Katalog

Uzlaşma kültürü salt çocukların ihtiyaç duyduğu bir şey midir? “Çocuk, yetişkinlerin nesnesi ha büyümek demektir. Bunu kabul- değil, hayatın ve edebiyatın lenmek zordur. Henüz o an gelme- öznesidir.” miştir. N. Neydim Ve Nina ormanda dolaşmaya çı- kar. Evi çok yakın bir yerdedir. İş- UZLAŞMA VE ÇOCUK te metnin burasında masalsı bir ge- Uzlaşmak… Kulağı okşayan bir çiş yaşarız. Nina’nın karşısına kurt kavram. Gerçekleştiğinde huzur ve- çıkar. ren, yeni açılımlar getiren ve gelece- Kurt, Nina’nın ağzında emzikle ko- ğe giden yolları dikenlerinden arındı- nuşmasından bir şey anlamayınca rıp güvenli bir dünyaya giden kapıla- öfkelenir ve ona bağırır. rı açmak gibi bir şey. Nina, bu bağırmadan korkmadığı- İyi de uzlaşmanın çocuk dünyasın- nı göstermek için emziği ağzından da ne işi var derseniz, “Öyle çok işi çıkarır ve bunun sonucu daha düz- var ki, anlatmakla bitmez” derim. gün konuşmaya başlar. Çocuklukta içselleştirilmeyen uz- Ama söyledikleri, kurdu çok kızdı- laşma kültürü sadece çocukluk- rır çünkü Nina onun çirkin ve pis olduğunu söy- ta yaşanan davranış biçimi olarak değil aynı za- bu da anne tarafından çok gürültülü olacağı ge- lemiştir. Kurt ağzını açar ve bağırır. manda yetişkinlikte saldırganlık, bencillik, hiç- rekçesiyle olumsuzlanır. Anne, tavşan teklifiy- İşte zaman tam bu zamandır ve Nina ağzın- leyicilik olarak karşımıza çıkıyor. Bunu görmek le gelir; bu kez çocuk tavşan ve kedi teklifine sı- dan çıkardığı emziği kurdun ağzına yerleştirive- için uzağa değil yanı başımıza bakmak yeterli. cak bakmaz. rir. Emziği alan kurt sakinleşir. Çocuklukta oyunu, oyuncaklarını, yemeğini İşte o sırada aklına bir fikir gelir. “Buldum!” der Öyle sakinleşir ki artık Nina’yı yeme fikri aklın- arkadaşlarıyla paylaşmayı öğrenemeyen bir ço- çocuk, “Bir köpek istiyorum”. Annenin de bunu dan çıkıp gitmiştir. Nina anneyle uzlaşmamıştır olumlamasıyla uzlaşma noktasına gelmişlerdir. cuğun, yetişkinlik döneminde, ergenlikten baş- ama hayatın içinde karşısına çıkan kurtla (ki bu- layarak dünyanın kendi etrafında döndüğünü ve Süreci yeniden gözden geçirirsek uzlaşmanın rada kurt sorun imgesidir) uzlaşmak için emzi- nasıl meydana geldiğini görebiliriz. hep döneceğini düşünmesi ve bunu hayata ge- ğinden vazgeçer ve onu kurda verir. Bu süreçte önemli olan şey her iki kişinin bir- çirmeye kalkması kadar doğal bir şey yoktur. Eve döndüğünde emziği göremeyen annenin birlerine yaklaşma çabasıdır. Bu çaba her şey- Bu, çocuk için doğal olabilir ama her şey be- “Emziğin nerede” sorusuna “Ona benden daha den çok daha değerlidir. nim diyen bir yetişkinin hayatın içinde nasıl biri çok ihtiyacı olan birine verdim” diye yanıtlar. Anne çocuğun teklifine karşılık ilk başta çocuk olarak algılanacağı da önemlidir. Nina bunu yaparak çok önemli bir karar ver- gibi abartılı yaklaşırken teklifin çocuk tarafından Ayrıca çevresinin onu kabullenme sorunları da miş ve hayatında yeni bir aşamaya geçmiştir: küçültülmesi annenin teklifini büyütmesiyle var olacaktır. Dahası günümüz toplumunda bu Büyümek. karşılık bulur ve en sonunda aynı ölçülerde bu- tür insanların varlıkları ve toplumda yarattıkları Büyümek yeni kararları ve karar verme ye- luşmasını