Katalog

PSİKİYATRİ Çocuklar ve psikiyatr j Çocuklar için yapılan psikiyatrik tedavide çocuğu değiştirmek yeterli değil. Dünyayı değiştirmeye kararlı olmalıyız. Türkay Demır* ocuk psıkıyatrısının tıbbın bir dalı olarak tanınıp kabul edılmesı son bırkaç on yılda gerçekleşmıştır Erışkın psıkıyatrısı doğuşundan ıtıbaren tıbbı koklere sahıp ıken, çocuk psıkıyatrısı ıçın durum boyle değıldır Bır tıp dalı olarak kendı ılgı alanını, bılımsel etkınlığının "nesnesım" kesınlıkle belırlemış ve kabul ettırmış durumda olmayan çocuk psıkıyatrısı, halen bırçok bılım dalıyla sınırları lyıce belırlenmemış bır komşuluk ılışkısı ıçındedır Bunun, dısıplınler arası ışbırhğıne olanak sağlamak gıbı olumlu bır ışlevı olacağı duşunulebılır, ama burada, bıyolojıde canlılığın tanımına çevreden ayırt edılebılır olmakla başlanmasına benzer bıçımde, çocuk psıkıyatrısının de hayatıyet kazanmak ıçın once kendı sınırlarını ve ozgulluğunu ortaya koymak zorunda olduğunu söylemelıyız Sozunu ettığımız "komşu"ların en önemlılerı, erışkın psıkıyatrısı, çocuk nörolojısı, pedıatrı, psıkolojı ve pedagojıdır Ulkemızde, bunlar genellıkle daha "yeıieşmış" dallar durumundadırlar ve çocuk psıkıyatrısıyle ılışkılerınde bunun her zaman olumlu olmayan etkılerı hıssedılmektedır Çocuk psikıyatrısı, doğası gereğı, hastalık durumlarını olduğu kadar, "normal" olanı ve onun değlşık bıçımlennı de elp almak ve tanımak zorundadır Çunkı , J ğu durumda hastalık halının nıtelıkle değil nicelıkle ılışkılı olması psıkıyatrının genel bır kuralıdır, ayrıca sureklı gelışen ve değişen bır varlık olan çocuğun değerlendırılmesınde kullanılan ölçutlerın de benzer bır değışkenlığe ve esneklığe sahıp olması gerekmektedır Aynı davranış, durum ya da eğılım, çevresel koşullara, yaşa ve nıcelığe göre tumuyle değışık anlamlara gelebılır ve bu da, butunsel bır yaklaşımı benımseyerek her olgunun ozgulluğunun vurgulanması gerektığıne ışaret eder Bu yuzden, psıkıyatrıde şımdıkı hakım eğılım durumunda olan, hastaların farklılığını değıl, ortak noktalarını araştırmak ve sonra bazı davranış ve duşunme bıçımlennı, duygulanıma ılışkın özellıklerı, algı, bellek, muhakeme gıbı ışlevlenn durumunu ele alan standardıze ölçutlere yaslanarak kışıde şu ya da bu hastalığın vaıiığından söz etmek eğıhmıne karşı dıkkatlı olmak gerekır Tanı alanındakı bu eğılımın tamamlayıcısı da etıyolojik (nedene yönelık) açıklamalarda ve tedavıye ılışkın uygulamalarda ışın bıyolojık yönune gıderek daha fazla ağırlık tanınmasıdır Psıkanalıtık kuramın eskı adlandınlışının dennlık psıkolojısı olduğunu hatırlayarak, tanı ve tedavıdekı bu eğılımlerın, psıkıyatrıde "dennlığı" tumuyle rafa kaldırdığını sdyleyeblliriz. Çocuk psıkıyatnsınde, bu yaklaşım henuz hakım hale gelmemıştir, ama dalga çok guçludur ve gıdışat bu yöndedır Çocuklardakı ruhsal ve zıhınsel rahatsızlıkları ele alırken dıkkatlı olmak gerektığı yolundakı bu uyandan sonra, çocuk psıkıyatrısını ılgılendıren durumların, çocuk psıkıyatrıstlerının yakın ışbıriığı ıçınde bulunmak ıhtıyacında olduklan kişılerce (bunlar bır uçta dığer bazı tıp dallarında çalışan hekımlerden öbur uçta anababalara dek uzanmaktadır) arzu edılen duzeyde bılınmedığını gözönune