmeyin. En özel Bu nedenle, sağlık sonuçları söz konusu olduğunda hayatınızda yüksek oranda işlenmiş gıdaların alımını azaltmak çok Kendini beğendirmek zorunda hisset- larına bir ambalaj sunacaklar, orada ka- kutlamanızda kızınızın karpuz kollu elbi- değiştireceğiniz ilk önemlidir. mek ne yorucu. Bir çocuğun yüreğinde zanacaklar kendi hayallerini. se giymesini beklemeyin. Herkes kendi yo- şey ne olurdu? özellikle çok ağır. İstedikleri gibi giyinmek, Kodluyoruz her şeyi. Çocuklar üzerin- lunda yürüsün.