sağlar. tepkiler üzerinde durmaya değer. teneklerini beraberinde getirir. Ama asıl sorun Uzlaşma, sonunda her iki tarafın en baştaki Eşini, çocuklarını, eşyalarını sadece kendi- bunları kullanma aklıdır. isteği olmasa da en azından bir şey almaktır ki ne aitmiş gibi tanımlayan, dahası bunları görsel Nina bunu gerçekleştirmiş ve aklını kullanıp bu zafer duygusundan daha çok tatmin duygu- medyada paylaşan ve bununla gurur duyan ge- zor durumlarda verilmesi gereken kararları vere- sunu içselleştirecektir. lişmemiş varlıkların tanıklığını her gün yapıyoruz. bilme yeteneğini göstermiştir. Gelişmiş görünüp, çocuklarını, kendi nesne- 2 ‘NİNA’NIN EMZİĞİ’ … EMZİĞE KİM Fantastik bir biçimde karşısına çıkan kurt- leri gibi biçimlendirip, onların gerçek kimliklerini İHTİYAÇ DUYARSA ONA VERMEK! la uzlaşma sürecini yaşamak ve elindeki kozları bastıran, hatta yok eden ebeveyn varlıklarını da Nina’nın annesi emziğini henüz bırakmamış doğru kullanmak onu kurdun saldırısından unutmamak gerekir. olan kızına onu ne zaman bırakacağını sorar. kurtarmış ve Nina evine özgürlük içinde geri Eğitim sistemini de bu anlayışa teslim eden Nina, “Onu asla bırakmayacağım” der. dönmüştür. sistemin de ayrıca sorgulanması gerekir. Okula gidince, iş hayatına başlayınca hatta SONUÇ evlendiğinde bile bırakmak istemediğini söyler. İSTEMEK ÜZERİNE BİR UZLAŞMA Öncelikle her iki metin tartışmasız çocuğa gö- 1 Anne bu süreçte sadece yaşamında karşılaşaca- DENEMESİ: ‘BİR ASLAN İSTİYORUM’ redir. Çocuğun süreçleri izleyebileceği, sorgula- ğı evreleri hatırlatmıştır. Nina ise o süreçlerin bile Çocuk yataktan kalkarken “Bir aslan istiyo- yabileceği ve sonuç çıkarabileceği bir dille emziği bırakmasına neden olamayacağını söyler. rum” diye bağırır. Anne ise “Aslan olmaz, bah- (yazılı metinler, olabildiğince yoğun tutulmamış Annenin yaptığı yaşamı hatırlatmaktır. Nina ise çedeki kuşları yer postacıyı da yer. İstersen bir ve anlatım daha çok görsel metne yüklenmiştir. buna dönük direncini ortaya koyar. Her iki taraf böcek alalım o sadece yaprak yer” der. Görsel metnin böylesine bir yükü taşıyabilme kendi açılarından bakmaktadır. Çocuk bunun üzerine Hipopotam ister onun- becerisi her iki metnin çocukla iletişimini kolay- Anneye dönük gerçek kızının emziği bırakma- la çamurda oynama fikri çok hoşuna gitmiştir. laştırmış ve metinler temel amacına ulaşmıştır. n sı gerektiğidir. Nina’nın gerçeği ise alışkanlık- Ama anne “Hipopotam olmaz ortalık çok pisle- 1 nir; sana balık alalım” der. larından ve onu mutlu eden bir nesneden artık Bir Aslan İstiyorum / Annemarie van de vazgeçmesi gerektiğini kabullenememektir. Çocuğun teklifi bu kez keçidir ama anne keçi- Eem, Mark Janssen / Çeviren: Sinan Çakmak nin çok obur olacağını perdeleri yiyeceğini hat- Zor bir karardır bu. Doğduğundan onunla bir- / Can Çocuk Yayınları / 36 s. 2 ta babasının donlarını bile yiyeceğini söyler ve likte olan bir nesnedir ama işin aslı geçiş döne- Nina’nın Emziği / Christine N. Villemin / kaplumbağa teklifiyle karşılar. minin en iyi arkadaşıdır. Çeviren: Aslı Motchane / Kır Çiçeği Yayınla- Ardından gelen papağan alma teklifidir ama Ama bu arkadaştan vazgeçmek, biraz da- rı / 20 s. 14 9 Mayıs 2024