alarak bunlardan kısaca soz edeceğım Çocuk psıkıyatrısı alanına gıren tum rahatsızlık durumlarırH burada ayrıntılı bıçımde betımlemeye elbette olanak yok Ama genel hatlarıyla tanı kategorılerınden söz ederek özetın özetı bır tanıtımı deneyebılmz Psikozlar: Otızm, şızofrenı, dığer psıkozlar Nevrotik Bozukluklar Anksıyete ağırlıklı, hıstenk ağırlıklı, fobık ağırlıklı, obsesıf ağırlıklı tıplerde olabılen gelışımsel nevrotik bozukluklaria, nevrotik depresyon ve nevrotik kışılık Kişilik Patolojileri: Kışılık veya davranış bozuklukları, psıkopatık ve sapık tıp kışılık organızasyonları, cınsel kımlık bozuklukları Reakttf Bozukluklar Yakın zamandaki belırlı bır nedenle ılışkılı depresyon ve dığer belırtıler Mental Yetmezlikler: Hafıften ağıra doğru değışık duzeylerde zeka gerılıklerı Becerı Işlevlen Bozukluklan: Konuşma, telaffuz, okumayazma, arıtmetık alanlarındakı bozukluklar, tık bozuklukları, kekemelık Madde ve Alkol kullanımına bağlı bozukluklar. Davranışlarla veya Bedensel Şikayetierte rfade Bulan Bozukluklan Psıkosomatık hastalıklar, anoreksıya nevroza, bulimı, enurezıs (altını ıslatma), enkoprezıs (altına kaçırma), uyku bozukluklan Normalin Değişik Görünümleri: Anksıyete, korkular, depresıf anlar, geçıcı gecıkme ve gerılemeler, yukandakıler dışındakı okulla ılgılı guçlukler Yukarıdakı sınıflama, çocuk ve ergenler ıçın hazırlanmış olan Fransız sınıflamasıdır Psıkıyatn camıasında yaygın olan kullanılan DSM ve ICD'ye ılkı Amerıkan Psıkıyatn Bııiığı'nın, ıkıncısı Dunya Sağük örgutu'nun sınıflandırma kıtaplandır gore ustunluğü, bu sonunculann çocuk psıyatnsı ıçın bır alt bolum ıçermemelen, onun yerıne "genellıkle ılk kez bebeklık, çocukluk ya da ergenlıkte ortaya çıkan bozukluklar" başlıgı altında, yukarıdakı bozukların bır kısmını ele almalarıdır Fransız sınıflaması, aynca etıyolojıye (hastalığın nedenlenne) ılışkın bır bölum ıçermektedır En genel başlıkları sıralayarak çocuk psıkıyatrısı alanının ıçenğıne ılışkın ancak çok kaba bır fıkır verılebıleceğının farkındayım Ancak bu kuçuk lıs te bıle, hem soruların çeşıtlılığını, hem "normal" bır hastahklı arasındakı ayrımın güçluğunu, hem de "komşu" bılım dallanyla ıç ıçelığı sezdırmektedır Açıktır kı, çocuk psıkıyatrısı tedavıler dışında danışmanlık hızmetını de ustlenmelıdır Basından takıp edebıldığım kadarıyla çocuk gelışımı, yetıştmlmesı, değışık sorunlara ve rahatsızlıklara uygun yaklaşım vb konularda pek çok kafadan ses çıkmaktadır, ama bu açıklama ve ıddıalann her zaman gereken sorumluluk ve cıddıyetle öne surulmuş olduklarını soylemek ne yazık kı çok zor O yuzden, çocuk psıkıyatrıstlerının, kendı alanlarına sahıp çıkıp, deneyım ve bılgılenyle, onemını gundelık pratıklerınden çok lyı bıldıklerı dışsal koşulların lyıleştırılmesıne katkıda bulunmaya çalışmaları gerekır Paul Adams'ın şu sözlerı bunun onemını olabıleceğı kadar lyı ıfade edıyor "Çocuk psıkıyatrısı, daıma ıçerıye ve dışarıya aynı anda dıkkatını yöneltmıştır ıçeriye, yanı çocuğun ruhsal derınlıklenne ve dışarıya, yanı hem ınsanlığı gelıştıren hem de hastalıkları ortaya çıkaran ve tum çocuklar ve aılelerı lehıne değıştırılme ıhtıyacında olan toplumsal bıçımlenmelere Terapının kendısı yalnızca çocuğun 'ıçını' hedef almaz Çocuğu değiştirmek yeterli değıldır, dunyayı değiştirmeye de kararlı olmak zorundayız Çocuk psıkıyatrısı alanında sosyal eylemcılık ve 'çocuk taraftaıiığı' ıle ruhsal alana ılışkın çabalar hep ıç ıçe geçmıştır" Son cumleyı bız henuz " geçmelıdır" dıye okumak zorundayız Ama Turkıye'de çocuk psıkıyatrısı "kuruluş" aşamasını ancak tamamlamak uzeredır ve neler yapabıleceğını gormek ıçın bıraz zamana ıhtıyacımız var Dalı. Dr. 1*1 Tıp Fak Çocuk Psikiyatrisi Bllim KONGRELERDEN 20. Uluslararası Kanun ve Akıl Sağlığı Kongresi Pakize Çervatoğlu Geyran * Intematıonal Academy of Law and Mental Health'ın, Montreal Unıversıtesı Tıp Fakultesı ıle ortaklaşa duzenledıklerı, 20 International Congress on Law and Mental Health, 1518 Hazıran 1994 tarıhlerı arasında, KanadaMontreal'de yapıldı 30 ulkeden, 300 katılımcının, 215 sozel bıldırı sunduğu kongre, her gun 5 ayrı salonda, paralel 4'er oturum şeklınde surdu Sozel bıldınlerın 20'şer dakıkalık aktarım suresı vardı Açılış, "Ruh Sağlığına Aynlan Kaynaklar ve Bunların Dağılımı" hakkında duzenlenen panel ıle yapıldı Genel sağlık hızmetlerı ıçlnde ruh sağlığına tanınan yer, parasal kaynak, yatak sayısı, öncelık venlecek duzenlemelenn ne olması gerektığı, yönetım mekanızmalarının nasıl ışletılmesı konuları tartışıldı Öncelık verılecek duzenlemelerde, genel etlk prensıplenn belırlenmesı ve uzennde anlaşılmış etık bır dılın oluşturulması gereğı vurgulandı Bu alanda, yanlış sorulardan annılması gereğı belırtılerek, medıkalekonomıklegal bakış açıları ışığında duzenlemelerın oluşturulması konusunda fıkır bırtığı oluştu Oturum başlıkları, Mahkemelerde psıkıyatnstlerin rolu, Psikiyatrik sendromlarda prolıferasyonların legalkulturel ve sosyal yansımalan, Akıl sağlığı, etık ve kanunlar, Aıle ıçınde şıddet, Adolesanlar'da görulen şıddet, Clnsel suçluların tedavısı ve kanunlar, Ruhsal bozukluklarda tehlıkelılık, kavramsal ve klınık konular, Ruhsal bozukluğu olan suçluların zorunlu tedavısı, ayakta tedavı duzenlemelerı, Yugoslavya'dakı savaşın, psıkolojık şıddet uygulamalarının değerlendırılmesınde psıkıyatrıstlenn rolu, şeklındeydı Ayrıca Isveç, Avusturya, Ingıltere, Almanya, Kanada, Amenka, Hollanda, Italya'dakı uygulamalar anlatıldı Kongre'de Türkfy» ve Kanunlar' başlığıyla duzenlenen ozel bır oturum vardı Bakırköy Ruh ve Sınır Hastalıkları Hastanesı, Adlı Psıkıyatn Bırımı'nden (5) ayrı bıldınnın alt başlığını oluşturduğu oturumda, adlı psıkolog Frans Koenraadt da Hollanda'dakı Turk suçlu hastaların değerlendırme ve tedavısı ile ılgılı deneylennı aktardı Bakırköy Ruh ve Sınır Hastalıkları Hastanesı'nden, Dr. Nıyazı Uygur ve ekıbı tarafından hazııianan bıldırıler, Adolesan suçluluğu, Cinsel suçlar ve kurbanlannın Turkıye'dekı profılı, Homıcıd, Homıcıdal ruhsal hastalann hedef kıtlesının özellıkleri, Suçlu olanolmayan şizofrenlerın aıle özallikleri, konuları ıle ılgılıydı Turkıye'nın bu yıl ılk kez katıldığı kongreyı duzenleyen, Intematıonal Academy of Law and Mental Health, tarafından çıkanlan "Intematıonal Joumal Law and Psychıatry" ısımlı perıyodığı, yılda 4 kere çıkmaktadır *Dr. Bakırköy Ruh Sinir H.H. Adli Psikiyatıi Biriml 392 11